Salatalığın Tarihçesi
Salatalık en eski sebzelerden biridir ve binlerce yıldır yetiştirilmektedir. Hindistan'a özgüdür ve arkeologlar besin olarak yetiştirilmesinin 3.000 yıl önce başladığını tahmin etmektedir. Daha spesifik olarak, eski Mısırlılar salatalıktan zayıf likörler yaparken, İmparator Tiberius'un salatalığın günlük yemeklerinin bir parçası olmasını istediği söylenir. Daha sonra, 8. ve 9. yüzyıllar arasında Şarlman, İtalya'daki bahçesinde salatalık yetiştirdi ve ardından salatalık Batı Avrupa'ya yayıldı. Salatalık ve diğer birçok sebze Kristof Kolomb sayesinde Yeni Dünya'da tanındı. Bugün dünya çapında en büyük dört salatalık üreticisi Çin, Hindistan, Rusya ve ABD'dir.
Salatalığın 3 ana tüketim şekli vardır:
- Bütün olarak taze
- Dilimlenmiş olarak taze
- Turşu olarak
Salatalık Bitki Hakkında Bilgiler
Salatalık (Cucumis sativus), kabak, balkabağı, karpuz ve kavun ile birlikte kabakgiller veya su kabağıgiller olarak da adlandırılan Cucurbitaceae familyasına aittir. Yenilebilir meyvesi için yaygın olarak yetiştirilir. Amerikan (tarla) tipi ve Avrupa (sera) tipi kabaca silindirik, uzun, konik uçludur ve 60 cm (23,6 inç) uzunluğunda ve 10 cm (4 inç) çapında olabilir. Bazı çeşitlerin kornişon veya salatalık turşusu adı verilen küçük, kısa meyveleri vardır. Salatalık, kaba, etli, yere sarkan bir sapa sahip, yumuşak ve tek yıllık bir bitkidir. Yazlık bir asma ürünü olarak kabul edilir. Yaprakları tüylüdür ve 3 ila 5 sivri lobları vardır.
Bitki 5 yapraklı sarı çiçeklere sahiptir. Çoğu çeşit tek evciklidir, yani dişi ve erkek çiçekleri beraber üretir ve meyve üretmek için tozlaştırıcı böceklere ihtiyaç duyar. Tozlaşma arılar gibi böceklerin yardımıyla gerçekleşir. Günümüzde, ticari yetiştiricilik için kullanılan çoğu salatalık melezi gynoecious veya başka bir deyişle "hep dişi çiçekler" dir.
Dişi çiçekleri tozlaştırmadan (partenokarpik meyve) çekirdeksiz meyve (salatalık) üretebilen bazı çeşitler de vardır.
Salatalıklar kullanım alanlarına göre iki ana kategoriye ayrılır:
- Cucumis sativus salatalarda ve çeşitli yemeklerde taze olarak (dilimlenmiş salatalık) tüketilir. Bu salatalık türü daha yumuşak etli, daha kalın kabuklu, uzun ve incedir.
- Cucumis anguria, ilkinden çok daha küçük bir turşuluk salatalıktır.
Dünya çapında yaklaşık 100 salatalık çeşidi mevcuttur, ancak İngiliz salatalığı ticari olarak en yaygın olanıdır. Büyük, koyu yeşil, ince kabuklu ve az çekirdeklidir ya da hiç çekirdeği yoktur. Diğer yaygın salatalık türleri acur, Japon salatalıkları, Fars, limon hıyarı ve Kirby salatalıklarıdır.
Genel olarak bitkiler, sıcaklıkların 75 ila 85 °F (24-30 °C) arasında değiştiği sıcak bölgelerde gelişir. Hafif bir don bile salatalıklara zarar verebilir. Tam güneşe maruz kalmayı tercih ederler ve tınlı, iyi drene edilmiş toprağa ihtiyaç duyarlar.
