Κλάδεμα, Αποφύλλωση και Αραίωση Αμπελιού

Το κλάδεμα είναι μία από τις σημαντικότερες τεχνικές κατά την καλλιέργεια της αμπέλου. Τα κλαδέματα της αμπέλου χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες: Κλαδέματα διαμόρφωσης και Κλαδέματα καρποφορίας

Τα κλαδέματα διαμόρφωσης  περιλαμβάνουν όλα τα κλάδεμα που απαιτούνται για τη δημιουργία  και διατήρηση του επιθυμητού σχήματος των πρέμνων και εξηγούνται στο προηγούμενο κεφάλαιο.

Κλαδέματα καρποφορίας υποδιαιρούνται περαιτέρω σε:

Χειμερινά κλαδέματα και Θερινά κλαδέματα

Οι αγρότες εφαρμόζουν το χειμερινό κλάδεμα προκειμένου να βοηθήσουν το φυτό να αναπτύξει το βέλτιστο φορτίο καρποφορίας της επόμενης χρονιάς. 

Κατά τη διάρκεια του χειμερινού λήθαργου, μετά την πτώση των φύλλων, οι παραγωγοί απομακρύνουν μια μεγάλη ποσότητα χειμερινού ξύλου, αφήνοντας το αμπέλι με ένα μικρό αριθμό οφθαλμών. Ο ακριβής αριθμός των οφθαλμών που εναπομένει εξαρτάται από την ποικιλία, τις περιβαλλοντικές συνθήκες και τις συνθήκες του εδάφους. Γενικά, για ορισμένες ποικιλίες όπως η Cinsault, οι αγρότες προτιμούν να κλαδεύουν ελαφρώς αυστηρά τα πρέμνα, διατηρώντας μόνο 2-3 οφθαλμούς. Αντιθέτως, για ποικιλίες όπως τα περίφημα Cabernet Sauvignon και Merlot, προτιμούν να διατηρούν περίπου 10 οφθαλμούς ανά πρέμνο.

Κατά γενικό κανόνα, αν εφαρμόσουμε πολύ αυστηρό κλάδεμα, οι λίγοι οφθαλμοί που θα παραμείνουν θα παράγουν χαμηλό αριθμό βλαστών, αλλά με πολύ γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης. Από την άλλη, αν δεν κλαδεύουμε επαρκώς τα αμπέλια, ο μεγάλος αριθμός των οφθαλμών που παραμένουν, θα δώσουν  πολλούς βλαστούς και εξαιρετικά μεγάλη παραγωγή. Αυτό μπορεί να ακούγεται ιδανικό, αλλά δεν είναι. Αν το φυτό παράξει πάρα πολλά σταφύλια, η ποιότητα αυτών θα είναι χαμηλή. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί ότι η ποσότητα των παραγόμενων σταφυλιών ανά αμπέλι είναι αντιστρόφως ανάλογη με τα τελικά ποιοτικά χαρακτηριστικά των σταφυλιών. 

Επιπλέον, ο χρόνος που θα πραγματοποιήσουμε το κλαδεμα είναι πολύ σημαντικός. Εάν κλαδεύσουμε τα αμπέλια πολύ νωρίς, αυξάνουμε τον κίνδυνο προσβολών από ασθένειες και πιθανών ζημιών από τον παγετό. Από την άλλη πλευρά, οι αργοπορημένες εφαρμογές κλαδέματος πιθανότατα θα οδηγήσουν σε καθυστέρηση της βλάστησης του φυτού.

Το κλάδεμα της αμπέλου δεν είναι εύκολη διαδικασία και απαιτεί πολυετή εμπειρία. Πραγματοποιείται χρησιμοποιώντας ειδικά κλαδευτήρια και πραγματοποιώντας τομές σε γωνία 45 μοιρών απέναντι από τον τελευταίο οφθαλμό (ρωτήστε τον τοπικό γεωπόνο σας). Είναι σημαντικό να αποφεύγονται οι μεγάλες πληγές στο ξύλο. Σε περίπτωση ωστόσο που δεν μπορούμε να αποφύγουμε κάτι τέτοιο, είναι απαραίτητο να εφαρμόσουμε απολυμαντικές ουσίες στα τραύματα, καθώς υπάρχει υψηλός κίνδυνος λοιμώξεων από παθογόνα.

