Papaya bitkisi hakkında bilgiler

Papaya bitkisinin fizyolojisi

Papaya (Carica pap aya L.), Caricaceae familyasının ekonomik açıdan en önemli meyvesi ve muz, mango ve ananastan sonra en çok ticareti yapılan 4. tropikal meyvedir. Papaya, harika tadı (kavun-muz benzeri), yüksek besin değeri ve sağlığa faydaları sayesinde tüketicilerin beğenisini kazanmıştır. Küçük (12-20 feet boyunda) yaprak döken ağaç formunda ve hızlı büyüme yeteneğine sahip piramit şekilli bir çalıdır. Düşen yaprak ve çiçeklerin neden olduğu büyük ve çıkıntılı yara izleriyle sertleşmiş, silindirik süngerimsi lifli, gevşek, içi boş, gri veya gri-kahverengi renkte, 10-30 cm çapında, 2-10 m yüksekliğe ulaşan düz veya bazen dallanmış tek gövdesi ile kısa ömürlü hızlı büyüyen bir bitkidir.

Meyvesi 4 ila 5 inç uzunluğunda, pürüzsüz muhallebimsi ve açık sarımsı ila turuncu etlidir. Meyve genellikle taze olarak yenir ancak muhallebili turta ve konserve yapımında da kullanılabilir.

Her bitki genellikle yaklaşık 15-20 yaprak taşır. Almaşık yaprakları spiral olarak dizilmiştir, gövde ve dallar arasında tepe noktasında demetlenmiştir. Papaya yapraklarının boyutu yaklaşık 50 ila 70 cm genişliğinde ve 90 cm uzunluğundadır. Pürüzsüz, palmiye benzeri, kalın-orta damarlara sahiptirler. Papaya yaprakları 6 ila 8 aylık bir yaşam döngüsüne sahiptir.

Bitkiler, tozlaşmayı ve meyve tutumunu etkileyen farklı çiçeklere sahiptir ve bunlar üç ana cinsiyet tipinde sınıflandırılabilir:

1. Erkek (staminat),
2. Hermafroditik (biseksüel),
3.  Dişi (pistillat).

Bazı papaya bitkileri aynı anda birden fazla çiçek türü üretebilir. Bazıları bu temel formlarda olmayan ancak farklı derecelerde erkeklik ve dişilik sergileyen çiçekler üretir. Cinsel ifadedeki bu değişim eğilimi, kuraklık ve değişken sıcaklıklar gibi iklimsel faktörler tarafından tetikleniyor gibi görünmektedir. Erkek çiçek üretme eğilimi yüksek sıcaklıklardan tetikleniyor gibi görünmektedir. Erkek ağaçlar meyve bakımından verimsiz olduğundan ve bazı pazarlarda hermafroditik bitkilerden elde edilen meyveler tercih edildiğinden, istenen türde maksimum sayıda verimli ağaç verecek tohumların seçilmesi çok önemlidir. Bu sadece verimli açık tozlaşan bitkilerden tohum saklayarak yapılamaz, ancak polen kaynağını ve meyvenin geldiği çiçek türünü bilerek cinsiyet doğru bir şekilde tahmin edilebilir. Ticari yetiştirici, istenen çiçek türü kombinasyonunu elde etmek için elle tozlaşmayı öğrenmelidir. Bu işlem biseksüel ya da pistilli, açılmamış bir çiçeğin açılana kadar bir kâğıt torba ile örtülmesi ve istenen polenin alıcı pistile aktarılmasıyla yapılır. Tozlaşma çalışmaları göstermiştir ki:

1. Staminat çiçeklerle tozlaşan pistillat çiçekler eşit sayıda erkek ve dişi bitki verir;
2. Biseksüel çiçeklerden gelen polenlerle tozlaşan pistilli çiçekler eşit sayıda dişi ve biseksüel bitki verir,
3. Biseksüel çiçekler ya kendiliğinden ya da diğer biseksüellerle çapraz tozlaşarak bir dişiye 2 biseksüel oranı verir,
4. Staminat çiçeklerle tozlaşan biseksüel çiçekler eşit sayıda dişi, erkek ve biseksüel döl üretir. İkinci ve üçüncü kombinasyonlar maksimum sayıda meyve veren bitkiler üretecektir.

Çiçekler: Papaya bitkisinde altı tip çiçek bilinmektedir.

a) Standart dişi çiçek: Kapalıyken konik şekilli oldukça büyük bir çiçektir ve açık olduğunda beş taç yaprağı tabandan yayılır. Ovaryum (yumurtalık) büyük-daireseldir ve düz ya da hafif kabarıktır. Bu çiçek tarafından üretilen meyveler yuvarlak veya ovaldir.

b) Yukarıdakine benzer şekilde kapalı olduğunda beş kısa anteri vardır ve bunlar tabandan yayılan beş taç yaprağa karşılık gelir. Yumurtalık, olgunluğa kadar kalan beş derin uzunlamasına oluğa sahiptir. Meyve yuvarlaktan yumurta şekline kadar bir form geliştirir.

