Τα φυτά εξαρτώνται από την επικονίαση. Σχεδόν το 90% των ανθοφόρων φυτών στη φυση χρειάζονται επικονιαστές όπως οι μέλισσες για να μεταφέρουν γύρη για την επιτυχή γονιμοποίηση. Με τη σειρά τους, τα φυτά αυτά είναι απαραίτητα για τη λειτουργία των οικοσυστημάτων. Παρέχουν τροφή, διαμορφώνουν ενδιαιτήματα και πολλούς άλλους πόρους για πολλά είδη ζώων. Κατά συνέπεια, οι επικονιαστές διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση του οικοσυστήματος. Σε αυτό το άρθρο, θα μάθουμε πώς να δημιουργήσουμε βήμα προς βήμα έναν κήπο φιλικό προς τους επικονιαστές.
Ποιοι είναι οι επικονιαστές και τι σημαίνει επικονίαση;
Η εικόνα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο περιγράφει με πολυ κατανοητό τρόπο ποιοι είναι οι επικονιαστές και τι σημαίνει επικονίαση
Γιατί οι επικονιαστές είναι τόσο σημαντικοί;
Οι επικονιαστές είναι σημαντικοί για τη γεωργία, την επισιτιστική ασφάλεια, τη βιωσιμότητα και τη βιοποικιλότητα. Συμβάλλουν άμεσα στην παραγωγή φυτικών ινών, φαρμάκων, βιοκαυσίμων και δομικών υλικών. (4) Επιπλέον, η συντριπτική πλειονότητα των ειδών ανθοφόρων φυτών παράγει σπόρους μόνο όταν οι επικονιαστές μεταφέρουν γύρη από τους ανθήρες στα στίγματα των ανθέων τους. (1)
Η σταυρογονιμοποίηση συμβαίνει όταν η γύρη, και συνεπώς η γενετική πληροφορία, μεταφέρεται από ένα φυτό σε ένα άλλο. Βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εξωτερική βοήθεια των επικονιαστών. (5)
Περισσότερα από 200.000 είδη επικονιαστών είναι ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων. (3) Το 75% των καλλιεργειών παγκοσμίως που παράγουν τροφή για τον άνθρωπο βασίζονται σε επικονιαστές. (1) Τέλος, οι επικονιαστές είναι σημαντικοί επειδή βοηθούν στον καθαρισμό του αέρα, στη σταθεροποίηση του εδάφους και στην άμυνα κατά των ακραίων καιρικών συνθηκών. Έχουν επίσης συμβιωτικές δραστηριότητες με άλλα ζωικά είδα. (2)
Μια ανησυχητική επιστημονική ανασκόπηση (10) διαπίστωσε ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα οδηγεί τα έντομα σε εξαφάνιση. Όταν κινδυνεύει η βάση της τροφικής αλυσίδας, κινδυνεύουν και τα πάντα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων. Η μείωση των εντόμων απειλεί τα πουλιά, τα ψάρια, τα ερπετά, τα αμφίβια που τρώνε έντομα και τα πολλά φυτά που τα χρειάζονται για να τα επικονιάσουν. Τα έντομα είναι επίσης απαραίτητα για την υγεία του εδάφους, την ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων και τη λειτουργία του οικοσυστήματος. (11)
Οι ενέργειές μας μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Γιατί να μην κάνουμε επιλογές που ωφελούν τους επικονιαστές και, με τη σειρά τους, διασφαλίζουν τα οικοσυστήματά μας;
Ας διερευνήσουμε πώς να δημιουργήσουμε έναν κήπο φιλικό προς τους επικονιαστές, αφού ήδη πολλά άτομα ασχολούνται με την κηπουρική, τόσο ερασιτέχνες όσο και επαγγελματίες,
1. Φυτέψτε μεγάλη ποικιλία φυτών.
Βεβαιωθείτε ότι ο κήπος σας έχει φυτά με ποικιλία χρωμάτων, σχημάτων, μεγεθών και εποχών ανθοφορίας. Οι επικονιαστές είναι δραστήριοι για μικρό χρονικό διάστημα και επισκέπτονται συνήθως ορισμένα φυτά με βάση το είδος τους. Φυτεύοντας λουλούδια που ανθίζουν όλο το χρόνο, μπορείτε να προσελκύσετε περισσότερους επικονιαστές στον κήπο σας
Μερικά από τα είδη φυτών που προσελκύουν επικονιαστές είναι:
Ηλιοτρόπια (Helianthus annuus L.)
Οι ηλίανθοι προσελκύουν τις μέλισσες και τις βοηθούν να συλλέξουν νέκταρ και γύρη από τις γύρω καλλιέργειες, που είναι απαραίτητες για τη μελισσοκομία. Επίσης, ο ηλίναθος μπορεί να αποτελέσει τροφή για τα πουλιά την περίοδο του φθινοπωρου και του χειμωνα. Προσελκύει ιδιαίτερα τις τσίχλες όσο και τους σπίνους.
Λεβάντα (Lavandula angustifolia)
Τα αρωματικά άνθη της λεβάντας αποτελούν μαγνήτη για τις μέλισσες και τις πεταλούδες.
Εχινάκεια στενόφυλλη πορφυρή (Echinacea purpurea)
Τα άνθη της έχουν διάφορα χρώματα και προτιμώνται από τις μέλισσες, τις πεταλούδες, ακόμη και από τους κοκκινολαίμηδες που τρέφονται με τους σπόρους τους.
Geranium rozanne & Geranium platypetalum
Τα γεράνια, γενικά, είναι γνωστά για τα ελκυστικά και πλούσια σε νέκταρ άνθη τους, τα οποία μπορούν να προσελκύσουν διάφορους επικονιαστές, συμπεριλαμβανομένων των μελισσών και των πεταλούδων.
Μελισσόχορτο (Lonicera periclymenum)
Το φυτό έχει αρωματικά, σωληνοειδή άνθη που προσελκύουν μέλισσες και πεταλούδες. Τα πλούσια σε νέκταρ άνθη του αποτελούν πηγή τροφής για αυτούς τους επικονιαστές.
Κοινός κισσός (Hedera helix)
Όταν ενηλικιωθούν και ανθίσουν, προσφέρουν στις μέλισσες και σε άλλα έντομα νέκταρ και γύρη. Οταν δεν υπάρχει πολλή άλλη τροφή, οι καρποί του καταναλώνονται απο τα πουλιά το χειμώνα.
Δακτυλίτιδα (Digitalis purpurea)
Η δακτυλίτιδα διαθέτει μια κομψή ανθοφόρα ταξιανθία που κοσμεί τον κήπο για 3 έως 4 εβδομάδες. Τα άνθη ανοίγουν από κάτω προς τα πάνω και συχνά έχουν κηλίδες και στίγματα. Οι μέλισσες έλκονται από τα σχέδια στα λουλούδια που βλέπουν καθαρά λόγω του υπέρυθρου φωτός και τα οποία τις έλκουν προς το λουλουδι.
2. Επιλέξτε αυτοφυή φυτά.
Για να υποστηρίξετε την ευζωία των επικονιαστών που διαβιουν στην περιοχη, μπορείτε να καλλιεργείτε φυτά που φυτρώνουν στην περιοχή σας καθώς εδώ και χιλιάδες χρόνια, οι επικονιαστές μιάς περιοχής, βασίζονται σε φυτά που φύονται στην περιοχή.
3. Αξιοποιήστε την παρουσία φυτικών υπολειμμάτων στον κήπο σας (ξερά κλαδιά και ξερά φύλλα).
Ορισμένα διαχειμάζοντα έντομα και επικονιαστές μπορεί να βρουν καταφύγιο σε ξερά κλαδιά και φύλλα. Το να αφήνετε αυτά τα υλικά απείραχτα μπορεί να αποτελέσουν καταφύγιο για αυτά τα ωφέλιμα είδη. Για παράδειγμα, οι μέλισσες ευδοκιμούν σε έναν άναρχο κήπο και πολλά είδη που είναι μοναχικά, φωλιάζουν στο έδαφος. (6)
Συμβουλές: Εάν θέλετε ακόμα να απομακρύνετε κάποια φύλλα, χρησιμοποιήστε τσουγκράνα αντί για φυσητήρα φύλλων, επειδή ο θόρυβος διαταράσσει την επικοινωνία των πουλιών και των εντόμων.
4. Προσθέστε ξυλώδη φυτά, όπως δέντρα και θάμνους.
Η φύτευση αυτοφυών δέντρων και θάμνων στον κήπο σας παρέχει βασικούς πόρους που μπορεί να μην μπορούν να προσφέρουν τα ποώδη λουλούδια. Τα δέντρα παρέχουν τροφή για τις μέλισσες, χρειάζονται ελάχιστη συντήρηση και παρέχουν σκιά για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Προσθέστε δέντρα που ανθίζουν σε διαφορετικούς χρόνους από άλλα ανθοφόρα φυτά. Αυτό βοηθά τους επικονιαστές να έχουν μια σταθερή πηγή τροφής. Ορισμένες προτάσεις είναι τα οπωροφόρα δέντρα, όπως οι δαμασκηνιές, οι μηλιές, οι ροδακινιές και οι αχλαδιές.
Μπορείτε επίσης να δημιουργήσετε ένα ¨χώρο φιλοξενίας¨ επικονιαστών με διάφορα ξυλώδη στοιχεία στον κήπο σας.
5. Να είστε προσεκτικοί όταν χρησιμοποιείτε φυτοφάρμακα και συνθετικά λιπάσματα.
Η χρήση φυτοφαρμάκων μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα. Τα φυτοφάρμακα βοηθούν τη γεωργία, αλλά βλάπτουν την άγρια ζωή, όπως τα θηλαστικά, τους γαιοσκώληκες και τις μέλισσες. Μπορούν επίσης να προκαλέσουν μακροχρόνιες επιπτώσεις λόγω της αλλοίωσης των ενδιαιτημάτων και των τροφικών αλυσίδων. (9)
Συμβουλές: Πριν αγοράσετε, διαβάστε την ετικέτα. Για να εξασφαλίσετε ότι ο κήπος σας είναι φιλικός προς τους επικονιαστές, ψεκάστε κατά τις βραδινές ώρες ( είναι λιγότερο δραστήριοι τη νύχτα) και εξετάστε το ενδεχόμενο χρήσης βιολογικού ελέγχου.
