Farklı Avokado Çeşitlerinin Karakteristik Özellikleri ve Farklı Koşullar Altında Avantajları

Özellikle son yıllarda tüketicilerin avokadoya olan ilgisinin artması, bu meyveye olan küresel talebi hızla arttırdı ve sonuç olarak avokado ekim alanları düzenli bir şekilde sürekli artmaktadır.

Bahçelerimi 25 yıl önce, mikro iklimin avokado yetiştirmek için oldukça elverişli olduğu Girit’teki (Yunanistan) Hanya bölgesindeki 15 farklı tarlaya diktim. Yerel koşullara ve orta ila yüksek verime mükemmel adaptasyonları nedeniyle Zutano, Fuerte ve Hass çeşitlerini yetiştirmeyi seçtim. Bir çiftçi olarak, verdiği en yüksek verim oranına bağlı olarak Zutano’ yu tercih ederim.

Bir tüccar (ve ihracatçı) olarak, daha iyi depolanabilirliği ve uzun hasat süresi nedeniyle Fuerte’ yi tercih ediyorum. Girit bölgesinde yeterli olgunluğa ulaşan meyveleri kasım ve mayıs ayları arasında piyasaya yavaş yavaş sürerek pazar fiyatları ve pazar arzı daha tutarlı bir şekilde kontrol edilebilir. Fuerte aynı zamanda Yunan tüketicilerin bir numaralı tercihi. Öte yandan Hass, meyvelerinin daha kaliteli ve daha lezzetli olması nedeniyle Avrupalı tüketiciler arasında en popüler olanıdır. Genel olarak elde edilen bütün Hass mahsulleri ihraç edilmektedir. 

 Tavsiye 

Hasat sırasındaki kayıp riskini ve iş yükünü azaltmak için diğer çiftçilere farklı olgunluk sürelerine sahip birden fazla çeşit yetiştirmelerini tavsiye ediyorum. Bitkiler ekimlerinden 3-4 yıl sonra meyve üretmeye başladıkları için çiftçinin avokado çeşidi seçimi konusunda bilinçli bir seçim yapabilmesi için birçok faktörü göz önünde bulundurması gerekir. İdeal olarak, yerel koşullara tepkilerini görmek için farklı çeşitlerden bazı “deneme” ağaçları dikebilir. 

 Avokado çeşidi seçerken nelere dikkat edilmelidir 

Tüm çeşitler üç ırka ayrılır: Batı Hint ırkları (Persea americana Miller var. americana), Guatemala ırkları (Persea nubigena L. Winner var. guatemalensis) ve Meksika ırkları (Persea americana Miller var. drymifolia). Bununla birlikte, ticari yönden cazip olan çeşitlerin çoğu melezdir.  

En önemli avokado hibrit melezlerinden bazıları, aşağıdakileri çaprazlamanın sonucudur: 

• Meksika x Guatemala çeşitleri: Ettinger, Pinkerton, Fuerte, Bacon 
• Guatemala X Batı Hindistan çeşitleri: Choquette, Beta, Lula, Semil 34, Monroe 

Yıllar geçtikçe, yukarıdaki ırklar arasındaki diğer çaprazlamaların sonucunda diğer önemli ticari çeşitler ortaya çıkmıştır. 

Çeşit seçimi aşağıdakileri dikkate alarak yapılmalıdır: 

• Ağaçların dikileceği alanın çevresel koşulları en önemli faktörlerden birisidir. Piyasadaki birçok çeşit, gerçek tropik bölgelerden, ılıman bölgelerin daha sıcak bölgelerine kadar değişen iklim koşullarında iyi performans gösterebilir. İlgilenilen alandaki ana sınırlayıcı faktör sıcaklık ise, nispeten toleranslı bir çeşit bulmaya çalışmalısınız. Avokado genellikle aşırı sıcaklıklara duyarlıdır ve sıcaklık dalgalanmalarına veya ani sıcaklık değişikliklerinden olumsuz etkilenir. 

Daha düşük sıcaklıklara toleranslı çeşitler “soğuğa dayanıklı” olarak tanımlanır. Bu çeşitler genellikle -1oC-4.4oC (30-40oF) arasında değişen sıcaklıklara dayanabilir. En popüler çeşitler arasından, takip eden çeşitlerin bir dereceye kadar soğuğa toleransı vardır: Bacon, Duke, Puebla, Lula, Reed, Mexicola, Taylor, Tonnage, Choquette, Fuerte, Ryan, Stewart, Zutano ve Sharwill. Genel olarak, Meksika ırkının avokado çeşitleri soğuğa en toleranslıdır. Sonuç olarak, daha soğuk bölgelerde aşılı fideler için Meksika anaçlarının kullanılması tercih edilir. Ancak ekim yapılacak tarlada tuzluluk sorunu varsa avokado çiftçisi için Meksika ırkları uygun değildir. Batı Hindistan avokadoları düşük sıcaklıklara en duyarlı olanlardır (1). 

