Ανακλήσεις τροφίμων – εβδομάδα 23/2025

Ραγδαία αύξηση των παραβιάσεων ασφάλειας τροφίμων στην Ε.Ε. – Εβδομάδα 23 (2-8 Ιουνίου 2025)

Το Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για Τρόφιμα και Ζωοτροφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (RASFF) κατέγραψε εντυπωσιακή αύξηση στις παραβιάσεις ασφάλειας τροφίμων κατά την Εβδομάδα 23 (2-8 Ιουνίου 2025), με 128 ειδοποιήσεις, παρουσιάζοντας αύξηση 47,1% σε σχέση με τις 87 της προηγούμενης εβδομάδας. Πρόκειται για μία από τις πιο απότομες εβδομαδιαίες αυξήσεις που έχουν καταγραφεί τον τελευταίο καιρό, γεγονός που υποδηλώνει αυξημένους κινδύνους στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Τα προϊόντα από την Ινδία είχαν τις περισσότερες ανακλήσεις, με 18 ειδοποιήσεις – κυρίως σε ξηρούς καρπούς και σπόρους με μόλυνση από αφλατοξίνες και σαλμονέλα – ενώ τα φρέσκα προϊόντα συνέχισαν να προκαλούν ανησυχία, με 20 ειδοποιήσεις από διάφορες γεωγραφικές περιοχές, από τον Παναμά έως τη Σρι Λάνκα.

Μια ματιά στα σημαντικότερα σημεία της εβδομάδας

• Συνολικές ειδοποιήσεις: 128 σε όλη την Ευρώπη, αύξηση 47,1% σε σχέση με τις 87 της Εβδομάδας 22 – η μεγαλύτερη εβδομαδιαία αύξηση που έχει καταγραφεί προσφάτως, πιθανό αποτέλεσμα αυστηρότερων ελέγχων ή επιδείνωσης των συνθηκών συμμόρφωσης παγκοσμίως.
• Χώρα προέλευσης: Η Ινδία πρώτη με 18 ανακλήσεις (14,1%), ακολουθούμενη από Κίνα και Ολλανδία (8), Τουρκία (7), και Γερμανία (6).
• Χώρες με τις περισσότερες κοινοποιήσεις: Ολλανδία και Γερμανία ισοβαθμούν με 18 κοινοποιήσεις, ακολουθούμενες από την Ισπανία (13), το Βέλγιο (13), και τη Γαλλία (12).
• Εκτίμηση κινδύνου: 62 ειδοποιήσεις χαρακτηρίστηκαν ως σοβαρός κίνδυνος (48,4%), ενώ 29 ως δυνητικά σοβαρός κίνδυνος (22,7%).
• Συχνότερα προβλήματα: Οι αφλατοξίνες, κυριάρχησαν με 12 ανακλήσεις, ενώ 12 ακόμη ειδοποιήσεις αφορούσαν διάφορα στελέχη σαλμονέλας. Το παρασιτοκτόνο chlorpyrifos εμφανίστηκε σε 5 περιπτώσεις.

Φρέσκα προϊόντα: κρίσιμη στιγμή για αγοραστές

Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά αντιστοιχούσαν σε 20 από τις 128 ανακλήσεις(15,6%), με μείωση 24% σε σψε, αλλά με συνεχιζόμενο υψηλό επίπεδο ανησυχίας λόγω ποικιλίας επιμολύνσεων. Οι ανακλήσεις της εβδομάδας δείχνουν συστηματικές αστοχίες συμμόρφωσης, με έμφαση στη μη εγκεκριμένη χρήση φυτοφαρμάκων, τη μόλυνση αποξηραμένων φρούτων από μυκοτοξίνες και τη συσσώρευση βαρέων μετάλλων σε τροπικά προϊόντα.

