Τι είναι ο Βιολογικός Έλεγχος (βιο-έλεγχος) και πώς εφαρμόζεται στη γεωργία;

Αυτό το άρθρο στοχεύει στην διάδοση απλών και ασφαλών στρατηγικών μέσω παροχής πληροφοριών τεχνικής υποστήριξης που επιτρέπουν στους αγρότες να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα του Φυσικού Βιολογικού Ελέγχου (παρασίτων, εντόμων και φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών) στην παραγωγή τους. Έτσι, η βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων επιτυγχάνεται ταυτόχρονα με την αύξηση της παραγωγής και της απόδοσης.

Είναι γνωστό ότι η υπερβολική και χωρίς διάκριση εφαρμογή φυτοφαρμάκων, εκτός από την αύξηση του κόστους παραγωγής που επιφέρει, προκαλεί τεράστια κοινωνικο-περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως:

1. Αντοχή των παρασίτων στα ενεργά συστατικά των αγροχημικών.
2. Μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική ζημιά στα οικοσυστήματα, τους βιοτόπους και την βιοποικιλότητα.
3. Μη αναστρέψιμη βλάβη στην ανθρώπινη υγεία λόγω της άμεσης επαφής με τα φυτοφάρμακα και της αναπόφευκτης παρουσίας τοξικών υπολειμμάτων στα τρόφιμα.

Ο φυσικός βιολογικός έλεγχος συμβαίνει όταν κάποιος φυσικός εχθρός, που βρίσκεται στο σημείο, επιτίθεται ως αρπακτικό, στο παράσιτο που έχει προσβάλει την καλλιέργεια εκείνη τη στιγμή.

Επομένως, ο φυσικός βιολογικός έλεγχος, αν και επιθυμητός, δεν μπορεί να λάβει χώρα παρά μόνο αυθόρμητα. Επομένως, πολλές φορές δεν αρκεί για επιτυχή αντιμετώπιση των προσβολών από παράσιτα.

Ένας από τους συνηθισμένους τρόπους διέγερσης και ενίσχυσης της αύξησης των πληθυσμών των φυσικών εχθρών των παρασίτων είναι μέσω της συστηματοποιημένης αναπαραγωγής αρπακτικών σε εξειδικευμένα εργαστήρια για μετέπειτα απελευθέρωσή τους σε προσβεβλημένες καλλιέργειες.

Αυτή η διαδικασία ονομάζεται Τεχνητός Βιολογικός Έλεγχος και συνίσταται στην παραγωγή αρπακτικών σε βιομηχανική κλίμακα σε εργαστήρια για μεταγενέστερη μαζική εφαρμογή/απελευθέρωση σε καλλιέργειες. Αυτός ο τύπος ελέγχου είναι πολύ γρήγορος και παρόμοιος με τα φυτοφάρμακα.

Ωστόσο, αυτές οι πρακτικές, εκτός από πολύ ακριβές, είναι δύσκολα εφαρμόσιμες για τους μέσους αγρότες, οι οποίοι συνήθως παράγουν για ιδιοκατανάλωση ή για διάθεση στο τοπικό εμπόριο.

Όταν ενισχύεται ο φυσικός βιολογικός έλεγχος, μέσω συστηματοποιημένων ερεθισμάτων, με μη αυθόρμητες ενέργειες, που στοχεύουν στην αύξηση των πληθυσμών των αρπακτικών και την πλήρη εξάλειψη των παρασίτων στις καλλιέργειες, λέμε ότι εφαρμόζουμε Βιολογικό Έλεγχο.

Επομένως, ο Βιολογικός Έλεγχος είναι μια φυσική μέθοδος καταπολέμησης των παρασίτων των καλλιεργειών που ανήκει στον τομέα της αγροοικολογίας. Είναι οικονομικά και οικολογικά βιώσιμος, κοινωνικά δίκαιος, πολιτισμικά και τεχνολογικά κατάλληλος και αποδεδειγμένα αποτελεσματικός.

Συνίσταται ιδιαίτερα για εφαρμογή σε εκμεταλλέυσεις μικρών παραγωγών. Αποτελεί μια βιώσιμη και κοινωνικο-περιβαλλοντικά σωστή στρατηγική για την καταπολέμηση των παρασίτων των καλλιεργειών, χωρίς να επηρεάζονται τα οικοσυστήματα, οι οικότοποι και η βιοποικιλότητα.

Αυτός ο τύπος καταπολέμησης ενθαρρύνει την εγκατάσταση ωφέλιμων βιολογικών παραγόντων, που ευρέως αποκαλούνται αρπακτικά, καθώς αναγνωρίζονται ως φυσικοί εχθροί των γεωργικών παρασίτων. Με αυτόν τον τρόπο, συμβάλλουν στην αύξηση και στην διασφάλιση της υγιεινής παραγωγής, απαλάσσοντά την από επικίνδυνες χημικές ουσίες.

Ως εκ τούτου, οι προσπάθειες υποστήριξης της μεθόδου του βιολογικού ελέγχου θα πρέπει να επικεντρωθούν σε απλές στρατηγικές ενίσχυσης της αύξησης των ωφέλιμων βιολογικών παραγόντων, οι οποίοι με την σειρα τους ενισχύουν την αποτελεσματικότητα του φυσικού βιολογικού ελέγχου, που είναι το αντικείμενο αυτού του άρθρου.

