Φακή: Ανάγκες σε νερό και συστήματα άρδευσης

Οι φακές καλλιεργούνται συχνά σε ξηρικές συνθήκες, αλλά μπορούν επίσης να καλλιεργηθούν υπό άρδευση με προσεκτική διαχείριση του νερού. Έχουν σχετικά ρηχό ριζικό σύστημα και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στην υπεράρδευση (πλημμυρισμένα εδάφη). Αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε αποτυχία της καλλιέργειας ή σε σημαντικά μειωμένες αποδόσεις.

Απαιτήσεις σε νερό για τη φακή

Οι φακές χρειάζονται μέτρια υγρασία για βέλτιστη ανάπτυξη, ιδίως κατά τη διάρκεια κρίσιμων σταδίων όπως η ανθοφορία και ο σχηματισμός λοβών. Οι συνολικές απαιτήσεις σε νερό για καλλιέργειες φακής, οι οποίες περιλαμβάνουν τις βροχοπτώσεις και την άρδευση, κυμαίνονται συνήθως μεταξύ 250 και 450 mm. Χρειάζονται επίσης μια ξηρή περίοδο με χαμηλή υγρασία στα τελευταία στάδια της ωρίμανσης. Η καλλιέργεια είναι ανθεκτική στην ξηρασία και μπορεί να αντέξει σε μέτρια υδατική καταπόνηση, ιδίως σε ξηρά και θερμά κλίματα. Έτσι, οι φακές μπορούν να αναπτύσσονται με επιτυχία σε περιοχές με περιορισμένη διαθεσιμότητα νερού.

Μελέτες που έγιναν στο CSIDC του Καναδά (Canada Saskatchewan Irrigation Diversification Centre), έδειξαν ότι η υπερβολική άρδευση (ή η υπερβολική ποσότητα νερού από τις βροχοπτώσεις), ιδίως πριν από την ανθοφορία, μπορεί να μειώσει σημαντικά τις αποδόσεις. Οι έρευνες δείχνουν ότι το να αφήνεται το έδαφος να στεγνώσει μεταξύ των αρδεύσεων βελτιώνει την ανθεκτικότητα και την υγεία της καλλιέργειας. Τα φυτά φακής, αν και έχουν κοντές ρίζες, έχουν πρόσβαση στην υγρασία του ανώτερου τμήματος του εδάφους. Όμως η υπερβολική υγρασία μπορεί να τα οδηγήσει σε γρήγορο μαρασμο (σηψιρριζίες) ιδίως σε πλημμυρισμένα εδάφη.

Η υπερβολική ποσότητα νερού μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα, όπως αυξημένες προσβολές από ασθένειες, καθυστερημένη ωρίμανση και χαμηλότερες αποδόσεις. Μπορείτε να επιλέγετε ελαφριά εδάφη που στραγγίζουν καλά για να αποφεύγετε τέτοιου είδους προβλήματα. Η σωστή παροχή νερού και ο καλός αερισμός της κόμης του φυτού είναι απαραίτητα για την πρόληψη των ασθενειών και την συνολική ευρωστία του φυτού.

Συστήματα άρδευσης για την καλλιέργεια φακής

Όταν καλλιεργούμε φακές υπό άρδευση, είναι να σημαντικό να επιλέξουμε το κατάλληλο σύστημα να εξασφαλίσουμε την απαραίτητη παροχή νερού σύμφωνα με τις ανάγκες του φυτού. Συνήθως εφαρμόζονται τα παρακάτω συστήματα άρδευσης:

Στάγδην άρδευση: Η στάγδην άρδευση είναι από τα πιο αποτελεσματικά και αποδοτικά συστήματα για την καλλιέργεια φακής, αφού η παροχή του νερού γίνεται απευθείας στο ριζικό σύστημα. Μειώνει τη σπατάλη του νερού λόγω εξάτμισης και απορροής. Με την στάγδην άρδευση επιτυγχάνουμε την βέλτιστη υγρασία στο έδαφος για την ανάπτυξη του φυτού χωρίς να βρέχουμε το φύλλωμα που ευνοεί τις προσβολές απο σκληρωτίνια.
Άρδευση με καταιονισμό: Τέτοια συστήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα πρώτα στάδια ανάπτυξης που είναι απαραίτητη η ομοιόμορφη κατανομή νερού. Ωστόσο, πρέπει να προσέχουμε την υγρασία του φυλλώματος για να αποφύγουμε τις προσβολές από ασθένειες. Συνήθως αποφεύγετε στα τελικά στάδια ωρίμανσης που το φυτό είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην υπερβολική υγρασία.
Άρδευση με αυλάκια: Η άρδευση με αυλάκια είναι μία κλασική τεχνική που το νερό διανέμεται με αυλάκια μεταξύ των γραμμών. Στην καλλιέργεια φακής μπορεί να εφαρμοστεί σε περιοχές με επαρκή διαθεσιμότητα νερού. Ωστόσο, είναι σημαντική η σωστή κλίση του εδάφους και ο σχεδιασμός των αυλακιών για να εξασφαλίσουμε ομοιόμορφη διανομή.