Batı Hint ırkına ait çeşitler ılık ve tropik iklimler için uygundur. Hindistan’ ın farklı bölgelerinde (Maharashtra, Tamil Nadu ve Karnataka) ve Tropikal Amerika’ nın ovalarında yaygın olarak yetiştirilirler. Genel olarak, bu çeşitlerin ısıya daha toleranslı olduğu bildirilmiştir. Bunlardan bazıları Fuchsia (Fuchs), Simmonds ve Waldin’ dir. Popülerliğine rağmen Fuerte, tropik bölgelerde ekim yapmak için en iyi seçenek değildir. Uygun bir alternatif olarak, Batı Hint ırklarının Guatemala çeşitleriyle melezleri olabilir (yukarıda bahsedildi). Bununla birlikte, Mexicola çeşidi hem sıcak hem de soğuk koşullara iyi adapte edilmiştir. 

Aynı zamanda avokado genellikle yüksek tuzluluğa, kuraklığa ve doymuş topraklara duyarlıdır. Geçmişi bilinen tarlalarda çiftçi, bu tür sınırlayıcı faktörlere toleransı bir çeşit (veya anaç) seçmelidir. 

• Piyasa talebi hem müşterilerin belirli çeşitlere yönelik tercihlerini hem de ürüne yönelik mevsimsel talebi yansıtabilir. Çiftçilerin ürünlerini başka ülkelere ihraç etmek istediklerini varsayalım. Bu durumda, yerel tüketicilerin tercihlerini ve elbette meyvelerin nakliyeye ve daha uzun depolamaya karşı direncini de dikkate almaları gerekir. 

En popüler avokado çeşitlerinin kalite özellikleri ve morfolojisi 

•  Meksika ırkları

Genel olarak, Meksika ırkının çeşitleri, çiçeklenmeden 6 ila 8 ay sonra olgunlaşan (sonbaharın sonu-baharın başlangıcı) küçük (250 gram) meyveler üretir. Meyve, olgunlaştığında bile rengini koruyan ince yeşil pürüzsüz bir yüzeye ve en yüksek yağ içeriğine (% 30′ a kadar) sahiptir. Özellikle Akdeniz iklimlerinde bu ırka ait en popüler çeşitlerden biri Zutano’ dur. 

Zutano

Zutano, hasat dönemi sonbaharın başlarında başladığı ve pazara kış başlarına kadar tedarik sağlayabildiği için “sezon başlatan” olarak nitelendirilir (2). B tipi bir çeşittir. Yüksek ve tutarlı verimi ile soğuğa gösterdiği tolerans nedeniyle çiftçiler tarafından tercih edilmektedir. Meyvenin armut benzeri bir şekli vardır, orta ila büyük boyludur (0,168 ila 0,400 kg) ve parlak yeşil bir yüzeye sahiptir. Diğer birçok avokado çeşidine kıyasla besin içeriği bakımından daha az zengin, kremsi ve lezzetlidir. Ağaçları 12 m (40 fit) yüksekliğe kadar ulaşabilir. Ağaçlar genç yaşta (tohumdan 2-3 yaş) meyve vermeye başlar. 

Meksika ırkının (veya onunla çaprazlanan) diğer önemli çeşitleri şunlardır: Duke, Mexicola, (Ettinger, Pinkerton, Fuerte ve Bacon) 

• Guatemala Irkları

Guatemala ırkının çeşitleri Kaliforniya’da en önemli ve yaygın olarak yetiştirilenlerdir. Ağaçlar ilkbaharın ortalarında çiçek açar, meyveler olgunlaşır ve 9-12 ay sonrasına kadar ağaçlarda kalır. Meyveler nispeten büyüktür, 600 gr ağırlığındadır ve kalın, siğilli bir yüzeye sahiptir. Meyvelerdeki yağ içeriği % 8 ile % 15 arasında değişmektedir. 

Hass ve Fuerte, Guatemala ırkının en yaygın kullanılan çeşitleridir. Bununla birlikte, her ikisi de Meksika ırkının önemli genlerini (özelliklerini) taşır (Bender, 2012). Ayrıca bu iki çeşit iyi düzeyde çapraz tozlaşma sağladıkları için genellikle aynı alanda beraber dikilir. Mükemmel özelliklerine rağmen çiftçiler onları seçmeden önce ikisinin de ısıya dayanıklı olmadığını dikkate almalıdır (1). 

