Karpuz nasıl yetiştirilir? Karpuz yetiştiriciliği karlı mıdır? – Karpuz yetiştiriciliği hakkında bilmemiz gereken her şey! 

Karpuz yetiştiriciliği – rasyonel ve ölçekli bir şekilde yapılırsa – iyi bir gelir kaynağı olabilir. Kısacası, çoğu ticari karpuz yetiştiricisi, iç alana tohum (melez) ekerek karpuz yetiştirmeye başlar. Genç fidelerin büyümesini ve dikim işlemine hazır olmalarını beklerken, toprak hazırlığı yaparlar. Toprağı sürerler, ocak veya karıklar oluştururlar ve karık aralarına siyah polietilen kaplama yerleştirirler. Siyah kaplama toprağın ısınmasına yardımcı olurken, aynı zamanda yabancı otların da büyümesini önler. Ayrıca damlama sulama sistemini kurarlar. Fideler dikim için hazır olduklarında, fideleri dikmek için plastik kaplamaların üzerine küçük delikler açarlar. Çoğu durumda gübreleme, damlama sulama ve yabancı ot mücadelesi gibi uygulamalar yapılır. Meyve seyreltme de yapılır. Bu, profesyonel karpuz yetiştiricilerinin, besin kaynaklarının daha az ama daha büyük ve daha tatlı meyvelere aktarılmasını sağlamak için deforme olmuş veya az gelişmiş karpuzları çıkardığı anlamına gelir. Ticari karpuz çeşitlerinin çoğu, dikim işleminden 78-90 gün sonra hasat edilebilir. Hasat sadece el makasıyla veya bıçakla yapılabilir. Hasattan sonra karpuz yetiştiricileri, mahsulden geri kalanını sürerek imha ederler. Ayrıca, hastalıklarla mücadele etmek veya toprağın besin değerlerinin tükenmesini önlemek için mahsul değişimi yaparlar. 

Karpuz yetiştiriciliğinin sınırlayıcı faktörü her zaman iklimdir. Karpuz bitkisinin anavatanı Afrika’dır. Düşük sıcaklık oranlarına ve dona karşı son derece hassas bir bitkidir. Toprak sıcaklığı 18 ° C’nin altına düşmemelidir ve ortalama 18 ila 35 °C sıcaklık gerekir.

Ticari Karpuz YetiştiriciliğiÖncelikle, bölgemizde yetişen karpuz çeşitlerinin yanı sıra uygulayacağımız yetiştirme yöntemini de seçmek çok önemlidir. Karpuz yetiştirmenin üç yöntemi vardır: Tohum ekimi, aşılı fide veya aşısız fide dikimi.

Tohumdan/Çekirdekten Karpuz Yetiştirme Yöntemi

Karpuz uzun yetişme dönemine olan bir bitkidir. Açık karpuz yetiştiriciliğinde, ekim işleminden hasada kadar ortalama 100 ila 120 gün gerekir. Ancak, tohumdan karpuz yetiştirmek istiyorsanız, bilmeniz gereken bazı gerçekler vardır. Öncelikle karpuz tohumlarının çimlenmesi için tohumların en az 18 °C toprak sıcaklığına ihtiyaçları vardır. Ayrıca, tohumların çimlenmesi için optimum nem seviyesi olması önemlidir. Aşırı sulama zararlı olabilir. Bazı üreticiler tohumları tarlaya ekmeden bir gün önce toprağı iyice sular ve tohumlar filizlenene kadar tekrar sulamazlar. Ancak, toprak kumlu ve yeterli miktarda suyu tutmakta zorluk çekiyorsa, bu iyi bir teknik değildir. 

Karpuz tohumu, hava ve toprak şartlarına bağlı olarak 6-10 günde çimlenir.

Don tehlikesi olan bölgelerde, yetiştiriciler tohumları kontrollü koşulların sağlandığı tohum yataklarına ekmeyi ve daha sonra fideleri tarlaya dikmeyi tercih ederler. Uygun havalandırmayı sağlamak için turba kullanırlar.