Γράφημα 1. Κατηγορίες προϊόντων με τις περισσότερες ανακλήσεις

Αναλυτική λίστα ανακληθέντων προϊόντων:

Φρούτα και Λαχανικά:

• Ανανάς (Παναμάς): chlorpyrifos-methyl
• Αμπελόφυλλα σε άλμη (Αίγυπτος): acetamiprid
• Πορτοκάλια (Αίγυπτος): chlorpropham
• Μπάμιες (Ινδία): acephate
• Αμπελόφυλλα (Τουρκία): dimethomorph
• Ροδάκινα (Τυνησία): phosmet
• Φασολάκια (Σρι Λάνκα): hexaconazole
• Φράουλες (Ισπανία): etoxazole
• Φράουλες (Ελλάδα): formetanate
• Αβοκάντο (Περού): κάδμιο
• Πεπόνια (Βραζιλία): acephate
• Μπανάνες (Ισημερινός): chlorpyrifos-ethyl
• Dragon frutit (Ισημερινός): cypermethrin
• Σύκα (Τουρκία): aflatoxin B1
• Έτοιμη σαλάτα ανάμεικτη (Γαλλία): λάθος στην ημερομηνία λήξης

Ξηροί καρποί και Σπόροι:

• Φυστίκια (Κίνα): σύνολο αφλατοξινών
• Σπόροι κύμινου (Ινδία): οξείδιο του αιθυλενίου
• Φυστίκια (Γκάνα): aflatoxin B1
• Φιστίκια Αιγίνης (Τουρκία, Ινδία, Νιγηρία): αφλατοξίνες
• Σπόροι σησαμιού (Ουγκάντα & Ινδία): σαλμονέλα
• Φουντούκια (Τουρκία): tenuazonic acid
• Βραζιλιάνικα φιστίκια (Βολιβία): aflatoxin B1
• Καρύδια (Βολιβία): aflatoxin B1

Δημητριακά και Αρτοσκευάσματα:

• Αλεύρι καλαμποκιού (Γαλλία): aflatoxin B1
• Αλεύρι σόργου (Τυνησία): γλουτένη
• Αλεύρι σόργου (Τυνησία): aflatoxin B1 (x2)
• Ρύζι (Πακιστάν): acetamiprid
• Ρύζι (Ινδία): thiamethoxam
• Ρύζι basmati (Ινδία): chlorpyrifos

Κατηγορίες υψηλού κινδύνου και παραβιάσεις

• Τροπικά και εξωτικά φρούτα: Οι ανανάδες από τον Παναμά παρουσίασαν σοβαρό κίνδυνο λόγω υπολειμμάτων chlorpyrifos. Τα αβοκάντο από το  Περού συνέχισαν την ανησυχητική τάση μόλυνσης με κάδμιο. Μπανάνες και dragon fruit από Ισημερινό περιείχαν υπολείμματα chlorpyrifos-ethyl και cypermethrin αντίστοιχα – δείκτες επαναλαμβανόμενης μη συμμόρφωσης με φυτοφάρμακα.
• Αποξηραμένα φρούτα από τη Μεσόγειο: Αποξημένα σύκα από την Τουρκία ανακλήθηκαν γιατί είχαν σοβαρή μόλυνση από αφλατοξίνες και ωχρατοξίνες, πιθανώς λόγω αστοχιώνκατά την αποθήκευση, ιδίως αυτήν την εποχή που η ζέστη και η υγρασία ευνοούν την ανάπτυξη μυκήτων.
• Νωπά ευρωπαϊκά προϊόντα: Οι ισπανικές φράουλες περιείχαν υπολείμματα etoxazole, ενώ οι ελληνικές παρουσίασαν συνδυασμό υπολειμμάτων από etoxazole και formetanate. Οι σερβικές κατεψυγμένες φράουλες επίσης υπερέβησαν τα ανώτατα όρια για formetanate.