Συλλογή βρόχινου νερού και συμπληρωματική άρδευση: Σε περιοχές με απρόβλεπτες βροχοπτώσεις, μπορείτε να συλλέγετε το βρόχινο νερό ώστε να το παρέχετε στην καλλιέργεια σας σε περιόδους ξηρασίας. Έτσι, μειώνετε την εξάρτηση σας από τους επιφανειακούς και υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες και μπορείτε να παρέχετε το απαραίτητο νερό στην καλλιέργεια σας, ιδιαίτερα στα κρίσιμα στάδια ανάπτυξης όπως η ανθοφορία και ο σχηματισμός των λοβών.

Άρδευση και απαιτήσεις σε νερό ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης της φακής

Πρώιμη ανάπτυξη: Μετά τη σπορά, θα πρέπει να εξασφαλίσετε επαρκή υγρασία τουλάχιστον σε 60 cm βάθος για να ενθαρρύνετε την ομοιόμορφη βλάστηση και καλή εγκατάσταση του ριζικού συστήματος.
Μέσο στάδιο ανάπτυξης: Κατά τις αρχές Ιουνίου (βόρειο ημισφαίριο), εφαρμόστε 20 με 30 mm νερού σε περίπτωση που αρχίζουν να εμφανίζονται συμπτώματα ξηρασίας. Οι φακές είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στην υδατική καταπόνηση σε αυτό το στάδιο και μπορεί να οδηγηθούμε σε καχεκτική ανάπτυξη και μειωμένες αποδόσεις.
Άνθηση και σχηματισμός λοβών: Μετά τα μέσα προς τέλη Ιουνίου αποφεύγουμε την άρδευση, καθώς η μειωμένη υγρασία βοηθά το σχηματισμό των σπόρων. Μπορεί να χρειαστεί να εφαρμόσετε 12-13 mm νερού.
Τελικά στάδια ωρίμανσης: Σε αυτό το στάδιο απαιτείται μειωμένη υγρασία για την ωρίμανση των λοβών και τον σχηματισμό των σπόρων. Η υπεράρδευση σε αυτό το στάδιο μπορεί να καθυστερήσει την ωρίμανση και να μειώσει την ποιότητα του σπόρου.

Σημείωση: Σε περίπτωση που γίνεται εφαρμογή μυκητοκτόνων (πάντα αφού έχετε συμβουλευτεί κάποιο γεωπόνο), θα πρέπει να καθυστερήσετε την άρδευση τουλάχιστον 2-3 εβδομάδες ώστε να αποφύγετε την απορροή του χημικού προς τις ρίζες, γεγονός που μπορεί να βλάψει το φυτό.

Καλές πρακτικές για τη διαχείριση του νερού

Η προσεκτική διαχείριση του νερού είναι απαραίτητη για να εξασφαλίσουμε καλές αποδόσεις σε αρδευόμενες καλλιέργειες φακής. Ορισμένοι παράγοντες που πρέπει να προσέξουμε είναι:

Παρακολούθηση υγρασίας του εδάφους: Αν παρακολουθείτε τακτικά την υγρασία του εδάφους θα μπορείτε να αρδεύετε μόνο όταν είναι απαραίτητο. Έτσι θα αποφεύγετε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας που ευνοούν τις ασθένειες και μειώνουν τις αποδόσεις. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αισθητήρες, όπως τενσιόμετρα και μετρητές εξατμισοδιαπνοής, για να είστε βέβαιοι ότι η άρδευση της καλλιέργειας ανταποκρίνεται στις ανάγκες του φυτού αλλά και στο κλίμα της περιοχής σας.
Εφαρμογή στάγδην άρδευσης: Η αποδοτικότητα της μεθόδου θα εξασφαλίσει τα κατάλληλα επίπεδα υγρασίας για τα φυτά. Ο ακριβής έλεγχος της υγρασίας είναι απαραίτητος για καλλιέργειες όπως οι φακές.
Αποφυγή πλημμυρισμού του εδάφους: Οι φακές είναι ευάλωτες και δεν μπορούν να επιβιώσουν για πολύ σε πλημμυρισμένα εδάφη. Η κατάλληλη προετοιμασία του εδάφους και η καλή αποστράγγιση θα σας βοηθήσεις να το αποφύγετε σε αρδευόμενες καλλιέργειες.
Διαχείριση ασθενειών: Να είστε προσεκτικοί κατά την άρδευση καθώς η αυξημένη υγρασία ευνοεί ιδιαίτερα ασθένειες όπως η σκληρωτινίαση, στην οποία η φακή είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη.