Tarımsal Üre Nedir?
Kimyasal olarak CO(NH2)2 olarak bilinen üre, tarımda mahsul verimliliğini artırmak için yaygın olarak kullanılan yüksek verimli bir azotlu gübredir. %46'lık nitrojen içeriği ile mevcut olan en konsantre nitrojenli gübredir ve bu da onu küresel tarım ortamında önemli bir bileşen haline getirmektedir. Bu makalede ürenin önemi, kullanım alanları ve bitkisel üretimdeki etkinliğini optimize etmek için uygulama yöntemleri incelenmektedir.
Tarımda Ürenin Önemi - Üre Esas Olarak Ne İçin Kullanılır?
Azot, fotosentez, protein sentezi ve genel bitki gelişiminde hayati bir rol oynayan, bitki büyümesi için çok önemli bir besin maddesidir. Üre, toprak verimliliğini korumak ve yüksek mahsul verimini desteklemek için gerekli olan, kolayca bulunabilen ve yüksek konsantrasyonlu bir azot kaynağdır. Üre çok çeşitli mahsuller ve toprak tipleri için kullanılabilir.
Araziye serpme, toprakla karıştırma ve yapraktan püskürtme dahil olmak üzere çeşitli uygulama yöntemleri için uygundur. Üre genellikle tarlaya serpilir ve daha sonra toprak işleme veya sulama ile toprağa karıştırılır. Toprağa karıştırma, azotun amonyak gazı olarak atmosfere buharlaştığı uçuculaşma yoluyla azot kayıplarını azaltır. Bu yöntem, azotun büyüme döngüsü boyunca bitkiler için mevcut olmasını sağlar.
Yüksek bir konsantrasyonda bir set üre gübresi uygulandıktan sonra, nitritin tamamen nitrata oksitlenmesi ve bitkiler için güvenli bir N kaynağı haline gelmesi 4-5 hafta sürebilir. Üre, oluşan serbest amonyak nedeniyle toksik olabileceğinden bitki fidelerine ve tohumlara çok yakın uygulanmamalıdır.
Üre Kullanımı için En İyi Uygulamalar
Çevresel etkileri en aza indirirken ürenin faydalarını en üst düzeye çıkarmak için aşağıdaki uygulamalar önerilmektedir:
- Toprak Testi: Azot ihtiyaçlarını belirlemek için toprak testleri yapın ve üreyi bu teste göre uygulayın. Bu, aşırı uygulamayı önlemeye yardımcı olur ve çevre kirliliği riskini azaltır.
- Hassas Tarım: Üreyi doğru ve verimli bir şekilde uygulamak için hassas tarım tekniklerinden yararlanın. Bu yöntem araziye eşit bir dağılım sağlamak için GPS destekli ekipman ve Variable Rate teknolojisini içerir.
- İnhibitörler ve Stabilizatörler: Ürenin amonyağa dönüşümünü yavaşlatmak, azot kayıplarını azaltmak ve bitkiler için kullanılabilirliği artırmak için üreaz inhibitörleri ve azot stabilizatörleri kullanabilirsiniz.
- Entegre Besin Yönetimi: Toprak verimliliğini ve mahsul üretkenliğini artırmak için üre uygulamasını ürün rotasyonu ve organik madde ilavesi gibi diğer besin yönetimi uygulamalarıyla birleştirin.
Yavaş Salınımlı Gübreler Nedir ve Nasıl Çalışır?
Üre etkili bir azot kaynağı olsa dahi hızlı salınan yapısının önemli dezavantajları vardır. Yavaş salınımlı gübreler, sızıntı, yüzey akışı ve buharlaşma nedeniyle azot kayıplarını azaltmak ve mahsule uzun vadeli sabit bir N kaynağı sunmak için bir yeniliktir. Polimer kaplı kontrollü salınımlı gübreler (CRF'ler) büyük ilgi görmüştür. Bunlar esas olarak azot, potasyum ve bor gibi hareketli elementleri hedef almaktadır.
Bu yöntem bitkisel üretimdeki en yeni ve en sofistike yöntemdir. Ek olarak, metilen üre (MU) sektörde yaygın olarak kullanılan yavaş salınımlı bir diğer gübredir. Sürdürülebilir gübreleme yönetimi ve geliştirilmiş besin kullanım verimliliğinin rolü çok önemlidir.
Bir gübrenin yavaş salınımlı olarak kabul edilmesi için belirli koşulları karşılaması gereklidir:
- Belirli koşullar altında ve 25 santigrat derece sıcaklıkta, 24 saat içinde elementlerinin %15'ini serbest bırakmamalıdır.
- Belirli koşullar altında ve 25 santigrat derece sıcaklıkta, 28 gün içinde elementlerinin %75'ini serbest bırakmamalıdır.
- Belirtilen koşullar altında ve 25 santigrat derece sıcaklıkta, üretici tarafından belirtildiğinde bileşenlerinin %75'ini serbest bırakmalıdır.
Yavaş salınımlı gübreler inorganik ve organik olarak ikiye ayrılır. Bunları birbirinden ayıran tek şey, salınımlarını etkileyen koşullardır. İnorganik yavaş salınımlı gübreler sıcaklık, pH ve toprak nemine bağlı olarak salınımı yavaşlatır veya hızlandırır. Yavaş salınımlı organik gübrelerin salınımını etkileyen ek faktör ise mikroorganizmaların etkisidir.