Η δεύτερη κατηγορία κλαδεμάτων περιλαμβάνει όλα τα κλαδέματα που πραγματοποιούνται κατά τη βλαστική περίοδο. Αυτά τα κλαδέματα έχουν ως κύριο στόχο τη διόρθωση τυχόν παραλείψεων ή λαθών που πιθανόν έγιναν κατά τα χειμερινά κλαδέματα. Ταυτόχρονα, αφαιρείται ένας αριθμός φυλλώματος ή ταξιανθιών. Τα θερινά κλαδέματα διακρίνονται σε:

Βλαστολόγημα

Με τον όρο βλαστολόγημα, απλά αναφερόμαστε στην αφαίρεση των νεαρών βλαστών αμέσως μετά την έκπτυξή τους. Οι βλαστοί που αφαιρούνται είναι εκείνοι που αναπτύσσονται σε ανεπιθύμητες θέσεις ή εκείνοι που αναπτύσσονται από λανθάνοντες οφθαλμούς. Ο λόγος που αφαιρούμε τους βλαστούς σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης είναι  για να αποφύγουμε να τραυματίσουμε το φυτό αργότερα δημιουργώντας μεγάλες πληγές (με την αφαίρεση τους ενώ έχουν γίνει χοντροί και δυνατοί).

Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πόσοι από αυτούς τους βλαστούς χρειάζεται να αφαιρεθούν, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του φυτού. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις που έχουμε πολύ ζωηρά φυτά, οι παραγωγοί αφαιρούν έναν μικρό έως μεσαίο αριθμό βλαστών. Αν αφαιρέσουν μεγάλο αριθμό λαίμαργων σε τέτοια φυτά, θα οδηγήσουν το φυτό σε υπερβολικά έντονη ανάπτυξη των ταχυφυών βλαστών. Ως αποτέλεσμα, το αμπέλι θα καταλήξει να έχει πάρα πολύ φύλλωμα κάτι που θα προκαλέσει σκίαση και μείωση της γονιμότητας των οφθαλμών. Το βλαστολόγημα πραγματοποιείται χειρονακτικά επειδή είναι δύσκολο για μια μηχανή να αποφασίσει ποιοι βλαστοι χρειάζονται αφαίρεση και ποιοι όχι.

Κορυφολόγημα

Με τον όρο κορυφολόγημα, αναφερόμαστε στο κλάδεμα ενός βλαστικού τμήματος από την κορυφή. Αυτή η τεχνική είναι πολύ σημαντική και έχει διαφορετικές επιδράσεις στο φυτό, αν γίνει σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης. Σε όλες τις περιπτώσεις, ο στόχος μας είναι να αναγκάσουμε το φυτό να διακόψει προσωρινά την ανάπτυξη των βλαστών του και να μεταφέρει περισσότερα θρεπτικά συστατικά στα αναπαραγωγικά του μέρη, τις ταξιανθίες. Πιο συγκεκριμένα, εφαρμόζοντας ελαφρύ κορυφολόγημα λίγες μέρες πριν την ανθοφορία, οδηγούμε το φυτό να μεταφέρει τα θρεπτικά συστατικά του στις ταξιανθίες. Ποικιλίες με αυξημένη τάση για ανθόρροια μπορούν να επωφεληθούν σημαντικά. Ωστόσο, ο χρόνος εφαρμογής του κορυφολογήματος είναι πολύ σημαντικός. Αν κορυφολογήσουμε σε πολύ πρώιμο στάδιο, πολύ νωρίτερα από την άνθιση, το φυτό θα αρχίσει να αναπτύσσει έντονα τους ταχυφυείς οφθαλμούς του. Αυτό, βεβαίως, δεν είναι μια επιθυμητή κατάσταση, καθώς θα προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερο ανταγωνισμό μεταξύ βλαστών και ταξιανθιών.

Το κορυφολόγημα πραγματοποιείται όταν οι ράγες έχουν μέγεθος ίσο με φακή, έτσι ώστε το φυτό να μεταφέρει περισσότερα θρεπτικά συστατικά στις ράγες, αυξάνοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους. Στο κορυφολόγημα αυτής της περιόδου αφαιρούμε μια σημαντική ποσότητα βλάστησης, προκαλώντας επιπλέον μείωση του βάρους των φυτών, και άρα αποφεύγεται η κάμψη των συρμάτων. Διευκολύνονται επίσης οι πάσης φύσεως επεμβάσεις, τόσο χειροκίνητα όσο και μηχανικά. Η κορυφολόγηση γίνεται είτε με το χέρι είτε μηχανικά χρησιμοποιώντας κλαδευτικά μηχανήματα.

