- Οι φακές (Lens culinaris) ανήκουν στην οικογένεια Fabaceae, γνωστή και ως οικογένεια των οσπρίων. Το όνομά τους προέρχεται από τη λατινική λέξη "lens (=φακός)," που περιγράφει το χαρακτηριστικό τους σχήμα.
- Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες φακής, με διαφορετικά χρώματα όπως καφέ, πράσινο, κόκκινο, κίτρινο και μαύρο. Κάθε ποικιλία έχει διαφορετική γεύση και χρόνο μαγειρέματος, γεγονός που τις καθιστά κατάλληλες για πολλά πιάτα.
- Πιο σκληρές φακές, όπως οι γαλλικές πράσινες, είναι ιδανικές για σαλάτες και μπιφτέκια λαχανικών, ενώ οι πιο μαλακές, όπως οι κόκκινες, είναι κατάλληλες για σούπες, και πουρέ.
- Οι φακές είναι πλούσιες σε πρωτεΐνη, με περίπου 18 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά φλιτζάνι (μαγειρεμένες). Είναι σημαντική πηγή πρωτεΐνης για χορτοφάγους και vegans, που συχνά τις χρησιμοποιούν ως υποκατάστατο κρέατος.
- Είναι εξαιρετική πηγή σιδήρου, παρέχοντας σχεδόν το 37% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης ανά φλιτζάνι (αφορά μαγειρεμένη φακή). Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την παραγωγή αιμοσφαιρίνης και τη διατήρηση της ενέργειας, ειδικά για όσους δεν καταναλώνουν κρέας.
- Οι φακές παρέχουν περίπου το 90% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης φυλλικού οξέος ανά φλιτζάνι. Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο για τη σύνθεση και την επιδιόρθωση του DNA, ιδιαίτερα για τις εγκύους και την υγιή ανάπτυξη του εμβρύου.
- Χρησιμοποιούνται σε σούπες, μαγειρευτά, σαλάτες και κάρυ, ή ως βασικό συστατικό για φυτικά μπιφτέκια. Επιπλέον, σε αντίθεση με τα ξερά φασόλια, δεν απαιτούν μούλιασμα πριν από το μαγείρεμα, και έτσι μπορούν να χρησιμοποιηθούν εύκολα και γρήγορα σε διάφορα θρεπτικά πιάτα.
- Οι φακές έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, γεγονός που σημαίνει ότι απελευθερώνουν ενέργεια αργά, διατηρώντας το αίσθημα πληρότητας και κορεσμού για περισσότερη ώρα.
- Λόγω της προσαρμοστικοτητας τους σε διάφορες κλιματικές συνθήκες, οι φακές καλλιεργούνται παγκοσμίως, με τον Καναδά, την Ινδία και την Τουρκία να είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί. Συνήθως καλλιεργούνται σε συστήματα αμειψισποράς, με καλλιέργειες όπως το σιτάρι, γεγονός που βελτιώνει τη γονιμότητα του εδάφους και μειώνει την ανάγκη για χημικά λιπάσματα.
- Πιστεύεται ότι οι φακές προέρχονται από τη Μέση Ανατολή, με πρώτες αναφορές για την καλλιέργεια τους πριν από το 7.000 π.Χ. Διαδόθηκαν στη Μεσόγειο και αποτελούσαν βασική τροφή στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη.
- Οι φακές έχουν πολιτιστική σημασία σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Στην Ιταλία, καταναλώνονται συχνά την παραμονή της Πρωτοχρονιάς και συμβολιζουν την καλή τύχη και την ευημερία για το νέο έτος.
- Αποτελούνται κατά περίπου 65% από υδατάνθρακες, κυρίως άμυλο και φυτικές ίνες, παρέχοντας ενέργεια στον οργανισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα λόγω της αργής διάσπασης τους.
- Οι ξερές φακές μπορούν να αποθηκευτούν για πάνω από ένα χρόνο, ενώ οι μαγειρεμένες μπορούν να καταψυχθούν για έως τρεις μήνες.
- Δεν είναι απαραίτητο να μουλιάσουν οι φακές πριν από το μαγείρεμα. Μπορούν να μαγειρευτούν όπως το ρύζι ή η κινόα. Απλώς ξεπλύνετε τις φακές με νερό και βράστε τες με αναλογία 1:1,25 (φακές προς νερό), αφήνοντάς τες να σιγοβράσουν για 20-30 λεπτά.
- Η Μοντάνα κατέχει ηγετική θέση στην παραγωγή φακής στις Ηνωμένες Πολιτείες, με σχεδόν το 40% της καλλιέργειας φακής στη χώρα να προέρχεται από εκεί.
Πηγές
https://ospi.k12.wa.us/sites/default/files/2024-01/lfs-fun-facts-lentils-lfs024-lfs023-lfs022_0.pdf