Φράουλα: Απόδοση, Συγκομιδή και Αποθήκευση

Ποια είναι η απόδοση της φράουλας;

Οι φράουλες είναι μια καλλιέργεια υψηλής αξίας με μεγάλες αποδόσεις. Για να μεγιστοποιήσουν οι αγρότες την απόδοση και την ποιότητα των καρπών τους (ώστε να πετύχουν υψηλότερες τιμές και έσοδα), πρέπει να κατανοήσουν τους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την απόδοση και την ποιότητα των καρπών και να λάβουν μέτρα για τον αποτελεσματικό χειρισμό τους. Ορισμένοι βασικοί παράγοντες είναι οι εξής:

ποικιλία
σύστημα καλλιέργειας
πυκνότητα φυτών
διαθεσιμότητα νερού (+θρεπτικών στοιχείων)
περιβαλλοντικές συνθήκες

Οι περιβαλλοντικές συνθήκες και η διαθεσιμότητα νερού θεωρούνται οι δύο σημαντικότεροι παράγοντες. Η κλιματική αλλαγή και η λειψυδρία έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη φυσιολογία των φυτών και την παραγωγή καλλιεργειών σε πολλές περιοχές παγκοσμίως. Ένα φυτό φράουλας που καλλιεργείται για εμπορική χρήση με επαρκή πρόσβαση σε νερό και θρεπτικά στοιχεία μπορεί να παράγει έως και 400-600 γραμμάρια καρπού ετησίως.

Απόδοση φράουλας ανά στρέμμα:

Η απόδοση ανά στρέμμα εξαρτάται από την πυκνότητα των φυτών, την απόσταση μεταξύ τους, την ποικιλία και τις μεθόδους καλλιέργειας (υπαίθρια καλλιέργεια ή θερμοκηπίου):

Ποικιλίες: Οι Everbearing και οι ποικιλίες ουδέτερης φωτοπεριόδου δίνουν συνήθως ελαφρώς υψηλότερες αποδόσεις σε σύγκριση με τις June-bearing ποικιλίες.

Σύστημα καλλιέργειας: Σε μια υπαίθρια καλλιέργεια, με τυπική πυκνότητα φύτευσης 5000-7000 φυτά ανά στρέμμα μπορούμε να λάβουμε μια μέση απόδοση 1,5-2,5 τόνων ανά στρέμμα. Αντίθετα, σε μια καλλιέργεια σε διχτυοκήπιο ή θερμοκήπιο, όπου έχουμε συνήθως υψηλότερες πυκνότητες (έως 10000 φυτά ανά στρέμμα) και οι συνθήκες είναι πιο ευνοϊκές, μπορούμε να έχουμε υψηλότερες αποδόσεις, οι οποίες μπορούν να φτάσουν τους 3-6 τόνους ανά στρέμμα. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης μια μέση απόση σε υπαίθρια καλλιέργεια μπορεί να φτάσει τα 700 κιλά έως 2 τόνους ανά στρέμμα (2ο και 3ο έτος) και πάνω από 2,5 τόνους ανά στρέμμα σε θερμοκήπιο.

Πότε πρέπει να συγκομίζονται οι φράουλες; - Χρόνος συγκομιδής φράουλας

Τα φυτά φράουλας μπορούν να είναι παραγωγικά για 1 έως 4 χρόνια, μπορούν να καλλιεργηθούν και ως μονοετή, αλλά συνήθως για επαγγελματική καλλιέργεια διατηρούνται συνήθως 2-3 χρόνια. Η περίοδος ανάπτυξης των καρπών (από το άνθος μέχρι την ωρίμανση του καρπού) μπορεί να ποικίλλει πολύ, από 25 έως 38 ημέρες, με μέσο όρο 30-32 ημέρες. Η διάρκεια της περιόδου εξαρτάται κυρίως από τη θερμοκρασία, με θερμοκρασίες άνω των 16 °C να επιταχύνουν τη διαδικασία ωρίμανσης. Κατά συνέπεια, ανάλογα με την περιοχή και την ποικιλία που χρησιμοποιείται, η συγκομιδή μπορεί να διαρκέσει από τα μέσα της άνοιξης έως τις αρχές του φθινοπώρου (Απρίλιος έως αρχές Οκτωβρίου για το βόρειο ημισφαίριο). Ο καρπός είναι ώριμος όταν έχει το κατάλληλο κόκκινο χρώμα και μπορεί να αποκοπεί εύκολα από το φυτό.

Όταν ο καρπός έχει το σωστό χρώμα, μπορεί να ξεκινήσει η συγκομιδή, κόβοντας τον καρπό προσεκτικά, αφήνωντας 2,5 cm από το μίσχο. Λάβετε υπόψη ότι ο καρπός δεν ωριμάζει μετά τη συγκομιδή (μη κλιμακτηριακός καρπός), επομένως ο καρπός πρέπει να είναι αρκετά ώριμος με ικανοποιητική γεύση και περιεκτικότητα σε σάκχαρα τη στιγμή της συγκομιδής. Οι πρώτες πρωινές ώρες είναι η καλύτερη στιγμή για τη συγκομιδή, όταν οι καρποί είναι ακόμα δροσεροί. Οι φράουλες είναι ευαίσθητες και τραυματίζονται εύκολα, γι' αυτό πρέπει να δίνεται προσοχή κατά τη συγκομιδή. Ο αγρότης μπορεί να συγκομίσει με το χέρι (πιο συνηθισμένο) ή με μηχανές συγκομιδής (κυρίως για καρπούς που προορίζονται για μεταποίηση). Ένας εργάτης μπορεί να συλλέξει, κατά μέσο όρο, 5-7 κιλά φράουλες σε μια ώρα. Οι φράουλες που συγκομίζονται πιο σφιχτές (πιο άγουρες) είναι πιο ανθεκτικές στους μετασυλλεκτικούς χειρισμούς, αλλά αυτό συνήθως μειώνει τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά (γεύση).

