Γρήγορες ενέργειες

Εάν δεν έχετε λογαριασμό

Ιστορία, χρήσεις και διατροφική αξία της ελαιοκράμβης/κανόλα

Wikifarmer

Συντακτική Ομάδα

4' χρόνος ανάγνωσης
Ιστορία, χρήσεις και διατροφική αξία της ελαιοκράμβης/κανόλα

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του λαδιού απο κανόλα και απο ελαιοκράμβη;

Η σύγχυση μεταξύ της κανόλα και της ελαιοκράμβης ή της βιομηχανικής ελαιοκράμβης είναι αρκετά συχνή. Η κανόλα είναι μια ομάδα ποικιλιών ελαιοκράμβης, μεγάλης οικονομικής σημασίας. Η κανόλα ανήκει στην οικογένεια Brassicaceae και στο είδος Brassica napus και συγγενεύει με τη μουστάρδα, το μπρόκολο, το λάχανο, το κουνουπίδι και το γογγύλι. Τα φυτά και οι σπόροι είναι σχεδόν πανομοιότυπα (δεν διακρίνονται διαφορές με το μάτ)ι. 

Η κύρια και σημαντικότερη διαφορά μεταξύ κανόλα και ελαιοκράμβης είναι η περιεκτικότητα των σπόρων σε ερουκικό οξύ και το επίπεδο γλυκοσινολικών, ουσιών τοξικών για τα ζώα και τον άνθρωπο. Η ελαιοκράμβη έχει 45% ερουκικό οξύ και υψηλό επίπεδο γλυκοσινολικών. Το λάδι που παράγεται από τη βιομηχανική ελαιοκράμβη χρησιμοποιείται ως βιοκαύσιμο, παραγωγή πλαστικών και βιολογικών λιπαντικών με αντοχή σε υψηλές θερμοκρασίες. Αντίθετα, η κανόλα έχει λιγότερο από 2% ερουκικό οξύ και χαμηλά επίπεδα (λιγότερο από 30 μmol/g στο κλάσμα του αλεύρου) γλυκοσινολικών, καθιστώντας το λάδι της απολύτως ασφαλές για ανθρώπινη κατανάλωση και το αλεύρι της ως ζωοτροφή καλής ποιότητας και υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες (1).

Η ιστορία της κανόλα

Η κανόλα προέκυψε από τον φυσικό υβριδισμό μεταξύ της ελαιοκράμβης (B. rapa) και του λάχανου (B. oleraceae) που συνέβη πριν από σχεδόν 7.500 χρόνια. Η ονομασία canola κατοχυρώθηκε από τους Western Canadian Oilseed Crushers το 1978. Σήμερα, η κανόλα θεωρείται μια εξαιρετικά επικερδής καλλιέργεια που καλλιεργείται σε περισσότερες από 66 χώρες παγκοσμίως, με τον Καναδά να είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός με 19 εκατομμύρια τόνους (το 2019), ακολουθούμενος από την Κίνα, την Ινδία, τη Γαλλία και την Ουκρανία (2). Οι εμπορικές ποικιλίες που διατίθενται στην αγορά ανήκουν σε 2 τύπους: 

  1. τον αργεντίνικο τύπο και 
  2. τον πολωνικό τύπο 

Η διαφορά τους είναι ότι οι ποικιλίες του πρώτου τύπου έχουν αναπτυχθεί από το είδος Brassica napus και η άλλη από το Brassica campestris (3).

Πού χρησιμοποιείται η κανόλα;

Η κανόλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί:

Για την παραγωγή λαδιού

  • Για ανθρώπινη κατανάλωση

Οι σπόροι περιέχουν 35-45% έλαιο, με την καλλιέργεια να είναι η δεύτερη πιο παραγωγική ελαιοκαλλιέργεια παγκοσμίως μετά τη σόγια (περιεκτικότητα σε έλαιο 18%) (4, 5). Επιπλέον, οι σπόροι των σύγχρονων εμπορικών ποικιλιών έχουν υψηλό επίπεδο πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (ελαϊκό, λινολεϊκό και λινολενικό) και βιταμινών (Ε και Κ). Ως αποτέλεσμα, το παραγόμενο λάδι θεωρείται αρκετά υγιεινό και χάρη στην ήπια γεύση του και την αντοχή του στη θέρμανση, είναι το πιο χρησιμοποιούμενο φυτικό λάδι για μαγειρική (τηγάνισμα, σαλάτες και ντρέσινγκ, μαγείρεμα, ψήσιμο).  