Aşısız Fide Usulü Karpuz Yetiştirme Yöntemi

Yaygın olarak kullanılan bir başka yöntem, aşısız fide ile karpuz yetiştirmektir. Bu yöntemi uygulamayı düşünüyorsak, dikeceğimiz karpuz çeşidini dikkatle seçmek çok önemlidir. Örneğin, bölgemizdeki tarlalarda hastalıklar, zararlılar, toprağın düşük pH veya tuzluluk seviyeleri ile ilgili problemler varsa her karpuz çeşidi yetiştirilemez. Bazı karpuz çeşitleri bu faktörlerin bazılarına dayanıklıdır, bazıları ise değildir. Yaygın olarak kullanılan çeşitler şunlardır: Charleston Gray, Crimson Sweet, Jubilee, Allsweet, Royal Sweet, Sangria, çekirdeksiz triploid ve Black Diamond.

Aşılı Fide Usulü Karpuz Yetiştirme Yöntemi

Günümüzde çoğu üretici aşılı karpuz fidelerini kullanmayı tercih etmektedir. Aşılama, iki farklı bitki dokusunu birleştirip tek bir bitki haline getirmek için yapılan yaygın bir tekniktir. İlk bitkinin üst kısmına çelik/kalem denir ve anaç olarak adlandırılan ikinci bitkinin kök sistemi üzerinde yetişir. Sonuç olarak, iki farklı bitkinin tüm avantajlarını birleştiren bir bitki oluşur. Bazı üreticiler anaç ve çelik olarak kullanacakları bitkileri tohumdan yetiştirmeyi tercih ederler. Bunun devamında, aşılama işlemini kendileri yaparlar, diğer yetiştiriciler ise yasal satıcılardan sertifikalı aşılı fide satın alırlar. Günümüzde yaygın olarak kullanılan fideler kabak anacı üzerine aşılanmış karpuz çeşitleridir. 

Karpuzun Toprak İstekleri ve Karpuz Yetiştiriciliğinde Toprak Hazırlığı 

Karpuz, organik maddece zengin, hafif kumlu, pH değeri 5,8 ila 6,6 arasında olan topraklarda en iyi şekilde yetişir. Aşırı sulak toprakları sevmezler. Yetersiz drenajı ve havalandırması olan ağır killi topraklardan kaçınılmalıdır. Karpuz yetiştiriciliğinin karlı olabilmesi ve yüksek verim elde edebilmek için ekim işleminden önce kapsamlı bir toprak hazırlığı yapmak gerekir. 

Temel toprak hazırlığı karpuz fidelerinin dikim işleminden yaklaşık 5 ay önce başlar. Bu dönemde çiftçiler tarlayı pulluk ile iyice sürerler. Sürme işlemi, toprağın havalanmasını ve drenajını olumlu yönde etkiler. Aynı zamanda sürme işlemi, taş ve diğer yabancı nesneleri topraktan çıkarır.

Dikim işleminden bir hafta önce, birçok çiftçi, daima yerel lisanslı bir tarım uzmanına danıştıktan sonra, organik gübre veya kimyasal gübre ile dikim öncesi gübreleme uygular. Karpuz bitkilerinin büyüyebilmeleri için daha fazla alana ihtiyaçları vardır, bu nedenle çiftçiler fideleri önceden belirlenmiş mesafelerde dikerler. Sonuç olarak, dikim öncesi tüm tarlaya temel gübreleme uygulamak için hiçbir sebep yoktur. İyi bir teknik, dikim yapılacak sıraları belirlemek ve devamında bu sıralara gübreleme uygulamaktır. Bu işlemden bir gün sonra, damlama sulama borularını döşemek için uygun bir zamandır. Sulama sisteminin kurulumundan sonra, bazı çiftçiler toprak analizi ile dezenfeksiyon sonucuna bağlı olarak sulama sistemi üzerinden toprak dezenfektanları uygulayabilirler (bölgenizdeki lisanslı bir tarım uzmanına danışın).

Bir sonraki ve en önemli olan adım (özellikle dikim döneminde optimum toprak sıcaklığına sahip olmayan ülkelerde) polietilen kaplamadır.  Birçok üretici, sıraları siyah veya yeşil (IRT) veya siyah plastik kaplamalar ile kaplar. Bu yöntem, kök bölgesi sıcaklığını optimum seviyelerde (> 18 ° C) korumak ve yabancı otların büyümesini önlemek için uygulanır. 

Karpuz Dikimi ve Dikim Mesafeleri

Çoğunlukla, açık karpuz yetiştiriciliğinde dikim işlemi için en uygun dönem baharın ikinci yarısıdır. Bu dönemde, çoğunlukla don tehlikesi bitmiştir. Çiftçiler genellikle 3 ila 6 haftalık bitkileri tercih ederler. Bu noktada bitkiler 1 ila 3 gerçek yaprak geliştirmiştirler. 

Dikim işleminden 5 ay önce başlayan tüm hazırlık adımlarından sonra (sürme işlemi, temel gübreleme, toprak işleme, sulama sistemi kurulumu ve plastik  kaplama), dikim işlemi yapabiliriz. Üreticiler, genç fidelerin dikim yerlerini polietilen plastik kaplamanın üzerinde belirler. Devamında, bu kaplamalara delikler açılır ve fideler dikilir. Fideleri, fidanlıkta oldukları derinlikte dikmek önemlidir. 

Dikim mesafeleri söz konusu olduğunda, 14 kg ağırlığında meyve veren çeşitler için yaygın olarak bitkiler arasında 1 m mesafe, sıralar arasında ise 3,5 m mesafe bırakılır. Bu şekilde hektar başına 2000-2500 bitki olur. (1 hektar = 10.000 metrekare). Mesafeler ve bitki sayısı karpuz çeşidine, çevresel koşullara ve tabii ki daima piyasa talebine ve istenen karpuz iriliğine bağlıdır. Örneğin, hektar başına daha fazla fide dikimi yapılırsa, bitkiler daha küçük irilikte meyve verecektir. Daha küçük meyve veren çeşitler için dikim mesafeleri farklıdır, karıklar arasında 1,5 m ve bitkiler arasında 0,6 m’dir. Bu şekilde hektar başına yaklaşık 11.000 bitki olur. (1 hektar = 10.000 metrekare). 

Alçak Tünel Altında Karpuz Yetiştirme Teknikleri

Tropikal olmayan ülkelerde, ilkbaharda bile, don veya şiddetli yağmur tehlikesi vardır, bu nedenle çoğu üretici alçak tüneller ile genç bitkileri koruma altına alır. Dikimden hemen sonra, plastik veya demir destek çubukları ve beyaz plastik örtüler kullanarak 50 cm yüksekliğinde tüneller yapılır. Kısacası, istenen mikroklima koşulları oluşturmak ve genç fideleri zararlı etkenlerden korumak için alçak seralar yapılır.

Yaklaşık 45 gün sonra (hava şartlarına bağlı olarak), bitkilerin üstünü tamamen açıncaya kadar yavaş yavaş seraların örtülerini yırtmaya başlarlar. Birkaç gün sonra, tüneli alandan tamamen kaldırırlar. Tünelin bu şekilde kademeli olarak ve yavaş yavaş yırtılması çok önemlidir. Aksi takdirde, plastik örtünün aniden çıkarılması bitkileri zorlayacaktır. 

Karpuz Yetiştiriciliğinde Budama – Tartışmalı bir yöntem

Bazı karpuz üreticileri, budama yapmayı tercih ederken, bazıları ise budama işleminin bitkinin gelişimini ve meyve verimini geciktirdiğini iddia ederler. Bitkilerini budayanlar, yetişim döneminin ilk aşamalarında, bitkilerin sadece 3-4 sürgünü olduğunda, ana sürgünün etrafında olan çoğu sürgünleri çıkarırlar. Bu yöntemle, ana sürgünün daha fazla gelişmesi sağlanır. Büyüme dönemi boyunca, havalandırmayı olumsuz yönde etkileyen fazlalık yaprakları da çıkarmayı tercih ederler. Böylece bitkileri,  Külleme gibi aşırı nemden dolayı kaynaklanan hastalıklardan korurlar. 

