Kivide Verim, Hasat ve Depolama

Wikifarmer

Editör ekibi

7 dakikalık okuma
23/01/2025
Kivide Verim, Hasat ve Depolama

Gözalıcı yeşil meyvesi ve eşsiz lezzetiyle bilinen kivi, tüketicilerin favorisi ve dünya çapındaki çiftçiler için değerli bir üründür. 2023 yılında küresel kivi meyvesi üretimi yaklaşık 4,5 milyon metrik ton olmuştur. Çin, İtalya, Yeni Zelanda, İran ve Yunanistan buna katkıda bulunan başlıca üretici ülkelerdir. Toplam üretimin yaklaşık %70-75'ini yeşil kiviler, %20-25'ini sarı kiviler ve sadece %1-5'ini kırmızı kiviler oluşturdu. ABD, Almanya, Çin, Japonya ve İspanya en büyük kivi ihracatçısı ülkelerdir. Kivi yetiştiriciliğinde verim potansiyelini en üst düzeye çıkarmak ve optimum hasat zamanlamasını ayarlamak için dikkatli bir planlama gerektirir. Aynı zamanda uygun depolama, meyvenin üstün kalitesini uzun süre korumaya ve pazar talebini karşılamaya yardımcı olacaktır.

Kivi Bitkisinin Verimi - Hektar Başına Kivi Verimi Ne Kadardır?

Kivi bitkileri, uygun iklim, toprak, uygun eğitim ve yetiştirme uygulamaları dahil olmak üzere optimum koşullar altında yetiştirildiğinde oldukça verimlidir. Daha spesifik olarak, bir kivi bitkisi/asma ortalama 50-100 kg (110-220 lbs) meyve üretebilir. Kivi bitkilerinin verim potansiyelini çeşitli faktörler etkileyebilir. Çiftçinin, mahsul verimini ve meyve kalitesini sürdürülebilir bir şekilde en üst düzeye çıkarmak için bunları incelemesi ve anlaması tavsiye edilir. En önemlileri şunlardır:

  1. Çeşitlilik: Hayward (yeşil), Zespri Gold ve daha yeni olan kırmızı çeşitler gibi farklı kivi çeşitleri farklı verim potansiyellerine sahiptir. Yeşil kivi tipik olarak sarı veya kırmızı çeşitlerden daha yüksek verime sahiptir. Daha spesifik olarak, en popüler yeşil kivi çeşidi Hayward, hektar başına ortalama 20 ila 45 ton (17844-40148 lbs/acre) verim sağlayabilir. Örnek olarak Zespri Gold çeşidi yaygın olarak kullanan sarı kivi, hektar başına 15 ila 20 ton (13383-17844 lbs/acre) verim verebilirken, kırmızı kivi çeşitleri hektar başına yaklaşık 10-15 ton (8922-13383 lbs/acre) gibi daha düşük verim potansiyeline sahiptir.
  2. Çevresel Koşullar: İdeal koşullar arasında ılıman ve don olmayan bir iklim, verimli ve iyi drene edilmiş toprak ve yeterli su mevcudiyeti vardır. Aşırı soğuk, asmalara zarar verebilir ve meyve tutumunu azaltabilirken, aşırı yüksek sıcaklıklar güneş yanığına yol açabilir ve meyve gelişimini olumsuz şekilde etkileyebilir. Çiçeklenme dönemindeki don, çiçeklere ve genç meyvelere zarar vererek verimi ciddi şekilde etkileyebilir. Yüksek nem seviyeleri, meyve kalitesini, depolama ömrünü ve ticari değeri etkileyen botrytis gibi mantar riskini artırır.
  3. Yönetim Uygulamaları: Uygun budama, destek sistemi ve kanopi yönetimi, ışığa maruz kalma ve meyve üretimini en üst düzeye çıkarmak için gereklidir. Daha spesifik olarak, yeşil kiviler pergola ve geneva destek sistemleri ile yetiştirildiğinde daha yüksek verime ulaşabilir (hektar başına 30-50 ton veya 26765-44609 lbs/akre verir). Bu iki sistem, öncelikle daha iyi ışık yönetimi ve alan kullanımı nedeniyle T-Direk sisteminden daha iyi bir verim sunar (ancak daha pahalıdır ve daha fazla emek ister). Ayrıca, uygun destek sistemi (özellikle pergola sistemi) eşit olgunlaşma (güneş ışığına eşit maruz kalma ve iyi havalandırma) sağlayarak, boyutu ve şeker içeriğini pekiştirip hastalık ve enfeksiyonlarını azaltarak meyve kalitesini artırır. Takviye gübre/besin yönetimi, haşere kontrolü ve tozlaşma da kritik bileşenlerdir. Potasyum ve kalsiyum gibi besin maddelerinin eksiklikleri veya fazlalıkları meyve boyutunu, sertliğini ve tadını etkileyebilir. Bazı kivi yetiştiricileri meyve ağırlığını artırmak için bitkisel hormon ve potasyum uygular. Hava koşulları nedeniyle, zayıf arı aktivitesi ve zayıf tozlaşma, zayıf meyve tutumu ve şekilsiz meyvelerle sonuçlanabilir. Son olarak, su stresi daha küçük meyve boyutlarına ve düşük verime yol açabilirken, aşırı sulama kök hastalıklarına neden olabilir.

