Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για Τρόφιμα και Ζωοτροφές (RASFF) κατέγραψε 87 ειδοποιήσεις ασφάλειας τροφίμων κατά την εβδομάδα 22 (26 Μαΐου – 1 Ιουνίου 2025), σημειώνοντας μικρή μείωση σε σχέση με τις 105 προειδοποιήσεις της προηγούμενης εβδομάδας, αλλά διατηρώντας ανησυχητικές τάσεις στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων. Τα νωπά φρούτα και λαχανικά εξακολουθούν να κυριαρχούν στο τοπίο των ανακλήσεων με 21 ειδοποιήσεις, αντιπροσωπεύοντας το 24% όλων των προειδοποιήσεων. Η Τουρκία και η Κίνα αναδείχθηκαν ως οι πιο προβληματικές χώρες προέλευσης με 7 ανακλήσεις η καθεμία, κυρίως λόγω επιμόλυνσης με αφλατοξίνη σε αποξηραμένα φρούτα και πολλαπλών παραβάσεων σε υπολείμματα φυτοφαρμάκων σε νωπά προϊόντα.
Μια ματιά στα σημαντικότερα σημεία της εβδομάδας
Συνολικές ανακλήσεις: 87 κοινοποιήσεις ανακλήσεων σε όλη την Ευρώπη που αντιπροσωπεύει μείωση 17% σε σχέση με τις 105 προειδοποιήσεις της εβδομάδας 21, διατηρώντας ωστόσο υψηλά επίπεδα κινδύνου.
Χώρα προέλευσης: Εμπλέκονται αρκετές χώρες εντός και εκτός ΕΕ, με τη Τουρκία (7), την Κίνα (7) και τη Ιταλία (7) να καταγράφουν τις περισσότερες ανακλήσεις.
Χώρες με τις περισσότερες κοινοποιήσεις: Η Ολλανδία (15 κοινοποιήσεις), η Ιταλία (10) και το Βέλγιο (10) εντόπισαν και ανέφεραν τις περισσότερες αποκλίσεις.
Εκτίμηση κινδύνου: 48% των ανακλήσεων χαρακτηρίστηκαν ως σοβαροί κίνδυνοι και 22% ως δυνητικά σοβαροί κίνδυνοι.
Συχνότερα προβλήματα: Μυκοτοξίνες (23 περιστατικά), φυτοφάρμακα, Salmonella, Listeria monocytogenes, και βαρέα μέταλλα.
Ανακλήσεις σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά
Τα νωπά φρούτα και λαχανικά διατήρησαν τη θέση τους ως η πιο προβληματική κατηγορία, δημιουργώντας 21 από τις 87 συνολικές ειδοποιήσεις (24%). Οι προειδοποιήσεις αποκάλυψαν εκτεταμένες αποτυχίες συμμόρφωσης σε πολλές ηπείρους, με ιδιαίτερη προσοχή σε αποξηραμένα φρούτα, νωπά λαχανικά και εισαγωγές εξωτικών προϊόντων. Αναλυτικά:
- Σύκα αποξηραμένα (Τουρκία & Ισπανία): Αφλατοξίνη B1
- Βιολογικά σύκα (Τουρκία): Αφλατοξίνη B1
- Γίγαντες (Κίνα): Κάδμιο
- Σπανάκι (Ισπανία): Diniconazole (μη εγκεκριμένη ουσία)
- Σταφίδες βιολογικές (Ουζμπεκιστάν): Οχρατοξίνη Α
- Μανιτάρια αποξηραμένα (Κίνα): Μη εγκεκριμένο προϊόν
- Κόκκοι Καφέ (Αιθιοπία): Μαλαθειόνη
- Πιπεριά σε σκόνη (Μπανγκλαντές): Chlorpyrifos, Ethion, Fipronil, Indoxacarb, Propargite, Tolfenpyrad (μη εγκεκριμένα φυτοφάρμακα)
- Πιπεριές τσίλι (Μπανγκλαντές): Διαφενθιούρον
- Χαμπανέρο (Μεξικό): Πολλαπλά μη εγκεκριμένα φυτοφάρμακα
- Πορτοκάλια (Αίγυπτος): Φλουμετραλίνη, Χλωροπροφάμη
- Βιολογική ρόκα (Ιταλία): Σαλμονέλα
- Αβοκάντο (Περού): Κάδμιο
- Βερίκοκα (Μεξικό): Dimethoate
- Γαρύφαλλο βιολογικό (Αλβανία): Σαλμονέλα
- Κύμινο σε σκόνη (Γεωργία): Οξείδιο του αιθυλενίου
- Γλυκόριζα βιολογική (Τουρκία): Οχρατοξίνη
- Ρύζι (Πακιστάν & Ινδία): Αφλατοξίνη B1
Τα αποξηραμένα σύκα από την Τουρκία ήταν τα προϊόντα με τις περισσότερες παραβιάσεις των ορίων μυκοτοξινών, με πολλαπλά περιστατικά αφλατοξίνης, όπως μια σοβαρή απόρριψη στα σύνορα από τη Γαλλία. Τα προϊόντα αυτά παρουσίαζαν επίπεδα μόλυνσης που υπερέβαιναν σημαντικά τα πρότυπα ασφαλείας της ΕΕ, γεγονός που υποδηλώνει συστηματικές παραλείψεις στη μετασυλλεκτική επεξεργασία.
Γράφημα 1. Κατηγορίες προϊόντων με τις περισσότερες ανακλήσεις
Τα φρέσκα λαχανικά από την Κίνα αναφέρθηκαν σε αρκετές ανακλήσεις αυτή την εβδομάδα και παρουσίασαν δίαφορα προβλήματα όπως:
- επίπεδα καδμίου πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια σε γίγαντες, που βρέθηκαν από τις αρχές της Σλοβακίας.
- μη εγκεκριμένα αποξηραμένα μανιτάρια βρέθηκαν από τις ισπανικές ρυθμιστικές αρχές και ταξινομήθηκαν ως σοβαρός κίνδυνος.
Βιολογικές σταφίδες από το Ουζμπεκιστάν βρέθηκαν μολυσμένες με ωχρατοξίνη Α, αποδεικνύοντας ότι η βιολογική πιστοποίηση δεν εγγυάται την ασφάλεια από μυκοτοξίνες. Προϊόντα τσίλι από το Μπαγκλαντές προκάλεσαν δύο ξεχωριστές κοινοποιήσεις για πολλαπλά μη εγκεκριμένα φυτοφάρμακα. Αυτές οι παραβιάσεις υποδηλώνουν συστηματική μη συμμόρφωση με τους κανονισμούς της ΕΕ για τα φυτοφάρμακα στην παραγωγή.
Πορτοκάλια από την Αίγυπτο ανακλήθηκαν για μόλυνση από χλωροπροφάμη, γεγονός που υποδηλώνει είτε ευρεία εφαρμογή αυτής της μη εγκεκριμένης ουσίας κατά το μετασυλλεκτικό χειρισμό είτε επιμόλυνση κατά τη διάρκεια της μεταφοράς. Τα αβοκάντο από το Περού βρέθηκαν και πάλι με κάδμιο που παρατηρήθηκε για πρώτη φορά τις προηγούμενες εβδομάδες, με ενδείξεις δυνητικά σοβαρού κινδύνου που υποδηλώνουν συνεχιζόμενα προβλήματα μόλυνσης του εδάφους στις καλλιέργειες αβοκάντο.
Από πού προέρχονται τα προϊόντα που ανακλήθηκαν;
Η Τουρκία ανέβηκε σημαντικά στη λίστα με τις χώρες με τις περισσότερες ανακλήσεις, κυρίως λόγω μυκοτοξινών σε αποξηραμένα φρούτα. Πιθανή αιτία είναι οι συνθήκες αποθήκευσης και η ανεπαρκής μετασυλλεκτική διαχείριση ιδίως τώρα που οι θερμοκρασίες είναι υψηλές. Η Κίνα παρουσίασε συστημικά προβλήματα σε διάφορες κατηγορίες προϊόντων, υποδηλώνοντας ευρύτερες παραβάσεις συμμόρφωσης. Η πλειονότητα των ειδοποιήσεων αφορούσε εισαγόμενα προϊόντα εκτός ΕΕ, ενισχύοντας την ανάγκη για αυστηρότερο έλεγχο προμηθευτών τρίτων χωρών, ειδικά από την περιοχή της Μεσογείου και της Ασίας.
Γράφημα 2. Χώρες με τις περισσότερες ανακλήσεις
Τα προϊόντα εκτός ΕΕ είναι τα πιο προβληματικά, καθώς οι περισσότερες ειδοποιήσεις αφορούν εισαγόμενα τρόφιμα. Το φαινόμενο αυτό υπογραμμίζει τις συνεχιζόμενες προκλήσεις στην εναρμόνιση των διεθνών προτύπων ασφάλειας τροφίμων με τις απαιτήσεις της ΕΕ και αναδεικνύει τη ζωτική σημασία της ενισχυμένης επαλήθευσης προμηθευτών από τρίτες χώρες. Οι προμηθευτές από τη Μεσόγειο και την Ασία παραμένουν ιδιαιτέρως προβληματικοί, με την Αίγυπτο, την Τουρκία, το Μπανγκλαντές και την Κίνα να εμφανίζουν επαναλαμβανόμενα πρότυπα παραβάσεων επί αρκετές εβδομάδες. Αυτά τα γεωγραφικά μοτίβα υποδηλώνουν ότι οι αγροτικές πρακτικές, οι κλιματικές συνθήκες ή/και τα θεσμικά πλαίσια στις εν λόγω περιοχές ενδέχεται να συμβάλλουν στις συστηματικές αποτυχίες συμμόρφωσης.
Χρήσιμες Συστάσεις για Εμπλεκόμενους Φορείς
- Έλεγχοι για μυκοτοξίνες: Ενισχυμένοι έλεγχοι αφλατοξίνης B1 και οχρατοξίνης Α σε αποξηραμένα φρούτα (σύκα, σταφίδες, βερίκοκα) από Μεσογειακές χώρες.
- Έλεγχοι για κάδμιο: Σε αβοκάντο Περού και λαχανικά από Κίνα – έλεγχοι εδάφους και XRF αναλύσεις.
- Φυτοφάρμακα: Ιδιαίτερη προσοχή σε εισαγωγές από Μπανγκλαντές, Κίνα, Βιετνάμ – προτίμηση σε πιστοποιημένους προμηθευτές (π.χ. GlobalG.A.P.).
- Τεκμηρίωση: Ζητήστε αρχεία με αναλύσεις εδάφους, χρήση φυτοφαρμάκων, και μετασυλλεκτικούς χειρισμούς.
- Τακτικοί έλεγχοι: Επιθεωρήσεις αγροτικών εγκαταστάσεων και διαδικασιών αποθήκευσης.
- Σχέσεις εμπιστοσύνης: Ισχυροί δεσμοί με αξιόπιστους προμηθευτές μειώνουν τους κινδύνους ασφάλειας τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο.
