Διαχείριση εντόμων, ασθενειών και ζιζανίων της φράουλας: Ολοκληρωμένος οδηγός για τους παραγωγούς
Οι φράουλες είναι ευαίσθητες σε διάφορους εχθρούς και ασθένειες, ενώ τα ζιζάνια μπορούν επίσης να προκαλέσουν εκτεταμένες απώλειες στην απόδοση. Η αγορά έχει πολύ αυστηρά κριτήρια για τις φράουλες και έτσι οι καλλιεργητές πρέπει να εφαρμόζουν μια ολοκληρωμένη στρατηγική διαχείρισης των παρασίτων και των ασθενειών για να εξασφαλίσουν και να προστατεύσουν την ποιότητα των καρπών και τη γενική υγεία και ζωηρότητα των φυτών.
Ποια είναι τα πιο σημαντικά έντομα στις φράουλες
Τα πιο συνηθισμένα έντομα που μπορούν να προσβάλουν τις φράουλες είναι τα ακάρεα, οι φυλλορύκτες φράουλας, οι βρωμούσες, ο τετράνυχος, το σηριβίδι και οι νηματώδεις.
Τα ακάρεα είναι μέλη της οικογένειας Tetranychidae. Πιο συγκεκριμένα, ο κοινός τετράνυχος (Tetranychus urticae) θεωρείται σημαντικό παράσιτο στη φράουλα σε πολλές χώρες (π.χ. Αυστραλία, αλλά και στην Ελλάδα). Είναι μικροσκοπικά παράσιτα που ζουν συνήθως στην κάτω πλευρά των φύλλων και παράγουν ιστό. Οι ζημιές προκαλούνται καθώς το έντομο τρέφεται (απομύζηση φυτικών χυμών) και μπορεί να είναι αρκετά εκτεταμένες, ιδίως κατά τη διάρκεια θερμών, ξηρών περιόδων, όταν ο πληθυσμός του εντόμου αυξάνεται ραγδαία. Σε έντονες προσβολές (πάνω από 75 ακάρεα ανά φυλλάριο), τα φύλλα μπορεί να γίνουν μωβ, τα φυτά χάνουν την ζωηρότητα τους και η απόδοση και η ποιότητα των καρπών μειώνονται δραματικά. Για την αποφυγή απωλειών, συνιστάται στους παραγωγούς να παρακολουθούν συχνά τις καλλιέργειές τους και να ελέγχουν για παράσιτα. Μπορούμε να διατηρήσουμε τους πληθυσμούς των ωφέλιμων εντόμων σε υψηλά επίπεδα ή να εισάγουμε νέους πληθυσμόυς. Θηρευτές, όπως το άκαρι Phytoseiulus persimilis έχει πολύ καλά αποτελέσματα (συνήθης πρακτική στην καλλιέργεια σε ελεγχόμενο περιβάλλον). Υπάρχουν επίσης διαθέσιμα ακαρεοκτόνα για τις φράουλες, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται προσεκτικά και πάντα μετά από επικοινωνία με πιστοποιημένο γεωπόνο.
Μία ενδιαφέρουσα πληροφορία: Οι ποικιλίες βραχείας φωτοπεριόδου είναι γενικά πιο ανεκτικές στα ακάρεα από αυτές της ουδέτερης φωτοπεριόδου.
Οι βρωμούσες (Λύγκος) (Lygus lineolaris) προκαλούν ζημιές στα φύλλα και κυρίως στους καρπούς (παραμορφώνοντας τους), καθώς απομυζούν τους χυμούς των ιστών. Το έντομο δραστηριοποιείται κυρίως από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο (στο βόρειο ημισφαίριο), με το στάδιο της νύμφης να προκαλεί τις σοβαρότερες ζημιές. Για την ελαχιστοποίηση των ζημιών, είναι απαραίτητη η στενή παρακολούθηση της καλλιέργειας, ιδίως ακριβώς πριν από την περίοδο της ανθοφορίας, ώστε να αποφευχθεί η καταστροφή των ανθέων. Το έντομο μπορεί να επιβιώσει (διαχειμάσει) σε πολλά φυτά ξενιστές, επομένως οι αγρότες πρέπει να ελέγχουν και τα ζιζάνια στον αγρό. Ωστόσο, κατά την περίοδο ανάπτυξης της φράουλας, συνιστάται να μην κόβονται τα ζιζάνια, διότι το παράσιτο θα μεταναστεύσει στην καλλιέργεια. Οι φυσικοί εχθροί του παρασίτου, όπως οι παρασιτικές σφήκες, μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη διαχείριση του πληθυσμού του. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χρήση εντομοκτόνου μπορεί να είναι απαραίτητη. Συνήθως οι καλλιεργητές ψεκάζουν μία φορά κατά την έναρξη της πρώτης άνθησης και επαναλαμβάνουν την εφαρμογή δέκα ημέρες αργότερα. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε έναν πιστοποιημένο γεωπόνο πριν εφαρμόσετε οποιαδήποτε χημικά στην καλλιέργειά σας.
