Πολλαπλασιασμός και επικονίαση φυτών ακτινιδίου

Το ακτινίδιο έχει αποκτήσει σημαντική δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια, με τους καταναλωτές να το επιλέγουν για την ευχάριστη γεύση και την υψηλή διατροφική του αξία και τους καλλιεργητές να το προτιμούν για την ανθεκτικότητά του, τις καλές αποδόσεις, τη μεγάλη διάρκεια ζωής και τις υψηλές τιμές του στην αγορά. Η επιτυχής παραγωγή ακτινιδίου εξαρτάται από αποτελεσματικές τεχνικές πολλαπλασιασμού και βέλτιστες πρακτικές επικονίασης. Είναι σημαντικό για τους καλλιεργητές να μάθουν τις καλύτερες πρακτικές για τη βελτιστοποίηση και των δύο.

Πολλαπλασιασμός φυτών ακτινιδίου

Ο πολλαπλασιασμός είναι μια κρίσιμη φάση στην καλλιέργεια του ακτινιδίου, καθώς μπορεί να επηρεάσει την εγκατάσταση της καλλιέργειας στον αγρό, την προσαρμογή και τη γρήγορη (ή μη) ανάπτυξη των φυτών. Ο πολλαπλασιασμός (μέσω μοσχευμάτων και εμβολιασμού) χρησιμοποιείται για εμπορικούς σκοπούς- ωστόσο, τα ακτινίδια μπορούν επίσης να πολλαπλασιαστούν χρησιμοποιώντας σπόρους.

Πολλαπλασιασμός με σπόρους - για ερασιτεχνική καλλιέργεια ή βελτίωση φυτών

Η γενετική ποικιλομορφία που “περικλείεται” στους σπόρους ακτινιδίου είναι απαραίτητη για τα προγράμματα βελτίωσης φυτών, αλλά εντελώς ανεπιθύμητη για την εμπορική καλλιέργεια ακτινιδίων. Εάν ένας ερασιτέχνης κηπουρός θέλει να δοκιμάσει αυτή τη μέθοδο πολλαπλασιασμού, να τι μπορεί να κάνει: Μπορείτε να αφαιρέσετε τους σπόρους από ώριμα ακτινίδια. Αφού τους καθαρίσετε, μπορείτε να τους βάλετε στο ψυγείο για να σπάσει ο λήθαργος. Στη συνέχεια, μπορείτε να τους σπείρετε σε μικρές γλάστρες σε προστατευμένο χώρο (θερμοκήπιο ή μέσα στο σπίτι). Τα σπορόφυτα μπορούν να μεταφυτευτούν στο χώμα (στον κήπο) όταν είναι αρκετά εύρωστα.

Αγενής πολλαπλασιασμός - για εμπορική καλλιέργεια και παραγωγή

Μοσχεύματα σκληρού ξύλου

Τα μοσχεύματα σκληρού ξύλου προτιμώνται για τον αγενή πολλαπλασιασμό σε εμπορικές καλλιέργειες λόγω των υψηλότερων ποσοστών επιτυχίας και της ευκολίας χειρισμού τους. Η πρακτική αυτή περιλαμβάνει τη λήψη ώριμων, αδρανών μοσχευμάτων από υγιή μητρικά φυτά κατά τους χειμερινούς μήνες. Τα μοσχεύματα είναι συνήθως μήκους 15-20 cm, με αρκετούς κόμβους (γονάτια). Υποβάλλονται σε επεξεργασία με ορμόνες ριζοβολίας για την ενίσχυση της ανάπτυξης των ριζών. Στη συνέχεια φυτεύονται σε καλά στραγγιζόμενο, υγρό έδαφος και διατηρούνται σε ελεγχόμενες κλιματικές συνθήκες για να διασφαλιστεί η βέλτιστη ριζοβολία. Η μέθοδος αυτή παράγει ομοιόμορφα φυτά που κληρονομούν τα επιθυμητά χαρακτηριστικά του γονικού φυτού (ίδια με την ποικιλία από την οποία προέρχεται το μητρικό φυτό), οδηγώντας σε σταθερή ποιότητα και παραγωγικότητα στους εμπορικούς οπωρώνες.