Karpuzun Su İstekleri ve Karpuz Yetiştiriciliğinde Kullanılan Sulama Sistemleri

FAO’ya göre, büyüme dönemi boyunca karpuzun toplam su ihtiyacı 400 ila 600 mm arasında değişmektedir. Tabii ki, su istekleri farklı hava ve toprak koşullarında tamamen farklı olabilir. Örneğin, ağır killi topraklarda kumlu topraklara kıyasla daha az sulama yapmak gerekebilir. Ek olarak, yüksek nem oranı veya yağmurlu olan günlerde sulama yapmak gerekmeyebilir. Öte yandan ise, çok sıcak ve kurak günlerde, günde bir defa sulama yapmak gerekebilir.

Yunanistan gibi Akdeniz ülkelerindeki birçok üretici, yetişme döneminin ilk aşamalarında her gün 20 dakika karpuzlarını sulamayı tercih eder. Meyve tutumu aşamalarında ve sıcaklık oranı yeterince yüksek olunca (> 35 oC), bitkinin bu aşamalarda su ihtiyaçlarının artması nedeniyle daha fazla sulama yapılır. Sonunda, verilen su miktarını azaltırlar ve olgunluğun son aşamalarında neredeyse hiç sulama yapmazlar. Bu aşamalarda aşırı su meyvenin çatlamasına neden olur. ABD’nin bazı eyaletlerinde, ticari karpuz üreticileri haftada ortalama olarak 25 mm su vermektedir. Birçok üretici, karpuzların ilk yetişme aşamalarında sabah erken saatlerde ve sıcaklık oranı arttıkça akşam saatlerinde sulama yapmayı tercih etmektedir. 

Genel olarak, karpuzların yüksek su istekleri vardır, ancak yaprakları ıslatmak hastalıklarla çelişkilidir. Genel olarak aşırı nem, Külleme gibi patojenlerin gelişmesini destekleyebilir. Öte yandan ise, su stresli bitkiler hastalıklara daha hassas olurlar. 

En sık kullanılan sulama sistemi damlama sulama sistemidir. 

Karpuz Yetiştiriciliğinde Tozlanma

Karpuz bitkisinin meyve tutumu, arı ve diğer polinatör böceklerin aktivitelerine bağlıdır. Özellikle çekirdeksiz karpuz çeşitleri yetiştirirsek, 1 hektar başına 1 veya 2 adet güçlü ve sağlıklı arı kovanı yerleştirmek gerekir. Elle tozlama yöntemi, serada karpuz yetiştiriciliği yapıldığında veya bölgemizdeki doğal arı popülasyonu bitkilerimizin tozlaşması için yeterli değilse bu yöntemi uygulamak bir seçenek olabilir. 

Karpuz Yetiştiriciliğinde Gübreleme

Öncelikle, herhangi bir gübreleme veya toprak işleme yöntemi uygulamadan önce, alanınızın toprağını kontrol etmek için altı aylık veya yıllık toprak analizi yapmayı dikkate almanız gerekir. İki alan aynı değildir, toprak ve doku analizi sonucunu ve tarlanızın mahsul yetiştirme geçmişini hesaba katmadan gübreleme yöntemleri hakkında kimse size tavsiyede bulunamaz.

Ancak, çok sayıda çiftçinin uyguladığı en yaygın karpuz gübreleme planları makalenin devamında belirtilmektedir. 

En sık kullanılan gübreleme yöntemine “fertigasyon” denir. Çiftçiler damlama sulama sistemi ile suda çözünen gübre ile uygulama yaparlar. Bu şekilde, besin maddeleri aşamalı olarak verilir ve bitkinin besin maddelerinden yararlanabilmesi için maddeler uygun zamanda verilebilir. 

Günümüzde çiftçiler 3 aylık yetişme döneminde (dikim işleminden hasata kadar) 0 ila 10 defa gübreleme yapmaktadırlar. Pek çok çiftçi dikim işleminden bir hafta önce temel gübreleme olarak dikim sıralarına iyi yanmış gübre ile gübreleme yapar ve dikimden yaklaşık iki gün sonra fertigasyon uygularlar. Bu yöntemle, mikro element açısından zengin olan Azot-Fosfor-Potasyum 12-48-8 formda gübre ile gübreleme uygularlar. İlk aşamalarda yüksek Fosfor seviyeleri, bitkilerin güçlü bir kök sistemi geliştirmelerine yardımcı olacaktır. Çoğu durumda, mikro besinler bitkilerde dikimden dolayı kaynaklanan stres koşullarının üstesinden gelmelerini kolaylaştırır.   