c) Hermafrodit ara çiçek. Biçimi henüz tanımlanamamıştır; taç yapraklar uzunluklarının üçte ikisine kadar çiçek tablasıyla kaynaşmış veya tabandan serbest olabilir. Anter sayısı iki ila on arasında değişir. Bu çiçek türü, kedi-yüzü olarak bilinen düzensiz şekilli ve ticari değeri az olan bir meyve üretir. Bu çiçekler, sıcaklıklar gündüz 24,5 °C ve gece 15,5 °C olduğunda daha sık görülür.

d) Hermafrodit uzun çiçek. Bu tür çiçeklerin taç yaprakları toplam uzunluklarının dörtte biri ile dörtte üçü arasında çiçek tablasıyla kaynaşmıştır; beşi uzun ve beşi kısa olmak üzere on anter gözlenir. Yumurtalık uzundur ve meyvenin şekli silindirden armut şekline kadar değişir. Farklı hermafrodit çiçek türlerinden ticari olarak en önemli papaya çiçeği budur.

e) Hermafrodit kısır çiçek. (d)'dekine benzeyen ancak yumurtalık geliştirmeyen bir çiçektir ve yüksek sıcaklıklar veya su stresi nedeniyle kısırdır. Sadece polen ürettiği için işlevsel bir erkek çiçek olarak kabul edilebilir.

f) Standart erkek çiçek. Bu çiçek türü, bir serisi diğerinden daha uzun olmak üzere beşerli iki seri anterler içeren uzun ve ince bir korollaya sahiptir. Bir pistili vardır, stigması yoktur ve işlevsel değildir.

Doğada, papaya bitkilerinin ayrı bitkilerde bulunan erkek ve dişi çiçekleri vardır. Erkek çiçekler fiziksel olarak dişi çiçeklerden farklıdır. Erkek çiçek salkımları çok çiçekli salkımlarda veya 1 m uzunluğa kadar sarkık saplarla taşınır. Çiçekler sarımsı ve 2-4 cm uzunluğundadır. Taç yapraklar uzun bir tüp şeklinde kaynaşmıştır, 10 döl verebilen antere ve ilkel, işlevsel olmayan bir yumurtalığa sahiptir. Dişi çiçek salkımları çok daha kısadır, sadece 3-4 cm uzunluğundadır ve daha az çiçeğe sahiptir. Dişi çiçekler daha büyüktür, genellikle beyaz veya krem renklidir ve beş taç yaprağı vardır. Stamenleri yoktur ancak 5 adet yelpaze şeklinde stigması olan büyük bir yumurtalıkları vardır.

NOT: Çevresel faktörler cinsel ifadeyi etkiler ve bir bitkinin cinsiyeti mevsimsel olarak veya ömrü boyunca değişebilir. Dişi çiçekler, kolayca ayırt edilebilen bir taç veya beş köşeli yıldızdan oluşan bir kalikse sahiptir. Kaliksin üstünde, beş sarımsı çanak yaprak bulunur (gençken mor bir renk gösterirler ve kaybolurlar). Beş adet yuvarlak şekilli sarı stigma vardır. Bu çiçekten elde edilen meyveler genellikle büyük ve balon gibidir.

Erkek çiçekler yarım metreden uzun pediküller boyunca büyür ve ucunda 15-20 küçük çiçekten oluşan demetler vardır. Bu çiçekler, içinde beşerli beşerli iki set halinde 10 anter bulunan, kaynaşmış taç yapraklardan oluşan uzun bir tüpten oluşur. Çiçeğin küçük, basit bir pistili vardır ve stigması yoktur. Genellikle meyve üretmez ama eğer üretirse, uzun ve düşük kaliteli olur.

Papaya Meyvesinin Özellikleri

Meyvenin kavun veya armut benzeri bir görünümü vardur, ovalden yuvarlağa kadar veya uzun, sopa şeklinde, 15-50 cm uzunluğunda ve 10-20 cm kalınlığındadır. Ağırlığı 9 kg'a kadar çıkabilir. Meyvenin kabuğu, nispeten sert olan mumsu ve ince dokusuyla karakterize edilir. Meyve olgunlaşmamış yeşil haldeyken önemli miktarda beyaz lateks içerir. Olgunlaştıkça dış yüzey açık veya koyu sarı bir renge dönüşür. Aynı zamanda, etli tabakası aromatik bir yapı geliştirerek sarı, turuncu veya kırmızının çeşitli tonlarını sergiler. Bu aşamada meyve, kavunu andıran bir lezzetle sulu ve hafif tatlı hale gelir ve bazı çeşitlerde belirgin bir kokuya sahip olabilir. Her bir meyve ortalama 100-500 adet siyah, yuvarlak, oluklu tohumlarını beyaz, lifli doku aracılığıyla meyve içinde geliştirir.