Οι φυλλορύκτες της φράουλας τρέφονται με τα φύλλα, τα οποία μαυρίζουν και τελικά να πεθαίνουν. Τέλος, οι νηματώδεις παρασιτούν στις ρίζες, αποδυναμώνοντας το φυτό.
Ποιες είναι οι πιο σημαντικές ασθένειες στις φράουλες
Ορισμένες από τις σημαντικές ασθένειες που μπορούν να βλάψουν τις φράουλες είναι το ωίδιο, η ανθράκωση, ο βοτρύτης (Botrytis cinerea), η φυτόφθορα, η βερτισιλλίωση, η φώμοψη και η φουζαρίωση.
Ωίδιο
Το ωίδιο είναι μια κοινή ασθένεια, ιδίως σε φράουλες που καλλιεργούνται σε διχτυοκήπια. Το Sphaerothe camacularis f.sp. Fragariae προσβάλει κυρίως το φύλλωμα (παλιό ή νέο) και μερικές φορές τους καρπούς και ευνοείται από τον ζεστό καιρό και την υψηλή υγρασία. Μπορεί να προκαλέσει συστροφή των φύλλων, πρόωρη πτώση ιδίως στα τέλη του καλοκαιριού και το φθινόπωρο και λευκές κηλίδες στα μολυσμένα μέρη του φυτού.
Ένα από τα σημαντικότερα μέτρα καταπολέμησης-πρόληψης είναι η διατήρηση των κρεβατιών/παρτεριών σε καλή κατάσταση, η ετήσια απομάκρυνση/καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας και η αποφυγή της άρδευσης με καταιονισμό. Παρόλο που στην αγορά διατίθενται ορισμένες σχετικά ανθεκτικές ποικιλίες, οι περισσότεροι αγρότες προτιμούν να ψεκάζουν με μυκητοκτόνα (ιδίως όταν υπήρχε εκτεταμένο πρόβλημα με την ασθένεια το προηγούμενο έτος). Ορισμένες κοινές δραστικές ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι η μυκλοβουτανίλη, το θείο, το διττανθρακικό κάλιο ή το κηπευτικό έλαιο. Ωστόσο, σε όλες τις περιπτώσεις, είναι σημαντικό να συμβουλεύεστε πιστοποιημένο γεωπόνο πριν από την επιλογή και την εφαρμογή ενός προϊόντος και να ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες του κατασκευαστή (που αναγράφονται στην ετικέτα του προϊόντος).
Ανθράκωση
Η ανθράκωση θεωρείται μια από τις σημαντικότερες απειλές για την καλλιέργεια φράουλας παγκοσμίως και οι βελτιωτές έχουν επικεντρωθεί στη δημιουργία νέων ανθεκτικών στο παθογόνο ποικιλιών, όπως η ποικιλία Pelican. Πρόκειται για μια μυκητολογική ασθένεια που προκαλείται από τον μύκητα Colletotrichum spp. ή Elsinore Veneta, ο οποίος ευδοκιμεί σε θερμές συνθήκες και μπορεί να μολύνει τους στολώνες, τα φύλλα και τους καρπούς. Οι ώριμοι καρποί είναι ευάλωτοι στη μόλυνση όταν η θερμοκρασία είναι περίπου 25-30 °C. Τα συμπτώματα στα φύλλα είναι γκρίζες κηλίδες με μωβ περίγραμμα. Ειδικά στις πολυετείς καλλιέργειες φράουλας, η εκτεταμένη μόλυνση οδηγεί σε θάνατο των φυτών. Τα σπόρια του μύκητα μεταφέρονται με τη βροχή ή το πότισμα, μολύνοντας νέα φυτά. Οι αγρότες πρέπει να χρησιμοποιούν φυτικό υλικό απαλλαγμένο από την ασθένεια, να αποφεύγουν την άρδευση με καταιονισμό και να απομακρύνουν και να καταστρέφουν τα υπολείμματα της καλλιέργειας και τα μολυσμένα φυτά.