Bundan sonraki 3 uygulama (haftada 1 defa) 15-30-15 ve 12-48-8 arasında değişmektedir.

Bu uygulamalardan sonra 4 hafta boyunca, her uygulama 3 ila 4 gün gibi bir zaman aralığında yapılır, 20-20-20 ve Ca (NO₃) ₂ uygulanır.

Bu uygulamalardan sonra 2 hafta boyunca herhangi bir gübreleme uygulamıyorlar. 11. haftada itibaren, meyvelerin ağırlığı normal ağırlığın ⅔ ‘üne ulaşıncaya kadar 20-20-20 şeklinde gübrelemeye devam ederler. Bu noktadan itibaren KNO3 uygulamaya başlarlar. Son olgunlaşma aşamasında, potasyum gübreleme Κ₂S04 ile değişim yapılır. Bu aşamada, bitkilerin yüksek miktarda şeker içeren büyük, iyi şekilli meyve üretebilmeleri için genellikle daha fazla potasyuma ihtiyaçları vardır.

Ancak, bunlar genel gübreleme şemalarıdır, kendi araştırmanızı yapmadığınız sürece bu şemaları takip etmeniz tavsiye edilmez. Her alan farklıdır ve dolayısıyla farklı ihtiyaçları vardır. Herhangi bir gübreleme yöntemi uygulanmadan önce toprağın besin ve pH değerlerinin kontrol edilmesi hayati önem taşır. Bu konu hakkında lisanslı bir ziraat mühendisine danışmanız tavsiye edilir.

Karpuz Zararlıları ve Hastalıkları

Zararlılara ve hastalıklara karşı ilk önlem her zaman ekim nöbeti yapmaktır. İkincisi ise, sadece sertifikalı, hastalıksız tohum ve fide satın almaktır.

Zararlılar

Trips

Thrips palmi, karpuz yapraklarının saplarını emerek yaprakları öldüren böceklerdir. Güneşli ve sıcak havalar en uygun hava şartlarıdır. Trips ile mücadele uygun önlemler alarak başlar. Bu önlemler yabancı ot mücadelesi ve ürün rotasyonu yapmaktır.

Trips ile mücadelede uygulanan en iyi yöntem, popülasyonlarını sürekli gözlemlemektir. Kabul edilebilir limitin üzerinde ise, yerel lisanslı bir tarım uzmanına danışarak müdahale etmeniz tavsiye edilir. Elbette piyasada, her zaman İTU standartları altında kullanılması gereken ve yerel lisanslı bir tarım uzmanının denetiminde kullanılabilecek biyolojik ve kimyasal çözümler vardır. 

Yaprak bitleri

Yaprak bitleri, yaprakların hücresel sıvılarını emerler ve bitkinin zayıflamasına neden olurlar. Yapraklarda kıvrılma ve büzülme başlar. 

Akdiken akarı

Bu akar, öncelikle Avrupa ülkelerinde belirmiştir. Ancak, bugünlerde  Amerika’nın problemidir. Yapraklara, gövdeye ve meyveye zarar verir. Yapraklarda klorotik lekelere neden olur. Akarlar ayrıca meyvelerde solgunluğa ve kalitenin düşmesine neden olur. 

Hastalıklar

Antraknoz

Antraknoz çoğunlukla yapraklarda ve damarlarda ciddi hasara neden olan bir hastalıktır. Buna Colletotrichum lagenarium mantarı neden olur. Soğuk ve yağışlı hava, mantar sporlarını olumlu yönde etkiler. Kuru ve sıcak hava koşulları, hastalığın döngüsünü durdurur ve bu hastalık, hava koşulları uygun olduğunda tekrar devam eder. Belirtiler öncelikle yaşlı yapraklarda görülür ve kahverengi nekrotik lekelere oluşur. Bu hastalığın belirtileri sap, çiçek ve meyvelerde de olur.

Antraknoz hastalığı uygun önlemler ile mücadele edilebilir. Bu önlemler yabancı ot mücadelesi, bitkiler arasında uygun mesafe ve optimum havalandırma için uygun budama yapmaktır. Uygun besin ve su seviyeleri bitkilere bağışıklık kazandırabilir. Kimyasal mücadele sadece büyük zararlara neden olacağı zaman ve her zaman yerel ve lisanslı tarım uzmanı yardımı ile yapılmalıdır. 