Για να διασφαλίσετε την ευζωία των μελισσών και άλλων απαραίτητων επικονιαστών αντί για την χρήση χημικών εντομοκτόνων εξετάστε τις ακόλουθες πρακτικές:
- Επιλέξτε φυτά που έχουν ανθεκτικότητα στα παράσιτα, ώστε να μην χρειάζεστε χημική προστασία.
- Για να περιορίσετε τα παράσιτα, διατηρήστε τα δέντρα υγιή και αποφύγετε στρεσογόνους παράγοντες, όπως η έλλειψη νερού και το συμπιεσμένο έδαφος.
- Εάν το έντομο είναι επιβλαβές για το δέντρο δοκιμάστε πρώτα μη χημικές λύσεις. Για ορισμένα παράσιτα, υπάρχουν φυσικές ή καλλιεργητικές επιλογές διαχείρισης.
- Εάν πιστεύετε ότι το δέντρο θα χρειαστεί συνεχείς εντομοκτόνες θεραπείες, αφαιρέστε το.
- Αφού χρησιμοποιήσετε χημικά στα δέντρα ή στο έδαφος, καλύψτε τα λουλούδια με δίχτυ για τις περιόδους ανθοφορίας. Θα πρέπει επίσης να καλυφθούν εάν τα φυτά είναι ξενιστές για πεταλούδες, όπως η Κρανιά (Cornus sp.), η Μελία ( Fraxinus sp.) ή η Ιτιά (Salix sp.) .
Για να μειώσετε τα συνθετικά λιπάσματα, δείτε μερικές φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους που μπορείτε να δοκιμάσετε στον κήπο σας:
- Την άνοιξη, εφαρμόστε ελαφρύ κομπόστ για να εμπλουτίσετε το έδαφος και αφήστε τα κομμένα χόρτα στη θέση τους. Αυτή η μέθοδος βοηθά το γκαζόν σας να αναπτυχθεί και μειώνει την ανάγκη για συνθετικά λιπάσματα.
- Εξετάστε το ενδεχόμενο να εισαγάγετε στο γκαζόν σας είδη ψυχανθών, όπως τα τριφύλλια. Αυτά τα φυτά μπορούν να δεσμεύσουν άζωτο, το οποίο βοηθά τα κοντινά φυτά να αναπτυχθούν. Αυτό σημαίνει λιγότερη εξάρτηση από εξωτερικά/συνθετικά λιπάσματα.
6. Διατηρήστε το γκαζόν, αλλά επιλέξτε πιο αραιες κοπές ("κουρέματα").
Να θυμάστε ότι οι μονοκαλλιέργειες γρασιδιού δεν υποστηρίζουν τους επικονιαστές, οπότε είναι πάντα καλύτερο να περιορίσετε το γκαζόν στην ιδιοκτησία σας. Μπορείτε να βοηθήσετε τους επικονιαστές χωρίς να μετατρέψετε όλο τον υπαίθριο χώρο σας σε παρτέρια με λουλούδια. Αντ' αυτού, κουρέψτε λιγότερο συχνά τους χλοοτάπητες και αφήστε τα ζιζάνια να ανθίσουν για να δημιουργήσετε περισσότερα ενδιαιτήματα για τα έντομα.
Συνοψίζοντας, μπορούμε να συμβάλουμε στην ευημερία των επικονιαστών ακολουθώντας τις προαναφερθείσες απλές συμβουλές και δημιουργώντας έναν κήπο φιλικό προς τους επικονιαστές. Ο πιο κρίσιμος παράγοντας εδώ είναι η πρόσβαση στην κατάλληλη πληροφόρηση και εκπαίδευση.
Βιβλιογραφία:
- https://www.fao.org/documents/card/en/c/i9527en
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0921800998000202
- https://neprimateconservancy.org/pollination/
- https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/
- https://learn.genetics.utah.edu/content/flowers/pollinators
- https://davidsuzuki.org/living-green/messy-yards-help-pollinators/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9428564/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1439179109001388
- https://www.pan-europe.info/issues/pesticides-and-loss-biodiversity
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0006320719317823
- https://davidsuzuki.org/story/you-may-not-like-insects-but-you-need-them/
- https://www.scielo.br/j/sa/a/RNfGKc3GtSV44mkGMmQhccd/
- https://davidsuzuki.org/living-green/how-to-attract-pollinators/
- https://www.arborday.org/trees/health/pests/article-trees-for-bees.cfm
- https://createsolutions.tufts.edu/wp-content
- https://sites.tufts.edu/pollinators/
- https://www.arborday.org/trees/health/pests/article-trees-for-bees.cfm
- https://xerces.org/publications/guidelines/pollinator-friendly-parks
- https://www.rhs.org.uk/plants/ivy/growing-guide
- https://www.crocus.co.uk/features/_/articles/bee-friendly-foxgloves/articleid.1595/
Πηγές φωτογραφικού υλικού:
