Οι 5 πιο επικίνδυνες ασθένειες και παράσιτα για τις καλλιέργειες στην ΕΕ το 2025

Καθώς οι πιέσεις από παράσιτα και ασθένειες αυξάνονται σε όλη την Ευρώπη, η Λίστα Ειδοποιήσεων της Ευρωπαϊκής και Μεσογειακής Οργάνωσης για την Προστασία των Φυτών (EPPO) λειτουργεί ως ένα αναγκαίο και χρήσιμο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για νέες απειλές στις καλλιέργειες, τα δάση και τα οικοσυστήματα. Η ενημέρωση του Φεβρουαρίου του 2025 εστιάζει σε διάφορα παράσιτα και μικροοργανισμούς που εξαπλώνονται με γρήγορο ρυθμό και έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν σημαντική οικονομική και περιβαλλοντική ζημιά. Το άρθρο αυτό αναδεικνύει τα πέντε κορυφαία παράσιτα και παθογόνα που θεωρούνται αυτή τη στιγμή οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τις καλλιέργειες της ΕΕ, εξηγεί γιατί είναι σημαντικοί τώρα και παρέχει ενέργειες και πρακτικές που μπορούν να εφαρμόσουν οι αγρότες για την προστασία των καλλιεργειών τους.

Τα 5 Κορυφαία Παράσιτα και Παθογόνα του 2025

1. Βακτηριακό Έλκος στο καλαμπόκι από Clavibacter nebraskensis

Τοποθεσία/Εξάπλωση: Εντοπίστηκε πρόσφατα σε χωράφια καλαμποκιού σε διάφορες περιοχές της ΕΕ, ενώ προηγούμενες εστίες αποτελούσαν η Βόρεια Αμερική και η Νότια Αφρική.
Προσβολή: Αυτή η βακτηριακή ασθένεια προκαλεί καφέ στίγματα στα φύλλα και μπορεί να οδηγήσει σε απώλειες παραγωγής έως και 50% σε ευάλωτες ποικιλίες καλαμποκιού, ιδιαίτερα σε θερμές και υγρές περιοχές. Διαδίδεται μέσω βροχής, από μολυσμένο εξοπλισμό και υπολείμματα καλλιεργειών καθώς και από μολυσμένους σπόρους.
Πρακτικές για τους αγρότες: Εναλλαγή καλλιεργειών με είδη που δεν είναι ευάλωτα, σχολαστική απολύμανση εξοπλισμού, παρακολούθηση των αγρών για σημεία μόλυνσης και άμεση απομάκρυνση των μολυσμένων υπολειμμάτων για περιορισμό της εξάπλωσης.

Οι 5 πιο επικίνδυνες ασθένειες και παράσιτα για τις καλλιέργειες στην ΕΕ.jpg

Εικόνα από: CABI Digital Library

2. Austropuccinia psidii (Μύκητας των Μυρτίδων)

Τοποθεσία/Εξάπλωση: Επηρεάζει είδη του γένους των Μυρτίδων όπως ο ευκάλυπτος και η γκουάβα, με πρόσφατες αναφορές από νέες περιοχές στο κομμάτι της Ευρώπης που βρέχεται από τη Μεσόγειο.
Προσβολή: Αυτός η μύκητας προκαλεί στίγματα στα φύλλα, ξήρανση και τελικά θάνατο του ξύλου, απειλώντας τόσο την εμπορική δασοκομία όσο και τα φυσικά οικοσυστήματα.
Πρακτικές για τους αγρότες: Αφαίρεση και καταστροφή των μολυσμένων φυτών, αποφυγή μεταφοράς υλικού ξενιστή και προληπτική εφαρμογή μυκητοκτόνων σε περιόδους υψηλού κινδύνου.

Austropuccinia psidii (Μύκητας των Μυρτίδων).jpg

Εικόνα από: Invasive Species Counci

3. Pseudips mexicanus (Σκαθάρι των πεύκων)

Τοποθεσία/Εξάπλωση: Έντομο που προσβάλει τα πευκοδάση και εξαπλώνεται σε νέες περιοχές της νότιας Ευρώπης.
Προσβολή: Ανοίγει σήραγγες στο ξύλο και ευνοεί την ανάπτυξη μυκήτων προκαλώντας γρήγορο θάνατο στα πεύκα και οικονομικές απώλειες στη δασοκομία.
Πρακτικές για τους αγρότες:: Επιθεώρηση εισαγόμενου ξύλου για σημάδια μόλυνσης, εγκατάσταση φερομονικών παγίδων και άμεση εκρίζωση και καταστροφή των μολυσμένων δέντρων.

