Arı oğulu nedir? Nasıl engellenir?

Bal arılarının doğal gelişimi sonucunda meydana gelen arı oğulu olarak bilinen durum ilkbahar veya yaz aylarında (Nisan – Haziran) gerçekleşir. Kısaca, ana arı bir dizi sadık işçi arının eşliğinde yeni bir yuva aramak için kovanı terk eder. Kovanı terk eden ana arı ve diğer işçi arılar (büyük olasılıkla) yakındaki bir ağacın dalında dinlenir, ancak kısa süre içinde yeni bir yuva bulur ve yerleşir. Ana arının terk ettiği kovanda ise yeterli işçi arı ve ana arı yüksükleri vardır. Eğer arıcı bu duruma müdahale etmezse, ana arının en güçlü olanı tüm rakip ana arıları öldürerek kovana hakim olur, dolayısıyla kovanın yeni kraliçesi olur. Arının oğul vermesi arıcının suçu değildir. Bal arıları genetik olarak, koşullar uygun olduğu sürece bunu yapmaya programlıdırlar. Eğer bunu yapmaya programlı olmamış olsalardı, bal arıları evcilleşmeden önce binlerce yıl hayatta kalmazlardı. Fakat bu durum kontrolsüzce gelişince arıcıya problem yaratır, çünkü arı kovanı nüfusu % 50 azalır ve dolayısıyla bal üretimi de azalır. Her arıcı, bu durumundan faydalanmak veya bu durumu engellemek için değişik yöntemler inceler ve uygular. En deneyimli arıcılar bile her yıl bazı bal arının oğul verme durumuyla karşılaşırlar.

Arının oğul vermesini engelleyecek tedbirlerde var. Bazı arıcılar, ana arının uçmasını engellemek için bir kanadını kırarlar (eski bir teknik ama malesef bugün bile bu tekniği destekleyenler var). Diğer arıcılar ise, arı kovanını yeniden düzenler ve kovanın nüfusunu azaltırlar, böylece ana arı feromonlar aracılığıyla tüm işçi arılarla daha iyi iletişim kurabilir. Arının oğul vermesini tetikleyen en yaygın faktörlerden biri, yaşlı ana arının ürettiği feromonun azalmasıdır ve bu nedenle birçok işçi arı ana arının emirlerine uymaz. Bu durum genellikle, arı kovanın çok kalabalık ve havalandırmanın zayıf olması gibi faktörlerle daha da fazla alevlenir. Kraliçenin kovanı kontrol ve motive edememesi onu sinirlendirir ve yalnızca ona “sadık” işçi arılardan oluşan yeni bir toplum oluşturup kovanı terk eder. Bu nedenle, kovanımızda genç (2 yaşına kadar) bir ana olması bizi büyük bir beladan kurtarır. Arı kovanlarının aşırı kalabalık ve tıkanık olmasını önlemek ve kovanın içindeki havalandırmayı düzeltmek, bir arıcının bu durumu engellemek için alabileceği en önemli tedbirlerdir.

Genel olarak, arı oğulu vermeye hazırlanan bir arı kovanı bal sağımı için yeterli bal üretip depolamaz ve aynı zamanda çevredeki bitkilerin tozlaşmasına da yardımcı olmazlar. Ayrıca, arıcı kovanı terk eden sürüyü tespit edememe veya yakalayamama riskiyle karşı karşıyadır. Arı kovanının oğul vermesini beklemek ve daha sonra sürüyü kovalamak yerine, kontrollü ve uygun şartlar altında arı kovanını iki kovana bölebiliriz. Bu durumda, kolonileri bölerek, riskler azaltılır ve kontrollü doğal gelişimden faydalanmaya çalışırız. Bölmek istediğimiz bir bal arısı kovanının yakınına dikkatlice yeni bir boş kovan yerleştirebiliriz. Eski arı kovanının karelerinin bir kısmını veya hemen hemen yarısını yeni arı kovanına aktarırız, ancak ana arının aktarılan çerçevelerin üzerinde olmamasına dikkat edilmelidir. Yeni kovana aktarılan karelerden 2 veya 3 tanesinde açık ve mühürlenmiş kuluçkaların olması gerekir. Arı kovanının düzenlemesi ve yapısı dışarıdan içeriye doğru bal-polen-kuluçka dan ibarettir. Yeni “yetim” arı kovanını yeni bir yere götürüp kapısını açık bırakırız. Beş gün içinde “ana arı yüksükleri” ni kontrol ederiz ve oluşmuş olan yüksüklerden sadece 2 tanesini bırakırıp yemleme yaparız. Bu arada eski arı kovanının (kraliçeyi bıraktığımız) normal bir şekilde gelişmeye devam edip etmediğini de kontrol ederiz. Tabii ki, bu tür uygulamalar basit ve aynı zamanda karışık olup biraz deneyim gerektirir. Bu uygulamaları yapmak için, ilk deneyiminizde size deneyimli bir arıcının eşlik etmesini tavsiye ederiz. 

Bu makaleyi, arı oğulunu engelleme yöntemleri hakkında yorum yaparak veya fotoğraf paylaşarak zenginleştire bilirsiniz.

Yeni başlayanlar için temel arıcılık

Arı toplumu yönetimi ve organizasyonu

Arılar nasıl bal yapar?

Arı kovanı ve arıcılık malzemeleri

Arıcılık yerinin seçimi

Bal arılarının beslenmesi

Arı Oğulu

Bal arılarının kışa giriş ve kışlatma hazırlıkları

Bal Sağımı

Bal arısı hastalıkları ve zararlıları

En Yaygın Bal Arısı Zararlıları

Başlıca Bal Arısı Hastalıkları

Pestisitlerden Arı Zehirlenmesi ve Ölümü

Arılık Hakkında Sorular ve Cevaplar

Arıcılıkta deneyimli misiniz? Lütfen deneyiminizi, yöntemlerinizi, uygulamalarınızı ve taktiklerinizi  aşağıdaki boşluklara yorum yaparak paylaşın.

Eklediğiniz tüm içerik kısa zamanda tarım uzmanlarımız tarafından incelenecektir. Onaylandıktan sonra Wikifarmer.com’a eklenecek ve dünyadaki binlerce yeni ve deneyimli çiftçiyi olumlu yönde etkileyecektir.

ORTAKLARIMIZ

Sürdürülebilirlik ve insan refahına odaklanan ortak misyonumuzu yerine getirmek için küresel STK'lar, Üniversiteler ve diğer kuruluşlarla işbirliği yapıyoruz.