Yavaş Salınımlı Üre Gübrelerinin Türleri
- Kaplanmış Üre: Üre granülleri, azot salınım oranını kontrol eden kükürt, polimerler veya reçineler gibi malzemelerle kaplanır. Örnekler arasında sülfür kaplı üre (SCU) ve polimer kaplı üre (PCU) bulunur.
- Üre-Formaldehit: Üre ile formaldehitin reaksiyona sokulması ile oluşturulan sentetik bir bileşiktir. Toprakta yavaşça parçalanarak azotu kademeli olarak serbest bırakır.
- Nitrifikasyon İnhibitörleri: Bu kimyasallar, amonyumun nitrata dönüşümünü yavaşlatmak ve böylece azotun kullanılabilirliğini uzatmak için üreye eklenir. Örnekler arasında disiyandiamid (DCD) ve nitrapyrin bulunur.
- Üreaz İnhibitörleri: Bu inhibitörler ürenin hidrolizini yavaşlatarak atmosfere amonyak salımını azaltır. N-(n-butil) tiyofosforik triamid (NBPT) buna bir örnektir.
Yavaş Salınımlı Gübrelerin Avantaj ve Dezavantajları
Yavaş Salınımlı Üre Gübrelerinin Avantajları:
- Yukarıda bahsettiğimiz gibi, yavaş salınımlı gübrelerin en büyük avantajı daha yüksek azot kullanım verimliliği ve besin maddesi kayıplarının (ekonomik kayıp, kirlilik vb.) azaltılmasıdır. Daha çevre dostu bir çözümdür.
- Kontrollü salınım, yüksek konsantrasyonlarda azot bir kerede uygulandığında oluşabilecek gübre yanığı riskini azaltır.
- Geleneksel üre gübrelerinde olduğu gibi tohuma aşırı tuz yüklemesi yapmadıkları için uygundur.
- Kök gelişimini ve bitki büyümesini artırarak ve daha uzun büyüme mevsimleri için daha istikrarlı bir azot kaynağı sağlayarak bitkilere birçok fayda sunarlar.
- Azotun kontrollü salınımı, birden fazla gübre uygulaması ihtiyacını azaltarak çiftçiler için zaman, işçilik ve maliyet tasarrufu sağlar.
- Her tür bitki, mahsul ve toprak için uygundur.
- Çalışmalar, daha yüksek kullanım oranlarının bile üretimi %20-30 oranında artırdığını ve sonraki üst gübrelemeyi %20-30 oranında azalttığını gösterdiğinden, bazal gübreleme için uygundur.
Yavaş Salınımlı Üre Gübrelerinin Dezavantajları
- Yavaş salınımlı üre gübreleri, besin maddesi salınımını kontrol etmek için kullanılan ilave malzemeler ve teknoloji nedeniyle genellikle geleneksel üreye göre daha pahalıdır.
- Bazı durumlarda, yavaş salınım hızlı büyüyen mahsullerin acil azot taleplerini karşılamayabilir veya kritik büyüme aşamalarında bitki büyümesini ve verimini potansiyel olarak sınırlayabilir.
- Bazı yavaş salınımlı üre gübreleri, bitkilerin ihtiyaç duyduğu tüm temel besin maddelerini dengeli bir şekilde sağlayamayabilir ve ek gübreler gerektirebilir.
- Yavaş salınımlı üre gübreleri, toprağa eşit dağılım ve uygun birleşme sağlamak için özel ekipman ve teknikler gerektirebilir.
- Eğer bu elementler polimerlerle kaplanırsa, toprakta plastik kalıntılar bırakırlar ki bu da çevre için olumsuz bir durumdur. Ancak, bilim camiası biyolojik olarak parçalanabilen polimerik kaplamaların kullanımı üzerinde çalışmaktadır.
- Bu gübre elementlerinin salınımı gerçek tarla koşullarında değil laboratuvarda test edildiğinden, ambalaj üzerinde belirli bir sürede çözündüğü belirtilen gübre miktarı toprakta farklılık gösterebilir veya hiç çözünmeyebilir. Toprak sıcaklığı, nem ve mikrobiyal aktivite gibi faktörler, yavaş salınımlı üre gübrelerinden azot salınım oranını etkileyerek besin kullanılabilirliğinde değişkenliğe yol açabilir.
Referanslar
- Farmacon, "5 things to know before using urea fertilizers", Farmacon team, Athens 09/11/2017 https://blog.farmacon.gr/katigories/texniki-arthrografia/threpsi-lipansi/item/1780-5-pragmata-pou-prepei-na-gnorizete-otan-xrisimopoieite-lipasmata-ouria
- Farmacon, "Slow release nitrogen fertilizers", Farmacon team, Athens 19/10/2023 https://blog.farmacon.gr/katigories/texniki-arthrografia/threpsi-lipansi/item/3469-ta-azotoyxa-lipasmata-vradeias-apeleftherosis
- Utah State University, "Urea: A low-cost nitrogen fertilizer with special management requirements", D.W. James, 08/07/2024 https://extension.usu.edu/yardandgarden/research/urea-a-low-cost-nitrogen-fertilizer-with-special-management-requirements
- The University of Peloponnese, "Application of Slow Release Fertilizers and Chemical Fertilizers in Agricultural Crops", Bachelor Thesis Liokalos Emmanuel, Kalamata 2022
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780444529756500046
- https://extension.umn.edu/nitrogen/fertilizer-urea#placing-urea-756361
- https://www.researchgate.net/publication/346313534_Characteristics_and_types_of_slow-_and_controlled-release_fertilizers
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1537511013000639