Çarkıfelek meyvesinin kökeni ve küresel üretimi
Çarkıfelek meyvesi odunsu, çok yıllık, hızlı büyüyen bir sarmaşıktır ve 2 ana türü vardır: mor (Passiflora edulis) ve sarı (Passiflora edulis flavicarpa) çarkıfelek meyvesi. İkisi arasında mor çarkıfelek meyvesi daha popülerdir. Bitki Güney Amerika'ya ve daha spesifik olarak Brezilya'ya (Kuzey Arjantin ve Ekvador) özgüdür. 19. yüzyılda dünyanın diğer bölgelerine tanıtılmış ve Hindistan ve Hawaii'de yaygın olarak yetiştirilmeye başlanmıştır. Günümüzde tropikal kuşağın hemen her ülkesinde bulunabilen bu bitkinin küresel üretiminin yılda 640.000-850.000 ton arasında değiştiği tahmin edilmektedir. Güney Amerika hala en büyük çarkıfelek meyvesi üreticisidir ve Brezilya, Meksika ve Ekvador ilk 3 sıradadır. Diğer büyük çarkıfelek meyvesi üreticileri Avustralya, Kolombiya, Güney Afrika, Zimbabve, Kenya, Tayvan, Japonya ve Hawaii'dir.
Çarkıfelek Meyvesinin Kullanım Alanları ve Besin Değeri
Yıllar boyunca, çarkıfelek meyvesi gıda kaynağı olarak, çoğunlukla mango veya ananas gibi diğer meyvelerle karıştırılmış veya karıştırılmamış meyve suyu olarak kullanılmıştır.
Ayrıca yatıştırıcı olarak tıbbi amaçlarla da kullanılmıştır. Meyvesi dışında bitkinin yaprakları ve çiçekleri çay üretiminde ve maracuja grande adı verilen bir içeceğin yapımında kullanılmıştır. Kosta Rika'da çarkıfelek meyvesi ayrıca "Parchita Seco" adlı bir şarabın üretiminde kullanılırken, İsviçre'de "Passaia" adlı bir meşrubatın üretiminde de kullanılmaktadır.
Üstün tadı dışında, çarkıfelek meyvesi besleyici bir meyve olarak kabul edilir.
Ortalama bir meyve yaklaşık 43 gram ağırlığındadır ve %30-32 oranında meyve suyundan oluşur.
Amerikan Tarım Departmanı'na (USDA) göre, 100 g çiğ çarkıfelek meyvesi şunları içerir:
- Su: 73 g
- Kalori - Enerji: 97 kcal
- Protein: 2,2 g
- Karbonhidratlar: 23.4 g
- Şeker: 11,2 g
- Lif: 10,4 g
- Fosfor: 68 mg
- Potasyum: 348 mg
- C Vitamini: 30 mg
- A Vitamini: 64 μg veya 1270 IU
- Beta karoten: 743 μg
Çarkıfelek meyvesi tıbbi amaçlar için kullanılmıştır. Yukarıda bahsedilen önemli biyoaktif bileşikleri sayesinde çarkıfelek meyvesine anti-enflamatuar, anti-diyabetik ve anti-stres aktiviteleri atfedilirken, insan vücudunu kardiyovasküler hastalıklardan da korur.
Çarkıfelek meyvesi yetiştiriciliği hakkında daha fazla bilgi edinin
Çarkıfelek Meyvesinin Türleri-Çeşitleri ve Bitki Özellikleri
Çarkıfelek Meyvesi: Toprak ve İklim Gereksinimleri, Arazi Hazırlığı ve Dikim
Çarkıfelek Bitkisinin Budanması ve Terbiyesi
Çarkıfelek Bitkilerinin Çoğaltılması ve Çardaklanması
Çarkıfelek Bitkisinin Bakımı: Çarkıfelek Meyvesinin Sulanması ve Gübrelenmesi
Önemli Çarkıfelek Bitkisi Hastalıkları
Çarkıfelek Meyvesi: Hasat, Verim ve Depolama
Referanslar
- https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/1102676/nutrients
- https://agritech.tnau.ac.in/banking/pdf/Passion%20Fruit.pdf
- https://www.fgcu.edu/cas/communityimpact/foodforest/files/passionfruit-ada.pdf
- http://www.agriculture.gov.vc/agriculture/images/stories/PDF_Documents/Growing-Passion-Fruit-in-the-West-Indies.pdf
- https://www.sciencedirect.com/book/9780128127803/nutritional-composition-and-antioxidant-properties-of-fruits-and-vegetables