4. Litylenchus crenatae mccannii (Ασθένεια φύλλων οξιάς)

Τοποθεσία/Εξάπλωση: Διαδίδεται από τη Βόρεια Αμερική, και αποτελεί πλέον κίνδυνο για τα δάση οξιάς στην Ευρώπη.
Προσβολή: Αυτός ο νηματώδης προκαλεί παραμόρφωση των φύλλων, εξασθένηση της κόμης και μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο των δέντρων.
Πρακτικές για τους αγρότες: Αποφυγή μεταφοράς ξύλου οξιάς από περιοχές με αναφορές μολύνσεων και είναι σημαντική η γρήγορα εφαρμογή φυτοπροστασίας μόλις εντοπίσετε τα πρώτα συμπτώματα.

Litylenchus crenatae mccannii (Ασθένεια φύλλων οξιάς).jpg

Εικόνα από: Invasive.org

5. Atherigona orientalis (Ασιατική Μύγα)

Τοποθεσία/Εξάπλωση: Επεκτείνεται σε περιοχές της Μεσογείου, προσβάλλοντας καλλιέργειες σολανωδών όπως ντομάτες και πιπεριές.
Προσβολή: Οι προνύμφες προκαλούν ζημιές σε καρπούς και σπορόφυτα, μειώνοντας τις αποδόσεις και την εμπορική αξία.
Πρακτικές για τους αγρότες: Χρήση ειδικών διχτυών για έντομα, εφαρμογή βιολογικού ελέγχου και παρακολούθηση των καλλιεργειών με φερομονικές παγίδες για έγκαιρη ανίχνευση προσβολών.

Νέα φυτά ξενιστές της Xylella fastidiosa

Στις 25 Φεβρουαρίου 2025, η EFSA επικαιροποίησε τη βάση δεδομένων των φυτών ξενιστών της Xylella fastidiosa, εντοπίζοντας 12 νέα ευπαθή είδη, μεταξύ των οποίων η βελανιδιά (Quercus orocantabrica) στην Πορτογαλία και επιβεβαίωσε νέα κρούσματα σε σταφύλια, αμύγδαλα και άλλες καλλιέργειες στην περιοχή Apulia της Ιταλίας. Τα ευρήματα αυτά υποδεικνύουν τη συνεχή προσαρμογή και εξάπλωση του παθογόνου στις καλλιέργειες της Μεσογείου. Ειδικότερα, τα εργαστήρια του EPPO επικύρωσαν μια ταχεία qPCR δοκιμασία ικανή να διακρίνει τα υποείδη Xylella σε λιγότερο από δύο ώρες, επιτρέποντας ταχύτερες και πιο στοχευμένες προσπάθειες περιορισμού.

Νέα φυτά ξενιστές της Xylella fastidiosa .jpg

Τι πρέπει να κάνουν οι αγρότες

Οι καλλιεργητές ελιών, σταφυλιών, αμυγδάλων και ευαίσθητων καλλωπιστικών φυτών θα πρέπει να εντείνουν την παρακολούθηση για συμπτώματα και να ελέγχουν το νερό άρδευσης κάθε μήνα. Συνιστάται η απομάκρυνση γνωστών ζιζανίων-ξενιστών και η χρήση φυσικών φραγμών (δίχτυα) ή ψεκασμών με βάση την καολίνη για τον περιορισμό του πληθυσμού των εντόμων-φορέων (όπως το Philaenus spumarius). Η έγκαιρη ανίχνευση και η ταχεία απομάκρυνση των προσβεβλημένων φυτών παραμένει κρίσιμη για την καθυστέρηση της εξάπλωσης.

Συμπεράσματα

Οι απειλές για την υγεία των φυτών στην Ευρώπη αυξάνονται ραγδαία, με νέους εχθρούς και παθογόνα που υπερβαίνουν τις παραδοσιακές στρατηγικές διαχείρισης. Παραμένοντας ενήμεροι για τις τελευταίες προειδοποιήσεις του EPPO και την έρευνα της EFSA, και υιοθετώντας αυστηρά μέτρα παρακολούθησης και πρόληψης, οι αγρότες μπορούν να προστατεύσουν αποτελεσματικά τις καλλιέργειες τους.