Τάσεις & ενδιαφέροντα στοιχεία

• Περισσότερες ανακλήσεις σε ξηρούς καρπούς: Οι ξηροί καρποί και οι σπόροι (24 ανακλήσεις, 18,8%) ξεπέρασαν τα νωπά προϊόντα για πρώτη φορά. Η αύξηση προήλθε κυρίως από Ινδούς προμηθευτές, λόγω συστηματικής επιμόλυνσης με αφλατοξίνες και σαλμονέλα.
• Εμφάνιση βακτηριακών παθογόνων: Η σαλμονέλα εντοπίστηκε σε 17 περιπτώσεις, με στελέχη όπως S. Infantis, S. Senftenberg, S. Newport και S. Aberdeen. Η μόλυνση επηρέασε διάφορες κατηγορίες προϊόντων – από κρέας πουλερικών έως σπόρους σησαμιού– πιθανώς λόγω βελτιωμένων εργαστηριακών ελέγχων ή προβλημάτων υγιεινής.
• Εποχικότητα μυκοτοξινών: Οι αφλατοξίνες ήταν υπεύθυνες για 12 ανακλήσεις , κυρίως σε προϊόντα από Τουρκία, Ινδία και Νότια Αμερική. Οι συνθήκες αποθήκευσης το καλοκαίρι ευνοούν την ανάπτυξη του μύκητα Aspergillus.

Από πού προέρχονται τα προϊόντα που ανακλήθηκαν;

• Ινδία: Οι 18 ανακλήσεις από την Ινδία αντικατοπτρίζουν πιθανές αδυναμίες στους μετασυλλεκτικούς χειρισμούς και τις αγροτικές πρακτικές, ιδιαίτερα σε ξηρούς καρπούς, σπόρους και λαχανικά.

• Ανησυχίες για την Κίνα: Οι 8 ειδοποιήσεις αφορούσαν μη εγκεκριμένα αποξηραμένα μανιτάρια, γενετικά τροποποιημένο ρύζι και υπολείμματα φυτοφαρμάκων – ενδείξεις ασυμβατότητας των κινεζικών κανονισμών με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
• Εσωτερικά προβλήματα στην Ε.Ε.: Η Ολλανδία και η Γερμανία κατέγραψαν αρκετές παραβιάσεις – από πλαστικά σε τυριά έως E. coli σε αλεύρι τεφ – επιβεβαιώνοντας ότι οι κίνδυνοι δεν περιορίζονται στις εισαγωγές.
• Επίμονες παραβάσεις Ν. Αμερικής: Η μόλυνση με κάδμιο σε περουβιανά αβοκάντο και οι παραβιάσεις φυτοφαρμάκων σε μπανάνες και pitaya από Ισημερινό συνεχίζονται, υποδηλώνοντας αδυναμίες σε αγροτικές πρακτικές και ποιότητα εδάφους.

Συστάσεις για αγοραστές νωπών προϊόντων:

• Ενισχυμένος έλεγχος προμηθευτών: Ζητήστε αναλύσεις πριν την αποστολή των προϊόντων για Ινδούς προμηθευτές φρούτων και λαχανικών, ειδικά αναλύσεις για αφλατοξίνες από Απρίλιο έως Σεπτέμβριο. Ζητήστε πιστοποιήσεις από προμηθευτές της Νότιας Ασίας, με προτεραιότητα σε όσους διαθέτουν GlobalG.A.P.
• Εποχική διαχείριση κινδύνου: Εντατικοποιήστε τους ελέγχους για μυκοτοξίνες στα μεσογειακά αποξηραμένα φρούτα κατά την περίοδο από άνοιξη έως καλοκαίρι. Ζητήστε τεκμηριωμένες διαδικασίες αποθήκευσης (θερμοκρασίες, υγρασία, καθαριότητα).
• Γεωγραφική αξιολόγηση κινδύνου: Για προμηθευτές τροπικών φρούτων από Ισημερινό, απαιτήστε ανάλυση εδάφους και πλήρη καταγραφή εφαρμογών φυτοφαρμάκων. Για αβοκάντο Περού, ζητήστε υποχρεωτικό έλεγχο για κάδμιο και στοιχεία για την προέλευση καλλιέργειας.
• Διευρυμένοι έλεγχοι φυτοφαρμάκων: Χρησιμοποιήστε πλήρη πακέτα ανίχνευσης για μη εγκεκριμένες ουσίες, όπως acephate, monocrotophos, thiamethoxam και hexaconazole, με βάση τη χώρα προέλευσης και ιστορικό κινδύνου.