Kivi için Doğru Hasat Zamanının Belirlenmesi - Kiviler Ne Zaman Hasat Edilmeli?

Kivi meyvelerinin olgunlaşması genetik ve çevresel faktörlerden etkilenen karmaşık bir süreçtir. Meyvenin çiçeklenmeden olgunluğa ulaşması ve hasada hazır hale gelmesi tipik olarak yaklaşık 150-180 gün sürer (çeşide ve lokasyona bağlı olarak). Çiftçiler hasat için doğru zamanı belirlemek için çeşitli göstergeleri dikkatle izlemelidir:

  1. Kuru Madde İçeriği (DMC): DMC, kivi meyvelerinin hasada hazır olup olmadığının belirlenmesinde çok önemli bir faktördür. Yeşil kivi için, yaklaşık %15-19'luk bir DMC genellikle hasat için bir kriter olarak kullanılırken, sarı çeşitler biraz daha düşük DMC seviyelerinde hasat edilebilir.
  2. Çözünür Katı Madde Konsantrasyonu (SSC): Genellikle Brix derecesi ile ölçülen SSC, meyvenin şeker içeriğini (toplam karbonhidrat konsantrasyonu) gösterir. Hasat sonrası tatlılık ve lezzet sağlamak için kivi için tipik olarak minimum 6,2-6,5 civarında Brix seviyesi gereklidir. Farklı pazarlar, burada belirtilenlerden daha yüksek olabilen kabul edilebilir minimum sınırları belirleyebilir. Yeşil kivilerin hoş bir tüketim için yaklaşık 12-13 °Brix ve sarı kivilerin 18-19 °Brix'e kadar olması gerektiği bilinmelidir. Brix değeri 6,2 °Brix'ten düşük olan yeşil kivilerin pazarlanması yasaktır. Çiftçilerin ve tüccarların yeni bir pazara girmeyi düşündüklerinde tüm gereklilikleri kontrol etmeleri şiddetle tavsiye edilir. SSC'yi test etmek için bir refraktometre kullanılabilir.
  3. Sertlik, Renk ve Boyut: Kivi olgunlaştıkça kabuk rengi ve sertliği değişir. Kabuk rengi parlak yeşilden daha sarımsı bir tona dönüşür ve meyve dokunulduğunda biraz yumuşak olması olgunluğa işaret eder. Demir eksikliğinden muzdarip yeşil kivilerin daha az ticari değere sahip olması beklenir. Boyut da önemli bir faktördür. Daha büyük meyveler daha yüksek getiri sağlayabilir.

Kivi için Hasat Teknikleri - Kivi Nasıl Hasat Edilir?

Kivi hasadı, meyveye zarar vermemek için dikkat ve emek gerektiren bir süreçtir. Ticari kivi bahçelerinde yaygın olarak aşağıdaki teknikler kullanılır:

  1. Elle Hasat: Genelde kivi, çürümeyi en aza indirmek ve meyvenin yüksek kalitede kalmasını sağlamak için elle hasat edilir. İşçiler meyveyi kesmek için makas kullanır ve meyvenin yüksekten düşüp yaralanmaması için kasaların üstüne yerleştirilen kutulara veya kasalara yerleştirir. Pergola destek sistemine sahip bahçelerde kivi hasadı daha kolaydır. Bazı bölgelerde, işçilere meyveleri toplamada yardımcı olmak için platformlar ve taşıma bantları gibi mekanik yardımcılar kullanılır.
  2. Mekanik Hasat: Günümüzde kivi bahçelerinde kullanılmasa da, otonom kivi hasat makinesinin geliştirilmesi büyük üreticiler için stratejik bir gereklilik olarak ortaya çıkmaktadır.  Şu anda Yeni Zelanda, İtalya, Şili ve Çin kivi hasat mekanizması üzerine araştırmalar yürütmektedir.   

