Το σύκο (Ficus carica) είναι ένα φυλλοβόλο δέντρο ή θάμνος που κατάγεται από τη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοδυτική Ασία και ανήκει στην οικογένεια Moraceae. Τα σύκα καλλιεργούνταν από την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενώ κείμενα όπως η Βίβλος και το Κοράνι αναφέρουν επίσης τη σημασία τους. Θεωρούνται από τα πρώτα φυτά που καλλιεργήθηκαν και συνδέονται με τις απαρχές της μεσογειακής φυτοπονίας. Τα σύκα καλλιεργούνται σήμερα σε όλο τον κόσμο σε χώρες με ξηρό, και θερμό κλίμα.
Αν και μερικές φορές τα θεωρούνται λανθασμένα καρποί, τα σύκα στην πραγματικότητα είναι άνθη.
Η συκιά εκτιμάται επίσης για τη διακοσμητική της ομορφιά. Τα πλατιά φύλλα του και το μοναδικό του σχήμα το καθιστούν δημοφιλή επιλογή για κήπους. Χώρες όπως η Τουρκία, το Ιράν, η Αίγυπτος και οι Ηνωμένες Πολιτείες, ιδίως η Καλιφόρνια, είναι μεγάλοι παραγωγοί σύκου.
Πληροφορίες σχετικά με τα σύκα
Τα σύκα, τα οποία συχνά θεωρούνται λανθασμένα καρποί, βοτανικά όμως κατατάσσονται στα άνθη. Αναπτύσσονται από μια κλειστή ταξιανθία που περιέχει πολυάριθμα μικροσκοπικά μονόφυλλα άνθη. Τα άνθη αυτά ανθίζουν εσωτερικά, σχηματίζοντας τους μικρούς βρώσιμους καρπούς που καταναλώνουμε. Τα σύκα ανήκουν στους πολλαπλούς καρπούς που αναπτύσσονται από απλές ωοθήκες. Οι συκιές δίνουν δύο σοδειές ετησίως. Υπάρχουν τέσσερις κύριοι τύποι καρπών σύκου - Caprifigs, Smyrna, San Pedro και Common - που περιλαμβάνουν πάνω από 800 ποικιλίες που καλλιεργούνται σε σχεδόν 50 χώρες. Το 2021, η Τουρκία ηγήθηκε της παγκόσμιας παραγωγής με 320.000 τόνους, ακολουθούμενη από την Αίγυπτο και το Μαρόκο. Άλλοι κορυφαίοι παραγωγοί είναι η Αλγερία, το Ιράν, η Ισπανία, η Συρία, το Ουζμπεκιστάν, οι ΗΠΑ και η Αλβανία.
Τα σύκα συγκομίζονται και καταναλώνονται νωπά ή αποξηραμένα. Το ώριμο σύκο, έχει παχιά φλούδα και γλυκιά σάρκα που περιέχει λεπτούς σπόρους, και το χρώμα της φλούδας του ποικίλλει από πράσινο έως μαύρο-βιολετί. Τα σύκα καταναλώνονται νωπά ή αποξηραμένα ως συστατικά σε αρτοσκευάσματα, μαρμελάδες και γλυκά. Η χρήση τους έχει επεκταθεί και σε σάλτσες για αλμυρά πιάτα και πίτσες μεσογειακού τύπου. Τα σύκα χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή κινεζική, Siddha και αγιουρβεδική ιατρική, για την αντιμετώπιση γαστρεντερικών, αναπνευστικών και καρδιαγγειακών παθήσεων. Διατροφικά, τα σύκα είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες και συστατικά όπως καροτενοειδή και πολυφαινόλες.
Είναι τα σύκα υγιεινά;
Τα σύκα φημίζονται για το θρεπτικό τους προφίλ και τα οφέλη τους για την υγεία, γεγονός που τα καθιστά εξαιρετική προσθήκη σε μια ισορροπημένη διατροφή. Έχουν λίγες θερμίδες αλλά είναι πλούσια σε βασικά θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά. Η τακτική κατανάλωσή έχει διάφορα οφέλη για την υγεία, μεταξύ των οποίων:
- Πλούσια σε αντιοξειδωτικά: Τα σύκα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, τα οποία συμβάλλουν στην καταπολέμηση του οξειδωτικού στρες στο σώμα και μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών.
- Ενίσχυση της υγείας του πεπτικού συστήματος: Το φρούτο αυτό αποτελεί εξαιρετική πηγή φυτικών ινών, οι οποίες βοηθούν την πέψη και αποτρέπουν τη δυσκοιλιότητα. Η υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση ενός υγιούς εντέρου.
- Ενίσχυση της υγείας των οστών: Το φρούτο περιέχει σημαντικά μέταλλα όπως ασβέστιο, μαγνήσιο και κάλιο, απαραίτητα για τη διατήρηση γερών οστών και την πρόληψη της οστεοπόρωσης.
- Ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα: Οι φυτικές ίνες μπορεί να βοηθήσουν στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, καθιστώντας το κατάλληλη επιλογή για άτομα με διαβήτη, όταν καταναλώνεται με μέτρο.
Ωστόσο, όπως όλες οι τροφές, έτσι και αυτό το φρούτο θα πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής.