Αποφύλλωση (Ξεφύλλισμα)

Οι παραγωγοί γενικά αφαιρούν φύλλωμα από τα αμπέλια με το χέρι για δύο βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι για να βελτιωθεί ο αερισμός μέσα στην καλλιέργεια. Ο δεύτερος είναι για να διευκολυνθούν οι ψεκασμοί της καλλιέργειας που έχουν ως στόχο κυρίως την προστασία του φυτού από τις προσβολές διαφόρων παρασίτων και ασθενειών. Με την αραίωση των φύλλων, βοηθάμε τις ουσίες που εφαρμόζουμε με το ψέκασμα να έρχονται σε άμεση επαφή με τα σταφύλια. Στις κόκκινες ποικιλίες, ένας στόχος του ξεφυλλίσματος είναι επίσης η άμεση πρόσβαση των σταφυλιών στο ηλιακό φωτός, κάτι το οποίο τα βοηθά να αποκτήσουν έντονο κόκκινο χρώμα. Κατά γενικό κανόνα, μπορούμε να ξεφυλλίσουμε σε διάφορα στάδια, αλλά το πιο συνηθισμένο είναι περίπου 1,5 μήνα πριν τη συγκομιδή (συμβουλευτείτε το γεωπόνο σας).

Αραίωση άγουρων σταφυλιών (τσαμπιών)

Η αραίωση άγουρων τσαμπιών εφαρμόζεται συνήθως στις ποικιλίες οινοποίησης. Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει την αφαίρεση μερικών από τα ανώριμα τσαμπιά, όταν η παραγωγή είναι πολύ μεγάλη και το φυτό δεν μπορεί να τη συντηρήσει, προκαλώντας αναγκαστικά μείωση της ποιότητας στα σταφύλια. Γενικά, στους περισσότερους ευρωπαϊκούς αμπελώνες που παράγουν υψηλής ποιότητας κρασιά, οι αμπελουργοί επιλέγουν την ποιότητα έναντι της ποσότητας. Έχουμε περιπτώσεις όπου οι αγρότες αφαιρούν τα περισσότερα από τα τσαμπιά του αμπελιού, αφήνοντας μόνο ένα μικρό αριθμό τσαμπιών πάνω στο φυτό. Ισχυρίζονται ότι αυτή η τεχνική είναι που προκαλεί την υπεροχή των οίνων τους και τη δυνατότητα πώλησής τους σε τόσο υψηλές τιμές.

Αραίωση σταφυλιών κοντά στην ωρίμανση

Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει την αφαίρεση ραγών όταν τα τσαμπιά είναι πάρα πολύ πυκνά, με αποτέλεσμα οι ράγες να παραμορφώνονται καθώς συμπιέζονται για να χωρέσουν στο τσαμπί. Κυρίως στις επιτραπέζιες ποικιλίες, οι αμπελοκαλλιεργητές αφαιρούν μέρος των τσαμπιών, προκειμένου να δημιουργήσουν χώρο για να αναπτυχθούν σωστά τα υπόλοιπα εναπομείναντα σταφύλια. Εκτός από σωστό σχηματισμό των σταφυλιών, η αραίωση έχει και άλλο σημαντικό ρόλο. Διευκολύνει τον αερισμό ανάμεσα στις ράγες και αποτρέπει την ανάπτυξη μυκητολογικών λοιμώξεων.

Ωστόσο, αυτά είναι μόνο γενικές κατευθύνσεις που δεν πρέπει να ακολουθούνται χωρίς προσωπική έρευνα. Κάθε φυτό είναι διαφορετικό και χρειάζεται έναν μοναδικό συνδυασμό χειμερινών και καλοκαιρινών κλαδεμάτων προκειμένου να δώσει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα ποσότητας και ποιότητας. Μπορείτε να ζητήσετε συμβουλές από κάποιον αδειούχο γεωπόνο της περιοχής σας.

Μπορείτε να εμπλουτίσετε αυτό το άρθρο αφήνοντας ένα σχόλιο ή φωτογραφία από τα χειμερινά ή θερινά κλαδέματα στα δικά σας αμπέλια.

Αμπελουργία και οινολογία

Ενδιαφέροντα Στοιχεία για το Σταφύλι

Οφέλη στην υγεία μας από την κατανάλωση σταφυλιών

Το φυτό της Αμπέλου – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Καλλιέργεια Αμπελιού – Από το Α έως το Ω

Τι ποικιλία αμπέλου να φυτέψω

Εδαφικές Απαιτήσεις και Προετοιμασία εδάφους στην Καλλιέργεια Αμπέλου

Φύτευση Αμπελώνα και Αποστάσεις Πρέμνων – Αριθμός Αμπελιών ανά Στρέμμα

Συστήματα και μέθοδοι Διαμόρφωσης Σχήματος στο Αμπέλι

Κλάδεμα, Αποφύλλωση και Αραίωση Αμπελιού

Άρδευση Αμπέλου – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Λίπανση Αμπελιού – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Εχθροί και Ασθένειες της Αμπέλου

Τρύγος – Πότε και πώς γίνεται η συγκομιδή του Αμπελιού

Απόδοση Αμπέλου ανά στρέμμα

Η χρήση της τεχνολογίας στη σύγχρονη Αμπελουργία