Kompostowanie 101
This post is also available in:
This post is also available in: English (angielski) Deutsch (niemiecki) Nederlands (holenderski) 简体中文 (chiński uproszczony) Italiano (włoski) 한국어 (koreański)
Show more translationsShow less translationsW skrócie
Jeśli zapytamy doświadczonego ogrodnika, co przychodzi mu na myśl, gdy słyszy określenie „czarne złoto”, prawdopodobnie nie odpowie, że olej, ale kompost. Kompost to substancja biologiczna, która powstaje w procesie kompostowania i przekształca glebę naszego ogrodu. Dodaje dodatkowych składników odżywczych i smaku owocom oraz warzywom, które zbieramy z naszego ogrodu.
Kompostowanie jest praktyką bardzo przyjazną dla środowiska, dającą doskonałe wyniki w zakresie odżywiania roślin, oferującą znaczne oszczędności finansowe.
Podczas kompostowania odpady organiczne (z naszej kuchni lub ogrodu), takie jak liście, trawa, gałązki, skórki i inne resztki jedzenia (np. skorupki jajek) są przekształcane w różnych procesach z udziałem mikroorganizmów glebowych w bogatą w składniki odżywcze substancję zwaną kompostem.
Używając kompostu we właściwy sposób oraz dodając go do ziemi, możemy złagodzić erozję gleby, wzbogacić nasze pole/ogród w składniki odżywcze, a także zwiększyć zdolność naszego pola/ogrodu do zatrzymywania wody. Jednocześnie znacząco ograniczamy ilość odpadów z naszych gospodarstw domowych, gdyż część z nich poddawana jest recyklingowi.
Wskazówka przed rozpoczęciem
Najważniejsza rada, jakiej możemy udzielić osobie zainteresowanej rozpoczęciem kompostowania, brzmi: nie analizuj za dużo. Nie musisz ciągle chodzić z termometrem mierzącym temperaturę stosu lub dokładnie odważać poszczególnych materiałów, aby osiągnąć idealny stosunek węgla do azotu.
Kompostowanie trwa na Ziemi od milionów lat, nawet bez idealnej temperatury, wilgotności i proporcji materiałów.
Czego będziemy potrzebować: Niezbędne materiały do kompostowania.
Surowce do kompostowania dzielimy na zielone (świeże) i brązowe (suche).
Przez kolor zielony rozumiemy większość naszych kuchennych odpadów. Możemy użyć obierków z owoców (np. jabłek, bananów, pomarańczy, kiwi), resztek sałat (sałaty, kapusty itp.) oraz całych owoców i warzyw, które zdążyły zgnić.
Do kategorii materiałów świeżych (zielonych) zaliczamy również wszelkie odpady z naszego ogrodu (kwiatki, które zaczęły więdnąć, ścięta zielona trawa, opadłe liście itp.). Wysoki procent azotu, który zawierają głównie te materiały, czyni je niezbędnymi do kompostowania.
Odpowiednio do materiałów suchych zaliczamy ziemię ogrodową, istniejący kompost, słomę, trociny, siano, posiekane suche gałęzie, trawę, liście itp. Materiały te są bogate w węgiel.
W końcu możemy wykorzystać skorupki jaj (bogate w wapń), resztki po filtrach do kawy, a także rozdrobnione gazety i tekturę. Im większa różnorodność surowców, których używamy do kompostowania, tym wyższa jakość i wartość odżywcza kompostu, który powstanie kilka tygodni później.
Czego nie używać do kompostowania
Nie wszystkie materiały kuchenne i ogrodowe nadają się do kompostowania. Zabrania się wykorzystywania resztek z produktów mlecznych oraz mięsnych, w tym wędlin. Oczywiście nie możemy używać niczego plastikowego ani syntetycznego. Początkujący powinien także unikać stosowania obornika, ponieważ wymaga on doświadczenia w doborze korzystnego rodzaju.