Σύμφωνα με το USDA, 100 γραμμάρια ωμών σύκων περιέχουν περίπου:
Νερό: 79,1 g
Ενέργεια: 74 kcal
Πρωτεΐνη: 0,75 g
Υδατάνθρακες: 19.18 g
Ολικά λιπαρά: 0,3 g
Διατροφικές ίνες: 2,9 g
Σάκχαρα: 16,26 g
Ασβέστιο: 35 mg
Σίδηρος: 0,17 mg
Μαγνήσιο: Μαγνήσιο: 68 mg
Φώσφορος: Φώσφορος: 50 mg
Κάλιο: 232 mg
Νάτριο: 1 mg
Ψευδάργυρος: 0,15 mg
Βιταμίνη Α: 142 IU (3% ΣΗΠ)
Βιταμίνη C: 2 mg (2% ΣΗΠ)
Βιταμίνη Κ: 3,1 μg (3% ΣΗΠ)
Το σύκο ξεχωρίζει για την υψηλή περιεκτικότητά του σε σάκχαρα σε σύγκριση με άλλα φρούτα, γεγονός που συμβάλλει στη φυσικά γλυκιά γεύση του. Παρέχει επίσης έναν μοναδικό συνδυασμό θρεπτικών συστατικών που ενισχύουν τη συνολική υγεία.
Ποια είναι τα οφέλη των σύκων για την υγεία;
Βελτίωση της υγείας του πεπτικού συστήματος
Το σύκο αποτελεί εξαιρετική πηγή διαιτητικών ινών, οι οποίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην υγιή πέψη. Η κατανάλωσή του μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας και να προάγει τις τακτικές κινήσεις του εντέρου. Οι διαλυτές φυτικές ίνες απορροφούν το νερό και προσθέτουν όγκο στα κόπρανα, διευκολύνοντας την αποβολή τους. Επιπλέον, τα φυσικά ένζυμα που υπάρχουν μπορούν να βοηθήσουν την πέψη και να ενισχύσουν το ωφέλιμο μικροβίωμα του εντέρου.
Ενίσχυση της υγείας των οστών
Το σύκο είναι πλούσιο σε ασβέστιο, μαγνήσιο και κάλιο, που συνεισφέρουν στη διατήρηση ισχυρών οστών και την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις γυναίκες που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν προβλήματα οστικής πυκνότητας καθώς μεγαλώνουν. Ιδίως όταν συνδυάζεται με άλλες τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, τα οφέλη του για την υγεία των οστών είναι ακόμη μεγαλύτερα.
Ενίσχυση της υγείας της καρδιάς
Οι φυτικές ίνες, το κάλιο και τα αντιοξειδωτικά του σύκου συμβάλλουν στην υγεία της καρδιάς. Μια διατροφή πλούσια σε κάλιο μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, ενώ τα αντιοξειδωτικά μπορούν να μειώσουν τις φλεγμονές και τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Επιπλέον, έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και χοληστερόλη, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο την υγεία του κυκλοφορικού συστήματος.
Βοηθά στη διαχείριση του βάρους
Το σύκο μπορεί να αποτελέσει εξαιρετική προσθήκη σε μία διατροφή για τη διαχείρισης βάρους λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε φυτικές ίνες, οι οποίες δημιουργούν το αίσθημα του κορεσμού και μειώνουν τη συνολική πρόσληψη θερμίδων. Η φυσική του γλυκύτητα μπορεί επίσης να ικανοποιήσει την επιθυμία για γλυκά σνακ, καθιστώντας το μια πιο υγιεινή εναλλακτική λύση στα επεξεργασμένα γλυκίσματα.
Βελτίωση της υγείας του δέρματος
Το σύκο περιέχει αντιοξειδωτικά και βιταμίνες που ωφελούν την υγεία του δέρματος. Η βιταμίνη C και άλλα αντιοξειδωτικά βοηθούν στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρη γήρανση. Χάρη στα φυσικά σάκχαρα και το υψηλό ποσοστό υγρασίας του, το σύκο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε μάσκες προσώπου και κρέμες που ενυδατώνουν το δέρμα.
Υπάρχει κάποιος κίνδυνος στην (υπερ)κατανάλωση σύκων;
Η υπερβολική κατανάλωση, ειδικά ως θεραπεία για τη δυσκοιλιότητα, μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε πεπτικές διαταραχές, όπως διάρροια. Η υψηλή περιεκτικότητα των σύκων σε βιταμίνη Κ που μπορεί να επηρεάσει τη δράση φαρμάκων για την αραίωση του αίματος, όπως η βαρφαρίνη, μειώνοντας δυνητικά την αποτελεσματικότητα τους. Επιπλέον, τα σύκα μπορεί να προκαλέσουν αλλεργίες σε ορισμένους ανθρώπους. Ερευνητές στη Βιέννη διαπίστωσαν ότι πολλοί άνθρωποι που είναι αλλεργικοί στη γύρη της σημύδας είχαν θετικά τεστ δερματικής αλλεργίας στα φρέσκα σύκα. Συγκεκριμένα, παρόλο που το 78% των συμμετεχόντων με αλλεργία στη γύρη της σημύδας είχαν θετικό δερματικό τεστ για τα φρέσκα σύκα, οι περισσότεροι δεν εμφάνισαν αλλεργία στα αποξηραμένα σύκα.
Πηγές:
- Sandhu AK, Islam M, Edirisinghe I, Burton-Freeman B. Phytochemical Composition and Health Benefits of Figs (Fresh and Dried): A Review of Literature from 2000 to 2022. Nutrients. 2023 Jun 3;15(11):2623. doi: 10.3390/nu15112623. PMID: 37299587; PMCID: PMC10255635.
- https://www.researchgate.net
