Φύλλα του φυτού Katuk: Ένα συμπλήρωμα ζωοτροφών με προοπτικές

Είναι γνωστό ότι τα γαλακτοπαραγωγά βοοειδή στις αναπτυσσόμενες χώρες έχουν συχνά χαμηλότερες αποδόσεις γάλακτος και μικρότερες γαλακτικές περιόδους. Το κλίμα (υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος, υγρασία, κλπ.), οι χαμηλής ποιότητας ζωοτροφές, η χαμηλότερη χορήγηση συμπληρωμάτων, το γενικά χαμηλό γενετικό δυναμικό γαλακτοπαραγωγής (χρήση ζώων για πολλαπλές χρήσης όπως κρεατοπαραγωγή, γαλακτοπαραγωγή, κλπ) και η υψηλή συχνότητα εμφάνισης ασθενειών είναι μερικοί από τους παράγοντες που οδηγούν σε χαμηλές επιδόσεις των ζώων.

Στις τροπικές και υποτροπικές χώρες υπάρχει χάσμα μεταξύ των διαθέσιμων και των απαιτούμενων ποσοτήτων (και ποιότητας) ζωοτροφών. Τα μηρυκαστικά στις χώρες αυτές συχνά τρέφονται με ζωοτροφές πλούσιες σε λιγνίνη και υπολείμματα καλλιεργειών με χαμηλή περιεκτικότητα σε διαθέσιμη ενέργεια και άζωτο.

Είναι σημαντικό να αξιολογηθεί η θρεπτική αξία των διαθέσιμων πόρων ζωοτροφών, καθώς αυτές θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην υγεία και την παραγωγικότητα των ζώων.

Η παραγωγικότητα των μηρυκαστικών εξαρτάται από την επαρκή διατροφή όσον αφορά τη σύνθεση και την ποιότητα των ζωοτροφών, η οποία αντανακλάται κυρίως στην προαιρετική πρόσληψη και την πεπτικότητα. Η αξιολόγηση είναι επίσης κρίσιμη από περιβαλλοντική άποψη. Ο λόγος είναι ότι η απέκκριση μη χωνευμένων θρεπτικών συστατικών της τροφής και η εκπομπή αερίων επηρεάζουν το περιβάλλον.

1. Φυσιολογία του φυτού Katuk και η σημασία των φύλλων Katuk στην ανθρώπινη διατροφή

Το Sauropus androgynus (L.) Merr. είναι ένας πολυετής θάμνος αυτοφυής στη Νοτιοανατολική Ασία και καλλιεργείται ευρέως στην Ινδονησία και τη Μαλαισία. Το Katuk, ένα φυτικό είδος της οικογένειας Euphorbiaceae. Eίναι πλούσιο σε λιπαρά οξέα, φλαβονοειδή και πολυφαινόλες ως κύρια βιοδραστικά συστατικά και χρησιμοποιείται συνήθως ως φαρμακευτικό βότανο στη θεραπεία-πρόληψη του διαβήτη, του καρκίνου, της φλεγμονής, της μικροβιακής λοίμωξης, των ελκών, της παχυσαρκίας και των αλλεργιών. Ωστόσο, δεν συνιστάται η κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων φρέσκων ακατέργαστων (μη μαγειρεμένων) φύλλων Katuk σε βάθος χρόνου, διότι θα μπορούσε να συσχετιστεί με τη νόσο της βρογχιολίτιδας. Η κατανάλωση εκχυλίσματος φύλλων Katuk θεωρείται ότι αυξάνει την παραγωγή γάλακτος στις θηλάζουσες γυναίκες κατά τη διάρκεια της γαλουχίας έως και 50,7 g/100 g.