Kivide Verim.jpg

Kivi Meyvelerinin Hasat Sonrası Bakımı ve Depolanması - Kivi Meyveleri Nasıl Saklanır?

Kivi hasat edildikten sonra hızlı bir şekilde tarladan paketleme tesislerine taşınmalı, burada ayıklama, sınıflandırma ve paketleme işlemlerinden geçirilmelidir. Kontrollü iklim da dahil olmak üzere uygun depolama koşulları, raf ömrünü uzatmak ve kaliteyi korumak için çok önemlidir. Hasat sonrası işlemler sırasında en temel hedefler fiziksel hasarı en aza indirmek, tazeliği korumak ve bozulmayı/çürümeyi önlemektir. Kivi meyvelerinin güçlü avantajlarından biri, optimum koşullar altında birkaç ay (hatta bazı durumlarda 10-12 aya kadar) saklanabilmeleridir. Bu nedenle, bunu başarmak ve tüketicilerin beklentilerini karşılamak için gerekli tüm önlemleri almak esastır.  

Kivi Meyvelerinin Sınıflandırılması

Kivi meyvesi boyut, şekil ve dış görünüşe göre sınıflandırılır. Sınıflandırma işlemi, meyvenin belirlenen standartlara göre sıralanmasını içerir ve bu da pazar fiyatının ve kalite sınıflandırmasının belirlenmesine yardımcı olur. Amerika Birleşik Devletleri'nde USDA (ABD Tarım Bakanlığı), kivi için belirli sınıflandırma standartları belirlemiştir:

  • ABD No. 1: Bu sınıf, meyvenin benzer çeşit özelliklerine sahip olmasını, oldukça iyi şekillendirilmiş olmasını ve çürüme, hasar ve güneş yanığı içermemesini gerektirir. Genel kaliteyi etkilememesi koşuluyla küçük kabuk kusurlarına izin verilir.
  • ABD No. 2: Bu kategorideki kivi daha belirgin kusurlara sahip olabilir, ancak yine de çürüme ve ciddi hasar içermemelidir.

Uluslararası olarak, Codex Alimentarius Komisyonu kivi kalitesi için kılavuzlar sağlamaktadır. Bu standartlar boyut ve şekil bakımından tekdüzelik, sertlik ve minimum lekeyi vurgulamaktadır.

Büyüklüklerine göre kiviler şu şekilde sınıflandırılır:

  • Küçük: 90 gramdan az veya 0,2 lb /meyve.
  • Orta: 90 ila 110 gram veya 0.2-0.24 lb /meyve.
  • Büyük: 110 ila 130 gram veya 0,24-0,3 lb /meyve.
  • Ekstra Büyük: 130 gram veya 0,3 lb/meyveden fazla.

Kivi için Saklama Koşulları

Kivinin raf ömrünü uzatmak ve kalitesini korumak için uygun depolama koşulları hayati önem taşır. Kivi, depolama koşulları söz konusu olduğunda oldukça zorlu ve hassastır. Ürünün depolanması ve nakliyesi boyunca soğuk zincirin kırılmaması esastır. Özellikle, kivi tarladan gelir gelmez ve depolama ünitesine gider gitmez (özellikle hasat sırasındaki sıcaklıklar nispeten yüksek olduğunda) ön soğutmaya tabi tutulmalıdır. Bu işlemden sonra meyveler, olgunlaşmayı yavaşlatmak ve bozulmayı önlemek için 0°C ile 1°C (32°F ile 34°F) arasındaki sıcaklıklarda depolanmalıdır. Meyve dehidrasyonunu önlemek için %90 ila %95 arasında yüksek bir bağıl nem idealdir. Kivi meyveleri etilene karşı çok hassastır ve kontrollü iklime sahip depolama üniteleri gereklidir. Meyveler tarafından üretilen etilen sürekli olarak depolama ünitelerinden uzaklaştırılmalıdır, aynı zamanda azaltılmış oksijen seviyeleri ve artan karbondioksit, solunum oranlarını azaltarak ve olgunlaşmayı geciktirerek depolama ömrünü daha da uzatabilir. Nakliye sırasında kiviler, yüksek miktarda etilen üreten meyvelerle (örneğin muz veya armut) aynı vagona/tıra yerleştirilmemelidir.

