Πότε και πώς γίνεται η Συγκομιδή της Ελιάς στην Ελλάδα;

Πότε και πώς γίνεται η συγκομιδή ανά την Ελλάδα μέσα από παραδείγματα διακεκριμένων ελαιοκαλλιεργητών

Χανιά Κρήτης: Το Pamako και το παράδειγμα του κ. Ευτύχη Ανδρουλάκη που απογείωσε την Τσουνάτη

Με την υποστήριξη του πατέρα του και κόντρα στην γενικότερη άποψη ότι η ποικιλία Τσουνάτη δεν μπορεί να δώσει ένα ποιοτικό ελαιόλαδο, ο Ευτύχης Ανδρουλάκης παντρεύοντας την παράδοση αιώνων με νέα τεχνολογικά εργαλεία και τεχνικές κατάφερε να δημιουργήσει το Pamako που συντομα κέρδισε την εγχώρια και ξένη αγορά. Το μονοποικιλιακό λάδι από Τσουνάτη και το μείγμα 60% Τσουνάτη και 40% Κορωνέικη με φαινόλες που φτάνουν τις 1.800 συνταγογραφείται πλέον ακόμα και ως συμπλήρωμα διατροφής στο Βέλγιο. Ο κύριος Ανδρουλάκης διαχειρίζεται 4.000 δέντρα Τσουνάτης, ηλικίας 300 έως 1.000 ετών που φτάνουν τα 15 ακόμα και 20 μέτρα ύψος, καθώς και 10.000 δέντρα Κορωνέικης, σε έναν απόκρυμνο  βιολογικό ελαιώνα με μεγάλη κλίση και 500 έως 700 μέτρα υψόμετρο.

Η συγκομιδή ξεκινά συνήθως στις 20 Σεπτεμβρίου και για τις 2 ποικιλίες μαζί, όμως όπως μας λέει ο παραγωγός, φέτος (2021) λόγω της μεγάλης ξηρασίας αναμένεται να μπει να μαζέψει κοντά στις 5 Οκτωβρίου. Οι καρποί συλλέγονται όταν ακόμα έχουν ένα πρασινοκίτρινο χρώμα. Σύμμαχός του παραγωγού από νωρίς το καλοκαίρι είναι οι μικροελαιοποιήσεις των 100 ml που του δίνουν στοιχεία για την ελαιοπεριεκτικότητα των καρπών, τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του και την περιεκτικότητα σε φαινόλες. Εξαιτίας του ύψους των δέντρων και της μορφολογίας του εδάφους, η συγκομιδή είναι αρκετά δύσκολη, με τους εργάτες να σκαρφαλώνουν, σε πολλές περιπτώσεις, με ιμάντες στα δέντρα και χρησιμοποιώντας αποκλειστικά ελαιοραβδιστικά με μπαταρία να κατεβάζουν τον καρπό. Αφού η συγκομιδή ολοκληρωθεί, ο παραγωγός εφαρμόζει στο χωράφι του 2 εβδομάδες μετά, κομπόστ δικής του παραγωγής. Το κλάδεμα για την Κορωνέικη γίνεται περίπου 2 μήνες αργότερα ενώ για στην Τσουνάτη εφαρμόζεται μόνο ένας ελαφρύς κλαδοκάθαρος την ίδια περίοδο. Η εξαιρετική ποιότητα του Pamako οφείλεται φυσικά και στον συνεχή πειραματισμό και στο ελαιουργείο με τον συνεργάτη και ελαιουργό κ. Μιχάλη Μάρακο. Παράλληλα με την ελαιοκαλλιέργεια, ο κ. Ανδρουλάκης καταπιάνεται με τροποποιήσεις των μηχανημάτων στο ελαιουργείο, με ένα νέο σύστημα πλυσίματος και ξήρανσης της ελιάς που μειώνει την θερμοκρασία του καρπού κατά 2 έως 3 βαθμούς, να βρίσκεται σε διαδικασία πατενταρίσματος. 

Μάκρη Αλεξανδρούπολης: Ιδανικό μικροκλίμα και ΠΟΠ ποικιλία Μάκρης απογειώνουν σε παγκόσμιο επίπεδο το ελαιόλαδο Κύκλωπας

Με αιωνόβια και υπεραιωνόβια δέντρα που αγγίζουν κατά περιπτώσεις τα 1.000 και 2.000 έτη, οι παραγωγοί του ελαιολάδου Κύκλωπας διαχειρίζονται 12.000 δέντρα ποικιλίας Μάκρης στην ομώνυμη περιοχή έξω από την Αλεξανδρούπολη και μια ανάσα από την θάλασσα. Εμπλουτίζοντας  την οικογενειακή επιχείρηση με ιδιόκτητο ελαιοτριβείο από το 1982 και με βαθιά πίστη και προσήλωση στην εφαρμογή ορθολογικής άρδευσης, λίπανσης και φυτοπροστασίας, οι παραγωγοί του Κύκλωπας κατάφεραν να παράγουν ένα εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο που έφτασε στην πρώτη δεκάδα της παγκόσμιας κατάταξης χάρη στα ανώτερα χαρακτηριστικά ποιότητας. Βιολογική καλλιέργεια εφαρμόζεται σε 2.000 δέντρα του ελαιώνα, ενώ όπως μας αναφέρουν όλα παρουσιάζουν μια αρκετά έντονη παρενιαυτοφορία, με την απόδοση να έχει έντονες διακυμάνσεις από χρονιά σε χρονιά. Η συγκομιδή τα τελευταία 10-15 χρόνια ξεκινά πρωιμότερα, περί τα μέσα Οκτωβρίου για να δοθεί υπεραξία στο προϊόν, με όλο και περισσότερους παραγωγούς, της γύρω περιοχής, να επιλέγουν πλέον να μαζεύουν νωρίτερα. Σήμα συγκομιδής δίνει η ανάλυση ελαιοπεριεκτικότητας των καρπών. Η συλλογή πραγματοποιείται με δονητικά μηχανήματα κορμού και δίκτυα, καθώς και δονητικά ελαιοραβδιστικά. Τέλος οι παραγωγοί τόνισαν πολλάκις την σημασία του να συλλέγεται ο καρπός σε εικοσάκιλα τελάρα, διασφαλίζοντας έτσι τον καλό αερισμό του. 

Οφρύνιο Καβάλας: Με προστατευτικά γάντια συλλέγονται οι βρώσιμες Χαλκιδικής του Μηχαλή Νίκου

Ένα εξαιρετικό ελαιόλαδο (Εnnέα) και καρπούς πολύ μεγάλου μεγέθους δίνουν τα 3.500 ποτιστικά δέντρα Χαλκιδικής (και λιγότερα Καλαμών και Μεγάρων), του παραγωγού Μιχαλή Νίκου. Η εμπορική χρήση των καρπών, αν δηλαδή θα πάνε για επιτραπέζια κατανάλωση ή για ελαιοποίηση εξαρτάται από το μέγεθος που θα πιάσουν.  Οι μεγάλες και μέτριου μεγέθους ελιές πάνε για βρώσιμες, ενώ οι πολύ μικρές (200 τεμάχια στο κιλό και πάνω) πάνε για αγουρέλαιο, καθώς δεν είναι εμπορεύσιμες για βρώσιμες.

