Zonnebloem voorbereiding, grond vereisten en zaailing vereisten

Om succesvol zonnebloemen te cultiveren en deze planten te helpen hun oogstpotentieel te bereiken, moet een teler weten en controleren welke factoren invloed hebben op kieming en gewasvestiging.

Zaaitijd en grondvereisten van zonnebloem

Zonnebloem is sterk aangepast op verschillende omgevingsomstandigheden en grondeigenschappen. Dit zorgt voor meer flexibiliteit in zaaidag, iets belangrijks als zonnebloem wordt gebruikt in een dubbel plantschema. Ondanks de hoge vorst en hittetolerantie, is het essentieel om enkele basisregels te volgen om een plant te helpen haar oogstpotentieel te laten behalen. 

Zaden kunnen kiemen bij 6 °C (42 °F), maar het wordt geadviseerd om te wachten en zaaien als de temperatuur 10-13 °C (50-55°F) is voor een snellere en uniformere opkomst. Vroeg planten en als gevolg vroeg oogsten kan leiden tot minder zaadverlies aan vogels, waar daarentegen laat zaaien kan leiden tot minder schade door de zonnebloemmot (1). Hoe dan ook, in elk geval moet het zaaien plaatsvinden tijdens de voorgestelde periode voor elk gewas en regio om de uiteindelijke oogst te beschermen. De optimumtemperatuur voor plantgroei is rond 21-26 °C (70-78 °F), terwijl temperaturen van -3 tot -5 °C (26°F) voor ongeveer 6 uur een volgroeide zonnebloem kan doden. Vanaf bloei tot volgroeiing kan het temperatuurniveau de vetzuurproductie van zonnebloemzaden beïnvloeden. Specifieker, de hoeveelheid oliezuur is iets hoger bij hogere temperaturen (2, 3, Regitano et al., 2016).

Waar de zaden voldoende grondvocht nodig hebben om te kiemen, hebben zonnebloemen graag goed gedraineerde grond met hoge watercapaciteit. De plant’s groei is optimaal in zanderige leemgronden met neutraal pH (6,5-7,5), maar kan ook kleileem of zilte kleileemgrond tolereren. Als de grond ph onder 5,5 is, kan de teler kalksteen in de grond werken om het te verhogen. Diepere gronden in combinatie met voldoende-veel regenval kan het gewas’ oogstpotentieel verhogen.

Zonnebloem rijafstand

Na het selecteren van de variëteit moet de teler de zaden ontvangen om te beginnen met zaaien. Telers worden geadviseerd om hoge kwaliteit, gezonde en gecertificeerde zaden te gebruiken om een regelijke en uniforme kieming te garanderen. Meeste zonnebloemzaden zijn behandeld met fungiciden tegen valse meeldauw en insecticide, en sommige zaadbedrijven behandelen hun zaad ook met molybdeen (4). Zonnebloempitten moeten goed contact hebben met de grond om gelijkmatig op te komen. Om deze reden zouden zaaibedden stevig en vochtig moeten zijn. In grondbewerkingsloze systemen moeten telers extra aandacht geven aan het bedekken van de zaden met voldoende grond en het garanderen van een goed zaad-met-grond contact. Grondcompactie, voornamelijk in zandgrond, kan de infiltratie van regenval in de grond verminderen, wat het vochtgehalte verminderd. Deze conditie en de extra stevigheid die de zaailingen nodig hebben om door de korst te breken kan voor significante opkomst en vestegingsproblemen zorgen. Om deze kans te verminderen in zulke situaties, kan een teler waar nodig een afwerkploeg of beitelploeg gebruiken om het zaaibed voor zonnebloem succesvol voor te bereiden. Zulke handelingen helpen de grondkorst te breken en maken onkruid kapot met gelimiteerde gronderosie.

Het is essentieel om dieper dan 5-6 cm (2-2,5 in) te planten voor een goede en uniforme kieming. Zonnebloem telers zaaien dieper in zanderige grond en ondieper in zware kleigronden.