Kivide Hasat.jpg

Kivi Kalite Standartları

Kivi için kalite standartları boyut, şekil, sertlik ve kusurların olmaması gibi özellikleri vurgular. Yüksek kaliteli kivinin göstergeleri şunlardır:

  • Sertlik: Meyve dokunulduğunda sert olmalıdır, bu da aşırı olgunlaşmadığını gösterir.
  • Tekdüzelik: Boyut ve şekil tutarlılığı tüketici çekiciliği için esastır.
  • Kusurlar ve lekeler: Kabukta lekeler, çürükler veya çürüme belirtileri olmamalıdır.

Kivi Meyveleri için Ambalaj Seçenekleri

Ambalaj, kiviyi nakliye ve depolama sırasında korumak için gereklidir. Ayrıca meyvenin pazarlanması, markalaşması ve tüketicilere sunulmasında da rol oynar. Ambalaj boyutları ve türleri farklı pazarlar ve perakendeciler arasında önemli ölçüde değişebilir. Bazı bölgeler daha küçük, tüketici dostu ambalajları tercih ederken, diğerleri toptan veya kurumsal alıcılar için daha büyük toplu paketleri tercih edebilir.

Kivi meyveleri için yaygın ambalaj seçenekleri şunlardır:

Perakende Ambalaj Seçenekleri

  • Plastik Kaplar: Plastik kaplar koruma sağladıkları ve tüketicilerin meyveleri görmesine olanak tanıdıkları için perakende satışlarda popülerdir. Ayrıca istifleme ve sergilemeyi de kolaylaştırırlar. Tipik olarak 450 ila 900 gram (1 ila 2 lb) kivi veya 4-8 kivi (her biri yaklaşık 90-110 gram) alırlar.
  • File Torbalar: Çevre dostu bir seçenek olan file torbalar meyvelerin nefes almalarını sağlar ve genellikle hemen tüketilmesi amaçlanan daha küçük miktarlar için kullanılır. Genellikle 900 gram ila 1,4 kg (2 ila 3 lb) kivi veya orta büyüklükte 8-12 kivi içerirler.

Toplu Paketleme Seçenekleri

  • MDF Karton Kutular: Bu kutular yastık görevi görür ve nem seviyelerini korumak için genellikle plastik astarlarla birlikte kullanılır. Standart kartonların ağırlığı 7 ila 10 kg (15 ila 22 lb) arasındadır ve 90 ila 130 kivi (her biri 110-140 g ağırlığında) içerebilir.
  • Oluklu Mukavva Karton Kutular: MDF karton kutulara benzer özellikleri vardır ve tipik olarak 10 kg (22 lb) kivi veya 100 ila 120 büyük meyve alabilir.

Üreticiler, yukarıda belirtilen kalite standartlarına bağlı kalarak ve hasat sonrası uygun uygulamaları hayata geçirerek, kivinin tüketicilere en iyi durumda ulaşmasını sağlayabilir, müşteri memnuniyetini ve ürünlerinin pazarlanabilirliğini artırabilir.

Kivi yetiştiriciliği hakkında daha fazla bilgi edinin

Kivi Bitkisi Hakkında Bilgiler ve Çeşit Seçimi

Kivi Bitkilerinin Çevre, Toprak Gereksinimleri ve Dikimi

Kivi Bitkilerinin Propagasyonu (Çoğaltımı) ve Tozlaşması

Kivi Bitkileri İçin Budama ve Eğitim

Kivi Bitkisinin İhtiyaçları ve Gübreleme Programı

Optimal Kivi Büyümesi İçin Etkili Sulama Uygulamaları

Kivi Bitkisinin Başlıca Zararlıları, Hastalıkları, Zararlı Otları ve Bunların Yönetimi

Referanslar