Bal Sağımı

Arıcılıkta bal sağımı nasıl yapılır?

Bal sağımı iki şekilde yapılır: bal ile dolu olan petekleri olduğu gibi kovandan alarak veya balı peteklerden süzerek. Petek bal tam olarak arıların ürettiği gibi toplanan bir bal türüdür. Arıcı bal dolu olan peteği kovandan alır. Petek bal lezzetli, besleyicidir ve yüksek fiyatlarda pazarlanabilir. Bununla birlikte, bu tür bal sağımı, tecrübe, özel yönetim, güçlü bir bal arısı kovanına sahip olmak ve bölgede nektar üretiminin yüksek olmasını gerektirir. Sonuç olarak, yeni arıcıların çoğu, petek bal üretimine başlamadan önce birkaç yıl boyunca standart peteklerin içindeki balı süzerek bal sağımı yaparlar.

Balı peteklerden süzerek sağım yapabilmek için, balın olgun ve balmumu ile mühürlenmiş olan peteklerden bal süzebiliriz. Yani, bu şekilde bal sağımı yapabilmek için hazır olan kareleri dikkatlice seçeriz. Kareleri kovandan çıkarır iken, üzerinde ki arıları kovanın içine dökerek çıkarırız ve bu kareleri bal arılarının veya diğer böceklerin giremediği bir kapalı yere aktarılması gerekir. Sonra, çerçevenin balmumunu dikkatlice çıkarmak için ısıtılmış bir bıçak veya başka bir özel alet kullanılır. Çerçeveler temizlendikten sonra bal sıkacağına yerleştirilir. Bal sıkacağı merkezkaç kuvveti kullanan ve bunun sonucunda karelerdeki saf balın kavanozlara akmasına yardımcı olan bir cihazdır.

Bal sağımı bölgemizdeki bitkilerin yüksek nektar üretiminden sonra, genellikle yaz ve sonbahar aylarında gerçekleşir. Arıcı kaç petek veya hangi peteğin çıkarılacağına karar verir. Arıcılar, sert kış mevsimi olan bölgelerde 60 kg kadar veya sıcak iklimlerde kovan başına hemen hemen 20 kg bal ayırması gerekir; böylece bal arısı kovanı, besin eksikliği, kötü hava koşulları veya kuraklıktan kaynaklanan sorunların üstesinden gelebilir. Bal sıkımı için hangi karenin uygun olup olmadığına karar vermek deneyim gerektirir. Arıcılar, genel olarak bal içeren peteği ve çerçeve yüzeyinin % 75’i veya % 75 oranında arılar tarafından mühürlenmiş olan bir çerçeve seçerler. Eğer çerçeve yüzeyinin 1 / 4’ü mühürlenmemiş ise, bu büyük olasılıkla balın sıkıma hazır olmadığı anlamına gelir, çünkü bal uygun seviyelerde dehidre edilmemiştir ve gerekli enzim biyokimyasal işlemleri de yapılmamıştır. Eğer böyle bir çerçeveden bal sıkımı yapılırsa, elde edilen bal sulu bir şurup gibi ve daha az bal görünümüne ve tadına sahip olacaktır. Yıllarca arıcılık yapan ve tecrübe sahibi olan bazı arıcılar, bazı mühürlenmemiş gözlerde balın olgun olup olmadığını anlayabilir ve bu karelerin sıkımına devam edebilirler, ancak yeni arıcıların bu riski almamaları şiddetle önerilir.

Kovanın içindeki çerçeveleri çıkarmaya başlamadan önce, bal sağımı sırasında, arılar ballarını savunacak ve bu nedenle davetsiz misafirlere karşı çok saldırgan olduklarını aklımızdan çıkarmamalıyız. Ağır bir koku veya kokular arıları daha da agresif hale getirir. Herhangi bir parfüm kullanmamak gerekir, özellikle bal sağımı gününde arıcının dikkat etmesi gereken bir konudur. O gün, arıcılar her zaman olduğu gibi tam ekipmanını giyerler (eldiven dahil). Kovana duman vererek başlarız (bazı ülkelerde buna izin yasak olabilir), bu arıları sakinleştirmek için yapılır. Duman vermek için arıcılık körüğünün içine sadece köknar yaprakları koyabiliriz (toksik olmayan bir şey). Arılara duman vererek arıların sakinleştiği ispat edilmiştir, çünkü duman bal arılarının “endişe verici” feromonlarının hızla yayılmasını engeller, yani bu feromonlar “kovana gelen davetsiz misafire saldırmamız gerektiğini” ilan ederler. Böylece duman vererek, arıların çoğu şaşırır, mesajı alamazlar ve sakinleşirler, dolayısıyla kovanın kontrolü veya bal sağımı büyük problemler yaşanmadan yapılabilir.