Mildiyö Hastalığı

Mildiyö hastalığına Peronospora veya Plasmopara neden olur. Belirtiler yoğun yağıştan sonra veya yüksek nem oranı olan günlerde (genellikle ilkbaharda) yapraklarda görülür. Bu hastalık bulaştığında, yaprakların alt kısmında sarı veya gri lekeler oluşur. Mildiyö hastalığı ile mücadele önlem alarak başlar. Bu önlemler yabancı ot mücadelesi,  bitkiler arasında uygun mesafe ve optimum havalandırma için uygun budama yapmaktır. Kimyasal mücadele sadece büyük zararlara neden olacağı zaman ve her zaman yerel ve lisanslı tarım uzmanı yardımı ile yapılmalıdır. 

Külleme

Birçok farklı mantar türleri Külleme hastalığına neden olur. Ancak, Erysiphe cichoracacearum ve Podosphaera xanthii en yaygın olanları gibi görünmektedir. Yaprakların üzerinde beyaz leke bu hastalığın belirtisidir.  Külleme yaprak damarlarından geçerken, yapraklar kahverengileşme eğilimindedir ve sonunda ölürler. Külleme ile mücadele Mildiyö hastalığı ile aynıdır. Hastalığın sağlıklı bitkilere bulaşmasını önlemek için, hastalıklı bir bitkide kullanılan aletlerimizi her zaman dezenfekte etmeliyiz. 

Karpuz Hasadı, Hektar Başına Verim ve Depolama 

Karpuz çeşitlerinin çoğu dikim işleminden yaklaşık 78 ila 90 gün sonra olgunlaşır ve hasat edilmeye hazırdır. Hasat için hazır olduklarında, çoğu zaman, kabukların toprakla temas eden yüzeylerinde sarı bir nokta oluşur. Ek olarak, sapın gövde ile bağlandığı kısımda kuruma olur. 

Tozlaşma farklı zamanlarda gerçekleştiği için tüm karpuzlar aynı anda olgunlaşmazlar. Bu nedenle, aynı tarlayı birden fazla hasat etmek zorunda kalabiliriz. 

Karpuz sadece elle hasat edilebilir. Karpuzun sapını keserek hasat yapmalıyız ve saptan çekerek hasat yapmamaya dikkat etmeliyiz, çünkü bu meyvelerin çatlamasına neden olabilir ve dolayısıyla meyveler pazarlanamazlar. 

İyi bir verim, birkaç yıllık tecrübe ile hektar başına 50 ila 80 ton elde etmektir. Ticari karpuz tarlalarında, bitki başına 1,5 ila 2 normal irilikte karpuz hasadı yapabiliriz.

Karpuz hasattan sonra, 10 ° C’lik bir sıcaklıkta donma tehlikesi olmayan alanlarda soğutulur.

Karpuz yetiştirmekte deneyimli misiniz? Lütfen deneyiminizi, yöntemlerinizi, uygulamalarınızı ve taktiklerinizi  aşağıda bulunan boşluklar da paylaşın. Eklediğiniz tüm içerik kısa zamanda tarım uzmanlarımız tarafından incelenecektir. Onaylandıktan sonra Wikifarmer.com’a eklenecek ve dünyadaki binlerce yeni ve deneyimli çiftçiyi olumlu yönde etkileyecektir. 

Kavun Karpuz Fiyatları – Kavun Karpuz Siparişi

Karpuz Hakkında Muhtemelen Bilinmeyen 7 İlginç Gerçekler

Karpuz Tüketmenin 12 Faydası-Karpuz Tüketmenin Sağlığa Faydaları

Bahçenizde Karpuz Yetiştirmeden Önce Bilmeniz Gereken 8 Şey

Ticari Karpuz Yetiştiriciliği- A’dan Z’ye Karpuz Yetiştirme Kılavuzu

ORTAKLARIMIZ

Sürdürülebilirlik ve insan refahına odaklanan ortak misyonumuzu yerine getirmek için küresel STK'lar, Üniversiteler ve diğer kuruluşlarla işbirliği yapıyoruz.