De zonnebloem is een rijgewas, maar de rijruimte is niet iets wat strict vaststaat. De algemene regel is dat de ruimte geschikt moet zijn met de (machinale) uitrusting die de teler heeft en op hetzelfde moment genoeg ruimte laten voor de hoofden om te groeien. De zaaidichtheid zou aangepast moeten worden naar het gewas’ oogstpotentieel, het grondtype, de beschikbaarheid van voedingsstoffen en water. Als gevolg is het verminderen van plantdichtheid in lichtere gronden en/of gebieden met waterschaarste (regenval of irrigatie) beter. Dwergzonnebloem variëteiten kunnen dichter bij elkaar gezaaid worden om omvallen te verminderen.Voor confectietypes zouden grotere zaaiafstanden gebruikt moeten worden om genoeg ruimte te laten voor de hoofden om te groeien en grotere zaden te produceren (marktvereiste). Verhoogde oogst is gelukt met 50-76 cm (20-30 in) rijbreedte. Daarentegen zijn goede resultaten behaald met zowel bredere 1m (40 in) en smallere rijen van 35,5 cm (14 in) (2). 

Zonnebloem zaailing vereisten en plantpopulatie per hectare

Voor olietype zonnebloemen zal 3 tot 4 pound aan zaden per acre resulteren tussen de 15.000 tot 22.000-25.000 planten per acre. Dit betekend dat 3,3 kg tot 4,4 kg aan zaden per hectare tussen de 37.500 tot 55.000-62.500 planten per hectare. Voor de gemiddelde zaadgrootte zou 2kg zaden per hectare leiden tot 30.000 planten per hectare. Voor confectietypes is een plantpopulatie van 12.000 tot 18.000 planten per acre (30.000 en 45.000 planten per hectare) een gewenster aantal voor het krijgen van grotere zaden (1). Telers kunnen een maximale zaaidichtheid in geïrrigeerde of hoge regenval regios en in hoogopbrengende gronden (voedingsrijk) gebruiken. Ten slotte wordt afgeraden voor telers met lange variëteiten met hoger oogstpotentieel (zwaardere hoofden) vol in de wind te zetten om de kans op omwaaien te verminderen.

Zonnebloem kan elke conventionele maisplanter of precisieboor voor zonnebloemzaaien gebruiken. 

Plaatloze en luchtplanters kunnen een goede zaadverspreiding bieden, maar conventionele planters met het juiste formaat plastic plaatjes met vulringen kunnen misschien betere resultaten leveren. Sommige telers gebruiken ook graanzaaimachines als er geen andere optie beschikbaar is, maar door de te lage efficiëntie wordt dit niet aangeraden (2). Zonnebloem is ook gevoelig voor verdichte grond, dus telers gebruiken vaak banden met lichte druk, de grond alleen samendrukkend samen met het zaad.

Referenties

1. https://www.extension.iastate.edu/alternativeag/cropproduction/sunflower.html
2. https://sanangelo.tamu.edu/extension/agronomy/agronomy-publications/sunflower-production-guide/
3. https://www.gov.mb.ca/agriculture/crops/crop-management/pubs/frost-sunflowers.pdf
4. https://www.kzndard.gov.za/images/Documents/RESOURCE_CENTRE/GUIDELINE_DOCUMENTS/PRODUCTION_GUIDELINES/Look-n-Do/Sunflower%20Production.pdf

Regitano Neto, A., Miguel, A. M. R. D. O., Mourad, A. L., Henriques, E. A., & Alves, R. M. V. (2016). Environmental effect on sunflower oil quality. Crop Breeding and Applied Biotechnology, 16, 197-204.

De geschiedenis van zonnebloem

Wat te overwegen met selecteren van een zonnebloemvariëteit

Irrigatie van zonnebloem

Zonebloem bemest vereisten

Onkruidmanagement in zonnebloemteelt

Zonnebloem plagen en ziekten

Opbrengst, oogst, opslag van zonnebloem

Zonnebloem voorbereiding, grond vereisten en zaailing vereisten