Τα δέντρα δεν υποφέρουν τόσο από παρενιαυτοφορία και κάθε χρονιά υπάρχει ικανοποιητική παραγωγή με σωστό κλάδεμα και άρδευση. Αραίωμα καρπών σπάνια θα χρειαστεί, μας λέει ο παραγωγός, καθώς αρκετές φορές όταν υπάρχει υπερανθοφορία γίνεται ελαφρύ κλάδεμα για αφαίρεση ανθέων κατά τον Απρίλιο-Μάιο. Συνήθως εφαρμόζεται ψεκασμός με καρποδετικά κατά την άνθηση. Η συγκομιδή πραγματοποιείται τέλος Σεπτεμβρίου και Οκτώβριο και γίνεται αυστηρά με τα χέρια. Μάλιστα οι εργάτες φορούν προστατευτικές ταινίες στα νύχια ή γάντια για να μην τραυματιστεί ο ευαίσθητος καρπός. Το δέντρα κλαδεύονται 25 Φεβρουαρίου με 10 Μαρτίου. Κάθε χρόνο γίνεται καλό κλάδεμα (τα ποτιστικά αυτά δέντρα έχουν πάρα πολύ ζωηρή βλάστηση), αλλά και καθάρισμα των λαίμαργων τον Ιούλιο. 

Αρκαλοχώρι Ηρακλείου: Η μελέτη, η αγάπη και ο σεβασμός του παραγωγού κ. Μάνου Κοκκινέλη προς το δέντρο δημιουργούν το μοναδικό ελαιόλαδο Seven Olea. 

Το έξτρα παρθένο, βιολογικό ελαιόλαδο με ισχυρισμό υγείας Seven Olea, παράγεται από 370 δέντρα ποικιλίας Κορωνέικης στην περιοχή του Αρκαλοχωρίου Κρήτης. Τα δέντρα είναι ξηρικά και άλλα είναι ηλικίας 50 ετών, άλλα 30 και άλλα 20. Η συγκομιδή πραγματοποιείται τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου μετά τις πρώτες βροχές (αλλά όχι με υγρό καιρό), ώστε οι κλάδοι να αποκτήσουν ελαστικότητα και να μην τραυματιστούν ή σπάσουν. Σε γενικές γραμμές, ιδανική στιγμή για συγκομιδή είναι όταν ο καρπός έχει πιάσει δείκτη ωριμότητας 2. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν το μωβ χρώμα του φλοιού της ελιάς είναι λιγότερο από το 50% του καρπού. Σε αυτό το στάδιο, η ελαιοπεριεκτικότητα βρίσκεται στο 100% και έχουμε πετύχει υψηλή περιεκτικότητα σε φαινόλες. 

“Στόχος μας είναι να παράγουμε ένα ποιοτικό προϊόν δίνοντας αξία στον καταναλωτή – σεβόμενοι το δέντρο και την φύση γιατί πρώτα από όλα αγαπάμε πολύ αυτό που κάνουμε. Την παρούσα περίοδο κάνουμε και οργανωμένες προσπάθειες να εδραιωθεί το ελαιόλαδό μας όχι μόνο στην εγχώρια αγορά αλλά και σε εστιατόρια του εξωτερικού.”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Κοκκινέλης.

Σύμφωνα με τον κ. Κοκκινέλη, για να αποφασίσει κανείς από πού πρέπει να ξεκινήσει την συγκομιδή, θα πρέπει να δει πού είναι ο ελαιώνας του (πχ σε υψόμετρο, στα ορεινά, σε πεδιάδα, σε δύσβατο σημείο) και να διαπιστώσει αν υπάρχει κίνδυνος από καιρικά φαινόμενα ή από έξαρση κάποια ασθένειας ή εχθρού. Ο παραγωγός θα πρέπει λοιπόν να ξεκινά την συγκομιδή του πρώτα και εγκαίρως από αυτά τα δύσκολα και επιρρεπή σε απώλειες και υποβάθμιση καρπού σημεία. Αν μαζεύουν τις ελιές 2 άτομα ανά δέντρο, τότε θα πρέπει αυτά να κινούνται κυκλικά και αντιδιαμετρικά ξεκινώντας πάλι από το ίδιο σημείο, ώστε να μην πατάει ο ένας τις ελιές που έχει ρίξει ο άλλος στο πανί. Δε θα πρέπει σε καμμιά περίπτωση να χρησιμοποιούνται πλαστικά ή γιούτινα σακιά, αλλά πλαστικά τελάρα, όπου ο καρπός αερίζεται καλύτερα. Ακόμη, μεγάλη σημασία έχει η έγκαιρη αναζήτηση ενός καλού ελαιοτριβείου καθώς αυτό μπορεί να επηρεάσει δραματικά την ποιότητα του ελαιολάδου (υποβάθμιση ποιότητας έως 50%). Ολοκληρώνοντας, ο κ. Κοκκινέλης στάθηκε στην σημασία της δημιουργίας οργανώσεων παραγωγών, της εκπαιδευτικής κατάρτισης των ελαιοκαλλιεργητών, της εφαρμογής ορθών γεωργικών πρακτικών καλλιέργειας και της τυποποίησης του ελαιολάδου ώστε να δοθεί υπεραξία στο προϊόν. 

Μεσαρά Κρήτης: Με άρωμα εξωτερικού και μελετημένες τεχνικές το ἔ.thoς of Crete του κ. Μάρκου Kelly

Άνοιγμα στις αγορές των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας ετοιμάζει ο παραγωγός κ. Μάρκος Kelly που βλέπει το υψηλής ποιότητας ελαιόλαδό του να έχει ήδη κατακτήσει την Αγγλία και τις Σκανδιναβικές χώρες. Στο νοτιότερο σχεδόν άκρο της Ελλάδας όπου καλλιεργούνται ελιές, τα 35 αρδευόμενα στρέμματα Κορωνέικης απλώνονται στους πρόποδες του Αστερούσιου Όρους σε υψόμετρο 250 έως 300 μέτρων. Όντας ελαιοκαλλιεργητής 6ης γενιάς και φροντίζοντας συνεχώς να εμπλουτίσει τις γνώσεις του, κ. Μάρκος Kelly επιλέγει να κυνηγήσει την ανώτερη ποιότητα και να κλειδώσει τα φρουτώδη αρώματα στο ελαιόλαδο του συγκομίζοντας στις 20 Οκτωβρίου με χειροκίνητα και δονητικά χτένια. Διπλό και αξιόπιστο σήμα για συγκομιδή δίνουν οι πρώτοι μωβ χρωματισμοί στους καρπούς και οι μικροελαιοποιήσεις για προσδιορισμό των φαινολών, οργανοληπτικών χαρακτηριστικών και της ελαιοπεριεκτικότητας των καρπών.