2. Θρεπτική αξία των φύλλων Katuk

Μια μελέτη των Nurdianti et al. (2023) ανέφερε ότι τα φύλλα Katuk είχαν:

• 911 g/kg ξηρής ουσίας (DM),
• 333 g/kg DM συγκέντρωση ακατέργαστης πρωτεΐνης,
• 111 g/kg DM ακατέργαστης τέφρας,
• 24,5 g/kg DM ακατέργαστου λίπους,
• 200 g/kg DM συγκέντρωσης φυτικών ινών,
• 11,9 g/kg DM συγκέντρωσης λιγνίνης

Τα φύλλα Katuk είχαν υψηλές συγκεντρώσεις CP και μη-ινωδών υδατανθράκων (333 και 332 g/kg ξηρής ουσίας- DM, αντίστοιχα). Η πεπτικότητα των ινών αυξήθηκε γραμμικά με την αύξηση της συμπλήρωσης των φύλλων Katuk σε δίαιτες με άχυρο χαμηλής ποιότητας.

Μια μελέτη ανέφερε ότι τα φύλλα Katuk περιέχουν ουσίες όπως στερόλες, ρητίνες, τανίνες, σαπωνίνες, αλκαλοειδή, φλαβονοειδή, τερπενοειδή, γλυκοσίδες, φαινόλες και κατεχόλες. Προηγούμενες μελέτες ανέφεραν ότι τα φύλλα Katuk περιέχουν 88,7 mg ταννίνες και 580 mg αλκαλοειδές παπαβερίνη ανά 100 g DM φύλλων Katuk.

Σε δίαιτες με άχυρο χαμηλής ποιότητας, η παραγωγή αερίων μετά από επώαση 24 ωρών αυξήθηκε γραμμικά με την αύξηση του συμπληρώματος των φύλλων Katuk. Εν τω μεταξύ, η παραγωγή αερίων μετά από επώαση 24 ωρών μειώθηκε γραμμικά με την αύξηση του συμπληρώματος των φύλλων Katuk σε άχυρα μέσης και υψηλής ποιότητας.

3. Τα φύλλα Katuk ως δυνητικό συμπλήρωμα ζωοτροφών

Μια άλλη μελέτη ανέφερε ότι η χορήγηση εκχυλισμάτων φύλλων Katuk σε μορφή σκόνης μπορεί να αυξήσει την παραγωγή γάλακτος σε προβατίνες. Η προσθήκη φύλλων Katuk (με ή χωρίς βιοσύμπλεγμα Zn) σε συμπυκνωμένη δίαιτα εγκύων Ettawah σε προχωρημένο στάδιο, θα μπορούσε να βελτιώσει την παραγωγή γάλακτος και το βάρος γέννησης του αρνιού. Επομένως, η προσθήκη φύλλων Katuk στη διατροφή θα μπορούσε επίσης να αυξήσει την παραγωγή γάλακτος των μηρυκαστικών. Η προσθήκη φύλλων Katuk θα μπορούσε να βελτιώσει τη συγκέντρωση ακατέργαστης πρωτεΐνης των ζωοτροφών. Με βάση τις θρεπτικές αξίες, τα φύλλα Katuk είχαν υψηλή συγκέντρωση ακατέργαστης πρωτεΐνης (333 g/kg DM) και ήταν πάνω από το εύρος 110-130 g/kg DM, που είναι επαρκές για τη συντήρηση και την ανάπτυξη των μικρών μηρυκαστικών (NRC, 2007) και ακόμη και των γαλακτοπαραγωγών βοοειδών για τη συντήρηση και τη γαλουχία (119 g/kg DM συγκέντρωσης CP- NRC, 2001). Αυτό το καθιστά πολύτιμο ως συμπλήρωμα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, ιδίως σε δίαιτες με ζωοτροφές χαμηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες (π.χ. in vitro ή in vivo) για τη διερεύνηση άλλων παραμέτρων προκειμένου να επιβεβαιωθούν οι τρέχουσες παρατηρήσεις.\

Πηγές

Bender, AE and Ismail, KS (1975) Nutritive value & toxicity of a Malaysian food, Sauropus albicans. Plants Foods for Man 1, 139–143.