Τα μοσχεύματα σκληρού ξύλου είναι λιγότερο ευαίσθητα στο στρες και στις φθορές από τα μοσχεύματα μαλακού ξύλου που λαμβάνονται από ενεργά αναπτυσσόμενα φυτά. Επιπλέον, αποθηκεύονται και μεταφέρονται ευκολότερα και για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα χωρίς σημαντική αλλοίωση, σε αντίθεση με τα μοσχεύματα μαλακού ξύλου που απαιτούν άμεση φύτευση και προσεκτικό χειρισμό. Τέλος, τα φυτά ακτινιδίου που πολλαπλασιάζονται από μοσχεύματα σκληρού ξύλου τείνουν να είναι πιο ζωηρά και εύρωστα, καθώς ξεκινούν με πιο ώριμους ιστούς που είναι λιγότερο επιρρεπείς σε ασθένειες και περιβαλλοντικό στρες.

Μοσχεύματα μαλακού ξύλου

Αυτός ο τύπος μοσχευμάτων συλλέγεται από την βλάστηση του τρέχοντος έτους στα τέλη της άνοιξης ή στις αρχές του καλοκαιριού. Αυτά τα μοσχεύματα απαιτούν ένα πιο ελεγχόμενο περιβάλλον με υψηλή υγρασία και χαμηλή θερμότητα για να εξασφαλιστεί η επιτυχής ριζοβολία. Μερικά από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα αυτού του πολλαπλασιαστικού υλικού είναι η ομοιομορφία της καλλιέργειας, η γρήγορη εγκατάσταση και η αυξημένη καρποφορία.

Ο πολλαπλασιασμός ακτινιδίων με εγκεντρισμό (ο εγκεντρισμός με σχισμή ή σχιστός εμβολιασμός και ο εγκεντρισμός με σχισμή) είναι επίσης δυνατός και, σε ορισμένες περιπτώσεις, απαραίτητος για συγκεκριμένες ποικιλίες που μπορεί να είναι δύσκολο να πολλαπλασιαστούν με μοσχεύματα. Ωστόσο, δεν χρησιμοποιείται ευρέως στην εμπορική παραγωγή ακτινιδίων.

Επικονίαση των φυτών ακτινιδίου

Η επικονίαση είναι ένας κρίσιμος παράγοντας που καθορίζει την καρπόδεση και την ποιότητα στην καλλιέργεια ακτινιδίων. Τα ακτινίδια είναι δίοικα φυτά, δηλαδή υπάρχουν αρσενικά και θηλυκά δέντρα. Κατά συνέπεια, η σταυρεπικονίαση (σταυρογονιµοποίηση) είναι ζωτικής σημασίας για την υψηλή καρποφορία. Είναι σημαντικό ο παραγωγός να γνωρίζει τις ανάγκες της επιλεγμένης κύριας ποικιλίας και να εγκαθιστά συμβατούς επικονιαστές σε όλο το χωράφι.

Αυτογονιμοποιούμενες και μη αυτογονιμοποιούμενες ποικιλίες:

Mη αυτογονιμοποιούμενες ποικιλίες: Οι περισσότερες παραδοσιακές ποικιλίες ακτινιδίου, όπως η Hayward, είναι δεν είναι αυτογονιμοποιούμενες και απαιτούν ένα αρσενικό φυτό για τη γονιμοποίηση (επικονιαστής). Τα θηλυκά φυτά παράγουν τον καρπό, ενώ τα αρσενικά φυτά παρέχουν την απαραίτητη γύρη. Για να διευκολυνθεί η επικονίαση, είναι επίσης απαραίτητο να ενισχυθεί ο πληθυσμός των μελισσών (και άλλων εντόμων) κατά την περίοδο ανθοφορίας. Ενώ το ακτινίδιο μπορεί να επικονιαστεί με τη βοήθεια του ανέμου, τα έντομα όπως οι μέλισσες είναι οι κύριοι επικονιαστές.
Αυτογονιμοποιούμενες ποικιλίες: Ορισμένες νεότερες ποικιλίες μπορούν να παράγουν καρπούς χωρίς αρσενικό φυτό, καθώς διαθέτουν τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά άνθη. Αυτές είναι κατάλληλες για καλλιεργητές μικρής κλίμακας ή για περιοχές με προβλήματα επικονίασης.

Ποικιλίες επικονιαστές

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει στο άρθρο σχετικά με την επιλογή των ποικιλιών ακτινιδίου, η συμβατότητα μεταξύ της κύριας παραγωγικής (θηλυκής) ποικιλίας και της επικονιαστικής (αρσενικής) ποικιλίας είναι απαραίτητη για την επιτυχή επικονίαση και την καρπόδεση. Οι αρσενικές ποικιλίες όπως η Tomuri και η Matua χρησιμοποιούνται ευρέως ως επικονιαστές για θηλυκές ποικιλίες όπως η Hayward (η πιο συχνά καλλιεργούμενη και δημοφιλής ποικιλία ακτινιδίου - πράσινα χνουδωτά ακτινίδια). Η συμβατότητα/καταλληλότητα του επικονιαστή είναι απαραίτητη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αγρότες μπορεί να χρειαστεί να εγκαταστήσουν περισσότερες από μία ποικιλίες επικονιαστών (μία με πρώιμη και μία με πιο όψιμη ανθοφορία) για να καλύψουν όλη την περίοδο ανθοφορίας της κύριας θηλυκής ποικιλίας. Πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε τους τοπικούς γεωπόνους και τις εταιρείες που προμηθεύουν με τα μοσχεύματα και το πολλαπλασιαστικό υλικό των διαφόρων ποικιλιών για τους κατάλληλους επικονιαστές ανά περίπτωση.

Πώς να τα επιλέξετε και πού να τα τοποθετήσετε τα φυτά επικονιαστές μέσα στο χωράφι

Συνήθως, ένα αρσενικό φυτό μπορεί να γονιμοποιήσει 6 έως 9 θηλυκά φυτά. Ωστόσο, η αναλογία αυτή μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με παράγοντες όπως η ευρωστία των φυτών, οι κλιματικές συνθήκες και η αποτελεσματικότητα της επικονίασης. Συνήθως, οι καλλιεργητές λένε ότι το 10 έως 12% των φυτών τους στον αγρό πρέπει να είναι επικονιαστές.

Τα φυτά επικονιαστές (αρσενικά) πρέπει να είναι ομοιόμορφα κατανεμημένα σε όλο τον οπωρώνα, για να εξασφαλιστεί επαρκής μεταφορά γύρης, . Μια συνήθης πρακτική είναι να φυτεύεται μία σειρά αρσενικών φυτών για κάθε έξι έως οκτώ σειρές θηλυκών φυτών ή να παρεμβάλλονται αρσενικά φυτά μέσα σε θηλυκές σειρές σε τακτά διαστήματα. Ορισμένοι αγρότες λένε ότι συνήθως φυτεύεται ένα αρσενικό φυτό ανά 3-4 θηλυκά φυτά σε κάθε δεύτερη σειρά. Το τακτικό κλάδεμα των αρσενικών φυτών είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της καλής ζωηρότητας/ευρωστίας για την άφθονη παραγωγή και διασπορά γύρης.

