Εβδομαδιαία Ενημέρωση για την Αγορά Ελαιολάδου
Η παγκόσμια αγορά ελαιολάδου υφίσταται σημαντικές αλλαγές καθώς εξελίσσεται η περίοδος 2024/25. Στην Ισπανία, η εντυπωσιακή άνθιση των ελιών έχει δημιουργήσει προσδοκίες για μια πλούσια συγκομιδή, προμηνύοντας εξελίξεις τόσο στην προσφορά όσο και στις τιμές. Σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, παραγωγοί και αγοραστές παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, με την σχετική ανάκαμψη των τιμών, τις ανησυχίες για την ποιότητα και τις ρυθμιστικές συζητήσεις να καθορίζουν το τοπίο της αγοράς. Καθώς η παραγωγή ανακάμπτει σε βασικές περιοχές και το διεθνές εμπόριο ενισχύεται, οι εμπλεκόμενοι καλούνται να διαχειριστούν ένα σύνθετο περιβάλλον, επηρεασμένο από τη μεταβαλλόμενη καταναλωτική ζήτηση, τις πιέσεις στα αποθέματα και τα νέα πρότυπα ασφάλειας τροφίμων.
Παραγωγή και Προσφορά
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου (IOC), η ελαιοκομική περίοδος 2024/25 στην ΕΕ χαρακτηρίζεται από σημαντική ανάκαμψη της παραγωγής. Η Ισπανία, ηγέτιδα χώρα παραγωγής, αναμένεται να φτάσει περίπου στους 1,42 εκατομμύρια τόνους, σημειώνοντας αύξηση 51% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά. Ισχυρή ανάκαμψη παρουσιάζουν επίσης η Ελλάδα και η Πορτογαλία, ενώ η Ιταλία αναμένεται να σημειώσει μείωση. Συνολικά, η παραγωγή της ΕΕ εκτιμάται λίγο πάνω από τους 2,1 εκατομμύρια τόνους.
Εξελίξεις των Τιμών
Οι τιμές παραγωγού για το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο έχουν υποχωρήσει σημαντικά από τα ιστορικά υψηλά του 2023 και των αρχών του 2024. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του IOC (Μάιος 2025):
- Χαέν, Ισπανία: €3,55/κιλό (μείωση 53% σε ετήσια βάση)
- Μπάρι, Ιταλία: €9,70/κιλό (αύξηση 0,5% σε ετήσια βάση)
- Χανιά, Ελλάδα: €3,90/κιλό (μείωση 46% σε ετήσια βάση)
Η παρακολούθηση τιμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαιώνει την πτωτική τάση σε Ισπανία και Ελλάδα, ενώ οι τιμές στην Ιταλία παραμένουν υψηλές λόγω περιορισμένης διαθεσιμότητας.
Εμπόριο και Ζήτηση
Οι εξαγωγές ελαιολάδου της ΕΕ έχουν ανακάμψει, με τις εξαγωγές εκτός ΕΕ να αυξάνονται πάνω από 20% τον Φεβρουάριο 2025 σε ετήσια βάση. Οι ΗΠΑ, η μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της ΕΕ, κατέγραψαν αύξηση 34% στις εισαγωγές ελαιολάδου από την ΕΕ σε σύγκριση με τον Ιανουάριο, και αύξηση 7% στο πρώτο πεντάμηνο της καμπάνιας. Ωστόσο, η μέση τιμή ανά μονάδα εξαγωγής μειώνεται, αντικατοπτρίζοντας την ομαλοποίηση των τιμών.
Τιμές Καταναλωτή και Αποθέματα
Οι τιμές λιανικής για το ελαιόλαδο στην ΕΕ έχουν αρχίσει να υποχωρούν. Ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (HICP) για το ελαιόλαδο παρουσίασε μείωση 13,9% τον Φεβρουάριο 2025 σε σύγκριση με πέρυσι. Παρά την ανάκαμψη της παραγωγής, τα αποθέματα αναμένεται να παραμείνουν κάτω από τον μέσο όρο πενταετίας, στις 460.000 τόνους περίπου.
Η αποψή μας
Οι ειδικοί μας στην Ισπανία κατέγραψαν εντυπωσιακή άνθιση στα δέντρα των ελιών, με τα κλαδιά να λυγίζουν από την ποσότητα των ανθέων. Αυτή η εικόνα δημιουργεί υψηλές προσδοκίες για τη νέα σοδειά και επηρεάζει τις προβλέψεις της αγοράς.
