Διμορφοθήκη: Ένα ουράνιο τόξο στο μπαλκόνι μας
Οι αναγνώστες μας συχνά μας ρωτούν αν υπάρχει κάποιο λουλούδι εποχής που να είναι πολύ εύκολο να τοποθετηθεί σε γλάστρα στο μπαλκόνι μας, να θέλει την ελάχιστη δυνατή φροντίδα από εμάς, να είναι ολάνθιστο έως το φθινόπωρο και μάλιστα σε πολλά διαφορετικά χρώματα, να χρειάζεται λίγο πότισμα και βέβαια να είναι πολυετές, έτσι ώστε να μην αγοράζουν και φυτεύουν κάθε χρόνο. Με όλες αυτές τις προϋποθέσεις, το πρώτο που μας έρχεται στο μυαλό είναι η γνωστή σε όλους μας διμορφοθήκη.
Η διμορφοθήκη (Dimorphotheca) συχνά αναφέρεται και ως πολύχρωμη μαργαρίτα, ή μαργαρίτα της Αφρικής. Αυτό οφείλεται στο ότι ανήκει στην ίδια οικογένεια με τη μαργαρίτα (Asteraceae) και προέρχεται από τη Νότιο Αφρική. Είναι πραγματικά ένα εντυπωσιακό φυτό που παράγει λαμπερά άνθη σε κάθε λογής χρώμα. Τα περισσότερα είδη διμορφοθήκης είναι κατά βάση πολυετή, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις το φυτό δεν μπορεί να παράγει καλής ποιότητας άνθη μετά τον τέταρτο ή πέμπτο το πολύ χρόνο. Συνεπώς, οι λάτρεις της διμορφοθήκης ανανεώνουν τα φυτά τους σε αυτό το διάστημα. Στη χώρα μας, η διμορφοθήκη μας χαρίζει απλόχερα τα πλούσια χρώματά της από τις αρχές της άνοιξης έως και τα μέσα του φθινοπώρου (ακόμη και Νοέμβριο σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδος). Ακόμη, είναι ένα πολύ οικονομικό φυτό, με το οποίο μπορούμε πολύ εύκολα να δώσουμε χρώμα και να μεταμορφώσουμε το μπαλκόνι μας. Αγοράσαμε όλα αυτά τα γλαστράκια διμορφοθήκης με μόλις 21 ευρώ στο φυτώριο της γειτονιάς. Όπως βλέπετε, εκτός από την ποικιλία σε χρώματα, ορισμένες ποικιλίες είναι περισσότερο ορθόκλαδες, ενώ άλλες είναι έρπουσες.
Η διμορφοθήκη αναπτύσσεται σε αμμώδη καλά στραγγιζόμενα εδάφη και σε ηλιόλουστες θέσεις. Ανέχεται μερικώς την ξηρασία και τα καυτά καλοκαίρια, αλλά δεν της αρέσει η υψηλή υγρασία. Πρέπει να αποφεύγουμε το πότισμα από ψηλά, έτσι ώστε να μη διαβρέχονται τα άνθη και οι βλαστοί. Θα λέγαμε πως η διμορφοθήκη ενδείκνυται για φύτευση σε γλάστρα. Εφόσον τη μεγαλώνουμε σε γλάστρα, μπορούμε να τη μετακινούμε κατά τη διάρκεια του χρόνου ακόμα και σε εσωτερικό χώρο κάποιες μέρες, προστατεύοντάς την έτσι από τον παγετό που τραυματίζει το φυτό. Ακόμη, σε γλάστρα δεν υποφέρει από πάσης φύσεως ζιζάνια που ανταγωνίζονται με το φυτό σε νερό, θρεπτικά συστατικά και πρόσβαση στο ηλιακό φως.
Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να μεταφυτεύσουμε τις διμορφοθήκες μας σε μεγαλύτερες γλάστρες, ιδανικά από τερακότα. Εν αντιθέσει με το πλαστικό, το υλικό αυτό έχει πόρους και βοηθάει το χώμα να αποβάλλει την επιπλέον εδαφική υγρασία, που μπορεί να αποβεί επιβλαβής για την υγεία των φυτών. Εννοείται ότι η γλάστρα μας ή ζαρντινιέρα μας, ανεξαρτήτως υλικού, θα πρέπει να διαθέτει οπές αποστράγγισης στον πυθμένα, έτσι ώστε το επιπλέον νερό να διαφεύγει εντός μερικών λεπτών. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα απλό χώμα γενικής χρήσης φυτωρίου και να το ανακατέψουμε καλά με ποταμίσια άμμο σε αναλογία 5 μέρη χώματος και 1 μέρος άμμου.
Αμέσως μετά τη μεταφύτευση, πάμε να καθαρίσουμε τα φυτά μας, έτσι ώστε να τα βοηθήσουμε να συγκεντρώσουν τους πόρους του και τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά του σε λιγότερα αλλά ομορφότερα και πιο λαμπερά λουλούδια. Αρχικά λοιπόν αφαιρούμε τα ώριμα άνθη τα οποία έχουν αρχίσει να μαραίνονται. Αυτό είναι μια απαραίτητη διαδικασία, καθώς έτσι το φυτό θα συγκεντρώσει την ενέργειά του στα νεαρά μπουμπούκια που θα μας εκπλήξουν πολύ σύντομα με την εμφάνιση, τη ζωντάνια και τα χρώματά τους. Επίσης, εκτός από το κορυφολόγημα και την απομάκρυνση των ώριμων λουλουδιών, χρειάζεται να απομακρύνουμε άμεσα όλους τους βλαστούς που περιέχουν φύλλα που έχουν αρχίσει να μαραίνονται ή να γίνονται καφέ. Τη διαδικασία αυτή της αφαίρεσης ανθέων και βλαστών πρέπει να τη συνεχίσουμε και τα επόμενα δύο με τρία χρόνια, εφόσον θέλουμε τα φυτά μας να συνεχίζουν να μας χαρίζουν τα χρωματιστά τους λουλούδια. Διενεργείται ανά πάσα στιγμή, και σίγουρα πολύ τακτικά από την άνοιξη έως το φθινόπωρο.
Κλάδεμα και Κορυφολόγημα
Όσο περισσότερο κλαδεύουμε, τόσο πιο πολύ θα μεγαλώσουν τα φυτά μας και θα αναγεννηθούν. Ο σκοπός κάθε φυτού είναι να παράγει σπόρους και να αναπαράγεται. Όπως όλα τα υπόλοιπα, έτσι και τα φυτά της διμορφοθήκης είναι γενετικά ρυθμισμένα έτσι ώστε να παράγουν σπόρους σε ένα ορισμένο στάδιο του βιολογικού τους κύκλου. Ωστόσο, αν αφήσουμε τα λουλούδια να παράγουν σπόρους, τα φυτά θα αφιερώσουν όλη τους την ενέργεια στη διαδικασία παραγωγής σπόρων και έτσι θα σταματήσουν να ανθίζουν. Συνεπώς, αν θέλουμε να επεκτείνουμε την περίοδο ανθοφορίας των φυτών, θα πρέπει να αφαιρέσουμε κάθε μέρος φυτού που περιέχει ανώριμους σπόρους. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται κορυφολόγημα, και οι περισσότεροι κηπουροί εκτελούν αυτές τις δύο προαναφερθείσες διαδικασίες (pinching και deadheading) σε μία συνεδρία. Tα ψαλίδια κλαδέματος που θα χρησιμοποιήσουμε κατά το κορυφολόγημα καλό είναι να είναι υψηλής ποιότητας και να συνοδεύονται από τα απαραίτητα πιστοποιητικά.
Λίπανση
Η διμορφοθήκη σε γλάστρα χρειάζεται την προσθήκη ενός υγρού λιπάσματος περίπου μία φορά το μήνα, για το διάστημα από το Μάρτιο έως το Σεπτέμβριο. Αυτό θα τη βοηθήσει να παράγει καλής ποιότητας λαμπερά άνθη. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι η περιεκτικότητα του λιπάσματος σε φώσφορο, που καλό είναι να είναι μεγαλύτερη ή ίση των δύο άλλων στοιχείων (Ν-P-K 5-10-10 ή 6-10-4). Την ακριβή δοσολογία την αναφέρει ο παρασκευαστής του λιπάσματος, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις μπορούμε να προσθέσουμε 3 καπάκια σε ένα ποτιστήρι των 3 λίτρων, και να ποτίσουμε με αυτό 5 γλάστρες ή δύο μεγαλύτερες ζαρντινιέρες.
Πότισμα
Δεδομένου ότι έχουμε τοποθετήσει τη γλάστρα με τη διμορφοθήκη μας σε ένα σημείο του μπαλκονιού με άμεση πρόσβαση στο ηλιακό φως για τουλάχιστον 6 ώρες ημερησίως, ειδικά το καλοκαίρι που οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, ενδεχομένως να χρειάζεται πότισμα και κάθε μέρα. Τις υπόλοιπες περιόδους (άνοιξη και φθινόπωρο) η συχνότητα ποτίσματος διαφέρει από 1 έως και 3 φορές ανά εβδομάδα. Καλό είναι να ποτίζουμε πρωινές ώρες και να τοποθετούμε το στόμιο ποτίσματος απευθείας στη ρίζα, έτσι ώστε να μη διαβρέχονται φυτικοί ιστοί.
Προετοιμασία για το χειμώνα
Όταν πιάσουν τα πρώτα κρύα μετά τον Οκτώβριο-Νοέμβριο περίπου και ανάλογα την περιοχή και τις καιρικές συνθήκες, καθαρίζουμε τα ξερά άνθη, μειώνουμε σε μέγεθος τα πράσινα μέρη του φυτού και αφήνουμε το φυτό ως έχει ώστε να περάσει το χειμώνα. Καλό θα ήταν όταν υποψιαζόμαστε ότι θα επικρατήσει παγετός, να τοποθετούμε τη γλάστρα με τη διμορφοθήκη μας σε ένα προστατευμένο σημείο, έτσι ώστε να μην υποστεί θερμοκρασίες κάτω του μηδενός.
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, το ποτίζουμε περίπου μία με δύο φορές ανά δύο εβδομάδες. Την ερχόμενη άνοιξη, επειδή μπορεί να έχει ξεραθεί κάποιο τμήμα του φυτού, το καθαρίζουμε, σκαλίζουμε το χώμα γύρω από τη ρίζα και προσθέτουμε επιπλέον χώμα αν χρειάζεται. Από εκεί και πέρα, κάθε φορά που υπάρχει ξερό άνθος, πρέπει να αφαιρείται έτσι ώστε να ενισχύεται η άνθηση.
Με δύο τρεις απλές κινήσεις λοιπόν, μπορούμε με τη βοήθεια της διμορφοθήκης να έχουμε μια πανδαισία χρωμάτων στο μπαλκόνι μας που μας εμπνέει και μας χαρίζει αισιοδοξία και θετική διάθεση.