Εγκατάσταση και προστασία πληθυσμού μελισσών: Οι μέλισσες είναι οι κύριοι επικονιαστές των φυτών ακτινιδίου. Η παρουσία ενός υγιούς πληθυσμού μελισσών μπορεί να ενισχύσει την επικονίαση με την ταυτόχρονη παροχή επαρκούς τροφής και την ελαχιστοποίηση της χρήσης φυτοφαρμάκων . Είναι σημαντικό να μην ψεκάζετε με φυτοφάρμακα κατά τις ώρες της ημέρας που οι μέλισσες είναι ενεργές (ψεκάζετε μόνο κατά τη διάρκεια της νύχτας). Για να είναι ασφαλείς, οι καλλιεργητές θα πρέπει επίσης να ενημερώνουν τους γείτονές τους να μην ψεκάζουν, καθώς τα φυτοφάρμακα μπορούν να μεταφερθούν από τον άνεμο. Ορισμένοι καλλιεργητές τοποθετούν τα μελίσσια στρατηγικά μέσα στον οπωρώνα για να μεγιστοποιήσουν την επισκεψιμότητα στα άνθη. Συνήθως,1 μελίσσι ανά 2 στρέμματα είναι υπεραρκετά. Ορισμένοι καλλιεργητές και γεωπόνοι έχουν πειραματιστεί με τη χρήση βομβίνων για επικονίαση, δεδομένου ότι είναι γενικά πιο ανθεκτικές σε ακραίες καιρικές συνθήκες και μπορούν να πετάξουν ακόμη και όταν ο άνεμος είναι πιο δυνατός.
Διαχείριση ανέμου: Αν και ο άνεμος δεν είναι το κύριο μέσο επικονίασης για το ακτινίδιο, η δημιουργία ανεμοφρακτών μπορεί να συμβάλει στη σταθεροποίηση του μικροκλίματος του οπωρώνα, βοηθώντας στη συγκράτηση της γύρης στα άνθη.
Τεχνητή επικονίαση: Η γύρη συλλέγεται από τα αρσενικά άνθη, επεξεργάζεται και στη συνέχεια ψεκάζεται στα θηλυκά άνθη με τη χρήση ειδικού εξοπλισμού. Η μέθοδος αυτή γίνεται όλο και πιο δημοφιλής σε εμπορικούς οπωρώνες για τη αύξηση της αποτελεσματικότητας της επικονίασης ή σε οπωρώνες που είχαν προβλήματα με την επιλογή επικονιαστικών ποικιλιών. Ωστόσο, η μέθοδος αυτή ενέχει υψηλό κίνδυνο εξάπλωσης της ψευδομονάδας, η οποία είναι ένα από τα πιο καταστροφικά βακτήρια για τα ακτινίδια.
Ο παγετός ή η δυνατή βροχή κατά την περίοδο της ανθοφορίας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την επικονίαση και την καρπόδεση. Ομοίως, η υδατική καταπόνηση μπορεί να έχει παρόμοια αποτελέσματα. Είναι σημαντικό να μην στρεσάρουμε τα φυτά και τους επικονιαστές μας κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας.

Πώς να ενισχύσετε την επικονίαση και την καρπόδεση των ακτινιδίων

Εκτός από τις πρακτικές που περιγράφονται παραπάνω, ορισμένοι καλλιεργητές ακτινιδίων μπορούν επίσης να χρησιμοποιούν διάφορες ουσίες για να ενισχύσουν την ανθοφορία, τη γονιμοποίηση και την καρπόδεση. Παρακάτω, παρουσιάζουμε ορισμένα κοινά παραδείγματα.

Ορμονικές επεμβάσεις:

Γιββερελλίνες: Οι γιββερελλίνες είναι φυτικές ορμόνες που μπορούν να διεγείρουν την ανθοφορία και την ανάπτυξη των καρπών. Η εφαρμογή προϊόντων με βάση τις γιββερελλίνες μπορεί να ενισχύσει την καρπόδεση και το μέγεθος των καρπών. Πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε τον τοπικό εγκεκριμένο γεωπόνο σας.
Κυτοκινίνες: Πρόκειται για μια άλλη ομάδα φυτικών ορμονών που μπορούν να προωθήσουν την κυτταρική διαίρεση στους αναπτυσσόμενους καρπούς, οδηγώντας ενδεχομένως σε μεγαλύτερους και πιο ομοιόμορφους καρπούς. Αυτές οι φυτοορμόνες (όπως η CPPU) εφαρμόζονται συνήθως τρεις εβδομάδες μετά την πλήρη άνθηση για την ενίσχυση του βάρους των καρπών. Βάσει των ευρημάτων διαφόρων ερευνών και της εμπειρίας στον αγρό, ο ψεκασμός με CPPU μπορεί να οδηγήσει σε έως και 22% βαρύτερους καρπούς. Συνήθως πραγματοποιούνται περισσότερες από μία εφαρμογές χωρίς ωστόσο να προκαλούνται αρνητικές επιπτώσεις στην ασφάλεια και την ποιότητα των καρπών.