Βοτρύτης
Ο βοτρύτης ή τεφρά σήψη είναι μια μυκητολογική ασθένεια, που προκαλεί εκτεταμένες απώλειες στην απόδοση (ειδικά κατά την πρώιμη ανάπτυξη των καρπών) και μπορεί να προσβάλλει τον καρπό και μετασυλλεκτικά, αποτελώντας έτσι τον πιο συνηθισμένο λόγος απόρριψης των καρπών φράουλας στο εμπόριο. Εκτός από τις ζημιές που μπορεί να προκαλέσει, το παθογόνο είναι πολύ γνωστό σε όλους σχεδόν τους αγρότες, επειδή μπορεί να μολύνει περισσότερα από 1.000 είδη φυτών. Η τεφρά σήψη προκαλείται από τον Botrytis cinerea, ο οποίος προσβάλλει κυρίως τα άνθη και τους καρπούς, προκαλώντας έως και 80% απώλεια απόδοσης υπό ευνοϊκές συνθήκες (συνθήκες υψηλής υγρασίας) για το παθογόνο. Τα μολυσμένα μέρη των φυτών έχουν μαλακή, υδαρή υφή και καλύπτονται από το λευκό-γκρι μυκήλιο του μύκητα. Δεδομένου ότι η ανάπτυξη του παθογόνου ευνοείται από την υψηλή υγρασία (βροχή) και τις ήπιες θερμοκρασίες, οι αγρότες πρέπει να αποφεύγουν την άρδευση με καταιονισμό και να βελτιώνουν τον αερισμό εντός της καλλιέργειας (κλάδεμα, μεγαλύτερες αποστάσεις μεταξύ των φυτών κ.λπ.).
Επιπλέον, απαιτείται τακτική επιθεώρηση για την απομάκρυνση όλων των μολυσμένων φύλλων, ανθέων ή καρπών από τον αγρό όσο το δυνατόν νωρίτερα. Μπορεί να χρειαστεί προστατευτική εφαρμογή μυκητοκτόνων σε περιοχές με γνωστό ιστορικό ασθένειας και όταν οι συνθήκες ευνοούν τη μόλυνση. Τα τραυματισμένα φυτά (π.χ. από παγετό) είναι πιο ευπαθή.
Εκτός από τις παθογόνες ασθένειες, τα φυτά μπορεί να αναπτύξουν και κάποιες φυσιολογικές διαταραχές που επηρεάζουν τους καρπούς και επομένως την αγοραστική τους αξία. Μερικές από αυτές είναι τα εγκαύματα, ο αλβινισμός και οι παραμορφωμένοι και πεπλατυσμένοι καρποί.
Ζιζάνια σε καλλιέργειες φράουλας και διαχείριση
Οι φράουλες έχουν χαμηλή ανταγωνιστική ικανότητα έναντι των ζιζανίων, με αποτέλεσμα σημαντικές απώλειες στην απόδοση. Για το λόγο αυτό, οι περισσότεροι αγρότες που καλλιεργούν την φράουλα ως ετήσιο φυτό, σε υπερυψωμένα κρεβάτια ή σαμάρια χρησιμοποιούν εδαφοκάλυψη με πλαστικό υλικό. Μπορεί να εφαρμοστεί και εδαφοκάλυψη με άχυρο, με μικρότερη όμως αποτελεσματικότητα. Άλλες διαθέσιμες και αποτελεσματικές επιλογές αντιμετώπισης των ζιζανίων είναι το βοτάνισμα με το χέρι και η καλλιέργεια φυτών κάλυψης μεταξύ των γραμμών των φυτών της κύριας καλλιέργειας. Επιπλέον, πριν από τη φύτευση, ο παραγωγός μπορεί να χρησιμοποιήσει χειμερινές καλλιέργειες κάλυψης ή/και ένα σύστημα αμειψισποράς (κολοκύθες, καλαμπόκι, ηλίανθος και σιτηρά), κατεργασία εδάφους, ηλιοαπολύμανση και προφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα.