Kovandan çıkaracağımız çerçevenin üstü arılarla dolu olacağı için, kovandan çıkarılan çerçeveyi silkeleyerek çoğu arıların uçup gitmesini sağlarız. Çerçevenin üzerinde kalan arılardan ise arıcılık fırçasıyla (ilk önce suyla ıslattığımız) kurtuluruz. Bu göründüğü kadar kolay olmayabilir. Bal arıları, değerli ürünlerini “çalmak” üzere olan arıcıyı fark ederler ve bu yüzden ısrarcı olmaları gerektiğini çok iyi bilirler. Bal sağımı sırasında arılardan kurtulmak için çeşitli teknikler vardır.

Sonra, çerçeveyi dikkatlice boş bir kovana yerleştirip üzerini kapatırız. Bütün bal sıkımı yapacağımız çerçeveler için aynı uygulamayı yaparız ve çerçeveleri kapalı bir yere götürürüz (bal sağımının gerçekleşeceği yer). Yerimizin temiz olması, elektriğin ve suyun olması, iyi aydınlatılması ve havalandırılması önemlidir ve elbette bal arıları veya diğer böceklerin bu yere girmemesi de önemlidir. Bazı genç arıcılar – kendi yerlerine sahip olamadıkları için – genellikle dışarıda bal sıkımı yaparlar, hatta bazıları kovanın yanında bile bal sıkımı yaparlar. Bu durum kesinlikle çok fazla sorun yaratacaktır ve kesinlikle kaçınılması gerekir. Güvenli bal sıkımı sadece iç mekanlarda gerçekleşebilir.

Bal sıkımı yapmadan önce çerçeveleri birkaç gün boş kovanların içinde de bırakabiliriz.

Bal sıkımı için bulunması gereken temel aletler şunlardır: kireç tutmayan tezgah, 4 çerçeveli paslanmaz çelik bal sıkıcısı (elektrikli olanı 400-1000 ABD Doları tutarında ve manuel olanı ise 250 ABD Doları tutarındadır), bir soyma bıçağı, kireç önleyici tahta veya plastik bir çatal, çift elekli bal filtresi, çeşmeli kazan ve tabiki balı koymak için kullanacağımız kavanozlar. Bal sıkacağını veya sıkımda gereken aletleri bir arkadaşınızdan veya yerel bir arıcılık derneğinden de ödünç alabilirsiniz. 

Çerçevelerimizi kireç tutmayan tezgahın üzerine yerleştiririz. Daha sonra balmumu başlıklarını çerçevelerden keserek çıkarmamız gerekir, aksi halde bal gözlerin içinde “kilitlenir” ve çıkartılamaz. Balmumunu çıkarmak ve bal peteği hücrelerine zarar vermemek için elektrikli bıçak veya başka bir alet kullanabiliriz. Bıçak ısıtılırsa, tüm balmumunu kesip çıkarma işlemi daha kolay ve sorunsuz bir şekilde gerçekleşir.

Tüm bal sağımı yapacağımız kareler için aynısını yaparız ve sonra onları bal sıkıcısına aktarırız. İlk başta düşük hızla sıkıma başlanır, çok fazla bal sıkmaya başlayana kadar, ve sonra yavaş yavaş hız arttırılır, çerçevenin bir yüzeyinde ki bal sıkıldıysa sonra çerçeveleri diğer tarafa çevirip aynı şekilde sıkım yaparız.

Bal sıkımını bitirdiğimizde, musluğu açarız, böylece balın süzgeçten akıp geçmesine izin veririz. Süzgeç, çiğ balı veya balın içinde mevcut olabilecek diğer malzemeleri (küçük balmumu parçaları vb.) ayırmak için kullanılır. Balı tüketene veya satışa verene kadar muhafaza ederiz. Bal her zaman sıkıca kapatılmış kavanozlarda muhafaza edilir, çünkü ürün havadan nemi emip fermente olabilir.

Bal sağımı yöntemleri ve aletleri hakkında yorum yaparak veya fotoğraf paylaşarak bu makaleyi zenginleştire bilirsiniz.

Yeni başlayanlar için temel arıcılık

Arı toplumu yönetimi ve organizasyonu

Arılar nasıl bal yapar?

Arı kovanı ve arıcılık malzemeleri

Arıcılık yerinin seçimi

Bal arılarının beslenmesi

Arı Oğulu

Bal arılarının kışa giriş ve kışlatma hazırlıkları

Bal Sağımı

Bal arısı hastalıkları ve zararlıları

En Yaygın Bal Arısı Zararlıları

Başlıca Bal Arısı Hastalıkları

Pestisitlerden Arı Zehirlenmesi ve Ölümü

Arılık Hakkında Sorular ve Cevaplar

Arıcılıkta deneyimli misiniz? Lütfen deneyiminizi, yöntemlerinizi, uygulamalarınızı ve taktiklerinizi  aşağıdaki boşluklara yorum yaparak paylaşın.

Eklediğiniz tüm içerik kısa zamanda tarım uzmanlarımız tarafından incelenecektir. Onaylandıktan sonra Wikifarmer.com’a eklenecek ve dünyadaki binlerce yeni ve deneyimli çiftçiyi olumlu yönde etkileyecektir.