Wielkość i proporcje składników
Jako ogólną zasadę powiedzielibyśmy, że te dwie grupy materiałów powinny być w równych proporcjach, około 1 suchego do 1 zielonego. Te proporcje odnoszą się raczej do rozdrobnionych niż całych materiałów. Jednak nie powinieneś się martwić, jeśli nie osiągniesz idealnej równowagi, ponieważ kompostowanie i tak się rozpocznie. Wręcz przeciwnie, konieczne jest posiekanie na bardzo małe kawałki wszystkich materiałów (z obu kategorii) w odpowiednich rozmiarach przed ułożeniem ich warstwami w silosie fermentacyjnym. Ten krok jest niezbędny, aby ułatwić cyrkulację powietrza między materiałami i umożliwić bakteriom tlenowym ich rozkład w najszybszy możliwy sposób. Jeśli pozostawimy je w stanie nienaruszonym (np. jeśli użyjemy całej skórki od banana lub całego pomidora), bez przepuszczenia ich przez rozdrabniacz, proces kompostowania będzie dość opóźniony i zamiast 2,5 miesiąca może zająć cały rok.
Po upewnieniu się, że nasze materiały są odpowiedniej wielkości, umieścimy je w silosie fermentacyjnym. Odpowiedni kompostownik powinien być światłoszczelny i zapewniać możliwie najlepsze warunki temperaturowe i wilgotnościowe, ponieważ aktywność mikrobiologiczna i temperatura powinny zmieniać się w czasie. W tym miejscu należy wspomnieć, że da się zbudować domowy kompostownik z palet, ale na pewno nie będzie on miał jakości i wygody dobrze wykonanego, sklepowego kompostownika.
Po ustawieniu kompostownika w zacienionym miejscu naszego ogrodu, ułożymy warstwy materiałów z grupy zielonej i brązowej (jedna warstwa materiałów zielonych i jedna warstwa materiałów suchych). Musimy umieścić suche materiały, takie jak ziemia i kompost, u podstawy i na górze stosu. Proces stratyfikacji (nawarstwiania) jest dość ważny, ponieważ przyspieszy aktywność mikrobiologiczną,tym samym, nie będziemy musieli często mieszać silosu.
Wilgoć: kluczowy element udanego kompostowania.
Zapewnienie odpowiedniej wilgotności w naszym silosie jest jednym z najważniejszych czynników kompostowania. Po ułożeniu stosu o długości, szerokości i wysokości co najmniej 70 cm (2,3 stopy) i 4-5 warstw, musimy zwilżyć stos przed zamknięciem kompostownika. Następnie przynajmniej raz w tygodniu powinniśmy dodać trochę wody (ilość wody uzależniona jest od własnych obserwacji) na wierzch stosu, aby utrzymać wilgotność na pożądanym poziomie.
Czas trwania procesu kompostowania i integracji nowych materiałów z istniejącym stosem.
Jeśli wykonasz wszystkie powyższe kroki, kompost mógł zacząć się formować już w 10-12 tygodniu. W większości przypadków, jeśli użyjesz drobno posiekanego materiału, kompostowanie zostanie zakończone w ciągu maksymalnie 6 miesięcy (26 tygodni). Przez te wszystkie tygodnie, oprócz dostarczania wilgoci, można delikatnie mieszać stos, sprawdzając, czy temperatura w jego środku wzrosła i czy faktycznie występuje aktywność mikrobiologiczna. Dodawanie nowych materiałów do pryzmy, w której kompostowanie już się rozpoczęło, powinno odbywać się rozważnie. W każdym przypadku dodane nowe materiały nie powinny przekraczać 20% całkowitej ilości.
Możemy włączyć nowe świeże odpady organiczne, otwierając otwór w górnej części stosu. Po dodaniu nowych kompostowalnych materiałów możemy następnie zamknąć dziurę, dodając suchy materiał na wierzch.
Kompostowanie jest zakończone, gdy nasza mieszanka nabrała ciemnobrązowego koloru oraz charakteryzuje się silnym zapachem ziemi. Na tym etapie temperatura wewnątrz pryzmy jest taka sama jak temperatura otoczenia (nie obserwujemy żadnych oparów podczas kopania w kierunku środka naszej pryzmy). Wielu ogrodników pozostawia kompost na co najmniej kolejne 2-3 tygodnie przed użyciem go w swojej glebie.