Η δημοσίευση των δεδομένων από την AICA την προηγούμενη εβδομάδα οδήγησε σε μικρή ανάκαμψη των τιμών. Παρότι υπάρχει διαθεσιμότητα εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου, η ποιότητα παραμένει αρκετά μεγάλο ζήτημα, με πολλά δείγματα να περνούν οριακά τους ελέγχους ποιότητας. Οι Ισπανοί και Ιταλοί αγοραστές παρακολουθούν τις εξελίξεις, αλλά αγοράζουν μόνο όταν είναι απαραίτητο για να καλύψουν τις άμεσες ανάγκες τους. Παρά την πρόσκαιρη αύξηση, οι τιμές αναμένεται να υποχωρήσουν ξανά, καθώς ο θετικός ορίζοντας της νέας συγκομιδής, σε συνδυασμό με τα μεγάλα αδιάθετα αποθέματα σε ελαιοτριβεία και παραγωγούς, θα ασκήσουν πίεση στην αγορά. Επιπλέον, η πρώτη επίσημη πρόβλεψη της ισπανικής συγκομιδής στο τέλος Μαΐου ενισχύει την πεποίθηση ότι οι τιμές θα συνεχίσουν την πτωτική τους πορεία.
Στην Ελλάδα, οι εγχώριες συναλλαγές είναι ενεργές, με τιμές σταθερές γύρω στα €4–€4,20/κιλό για καλής ποιότητας εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο στην Πελοπόννησο. Υπάρχει ενδεχόμενο μικρών αυξήσεων λόγω της ζήτησης. Στην Κρήτη, οι παραγωγοί και τα ελαιοτριβεία βλέπουν πτώση τιμών αλλά αρνούνται να δεχτούν κάτω από €4/κιλό λόγω περιορισμένου ανταγωνισμού. Οι Ιταλοί αγοραστές αναμένουν μεγαλύτερη πτώση τιμών και αποφεύγουν τις μεγάλες συναλλαγές, ενώ η χαμηλή ποιότητα του διαθέσιμου ελαιολάδου οδηγεί σε επιλεκτικές αγορές για συγκεκριμένες χρήσεις.
Κανονιστικό και Ποιοτικό Πλαίσιο
Η Ισπανία βρίσκεται στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής συζήτησης για τη θέσπιση αυστηρότερων ορίων σε υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων (MOSH και MOAH) στο ελαιόλαδο και το πυρηνέλαιο. Οι προτεινόμενοι κανονισμοί της ΕΕ προβλέπουν αυστηρότερα όρια τα επόμενα χρόνια. Η Ισπανία ζητά καθυστέρηση, υποστηρίζοντας ότι οι ρυθμίσεις ξεπερνούν τη σημερινή επιστημονική συναίνεση και θα μπορούσαν να έχουν σοβαρές οικονομικές συνέπειες για τον κλάδο. Αντιθέτως, η Ιταλία και η Ελλάδα δεν προβάλλουν ουσιαστική αντίσταση.
Αυτή η ρυθμιστική αβεβαιότητα προκαλεί εντάσεις στον ισπανικό ελαιοκομικό τομέα, με εκπροσώπους του κλάδου να καλούν την κυβέρνηση σε πιο προσεκτική στάση. Η συζήτηση αναδεικνύει τη γενικότερη πρόκληση της εξισορρόπησης ασφάλειας τροφίμων, επιστημονικών δεδομένων και οικονομικής βιωσιμότητας. Ταυτόχρονα, η καινοτομία και ο ποιοτικός έλεγχος παραμένουν προτεραιότητες, όπως καταδεικνύουν οι πρόσφατες εκδηλώσεις του κλάδου γύρω από τις μεθόδους ανάλυσης και την ιχνηλασιμότητα.
Συμπεράσματα
Η εικόνα της αγοράς ελαιολάδου φτάνοντας στα τέλη Μαΐου 2025 χαρακτηρίζεται από ισχυρή παραγωγική ανάκαμψη σε Ισπανία και Ελλάδα, γεγονός που οδηγεί σε σημαντική πτώση των τιμών παραγωγού μετά τα ιστορικά υψηλά του 2023. Οι εξαγωγές, κυρίως προς τις ΗΠΑ, αυξάνονται και οι τιμές λιανικής σταθεροποιούνται. Ωστόσο, τα χαμηλά διαθέσιμα προς πώληση αποθέμαρα και οι κανονιστικές ρυθμίσεις συνεχίζουν να επηρεάζουν το κλίμα της αγοράς. Καθώς ο κλάδος προσαρμόζεται σε νέα ποιοτικά και υγειονομικά πρότυπα, η ισορροπία προσφοράς, ζήτησης και πολιτικής θα παραμείνει καθοριστική για τις μελλοντικές εξελίξεις στην παγκόσμια αγορά ελαιολάδου.
Πηγές:
Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου – Στατιστικά Στοιχεία Τομέα, Απρίλιος/Μάιος 2025