Κοιτώντας γύρω του, μας λέει, ότι δυστυχώς βλέπει ακόμα αρκετούς παραγωγούς να αφήνουν τον καρπό στα δέντρα έως το Ιανουάριο ή ακόμα και έως τον Μάρτιο, κουράζοντας έτσι τα δέντρα και μειώνοντας σημαντικά την παραγωγή της επόμενης χρονιάς. Βέβαια ο κατακερματισμένος κλήρος και η έλλειψη εργατικών χεριών δυσκολεύουν και καθυστερούν ακόμα περισσότερο το έργο των ελαιοκαλλιεργητών, τονίζει ο παραγωγός. Τέλος, για να διασφαλιστεί ο κόπος της οικογένειας και η ποιότητα που “χτίστηκε” στους καρπούς, ακολουθεί μεταφορά τον καρπών σε τελάρα και ελαιοποίησή τους μόλις 5 ώρες από την συγκομιδή. Το κλάδεμα πραγματοποιείται τον Φεβρουάριο.  

Απόλλωνα Ρόδου: Αρχές Νοεμβρίου η συγκομιδή για την κ. Γιάννα Α. Λεβέντη. 

Με συμβατικές μεθόδους καλλιέργειας και ξηρικές συνθήκες παράγουν τον καρπό τους τα 2.000 δέντρα Κορωνέικης και Ρόδου, ηλικίας 20-80 ετών. Η αυξομείωση της παραγωγής από χρονιά σε χρονιά αποτελεί σύνηθες φαινόμενο για την παραγωγό μια που τα δέντρα παρενιαυτοφορούν. Για την παραγωγή των Rodian Olive Oil Products η συγκομιδή του καρπού γίνεται κατά κανόνα με δονητικά ελαιοραβδιστικά, ξεκινά στις αρχές Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται έως τον Ιανουάριο. 

Πλωμάρι Λέσβου: Στους απόκρημνους ελαιώνες του Πλωμαρίου και με την όψιμη Κολοβή παράγεται ένα μοναδικό ελαιόλαδο.

Αν και η κάθε ποικιλία στη Μυτιλήνη (Κολοβή, Αδραμυτιανή και Αγριλιά) έχει τη δική της ημερομηνία συγκομιδής, η Κολοβή είναι πιο όψιμη, μας εξηγεί ο κ. Απόστολος Τουμάνης, με 4.000 δέντρα της ποικιλίας αυτής. Το πιο συχνό λάθος κατά τον κ. Τουμάνη είναι η αντίληψη “όσο πιο πολύ μένει η ελιά στο δέντρο, τόσο ωριμάζει.” Είναι μεγάλο λάθος, καθώς υποβαθμίζεται το ελαιόλαδο και επηρεάζεται η ανθοφορία της επόμενης χρονιάς. “Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται νωρίς”, τονίζει. Για αυτό τον λόγο, η συγκομιδή για αγουρέλαια πλούσια σε πολυφαινόλες γίνεται από αρχές έως μέσα Νοεμβρίου, ενώ ο υπόλοιπος καρπός συγκομίζεται τον Δεκέμβριο. Επειδή έχει πάρα πολλά δέντρα και λίγα χέρια, ο κ. Τουμάνης αναφέρει ότι αν μια χρονιά δεν είναι πολύ φορτωμένα τα δέντρα, μπορεί να μπουν για συγκομιδή λίγο πιο μετά. Αν όμως είναι πολύ φορτωμένα με καρπό, πρέπει να μπουν αρχές Νοεμβρίου. Το νησί έχει μακρά παράδοση στην ελαιοκαλλιέργεια και σε παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας ελαιολάδου, όμως η μορφολογία του νησιού με τα μεγάλης κλίσης εδάφη δυσκολεύουν πολύ την διαδικασία. Η συγκομιδή γίνεται με ηλεκτρικά ραβδιστικά χειρός, χτένια και παραδοσιακά ραβδιά, με τον καρπό να πέφτει σε δίκτυα. Το κλάδεμα κάθε χρόνο ξεκινά μετά τις 10-15 Μαρτίου, και φέτος (2021) πήγε ακόμα πιο μετά. Απαραιτήτως κάθε χρόνο γίνεται κλάδεμα σε όλα τα δέντρα κατά βάση με ψαλίδι και πριόνι χειρός. Αλυσοπρίονο χρησιμοποιείται μόνο κατά περιπτώσεις και κάθε 3-4 χρόνια, στην προσπάθεια του παραγωγού να κατεβάσει σε χαμηλότερο ύψος τα δέντρα. Μετά το κλάδεμα, δύσκολα κανείς καταλαβαίνει ότι έγινε καθώς δεν υπάρχουν πολλοί φυτικοί ιστοί στο έδαφος. 

Στυλίδα Φθιώτιδας: Συλλογή με τα χέρια για το “χρυσό” ελαιόλαδο Amfora Icons του παραγωγού κ. Γιώργου Μπαλάτσου

Με μια οικογενειακή παράδοση από το 1917, ο κ. Γιώργος Μπαλατσος με τα 10.000 δέντρα ποικιλίας Αμφίσσης που απλώνονται σε βραχώδη και ξηρική περιοχή του όρους Όθρυς, δημιούργησε το premium ελαιόλαδο Amfora Icons και της εξαιρετικής ποιότητα βρώσιμες ελιές. Τα δέντρα που φτάνουν την ηλικία των 100 έως 600 ετών έχουν μια μέτρια παραγωγικότητα αλλά και μια αυξημένη ανθεκτικότητα λόγω των μεγάλων διακυμάνσεων της θερμοκρασίας και της έλλειψης νερού δίνοντας έναν ελαιόκαρπο ανώτερης ποιότητας, πλούσιο σε σάκχαρα. Για να διασφαλίσει την άριστη ποιότητα του καρπού και κατ’ επέκταση των τελικών προϊόντων του, ο κ. Μπαλατσος συλλέγει με το χέρι πάνω από 2.000 δέντρα από τα μέσα Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου. Όπως μας ανέφερε ο ίδιος, για καρπό πλούσιο σε φαινόλες αλλά και σε γεύση και αρώματα επιλέγουν να συλλέξουν στο στάδιο ωρίμανσης 3 εως 5 (όταν καρπός αλλάζει χρώμα από πρασινοκίτρινο σε μωβ). Αντίστοιχα, ο καρπός που προορίζεται για επιτραπέζια κατανάλωση μαζεύεται όταν είναι ακόμα πράσινος, από αρχές Σεπτεμβρίου, με το χέρι και με δονητικά ελαιοραβδιστικά. Τέλος, το κλάδεμα πραγματοποιείται τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες.