Πουλιά
Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα που αντιμετωπίζουν όλοι οι καλλιεργητές μούρων όπως οι φράουλες είναι οι ζημιές που προκαλούν ζώα, όπως τα πουλιά. Κάποια είδη πουλιών μπορούν να καταναλώσουν περισσότερα από τους μισούς καρπούς με αποτέλεσμα τεράστιες απώλειες στην καλλιέργεια. Μπορείτε να το αποφύγετε αυτό προστατεύοντας την καλλιέργεια με ιδικά. Ένα άλλο πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να αγοράσετε ειδικά μπαλόνια/απομιμήσεις αρπακτικών πουλιών για να τα τρομάξετε.
Για να διασφαλίσετε την υγεία της καλλιέργειάς σας, θα πρέπει δημιουργήσετε μη ευνοϊκές συνθήκες για τα παθογόνα. Η καλύτερη πρακτική, φυσικά, είναι η πρόληψη (ειδικά για τους ιούς). Βοηθάει να καλλιεργείτε τις φράουλες σε ηλιόλουστα μέρη, να ποτίζετε τακτικά, χωρίς να πλημμυρίζετε το έδαφος, να αφαιρείτε και να απομακρύνετε από το χωράφι τυχόν νεκρά φύλλα, άνθη ή καρπούς. Επίσης, μπορείτε να απομακρύνετε τυχόν ανεπιθύμητα ζιζάνια που μπορεί να προσελκύσουν διάφορα έντομα. Εάν τα έχετε κάνει όλα αυτά και τα φυτά σας εξακολουθούν να πλήττονται από διάφορα παράσιτα, μπορείτε να ζητήσετε συμβουλές από τον γεωπόνο της περιοχής σας, ειδικά αν θέλετε συμβουλές για εφαρμογή χημικών.
Μάθετε περισσότερα για την καλλιέργεια της φράουλας
15 ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις φράουλες
Οφέλη και Διατροφική Αξία της Φράουλας
Φράουλα: Ιστορία, Παγκόσμια Παραγωγή και Κυριότερες Ποικιλίες
Πώς να καλλιεργήσετε φράουλες στον κήπο ή το μπαλκόνι σας
Φράουλα: Απαιτήσεις εδάφους, συστήματα καλλιέργειας και πυκνότητα φύτευσης
Υδροπονική καλλιέργεια φράουλας: Πως ξεκινήσετε την καλλιέργεια και ποια τα οφέλη
Μέθοδοι πολλαπλασιασμού φράουλας
Άρδευση φράουλας: Πότε και πώς να ποτίζετε τα φυτά σας
Φράουλα: Ποιες είναι οι ανάγκες λίπανσης της καλλιέργειας
Φράουλα: Πώς να εφαρμόσετε το κατάλληλο κλάδεμα στα φυτά σας
Φράουλα: Απόδοση, Συγκομιδή και Αποθήκευση
Βιβλιογραφία
- https://www.agric.wa.gov.au/strawberries/mite-pests-strawberry-crops
- https://extension.umn.edu/fruit/growing-strawberries-home-garden#powdery-mildew-1008165
- https://www.agric.wa.gov.au/strawberries/powdery-mildew-strawberries
- https://extension.uga.edu/publications/detail.html?number=C883&title=Home%20Garden%20Strawberries#Bird
- https://ohioline.osu.edu/factsheet/plpath-fru-16#:~:text=Anthracnose%20is%20an%20important%20disease,%2C%20runners%2C%20crowns%20and%20fruit.
- https://www.dpi.nsw.gov.au/__data/assets/pdf_file/0005/306338/Common-diseases-of-strawberries.pdf
- https://extension.colostate.edu/topic-areas/yard-garden/strawberry-diseases-2-931/
- https://extension.colostate.edu/topic-areas/yard-garden/strawberry-diseases-2-931/
- https://ipmworld.umn.edu/rao
- https://extension.umn.edu/strawberry-farming/strawberry-insect-pests-minnesota
- https://www.gov.mb.ca/agriculture/crops/insects/strawberry-pests-methods.html
- Ries, S.M. (1995) RPD No. 704 ‐ Gray Mold of Strawberry.
- Faedi, W., Mourgues, F., & Rosati, C. (2000, July). Strawberry breeding and varieties: situation and perspectives. In IV International Strawberry Symposium 567 (pp. 51-59).