Getachew, G., DePeters, E.J., Robinson, P.H., Fadel, J.G., 2005. Use of an In Vitro Rumen Gas Production Technique to Evaluate Microbial Fermentation of Ruminant Feeds and its Impact on Fermentation Products. Anim. Feed Sci. Technol. 123–124, 547–559.

Maisuthisakul, P, Pasuk, S and Ritthiruangdej, P (2008) Relationship between antioxidant properties and chemical composition of some Thai plants. Journal of Food Composition and Analysis 21, 229–240.

Menke, K.H. and Steingass, H., 1988. Estimation of the Energetic Feed Value Obtained from Chemical Analysis and In Vitro Gas Production using Rumen Fluid. Anim. Res. Devel. 28, p. 7-55.

Nasser, M.E.A., El-Waziry, A.M., Sallam, S.M.A., 2009. In Vitro Gas Production Measurements and Estimated Energy Value and Microbial Protein to Investigate Associative Effects of Untreated or Biological Treated Linen Straw and Berseem Hay. In: Papachristou T.G. (ed.), Parissi Z.M. (ed.), Ben Salem H. (ed.), Morand–Fehr P. (ed.), Nutritional and Foraging Ecology of Sheep and Goats.  Zaragoza: CIHEAM / FAO / NAGREF, 2009. p. 261–266 (Options Méditerranéennes: Série A. Séminaire Méditerranéens. 85, p. 261–266.

National Research Council. 2001. Nutrient Requirements of Dairy Cattle. 7th rev. ed. Natl. Acad. Sci., Washington, DC.

Noach, YR, Handayani, HT and Henuk, YL (2020) Birth weight, milk production, and milk quality of Ettawah grade goat at first kidding period supplemented with concentrate contained katuk (Sauropus androgynous) leaf flour and Zn bio complex. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, p. 012060. IOP Publishing.

Nurdianti, R.R., Böttger, C., Südekum, K.H., 2017. “In Vitro Rumen Fermentation of Sauropus androgynus (L.) Merr. Compared to Hays of Different Quality”. Tropentag, September 20-22, 2017, Bonn. “Future Agriculture: Socio-ecological transitions and bio-cultural shifts”. Germany.

Nurdianti, R., Nuryana, R., Handoko, A., Hernaman, I., Ramdani, D., Jayanegara, A., Dickhoefer, U., Böttger, C., Südekum, K. (2023). Nutritional compositions of Katuk leaves and their supplementation to hays of different quality: An in vitro study. The Journal of Agricultural Science, 1-10. doi:10.1017/S002185962300031X

Padmavathi, P and Rao, MP (1990) Nutritive value of Sauropus androgynus leaves. Plant Foods for Human Nutrition 40, 107–113.

Paul, M and Beena Anto, K (2011) Antibacterial activity of Sauropus androgynus (L.) Merr. International Journal of Plant Sciences 6, 189–192.

Selvi, VS and Bhaskar, A (2012) Characterization of anti-inflammatory activities and antinociceptive effects of papaverine from Sauropus androgynus (L.) Merr. Global Journal of Pharmacology 6, 186–192.

Singh, S, Singh, DR, Salim, KM, Srivastava, A, Singh, LB and Srivastava, RC (2011) Estimation of proximate composition, micronutrients and phytochemical compounds in traditional vegetables from Andaman and Nicobar Islands. International Journal of Food Sciences and Nutrition 62, 765–773

Suprayogi, A., 1993. Meningkatkan Produksi Susu Kambing melalui Daun Katuk (Sauropus androgynus (L. Merr). Agrotek. 1(2), p. 61–62.

Taphizadeh, A., Palangi, A, Safamehr, A., 2008. Determining Nutritive Value of Alfalfa Cuts using In Situ and Gas Production Techniques. A. J. Anim. Vet. Sci. 3, p. 85-90.

Zhang, Bd, Cheng, Jx, Zhang, Cf, Bai, Yd, Liu, Wy, Li, W, Koike, K, Akihisa, T, Feng, F and Zhang, J (2020) Sauropus androgynus L. Merr. – a phytochemical, pharmacological and toxicological review. Journal of Ethnopharmacology 257, 112778.