  • Ως κτηνοτροφικό προϊόν

Μια άλλη δυνατότητα αξιοποίησης της κανόλας είναι η εκμετάλλευσή της ως ζωοτροφή. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σπόρου της σε πρωτεΐνες (23-33%), μπορεί να αντικαταστήσει το αλεύρι σόγιας στα σιτηρέσια των ζώων (βοοειδή και πουλερικά) (10-20% σε μείγματα ζωοτροφών) (6). Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα για βόσκηση και μπορεί να παράγει έως και 1-2 τόνους ξηρής ουσίας ανά στρέμμα ετησίως. 

Ως καλλιέργεια κάλυψης σε αμειψισπορά

Προτιμάται λόγω του εκτεταμένου ριζικού της συστήματος που μπορεί να φτάσει σε σχετικά μεγάλο βάθος συμβάλλοντας στην αποκατάσταη συμπιεσμένων εδαφών. Η κανόλα σπέρνεται συνήθως πριν ή μετά τα χειμερινά και ανοιξιάτικα σιτηρά, όπως το σιτάρι και το καλαμπόκι, και ακολουθεί διπλή καλλιέργεια σόγιας (7). 

Πιο συγκεκριμένα, η αμειψισπορά με κανόλα έχει θετική επίδραση στην απόδοση (έως και 19% υψηλότερη) και στην ποιότητα του σιταριού σύμγωνα τόσο με τους επιστήμονες όσο και τους αγρότες. Βοηθά επίσης στη διαχείριση σημαντικών ζιζανίων των σιτηρών και εδαφογενών παθογόνων (όπως το take-all (Gaeumannomyces graminis) (8). Τέλος, δεδομένου ότι είναι συνήθως η πρώτη καλλιέργεια, μετά τις αμυγδαλιές που ανθίζουν την άνοιξη, αποτελεί σημαντική πηγή τροφής για τους επικονιαστές (όπως οι μέλισσες), την εποχή εκείνη. 

Οφέλη για την υγεία από το έλαιο κανόλα

Η κανόλα θεωρείται μία από τις κορυφαίες καλλιέργειες ελαιούχων σπόρων παγκοσμίως, λόγω της καλής ποιότητας και της θρεπτικής αξίας του φυτικού ελαίου που εξάγεται από τους σπόρους της. Εκτός από την απαλή γεύση, το ανοιχτό χρώμα, την σταθερότητα και αντοχή του λαδιού στη θερμότητα, προσφέρει αρκετά πλεονεκτήματα στην υγεία, για αυτο και η βιομηχανία τροφίμων και οι καταναλωτές το προτιμούν έναντι άλλων λαδιών.

Το έλαιο κανόλα ξεχωρίζει λόγω του προφίλ λιπαρών οξέων του. Με ελάχιστα τρανς λιπαρά, υψηλό επίπεδο ελαϊκού οξέος, ωμέγα-3 και ωμέγα-6, υψηλή περιεκτικότητα σε τοκοφερόλες και φυτοστερόλες και τη χαμηλότερη ποσότητα κορεσμένων λιπαρών μεταξύ των κοινών μαγειρικών ελαίων, το λάδι κανόλα θεωρείται ένα από τα πιο υγιεινά μαγειρικά έλαια που διατίθενται. Επιπλέον, μεταξύ άλλων, μπορεί να μειώσει τη χοληστερόλη (έως και 10-15%) και να βελτιώσει την υγεία της καρδιάς. Επιπλέον, τα αντιοξειδωτικά και οι βιταμίνες (Ε και Κ) του λαδιού μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, να καταπολεμήσουν τις ελεύθερες ρίζες και να αποτρέψουν βλάβες στον εγκέφαλο, ενώ βελτιώνουν την υγεία του δέρματος και των μαλλιών (9, 10). 

Διατροφική αξία του κραμβέλαιου

Μία κουταλιά της σούπας (15 ml) έλαιο κανόλα έχει:

Θερμίδες: 124

Ολικά λιπαρά: 14 g

Κορεσμένα λιπαρά: 1 g

Μονοακόρεστα λιπαρά: 9 g

Πολυακόρεστα λιπαρά: 4 g

Λινολεϊκό λιπαρό οξύ (ωμέγα-6): 2.25 g

Άλφα-λινολενικό λιπαρό οξύ (Ωμέγα-3): 0.9 g

Βιταμίνη Ε: 16% της ημερήσιας αξίας (DV)

Βιταμίνη Κ: 8-12% της DV

 

Παραπομπές

http://www.regional.org.au/au/gcirc/canola/p-06.htm#P635_63574

https://www.mdpi.com/2073-4395/11/9/1776/htm#B3-agronomy-11-01776

https://www.canolainfo.org/health/fat-chart-and-nutritional-analysis.php


Περισσότερα άρθρα από τον/την Wikifarmer

5' χρόνος ανάγνωσης  ·  Ιαν 28, 2025
Προβολή περισσότερων άρθρων