Μετασυλλεκτικός χειρισμός και αποθήκευση φράουλας

Οι φράουλες πρέπει να πλένονται από τους καταναλωτές λίγο πριν την κατανάλωση γιατί είναι ιδιαίτερα ευπαθής στη μούχλα. Για την απομάκρυνση της σκόνης/του χώματος ορισμένοι αγρότες χρησιμοποιούν στεγνό καθαρισμό με τη χρήση αέρα. Εάν οι φράουλες προορίζονται για κατάψυξη, οι καρποί θα πρέπει να καθαρίζονται σχολαστικά και να καταψύχονται αμέσως μετά τη συγκομιδή.

Ανάλογα με τον τελική χρήση του προϊόντος καθώς και την αγορά-στόχο (χώρα), ένας επαγγελματίας αγρότης πρέπει να είναι προσεκτικός και να γνωρίζει τις ακόλουθες πληροφορίες. Ως μαλακός καρπός, οι φράουλες είναι πολύ ευαίσθητες σε τραυματισμούς με αποτέλεσμα την απελευθέρωση πτητικών ουσιών και θα πρέπει να αποθηκεύονται με μεγάλη προσοχή. Η άμεση (προ)ψύξη της φράουλας αμέσως μετά τη συγκομιδή είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της καλής ποιότητας του προϊόντος. Συνήθως αποθηκεύονται θερμοκρασία 0-5 °C και σχετική υγρασία 90-95%. Οι συνθήκες αυτές πρέπει να παραμένουν σταθερές καθ' όλη τη διάρκεια της περιόδου αποθήκευσης. Συνήθως χρησιμοποιούνται μονάδες αποθήκευσης ελεγχόμενης ή τροποποιημένης ατμόσφαιρας. Λάβετε υπόψη ότι οι περισσότερες διαδικασίες μετασυλλεκτικού χειρισμού και συντήρησης, όπως η κατάψυξη, η απόψυξη, το μαγείρεμα και η ξήρανση, μπορεί να αλλοιώσουν την ποιότητα των φραουλών. Οι φράουλες έχουν πολύ μικρή διάρκεια αποθήκευσης και ζωής. Ανάλογα με το επίπεδο ωρίμανσης κατά τη στιγμή της συγκομιδής, οι φράουλες που αποθηκεύονται στους 0 °C μπορούν να διατηρηθούν έως και 2 εβδομάδες, ενώ σε θερμοκρασία δωματίου διατηρούνται το πολύ 3-4 ημέρες.

Πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας για τις φράουλες

Οι περισσότεροι άνθρωποι επιθυμούν αρωματικές, ζουμερές, γλυκές έως ελαφρώς όξινες φράουλες με καλά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά για φρέσκια κατανάλωση. Επιπλέον, η ασφάλεια είναι σημαντική τόσο για τους προμηθευτές όσο και για τους καταναλωτές. Τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων και βαρέων μετάλλων (π.χ. μόλυνση από μόλυβδο κάτω από 0,20 mg/kg και κάδμιο κάτω από 0,050 mg/kg) να είναι κάτω από τα αποδεκτά όρια (ελέγξτε τη νομοθεσία της εκάστοτε χώρας).

Με βάση τη περιεκτικότητα σε σάκχαρα (μετρούμενη σε Brix), οι καρποί (ποικιλίες) ταξινομούνται κυρίως σε 3 κατηγορίες:

Αποδεκτές έως καλές φράουλες: 7-8 Brix (η ποικιλία Elsanta παράγει συνήθως καρπούς που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία).
Γλυκές/ Καλές έως εξαιρετικές: 8-9 Brix (φράουλες των ποικιλιών Calinda, Sonata, Sensation, Allegro).
Πολύ γλυκές / Άριστες: πάνω από 9 Brix (φράουλες της ποικιλίας Magnum)

Εκτός από τη περιεκτικότητα σε σάκχαρα, υπάρχουν άλλες 9 ποιοτικές απαιτήσεις και οι «επιδόσεις» των καρπών σε καθεμία από αυτές οδηγούν στην κατάταξή τους σε 3 κύριες κατηγορίες/κλάσεις (από τη χειρότερη στην καλύτερη):

Κατηγορία II (Class II)
Κατηγορία Ι (Class I)
Κατηγορία «Extra» ανώτερης ποιότητας (Extra Class)

Τα σούπερ μάρκετ απαιτούν συνήθως φράουλες κατηγορίας Ι, ένω πιο εξειδικευμένες αγορές προτιμούν την κατηγορία Extra.

Για τη βιομηχανία μεταποίησης, οι φράουλες πρέπει να είναι κόκκινου ή ανοιχτού κόκκινου χρώματος, με σφικτή σάρκα, ήπια οξύτητα και καλό άρωμα. Οι μαλακές, λευκόσαρκες ή υπερβολικά όξινες φράουλες δεν είναι γενικά αποδεκτές για μεταποίηση

Συσκευασία για νωπές φράουλες και λιανική πώληση

Οι φράουλες συσκευάζονται συνήθως σε κιβώτια των 5 κιλών χύμα, ενώ οι αγοραστές λιανικής προτιμούν συχνά μικρότερες συσκευασίες έως 500 γραμμάρια, όπως κουπάκια πλαστικά (ανοιχτά ή κλειστά) και δισκάκια.