Στυλίδα Φθιώτιδας: Στο εξωτερικό το 90% των καρπών Κονσερβολιάς του Αγροτικού Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Στυλίδας

Με περίπου 750 μέλη και ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης, ο Συνεταιρισμός συσκευάζει και στέλνει στο εξωτερικό το 90% των συγκομισμένων βρώσιμων πράσινων και μαύρων καρπών Κονσερβολιάς. Η πλειοψηφία των χωραφιών βρίσκεται σε περιοχές με μεγάλη κλίση. Η συγκομιδή ξεκινά συνήθως λίγες ημέρες μετά τις πρώτες βροχές του Σεπτεμβρίου για τον πράσινο καρπό, που συλλέγεται με τσατσαράκι (που ενδέχεται να τραυματιστεί ο καρπός), με δονητικά ελαιοραβδιστικά αλλά και με τα χέρια (κόστος και χρόνος). Αντίθετα, για τους πιο ευαίσθητους μαύρους καρπούς επιλέγεται η συγκομιδή με τα χέρια και κουβαδάκι ενώ δεν έχει προηγηθεί κάποιο αραίωμα του καρπού. Η συγκομιδή γίνεται αρκετά όψιμα, τον Μάρτιο. 

Ιτέα Φωκίδας: “Πρέπει να ξεριζωθούν οι λανθασμένες τεχνικές και αντιλήψεις” τονίζει ο Παναγιώτης Δανατζής με το Socrates oil

Ο παραδοσιακός Ελαιώνας της Αμφίσσης είναι ο μεγαλύτερος συνεχόμενος ελαιώνας των Βαλκανίων με έκταση 67.000 στρέμματα και περίπου 850.000 ελαιόδεντρα ως επί το πλείστον ποικιλίας Αμφίσσης, που προστατεύεται από την συνθήκη της UNESCO. Η μεγάλη απόσταση μεταξύ των ελαιόδεντρων (13-16 δέντρα το στρέμμα), η διαμόρφωση του εδάφους και η θαλασσινή αύρα που διαπερνά τα ελαιόδεντρα όλο το χρόνο, προσδίδει στο ελαιόλαδο μια παγκόσμια μοναδικότητα. 

Ο κ. Δανατζής τόνισε ότι η περίοδος συγκομιδής διαμορφώνεται ανάλογα με τις επιδιώξεις του κάθε παραγωγού, αν εστιάζει δηλαδή στην ποσότητα ή στην ποιότητα. Επιλέγοντας να δώσει προτεραιότητα στην παραγωγή ενός προϊόντος ανώτερης ποιότητας και γνωρίζοντας ότι θα πάρει λιγότερο λάδι, ξεκινά τη συγκομιδή όταν ο καρπός είναι ακόμα πράσινος, δηλαδή από τα τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι συνήθως απαιτούνται 12 με 13 κιλά καρπού για την παραγωγή 1 κιλού ελαιολάδου σε αυτή την περίπτωση. “Για εμάς ήταν εύκολο να εφαρμόσουμε την πρώιμη συγκομιδή καθώς μάθαμε εξαρχής τον σωστό τρόπο. Για τους παλιούς, “παραδοσιακούς” παραγωγούς που έχουν συνηθίσει να μαζεύουν τέλη Φεβρουαρίου και Μάρτιο, είναι πολύ δύσκολη και αργή η υιοθέτηση αυτής της νέας προσέγγισης”.  

Για την συγκομιδή του καρπού, ο παραγωγός επιλέγει να χρησιμοποιεί δονητικά ελαιοραβδιστικά, που έχουν δώσει, όπως λέει, ένα χέρι βοηθείας στην δύσκολη και επίπονη αυτή διαδικασία. Κατά το μάζεμα του καρπού, δίνει μεγάλη προσοχή στους χειρισμούς του ώστε να μην τραυματίζει τα δέντρα. Συστήνει στους συναδέλφους ελαιοπαραγωγούς να συμβουλεύονται τις μετεωρολογικές προβλέψεις και να συγκομίζουν όταν έχει σταματήσει να βρέχει 2-3 μέρες και φυσικά δεν προβλέπεται να βρέξει και τις επόμενες. Κλείνοντας, ο κ. Δανατζής ανέφερε χαρακτηριστικά ότι “κάθε λεπτομέρεια κατά την διάρκεια της συγκομιδής, μετράει και μπορεί να κάνει την διαφορά”. 

Μεσολόγγι: Στόχος της αραίωσης είναι να φτάσουν τα 50 κιλά καρπού Καλαμών ανά δέντρο για το Κτήμα Κάκκαβος και τον κ. Παναγιώτη Παπαχρήστου

Τα 7.000 δέντρα Κορωνέικης, Κουτσουρελιάς και Καλαμών (που πάει για βρώσιμη) βρίσκονται σε έναν ημιορεινό ελαιώνα με κλίση. Η καλλιέργεια είναι αυστηρώς βιολογική ενώ μόνο το 50% των δέντρων δέχεται άρδευση. Για να πετύχει μεγαλύτερου μεγέθους καρπούς υψηλότερης ποιότητας στην Καλαμών, ο παραγωγός πραγματοποιεί αραίωμα με κλάδεμα τον Ιούλιο, αφήνοντας περίπου 50 κιλά καρπό ανά δένδρο. Η συγκομιδή για τα αγουρέλαια γίνεται όπως πάντα συνήθιζε η οικογένειά του στις αρχές Οκτωβρίου, ενώ για τις βρώσιμες επιλέγει να μπεί να μαζέψει στα τέλη του ίδιου μήνα ή στις αρχές του επόμενου. Και στις 2 περιπτώσεις, η συλλογή γίνεται με δονητικά ελαιοραβδιστικά και χτένια. Φυσικά, δεν παραλείπει να ψεκάζει και με χαλκό μετά την συγκομιδή ενισχύοντας την προστασία των δέντρων του. 

Τρίκερι Μαγνησίας: Η πρώιμη συγκομιδή και το ιδανικό μικροκλίμα διαμορφώνουν το μοναδικό ελαιόλαδο “Αλάδανο” του κ. Άρη Σαρηγιάννη 

Σε βραχώδες, ξερικό έδαφος καλλιεργούνται βιολογικά τα 3.500 δέντρα, ποικιλίας Πηλίου, αρκετά μεγάλης ηλικίας που παρενιαυτοφορούν έντονα. Το μικροκλίμα της περιοχής φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην ποιότητα του καρπού, καθώς οι ίδιες τεχνικές που εφαρμόζονται σε έναν άλλο ελαιώνα του παραγωγού στην Άφησσο, δεν δίνουν το ίδιο εξαιρετικά αποτελέσματα. Η πρώιμη συγκομιδή, που είναι συνήθεια πλέον για τον κ. Σαρηγιάννη, δίνει ελαιόλαδο με μεγάλη περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες (πάνω από 450 mg/kg). “Όταν μαυρίζει η ελιά, χάνονται οι πολυφαινόλες, που είναι το παν στο ελαιόλαδο”, τονίζει χαρακτηριστικά ο παραγωγός. Τα σχέδια του παραγωγού για πολύ πρώιμη συγκομιδή στα τέλη Αυγούστου (2021) ανέτρεψε η πρωτοφανής ξηρασία του φετινού καλοκαιριού, αναγκάζοντάς τον να μπεί να μαζέψει τον Οκτώβριο, ημερομηνία πιό όψιμη από ότι συνηθίζει υπό φυσιολογικές συνθήκες (αρχές Σεπτεμβρίου). Η συλλογή του καρπού γίνεται με αχινό, με 12V γεννήτρια, ακόμα και για την βρώσιμη, καθώς το λαστιχένιο υλικό, όπως μας λέει ο παραγωγός, δεν τραυματίζει τις ελιές. Μετά τη συγκομιδή γίνεται διαλογή, οι πιο μικρές πάνε για ελαιόλαδο και οι μεγαλύτερες για βρώσιμες. “Οι ελιές μαζεύονται πάντα σε τελάρα (ποτέ σε σακιά) που τοποθετούνται σε σκιερό μέρος και βέβαια πρέπει να ελαιοποιούνται οπωσδήποτε την ίδια μέρα, ή το πολύ την επόμενη.”, συμβουλεύει ο κ. Σαρηγιάννης.  Το κλάδεμα γίνεται πάντα μετά τα μέσα Μαρτίου, και φτάνει έως τον Απρίλιο. Κάθε χρόνο ο παραγωγός αφαιρεί τουλάχιστον τους λαίμαργους βλαστούς. Με το κλάδεμα, δίνεται σήμα στο δέντρο για ώθηση χυμών προς τα πάνω. Σύμφωνα με τον παραγωγό, αν το κλάδεμα πραγματοποιηθεί μαζί με τη συγκομιδή, το δέντρο θα υποστεί μεγάλη ζημιά από το χειμώνα που θα έρθει. 

Παλιάμπελα Βόνιτσας: Συνεχής πειραματισμός για βελτιστοποίηση του τρόπου συγκομιδής από τον κ. Στόγιαννο Νικόλαο για χάρη του εξαιρετικού ελαιολάδου Agalis

Στα Παλιάμπελα Βόνιτσας και 750 μέτρα από την θάλασσα συναντά κανείς τα 4.000 νεαρά ξηρικά δέντρα Κορωνέικης ποικιλίας, ηλικίας 15-30 ετών, του παραγωγού Στογιάννου Νικόλαου. Από τα τέλη Οκτωβρίου-αρχές Νοεμβρίου ξεκινά η συγκομιδή του καρπού από το κομμάτι του ελαιώνα που βρίσκεται σε βραχώδες έδαφος με κλίση. Οι καρποί, όπως μας εξηγεί ο παραγωγός, έχουν κιτρινωπό χρώμα και παρά την χαμηλή ελαιοπεριεκτικότητά τους (11%) δίνουν και το πιο γευστικό και αρωματικό λάδι όλης της εκμετάλλευσης, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 20% του τελικού προϊόντος.  Στην συνέχεια επιλέγεται κατά περίπτωση το επόμενο σημείο που θα συγκομιστεί, με βάση τον όγκο της παραγωγής, το στάδιο ωρίμανσης του καρπού και τον πιθανό κίνδυνο ασθενειών. Ως αποτέλεσμα, στο τέλος της περιόδου συγκομιδής έχει συλλεχθεί 50% κίτρινος καρπός και 50% μαύρος, με το λάδι που θα δώσουν, να παντρεύεται ώστε να παραχθεί το υψηλής ποιότητας ελαιόλαδο Agalis, με καλή περιεκτικότητα σε φαινόλες αλλά όχι πολύ έντονη γεύση κατόπιν “απαίτησης” των καταναλωτών του. Η έλλειψη διαθέσιμων έμπειρων εργατικών χεριών είναι ένα μόνιμο πρόβλημα που πρέπει να διαχειριστεί ο παραγωγός. Πλέον θέλει να εντάξει στο “οπλοστάσιό” του και ένα νέο αυτοκινούμενο μηχάνημα για να αυξήση την αποτελεσματικότητα συγκομιδής.  Το κλάδεμα γίνεται τον Φεβρουάριο ενώ η παρατεταμένη ξηρασία των τελευταίων ετών προβληματίζει τον κ. Στογιάννο που εξετάζει την πιθανότητα να γυρίσει τον ελαιώνα του σε αρδευόμενο. 

Άγιος Ματθαίος, Κέρκυρας: Έβαλε για τα καλά στον παγκόσμιο χάρτη του ελαιολάδου την Λιανολιά, και έσπασε ρεκόρ φαινολών το The Governor του κ. Σπύρου Δαφνή.

Τα ελαιόδεντρα στην Κέρκυρα αποτελούν το 65% του συνολικού πρασίνου του νησιού, με την μοναδική ποικιλία Λιανολιά Κέρκυρας που φύεται στην γύρω περιοχή να συνθέτει έναν από τους γηραιότερους (400-1.500 ετών) ελαιώνες τέτοιου μεγέθους. Πριν από 50 χρόνια και πριν την έλευση του τουρισμού, βασική πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους του νησιού, κυρίως της επαρχίας, ήταν η παραγωγή ελαιολάδου. Παρά την μακρά παράδοση του νησιού στην ελαιοκαλλιέργεια, δεν υπάρχει κάποια εξειδίκευση στην παραγωγή ποιοτικού ελαιολάδου, με τους ίδιους τους παραγωγούς να θεωρούν ότι για αυτό ευθύνεται η ποικιλία και το μικροκλίμα της περιοχής. Ο πιό διαδεδομένος τρόπος συγκομιδής είναι απλώνοντας δίκτυα στο έδαφος και περιμένοντας την φυσική πτώση του καρπού από τον Νοέμβριο έως τον Ιούνιο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η  μαρτυρία του παραγωγού ότι οι ελαιοκαλλιεργητές πίστευαν ότι όσο πιό ζεστός ήταν ο μαλακτήρας τόσο το καλύτερο για την εξαγωγή του ελαιολάδου.

Το ταξίδι για τον “Κυβερνήτη” (The Governor) ξεκίνησε το 2010, με τη νέα γενιά να εφαρμόζει για πρώτη φορά στην πράξη της τεχνικές και γνώσεις που αποκόμισε στο εξωτερικό. Παίρνοντας ένα μεγάλο ρίσκο, η οικογένεια άλλαξε το μοντέλο παραγωγής, την περίοδο και τον τρόπο συγκομιδής, τον τρόπο μεταφοράς, αποθήκευσης και ελαιοποίησης του καρπού.  Μετά από 2-3 χρονιές, το αποτέλεσμα τους δικαίωσε. “Από τότε και μέχρι σήμερα, όλες οι παραγωγικές μας πρακτικές εστιάζουν στη παραγωγή υψηλά φαινολικού ελαιολάδου, χωρίς βέβαια να παραβλέπουμε άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά ποιότητας. Το 2016 στα Olympia Awards καταφέραμε να πετύχουμε ένα παγκόσμιο ρεκόρ με τις συνολικές φαινόλες των ελαιολάδων μας να φτάνουν τις 2.377mg/kg, ενώ η συγκέντρωση ελαιοκανθάλης μετρήθηκε στα 980 mg/kg.”, αναφέρει ο κ. Δαφνής.

Ο οικογενειακός ελαιώνας αριθμεί πλέον 10.000 δέντρα Λιανολιάς και περίπου 2.500 δέντρα Κορωνέικης, με την πλειοψηφία αυτών να ήταν εγκαταλελειμμένα για χρόνια.  “Ξεκινήσαμε με σταδιακό κλάδεμα, στην προσπάθειά μας να κατεβάζουμε σταδιακά τα πανύψηλα δέντρα που κατά περιπτώσεις φτάναν και τα 15-20 μέτρα. Μέχρι να το κατορθώσουμε αυτό, εντάξαμε στο δυναμικό μας ένα δονητικό μηχάνημα κορμού, προσαρτημένο σε τρακτέρ που χρησιμοποιείται κατά κόρων σε Ιταλία και Ισπανία, ώστε να καταστεί εφικτή η συγκομιδή του καρπού. Πρόβλημα αποτελούν τα τελευταία 2 χρόνια οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν ακόμα και τον Οκτώβριο, ωθώντας μας να δοκιμάσουμε να κάνουμε κάποιες ελαιοποιήσεις αργά το απόγευμα ή πολύ νωρίς το πρωί. Παράλληλα, εξετάζουμε φέτος την χρήση φορτηγών ψυγείων για τη μεταφορά του καρπού, σε περίπτωση που συνεχιστούν οι υψηλές θερμοκρασίες και το φθινόπωρο. Η ελαιοποίηση γίνεται εντός 2-4 ωρών από την συγκομιδή μιας που ο ελαιώνας μας αγκαλιάζει το ελαιοτριβείο.”

Ληξούρι Κεφαλονιάς: Με πρακτικές που βασίζονται στο βιοδυναμικό σύστημα παράγεται το βιολογικό ελαιόλαδο της κα. Ελένης Σκαφιδά 

Ακολουθώντας τα χνάρια των γονιών και των παππούδων της, η νεαρή παραγωγός καλλιεργεί έξω από το Ληξούρι τα 100 δέντρα Κορωνέικης, Κορφολιάς και Ντόπιας, ηλικίας 50 ετών που παρενιαυτοφορούν έντονα. Η συγκομιδή για το Ellia’s Organics ξεκινά στα μέσα Σεπτεμβρίου και κρατάει έναν περίπου μήνα. “Είναι σύνηθες στο νησί να μαζεύουμε αυτή την περίοδο, όμως ιδανικά αν μας το επέτρεπε η ελαιοπεριεκτικότητα των καρπών, θα ήθελα να συγκομίζαμε από τα τέλη Σεπτεμβρίου”, αναφέρει χαρακτηριστικά η παραγωγός. Με τα χέρια, με χτένια και με κλάδεμα γίνεται αργά-αργά το μάζεμα του καρπού, με το βασικό βέβαια κλάδεμα να πραγματοποιείται τον Φεβρουάριο. 

Σχηματάρι Βοιωτίας: Συγκομιδή μέσα Οκτώβρη για την κα Μαρίνα Κορλού και τον Κωνσταντίνο Τασιά, καθώς έστω 2 εβδομάδες καθυστέρηση αρκούν για να ανεβάσουν έως και 0,2% την οξύτητα

Η εξαιρετική ποιότητα του ελαιολάδου Aulis δεν είναι τυχαία, αλλά στηρίζεται στην συνεχή και σκληρή δουλειά των δύο παραγωγών. Για τα 200 δέντρα Μεγαρείτικης και Ευβοίας, ηλικίας 40-50 ετών που βρίσκονται σε έναν ξηρικό ελαιώνα έξω από το Σχηματάρι, η συγκομιδή ξεκινά στα μέσα Οκτωβρίου για λάδι χαμηλής οξύτητας και πλούσιο σε γεύση και φαινόλες. “Η ακριβής ημερομηνία επηρεάζεται φυσικά και από τις βροχές. Ενώ το 2020 το μάζεμα ξεκίνησε στις 20 Οκτωβρίου, φέτος χάρη στην βροχή που έπεσε στην περιοχή τις προηγούμενες μέρες, μπορεί να ξεκινήσουμε την συγκομιδή από τις 7-15 Οκτωβρίου. Είναι ιδιαίτερα σημαντική η έγκαιρη συγκομιδή καθώς μια καθυστέρηση 15 ημερών μπορεί να επιφέρει μια αύξηση της οξύτητας ακόμα και 0,2%”, τονίζει ο κ. Τασιάς. Το μάζεμα του καρπού γίνεται με δονητικά χτένια και συγκεντρώνεται σε τελάρα που φεύγουν για το ελαιουργείο το απόγευμα της ίδιας ημέρας ή το πρωί της επόμενης. Το κλάδεμα πάει όλο και πιό όψιμα. Τα χιόνια του Φεβρουαρίου (2021) ώθησαν το κλάδεμα στις αρχές Μαρτίου.

Τροιζήνα Αργολίδας: Με σεβασμό στο δέντρο η πρώιμη συγκομιδή για τον κ. Θάνο Κατσίγκρα και το πλούσιο ελαιόλαδο Theseus

Το βιολογικό ελαιόλαδο Theseus παράγεται από τις ποικιλίες Μανάκι και Κορωνέικη που συνθέτουν έναν παζλ 90 στρεμμάτων αρδευόμενων και ξηρικών που βρίσκονται διάσπαρτα στην περιοχή. Κυνηγώντας ένα λάδι ανώτερης ποιότητας, ο παραγωγός ξεκινάει να συγκομίζει πρώιμα, στις 10-20 Οκτωβρίου για το Μανάκι και στις αρχές Νοεμβρίου για την Κορωνέικη. Η φετινή παρατεταμένη ξηρασία όμως φαίνεται ότι θα τον αναγκάσει να πάει λίγο πίσω αυτές τις ημερομηνίες, καθώς οι καρποί ιδίως στα ξηρικά δέντρα είναι ταλαιπωρημένοι. Σήμα για την φετινή συγκομιδή θα είναι, όπως λέει ο ίδιος, τα πρωτοβρόχια του φθινοπώρου. Επιλέγοντας να συλλέξει τον καρπό πιό πρώιμα από τα δέντρα του, ο κ. Κατσίγκρας έρχεται αντιμέτωπος με μια αρκετά ισχυρή δύναμη αποκοπής του καρπού. Βασικός προβληματισμός του παραγωγού, όπως μας εκμυστηρεύτηκε, είναι ότι τον ανησυχεί η αυξημένη απώλεια σε φυλλική επιφάνεια κατά την διαδικασία με την χρήση των δονητικών χτενιών. Με την ολοκλήρωση της συγκομιδής και σε αυτή την περίπτωση γίνεται ψεκασμός με χαλκούχα για προστασία και ακολουθεί  κλάδεμα τον Ιανουάριο. 

Άστρος Κυνουρίας: Κάθε χρόνο και νωρίτερα η συγκομιδή της Χοντρελιάς Κυνουρίας από την παραγωγό κα. Αντωνία Ξένου για την Olivitsa

Με μέγεθος και ποιότητα καρπών που εντυπωσιάζουν και τους πιό απαιτητικούς γεμίζουν τα βάζα “Olivitsa”. Ο πολύτιμος καρπός παράγεται από 300 δέντρα Χονδρελιάς Κυνουρίας που εξαιτίας της υψηλής απαιτητικότητάς τους σε νερό δεν άφησαν άλλη επιλογή στην παραγωγό από το να επιλέξει την άρδευση. Τα δέντρα δεν παρενιαυτοφορούν έντονα αλλά απαιτείται αραίωμα στους καρπούς, με τα χέρια, τις χρονιές με υπερβολικό φορτίο. “Παραδοσιακά η συγκομιδή ξεκινούσε μέσα Οκτωβρίου, όμως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια πρωίμιση και οι παραγωγοί της περιοχής επιλέγουν να μπουν στο χωράφι από τα τέλη Σεπτεμβρίου”, τονίζει η παραγωγός. Αφού ολοκληρωθεί η συγκομιδή, ο καρπός συγκεντρώνεται σε τελάρα και ακολουθεί φυσική εκπίκρανση σε ειδικά βαρέλια χωρίς την παρουσία οξέων και χημικών συντηρητικών.  Στην συνέχεια τα δέντρα δέχονται ένα βαρύ κλάδεμα χρονιά παρά χρονιά τον Φεβρουάριο, με τον κλαδοκάθαρο να γίνεται όμως σε ετήσια βάση και μαζί με την συγκομιδή. 

Κροκεές Λακωνίας: Στροφή στην βιολογική καλλιέργεια για τον κ Ευθύμιο Χριστάκο και προστιθέμενη αξία για το ελαιόλαδο Violagro

Με 3.000 δέντρα Κορωνέικης, Σμυρτολιάς και Καλαμών (βρώσιμες και αγουρέλαιο), ηλικίας 600 έως και 1.200 ετών, ο παραγωγός αποφάσισε να δώσει επιπλέον αξία στο εξαιρετικό ελαιόλαδο του και δύναμη στις εξαγωγές του (στην Κεντρική και βόρεια Ευρώπη) επιλέγοντας να στραφεί στην βιολογική καλλιέργεια από το 2020-2021. Η συγκομιδή για πολυφαινολικά αγουρέλαια ξεκινά στα μέσα Οκτώβρη, με τους υπόλοιπους καρπούς να μαζεύονται μέσα Νοέμβρη, περίοδος που ανοίγει και ο συνεταιρισμός της περιοχής. Με μικροελαιοποιήσεις και αραίωμα με κλάδεμα στις Καλαμών, ο κ. Χριστάκος πετυχαίνει τη χρυσή τομή. Ο καρπός συλλέγεται με ηλεκτρικά ελαιοραβδιστικά, σε δίκτυα και ακολουθεί αμέσως μετά την συγκομιδή κλάδεμα των δέντρων. Παρ’ ότι ο παραγωγός μας είπε ότι γνωρίζει πως δεν είναι μια συνιστώμενη τεχνική, πιστεύει ότι οι ήπιοι χειμώνες της περιοχής επιτρέπουν μια τέτοια πρακτική. Ασπίδα προστασίας και σε αυτή την περίπτωση, ο ψεκασμός με χαλκούχα αυστηρά μετά το κλάδεμα. 

Γύθειο Λακωνίας: Η πρώιμη συγκομιδή ανεβάζει αποδόσεις στον βιολογικό ελαιώνα της Ηλιάνας Ζαφειράκου και του Τσίτου Δημήτρη με το αρωματικό αγουρέλαιο Aelia

Η αγάπη για την γεύση του αγουρέλαιου οδήγησε πριν από 6 χρόνια σε πειραματική πρώιμη συγκομιδή του ⅓ της παραγωγής και το αποτέλεσμα κέρδισε τους καταναλωτές. Τα 800 δέντρα Κορωνέικης και τα 200 Καλαμών που βρίσκονται μια ανάσα από το κύμα στο Μαυροβούνι Γυθείου φτάνουν σε ηλικία τα 100-150 έτη. Η οικογένεια Ζαφειράκου, με μακρά παράδοση στην καλλιέργεια, φαίνεται ότι έκανε στροφή στην “μοντέρνα” πρώιμη συγκομιδή αλλά έμεινε πιστή στην βιολογική καλλιέργεια. Ο ελαιώνας, που βρίσκεται δίπλα στο camping που έχει το ζευγάρι, είναι ξηρικός και προτεραιότητα του ζευγαριού είναι να καλλιεργείται με σεβασμό στο δέντρο και το περιβάλλον. Έχοντας αυτό ως αρχή, οι παραγωγοί επιλέγουν να μην εφαρμόζουν κατεργασία του εδάφους, να λιπαίνουν χρησιμοποιώντας θρυμματισμένα κλαδιά και φύλλα των ίδιων των δέντρων τους, ενώ πλέον ξεκινούν και μια προσπάθεια να δημιουργήσουν και να σπείρουν ένα μείγμα άγριου βίκου για εδαφοκάλυψη. “Δέντρα που είχαν να δώσουν καρπό για χρόνια ξανά έγιναν παραγωγικά και πλέον παίρνουμε κάθε χρόνο και περισσότερο καρπό”, μας εξηγεί ο κ. Τσίτος. Η συγκομιδή για την Κορωνέικη ξεκινά στις αρχές Νοεμβρίου όταν ο καρπός είναι ακόμα πράσινος, συνεχίζεται με την Καλαμών και ολοκληρώνεται με τα τελευταία δέντρα Κορωνέικης. Ο καρπός πέφτει από τα δέντρα με την χρήση ελαιοραβδιστικών αέρος που διαθέτει η οικογένεια, συλλέγεται σε σακιά που όμως φεύγουν κατευθείαν για το ελαιοτριβείο όπου και αδειάζονται άμεσα σε τελάρα ή ελαιοποιούνται. Τέλος το κλάδεμα πραγματοποιείται αμέσως μετά την συγκομιδή.

Φιλιατρά Μεσσηνίας: Ευνοεί την πρωίμιση το μικροκλίμα της περιοχής στη MESSINIAN FARM του κ. Βασίλη Κίτσου

Έμπειρος γνώστης της καλλιέργειας, ο κ. Βασίλης Κίτσος από τα Φιλιατρά αποφάσισε τα τελευταία χρόνια να κυνηγήσει και αυτός με την σειρά του τις υψηλές πολυφαινόλες στο ελαιόλαδο που παράγει. Τα 4.000 δέντρα Κορωνέικης, ηλικίας 30 έως 200 ετών είναι στην πλειοψηφία τους αρδευόμενα και απλώνονται τόσο στην πεδιάδα όσο και σε λόφους. Θέλοντας να συγκομίσει πρώιμα και έχοντας ως σύμμαχο του το μικροκλίμα της περιοχής, η συγκομιδή για το αγουρέλαιο ξεκινά με την αλλαγή του χρώματος των καρπών από πράσινο σε κιτρινωπό, κοντά στις 20 Σεπτεμβρίου. Το μάζεμα γίνεται με ηλεκτρικά χτένια και πιο “παραδοσιακά” με κλάδεμα και πέρασμα από βοηθητικό μηχάνημα που βρίσκεται στο έδαφος. Για την προστασία των δέντρων εφαρμόζονται χαλκούχα, την ίδια ή την επομένη ημέρα της συγκομιδής. 

Λάμπαινα Μεσσηνίας: “Οι ξερικές ελιές χαρίζουν τα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά στο ελαιόλαδο Lezi” εκμυστηρεύεται o παραγωγός Θεοδωρόπουλος Αθανάσιος 

Οι ελαιώνες της οικογένειας Θεοδωρόπουλου βρίσκονται στη Λάμπαινα Μεσσηνίας (Λέζι) και αριθμούν σχεδόν 2000 ελαιόδεντρα Κορωνέικης ποικιλίας. Περισσότερα από 1700 από αυτά είναι ξηρικά πάνω στο βουνό και η ηλικία τους κυμαίνεται μεταξύ 60-80 ετών, ενώ υπάρχουν βέβαια και αρκετά υπεραιωνόβια δέντρα που η ηλικία τους περνάει τα 150 χρόνια. Τα υπόλοιπα ελαιόδεντρα απλώνονται στον κάμπο και είναι ποτιστικά. Αν και 3ης γενιάς ελαιοκαλλιεργητής, δεν είχε δει ποτέ κανέναν στην περιοχή να μπει να μαζέψει πριν του Αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου). Όλα αυτά πριν από 4 χρόνια, καθώς υπήρξε μια χρονιά εξαιρετικά πρώιμη. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την αυξανόμενη φήμη ότι “όσο πιο νωρίς τόσο πιο καλά”, έκανε τον κ. Θεοδωρόπουλο να πάρει την απόφαση να μπει στις 20 Οκτωβρίου, και να μαζεύει ελιές “με το κοντομάνικο”. Οι αποδόσεις σε ποσότητα ήταν καλές, σίγουρα δεν συγκρίνονται με αυτές των Χριστουγέννων, αλλά ήταν ικανοποιητικές. Παράλληλα, η ποιότητα του ελαιολάδου ήταν κατά πολύ αυξημένη, γεγονός που έπεισε και τους πιό δύσπιστους και από τότε αρκετοί μπαίνουν να συγκομίσουν, στην περιοχή αυτή, αρχές Νοεμβρίου. Η συγκομιδή αρχιζει λοιπόν, περίπου στο τέλος Οκτωβρίου – αρχές Νοεμβρίου με τον παραγωγό να ξεκινά να μαζεύει πρώτα στον κάμπο και μετά από 15 ημέρες στο βουνό αφού πρέπει να προηγηθούν βροχές. 

Για την συγκομιδή χρησιμοποιείται αχινός με γεννήτριες. Στη συνέχεια βάζει τις ελιές σε γιούτινα σακιά, καθώς λόγω μορφολογίας του εδάφους δεν είναι εύκολο εκεί να χρησιμοποιήσει τελάρα, που είναι και το καλύτερο. Σε ένα 24ωρο το πολύ έχει πάρει το λάδι. Ο κ. Θεοδωρόπουλος στάθηκε σε 4 λάθη που συχνά γίνονται κατά την συγκομιδή. Πρώτον, τα συνεργεία – ειδικά όταν δεν είναι μπροστά ο ιδιοκτήτης – καρατομούν όποιο κλαδί είναι γεμάτο με ελιές, καθώς δεν τους ενδιαφέρει τι θα γίνει την επόμενη χρονιά. Κόβουν ασύστολα όποιο φορτωμένο κλαδί βρουν μπροστά τους. “Δεν είναι δυνατόν συνεργείο από 7-8 άτομα να φέρνει στο ελαιοτριβείο 120 σακιά σε 7 ώρες. Θα έχουν “πετσοκόψει” τα δέντρα βάζοντας σε κίνδυνο την παραγωγή της επόμενης χρονιάς. Οι εν λόγω ελιές θα ξανα βγάλουν καρπό σε 3 χρόνια, ενώ ο ιδιοκτήτης τους για αυτό θα κατηγορεί τον καιρό, τον γεωπόνο που δεν του έδωσε καλό λίπασμα, και άλλους άσχετους παράγοντες, εκτός όμως από τον πιο προφανή”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο παραγωγός. Ως δεύτερο λάθος αναφέρει ότι ακόμα εν έτει 2021 βλέπει αρκετούς να χρησιμοποιούν πλαστικά σακιά, που είναι ο θάνατος του ποιοτικού ελαιολάδου. “Εκεί ξεκινάει το κακό”, μας λέει. Ως τρίτο σημαντικό λάθος ξεχωρίζει το γεγονός ότι κάποιοι ελαιοκαλλιεργητές – ακόμα και βιολογικοί σε καθεστώς μεταβατικής καλλιέργειας – χρησιμοποιούν ακόμη ορυκτέλαια σε αλυσοπρίονα, κάτι που απαγορεύεται και δημιουργεί προβλήματα στο ελαιόλαδο. Εκεί πρέπει να χρησιμοποιούνται λιπαντικά φυτικής προέλευσης. Τέλος, ο κ. Θεοδωρόπουλος αναφέρει ότι δε γίνεται καμία έρευνα για το ελαιοτριβείο. Σύμφωνα με τον ίδιο, χρειάζεται τεράστια έρευνα για τα ελαιοτριβεία της κάθε περιοχής, καθώς δεν αρκεί να έχει κανείς καλά δέντρα. Το ελαιοτριβείο στο τέλος μπορεί να καταστρέψει όλη την προσπάθεια. Αρκετοί έχουν κάποια παλιά ελαιοτριβεία και κάνουν αυτή τη δουλειά Part Time, με αποτέλεσμα να έχουν παλιά μηχανήματα και να μην εξελίσσονται. Άλλοι, για λόγους κόστους και χρόνου, δεν αλλάζουν για παράδειγμα το νερό όσο συχνά πρέπει, με αποτέλεσμα όταν πλένονται οι ελιές, ουσιαστικά να βρωμίζονται καθώς με αυτό το νερό έχουν πλυθεί και για δεκάδες άλλους καλλιεργητές που μπορεί να έχουν δάκο και οτιδήποτε άλλο. “Υπάρχουν σωστοί επαγγελματίες, αλλά χρειάζεται εκ των προτέρων έρευνα, την οποία οι καλλιεργητές δεν προλαβαίνουν να διεξάγουν την προηγούμενη μέρα της συγκομιδής”, συμπληρώνει.