Ψεκασμοί με καρποδετικά και εφαρμογή βιοδιεγερτών:

Η εφαρμογή λιπασμάτων στο φύλλωμα με βόριο (B), ψευδάργυρο (Zn) και ασβέστιο (Ca) είναι γνωστό ότι ενισχύει την καρπόδεση κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας. Πιο συγκεκριμένα, το βόριο μπορεί να βελτιώσει την ανάπτυξη των γυρεοσωλήνων και τη γονιμοποίηση, ενισχύοντας την καρπόδεση. Ομοίως, οι ψεκασμοί ασβεστίου μπορούν να ενισχύσουν τα κυτταρικά τοιχώματα των ανθέων, μειώνοντας τον κίνδυνο πτώσης και βελτιώνοντας τη συνολική ποιότητα των καρπών. Το νιτρικό ασβέστιο εφαρμόζεται συνήθως μετά τη λίπανση των ανθέων. Και τέλος, ο ψευδάργυρος είναι σημαντικός για τη σύνθεση των αυξινών, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη σωστή ανάπτυξη των ανθέων και των καρπών. Οι εφαρμογές ψευδαργύρου μπορούν επίσης να αντιμετωπίσουν τις τροφοπενίες σε άλλα θρεπτικά και να προωθήσουν την υγιή ανάπτυξη.

Οι βιοδιεγέρτες είναι μια άλλη ομάδα προϊόντων που χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στη γεωργία για την ενίσχυση της ανάπτυξης των φυτών και της ανθεκτικότητας σε βιοτικές και αβιοτικές καταπονήσεις. Ένα από τα πιο δημοφιλή προϊόντα που εφαρμόζουν οι αγρότες είναι το εκχύλισμα φυκιών. Τα εκχυλίσματα φυκιών μπορούν να διεγείρουν την ανθοφορία, να ενισχύσουν τη γονιμοποίηση και να βελτιώσουν την καρπόδεση καθώς είναι πλούσια σε φυσικές ορμόνες, αμινοξέα και μικροθρεπτικά συστατικά, . Τα χουμικά και φουλβικά οξέα μπορούν να ενισχύσουν την πρόσληψη θρεπτικών συστατικών και να ενισχύσουν την ανάπτυξη των φυτών, καθώς συμβάλλουν στη συνολική υγεία και στην αναπαραγωγική επιτυχία του φυτού.

Υπάρχουν και άλλες πρακτικές για την ενίσχυση της επικονίασης, όπως η χρήση ωφέλιμων μικροοργανισμών, όπως οι μυκορριζικοί μύκητες (που βελτιώνουν την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και νερού) και τα ριζοβακτήρια (που μπορούν να προωθήσουν την ανάπτυξη και την υγεία του ριζικού συστήματος). Αυτοί οι μικροοργανισμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση της υγείας, της ευρωστίας και της ανθεκτικότητας των φυτών και, ως εκ τούτου, να επηρεάσουν θετικά την ανθοφορία και την καρπόδεση.

Εφαρμόζοντας στρατηγικά τις παραπάνω πρακτικές, οι καλλιεργητές μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά την ανθοφορία, τη επικονίαση/γονιμοποίηση των ανθέων και την καρπόδεση των ακτινιδίων τους, οδηγώντας σε υψηλότερες αποδόσεις και καλύτερη ποιότητα καρπών.