Salatalık hakkında ilginç gerçekler
- Bugüne kadar yetiştirilen en büyük salatalık 162 cm (67 inç) uzunluğunda ve 70 kg (154 pound) ağırlığındaydı.
- Salatalık çoğunlukla su içerir (%96).
- Tüketiciler salatalığın bir sebze olduğunu düşünürken bilimsel olarak döllenmiş bir çiçekten üretildiği ve tohumları kapsadığı için bir meyve olarak kabul edilir.
- Yarım fincan dilimlenmiş salatalık sadece sekiz kalori içerir.
- Salatalık antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahiptir.
- Göz kapağında bekletilen bir dilim salatalık, şişkinliği azaltmak için bir güzellik tekniği olarak kullanılabilir. Bunun nedeni serin ve soğuk bir meyve olmasından başka herhangi bir özelliği değidir.
Salatalığın Besin Değeri
Salatalık çok besleyici bir meyve olarak kabul edilir, çünkü çok sayıda faydalı element içermekle kalmaz, aynı zamanda antioksidan ve anti-inflamatuar özellikleri de vardır. Örneğin, salatalıktaki beta karoten (antioksidan) vücudunuzdaki serbest radikallere, hücrelerinize zarar veren ve hastalığa yol açabilen eşleşmemiş elektronlara karşı savaşır. Lignanlar gibi diğer bazı maddeler osteoporoz, kalp hastalığı ve bazı kanserler türlerini önlemeye yardımcı olur. K vitamini kanın pıhtılaşmasına yardımcı olur, kemik sağlığını destekler ve kalsiyum emilimini artırır. Dahası, bilim insanları salatalıkların içerdikleri kan şekerini düşürmeye veya kan glikozunun çok yükselmesini önlemeye yardımcı olabilecek maddeler nedeniyle diyabetin kontrolünde ve önlenmesinde hayati bir rol oynayabileceğine inanmaktadır.
Daha spesifik olarak, 100 g taze salatalık şunları içerir:
- Su: 95,23 g
- Enerji: 12-15 kcal
- Protein: 0,65 g
- Toplam lipitler: 0,11 g
- Karbonhidratlar: 3.63 g
- Kalsiyum: 16 mg
- Fosfor: 24 mg
- Potasyum: 147 mg
- Demir: 0,28 mg
- C Vitamini: 2,8 mg
- A Vitamini: 5 µg
- K Vitamini: 16,4 μg
- Folat: 7 μg
Yüksek besin değerine rağmen salatalık tüketimi bazı riskleri de içinde barındırır. Bunlardan en önemlisi muhtemelen hasattan sonra salatalık üzerinde kalan pestisit kalıntılarıdır. Bu kalıntıları tüketmekten kaçınmak için, salatalığı yemeden önce kabuğunu soymanız veya ılık akan suda yıkamanız önerilir.
Salatalık yetiştiriciliği hakkında daha fazla bilgi edinin
Kâr Amaçlı Için Salatalık Yetiştiriciliği
En İyi Salatalık Çeşidini Seçme Prensipleri
Salatalık Sulama Gereksinimleri ve Yöntemleri
Salatalığın Gübre Gereksinimleri ve Yöntemleri
Salatalık Haşereleri ve Hastalıkları
Salatalıkta Verim, Hasat ve Depolama
Salatalık Yetiştiriciliğinde Yabancı Ot Yönetimi
Referanslar
- https://ipm.missouri.edu/meg/2014/3/Cucumber-A-Brief-History/
- https://extension.umn.edu/vegetables/growing-cucumbers#disease-resistant-varieties-209611
- https://www.wifss.ucdavis.edu/wp-content/uploads/2016/10/Cucumbers_PDF.pdf
- https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/1103352/nutrients
- https://www.researchgate.net/
- https://www.webmd.com/
- https://hgic.clemson.edu/factsheet/cucumber/
- https://www.thecanadianencyclopedia.ca/
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/283006#benefits-
- https://www.healthcentral.com/category/food-and-nutrition