Fuerte 

Fuerte, ihracat için en popüler çeşitlerden biridir. Düşük sıcaklıklarda hayatta kalabilir, bu da onu soğuğa dayanıklı önemli bir çeşit haline getirir. Meyvesi armut (piriform) şeklindedir ve 200 ila 400 g ağırlığındadır, kaliteli ve yüksek oranda yağ içeriğine (%26′ ya kadar) sahiptir ve Zutano’ dan daha lezzetlidir, ancak Hass’ a göre daha az lezzetlidir. Klasik bir Guatemala ırkı gibi, Fuerte de hasat için pazara tutarlı bir tedarik sağlayabilecek geniş bir pencere sunar, ancak meyve bahçesinin büyüklüğüne bağlı olarak çiftçi için zaman alıcı olabilir. Ağaçlar oldukça büyük olur ve diğer çeşitlere kıyasla büyümesi için daha fazla alan gerektirir. Antraknoz ve karaleke hastalığına duyarlılığı, bilinen bir geçmişi olan bölgelerde-tarlalarda ekimini sınırlayabilir (3). Çiçeklenme ile ilgili olarak, Fuerte mevsimin başlarında çiçek açar ve B tipi bir çeşittir. 

Hass 

Hass avokado çeşidi, esas olarak üstün kalitesi, tadı ve uzun raf ömrü nedeniyle dünyada ticari olarak en yaygın olandır. Amerika Birleşik Devletleri’ nde Hass çeşidi üretimin %80 ‘ini oluştururken, Kaliforniya, Amerika ve Yunanistan’da bu oran değişmektedir. Hass ağırlıklı olarak Guatemala ırkı olmakla birlikte bazı Meksika ırkı genlerine de sahiptir (1). Gölgelik bir şemsiyeye benzerken ağaçlar çok uzayabilir ve budanması gerekebilir (3). Kuzey yarımküre için Hass, A tipi çiçeklere sahiptir ve hasadın Haziran-Ağustos aylarında gerçekleşeceği bir yaz avokadosu olarak planlaması ve üretimi yapılır. Meyve orta büyüklükte ve oval bir şekle sahiptir. Çeşidin en belirgin özelliklerinden biri, meyve renginin olgunlaştığında yeşilden koyu mora değişmesi ve sert, kalın ve pürüzlü cilt dokusudur. Hass, Persea akarlarına ve kirpik kanatlı böceklere duyarlı olduğu için ekstra dikkat ve düzenli arazi kontrolü gereklidir. 

Guatemala ırkının (veya onunla çaprazlanan) diğer önemli çeşitleri şunlardır: Nabal, Taylor, Tonnage, Dickinson, (Ettinger, Pinkerton, Fuerte, Bacon, Choquotte, Beta, Lula, Semil 34 ve Monroe). 

• Batı Hint Irkları

Son olarak, Batı Hindistan ırkları öncelikle Güney Amerika ve Asya’da (Hindistan, Endonezya vb.) yetiştirilmektedir ve büyümek için sıcak iklimlere ihtiyaç duyar. Meyve boyutu orta ila büyüktür, şekli değişkendir ve meyve yüzeyi genellikle pürüzsüz, kösele ve parlaktır. Önceki iki grubun meyvelerine kıyasla en düşük yağ içeriğine sahiptir. Sonbaharın sonunda çiçek açarlar-baharın başlangıcı (Kuzey yarımküre için Şubat-Mayıs) ve çiçeklenmeden olgunlaşmaya kadar 6-7 (bazen 9 aya kadar) gerekir. 

Bu ırkın en popüler çeşitlerinden bazıları Booth, Waldin, Simmonds ve Fuchsia’ dır. Ancak Guatemala ırk çeşitleriyle yapılan çaprazlamalar göz önünde bulundurularak Choquette, Beta, Lula, Semil 34 ve Monroe’ da listeye eklenebilir.

Referanslar

1. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2F978-3-319-06904-3.pdf
2. https://californiaavocado.com/avocado101/avocado–varieties/
3. https://www.jica.go.jp/project/english/kenya/015/materials/c8h0vm0000f7o8cj–att/materialspdf

Bender GS (2012) Avocado production in California. A cultural handbook for growers, 2nd edn. Univ Calif Exp Program, Ch. 2 pp 1–32

Avokado Zararlıları ve Hastalıkları – Avokado Zararlı Ot Mücadelesi

Avokado Ağacının İklim ve Toprak Gereksinimleri- Avokado Dikimi İçin Bilmeniz Gerekenler

Farklı Avokado Çeşitlerinin Karakteristik Özellikleri ve Farklı Koşullar Altında Avantajları

Avokadonun tarihi, besin içerikleri ve hakkında bilgiler

Avokado Ağaçlarının Budanması

Avokado Ağaçlarının Su İhtiyacı ve Sulama Sistemleri

Avokado Ağacının Üretimi ve Polinasyonu

Avokado Gübre İhtiyacı

Avokado Hasadı, Hektar Başı Verim ve Hasat Sonrası Depolama