Çeşitleri

Papaya meyvesinin birçok türü ve çeşidi vardır ve boyut, biçim ve renk bakımından büyük farklılıklar gösterir. Karmaşık genetik yapısı nedeniyle, diğer otsu bitkilerin kültürleri gibi bahçecilik karakterlerinde tek tip olan çok az sayıda papaya kültürü vardır. Açık tozlaşma sonucu tohum elde edildiği çoğu durumda, çiçek tipi ve meyve özellikleri bakımından makul ölçüde tek tip olan seçimler elde etmek imkansızdır. Tanınan ve yaygın çeşit eksikliği olsa dahi yetiştiriciler seçilmiş bitkilerin kontrollü tozlaşması ile tatmin edici çeşitler elde edebilirler. Anaç bitkiler erken ve yoğun meyve üretimi için dikkatle seçilmeli ve arzu edilen şekil ve büyüklükte meyveye sahip olmalıdır.

Papaya yetiştiriciliği hakkında daha fazla bilgi edinin

Papaya Hakkında İlginç Bilgiler, Besin Değerleri ve Sağlığa Faydaları

Papaya Yetiştiriciliği için Toprak Hazırlanması, Dikimi ve Bitki Yoğunluğu

Papaya Çoğaltımı ve Tozlaşması

Papaya Bitkisinin Bakımı - Papaya Ağaçlarının Sulanması ve Gübrelenmesi

Kâr amaçlı papaya yetiştiriciliği - Eksiksiz üretim kılavuzu

Papaya Bitkisinin Başlıca Zararlıları, Hastalıkları ve Yabani Otları

Papaya Hasadı, Verimi ve Depolanması

Papaya İşleme, Sınıflandırma ve Paketleme

Referanslar

• https://gsconlinepress.com/journals/gscbps/sites/default/files/GSCBPS-2021-0073.pdf
• https://edis.ifas.ufl.edu/publication/MG054
• https://biosafety.icar.gov.in/wp-content/uploads/2016/10/3_Biology_of_Carica_papaya_Papaya.pdf
• https://journals.ashs.org/hortsci/view/journals/hortsci/55/11/article-p1861.xml
• Carvalho FP. Agriculture, pesticides, food security and food safety. Environ Sci Policy. 2006; 9(7–8):685– 92. 
• FAO. Food and Agriculture Organization of the United Nation. Sustainable Food Systems. Concept and Framework. 2018. 
• Kuhfuss L, Préget R, Thoyer S, Hanley N (2016) Nudging farmers to enrol land into agri-environmental schemes: the role of a collective bonus. Eur Rev Agric Econ 43:609–636. 
• Lamichhane JR, Dachbrodt-Saaydeh S, Kudsk P, Messéan A (2015) Toward a reduced reliance on conventional pesticides in European agriculture. Plant Dis 100:10–24. 
• Le Gal P-Y, Dugué P, Faure G, Novak S (2011) How does research address the design of innovative agricultural production systems at the farm level? A review. Agric Syst 104:714–728. 
• Lechenet M, Bretagnolle V, Bockstaller C et al (2014) Reconciling pesticide reduction with economic and environmental sustainability in arable farming. PLoS ONE 9:e97922. 
• Lefebvre M, Langrell SRH, Gomez-y-Paloma S (2015) Incentives and policies for integrated pest management in Europe: a review. Agron Sustain Dev 1:27–45 
• Lesur-Dumoulin C, Malézieux E, Ben-Ari T et al (2017) Lower average yields but similar yield variability in organic versus conventional horticulture. A meta-analysis. Agron Sustain Dev 37:45. 
• Liu B, Li R, Li H et al (2019) Crop/weed discrimination using a field imaging spectrometer system. Sensors 19:5154. 
• MacMillan T, Benton TG (2014) Agriculture: engage farmers in research. Nat News 509:25. 
• Mahlein A-K (2015) Plant disease detection by imaging sensors – parallels and specific demands for precision agriculture and plant phenotyping. Plant Dis 100:241–251. 
• Maria K, Maria B, Andrea K (2021) Exploring actors, their constellations, and roles in digital agricultural innovations. Agric Syst 186:102952. 
• Mariotte P, Mehrabi Z, Bezemer TM et al (2018) Plant–soil feedback: bridging natural and agricultural sciences. Trends Ecol Evol 33:129–142. 
• Martinelli F, Scalenghe R, Davino S et al (2015) Advanced methods of plant disease detection. A review. Agron Sustain Dev 35:1–25. 
• Sapkota, T.B.; Mazzoncini, M.; Bàrberi, P.; Antichi, D.; Silvestri, N. Fifteen years of no till increase soil organic matter, microbial biomass and arthropod diversity in cover crop-based arable cropping systems. Agron. Sustain. Dev. 2012, 32, 853–863. 
• Muller, A.; Schader, C.; Scialabba, N.E.H.; Brüggemann, J.; Isensee, A.; Erb, K.; Smith, P.; Klocke, P.; Leiber, F.; Stolze, M.; et al. Strategies for feeding the world more sustainably with organic agriculture. Nat. Commun. 2017, 8, 1290. 
• Seufert, V.; Ramankutty, N.; Foley, J.A. Comparing the yields of organic and conventional agriculture. Nature 2012, 485, 229–232. 
• Tal, A. Making conventional agriculture environmentally friendly: Moving beyond the glorification of organic agriculture and the demonization of conventional agriculture. Sustainability 2018, 10, 1078.