1- Κατάλληλη διαχείριση κατά των παρασίτων για το έδαφος:

• Χρησιμοποιήστε μόνο πιστοποιημένους και υγιείς σπόρους
• Εφαρμόστε αμειψισπορά για δύο έως τρία χρόνια, κατά προτίμηση με αγρωστώδη
• Αφήστε την μεγαλύτερη δυνατή απόσταση μεταξύ των φυτών για να διευκολύνετε τον αερισμό τους
• Μην αφήνετε οργανική ύλη συσσωρευμένη ή διασπαρμένη μέσα ή κοντά στα χωράφια
• Εφρμόστε κομποστοποίηση, οργανικά λιπάσματα και παρασιτοκτόνα.

Για να παράξετε τα παραπάνω, χρησιμοποιήστε υπολείμματα καλλιεργειών, ειδικά μετά την τελευταία συγκομιδή: φύλλα, δημητριακά, άχυρο, λαχανικά, μολυσμένα φρούτα κ.λπ., καθώς και κοπριά ζώων.

2- Φύτευση και διατήρηση ανθοφόρων φυτικών ειδών δίπλα στις κύριες καλλιέργειες, που μπορούν να αποτελέσουν καταφύγιο και τροφή για φυσικούς εχθρούς των παρασίτων της κύριας καλλιέργειας.

Ο ηλίανθος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συμπληρωματικός βιολογικός παράγοντας για την ενίσχυση του φυσικού βιολογικού ελέγχου σε διάφορες καλλιέργειες, όπως σόγια, φασόλια, φιστίκια, καλαμπόκι, ντομάτες κ.λπ. Το κίτρινο χρώμα του διεγείρει το ένστικτο του εντόμου για αναζήτηση τροφής, καθώς υπάρχει μια ισχυρή σχέση μεταξύ αυτού του χρώματος και της παρουσίας κόκκων γύρης στο κέντρο των λουλουδιών, όπου βρίσκεται το νέκταρ.

Για το σκοπό αυτό, ο ηλίανθος πρέπει να φυτευτεί στα όρια των κύριων καλλιεργειών για να σχηματίσει ένα φυσικό φράγμα ενάντια στα βλαβερά έντομα, τα οποία προτιμούν να τρέφονται με τα φύλλα και τις ταξιανθίες του και έτσι δεν κινούνται στο εσωτερικό της καλλιέργειας. Κάποιες φορές, μπορεί να φυτευτεί και ως συγκαλλιέργεια.

Μπορεί επίσης να θεωρηθεί φυτό παγίδα, γιατί όταν φυτεύεται σε καλλιέργειες, προσελκύει και τα επιβλαβή έντομα,αλλά και τους φυσικούς εχθρούς τους, ευνοώντας την τοπική θήρευση.

Μερικά παράσιτα που προσελκύονται από τον ηλίανθο: ακάρεα, αλευρώδεις, σκαθάρια του είδους Astylus variegatus, τα γένη Diabrotica, Paranapiacaba, Microtheca, τα έντομα Oxydia saturniata, καθώς και εκείνα του γένους Spodoptera και Helicoverpa.

Μερικοί θηρευτές που προσελκύονται από τους ηλίανθους είναι: πουλιά, παρασιτικές σφήκες, πασχαλίτσες, κοριοί και έντομα-επικονιαστές (μέλισσες, βομβίνοι και σφήκες).

Hλίανθος που προστατεύει καλλιέργεια ντομάτας

Συνιστώμενη απόσταση για φύτευση ηλίανθου ως βοηθητικό μέσο για τον φυσικό βιολογικό έλεγχο.

Η απόσταση εξαρτάται κάθε φορά από την κύρια καλλιέργεια.

Έχετε υπόψη ότι ο ηλίανθος έχει πολλές σημαντικές χρήσεις, όπως η παραγωγή λαδιού, η πώληση ως ζωοτροφή, καθώς και η πώληση ως χλωρή λίπανση. Όλες αυτές οι χρήσεις μπορούν να ενισχύσουν το εισόδημα των αγροτών.

Έχετε, επίσης, υπόψη ότι το βλαστικό στάδιο του ηλίανθου μπορεί να διαφέρει από τον κύκλο της κύριας καλλιέργειας. Είναι ιδανικό, λοιπόν, να μεταφυτεύσετε τον ηλίανθο λίγες μέρες μετά την φύτευση της κύριας καλλιέργειας. Έτσι, οι ταξιανθίες θα είναι παρούσες σε όλο το βλαστικό στάδιο της κύριας καλλιέργειας. Μερικές φορές, απαιτείται η μεταφύτευση ηλίανθων στο χωράφι δύο με τρεις φορές μέχρι την ολοκλήρωση της συγκομιδής της κύριας καλλιέργειας.

Έτσι, κατά την δοκιμή, συνίσταται η τήρηση απόστασης από μισό έως ένα μέτρο στα όρια της καλλιεργούμενης έκτασης.

Εάν φυτευτεί ως συγκαλλιέργεια, μια πρόταση είναι να φυτέψετε μια σειρά ηλίανθων κάθε δύο ή τρεις σειρές της κύριας καλλιέργειας, με απόσταση 70 cm μεταξύ των δύο σειρών και απόσταση 30 cm μεταξύ των ηλίανθων στη σειρά της.

Δείτε περισσότερα: 

Πώς να φτιάξετε και να χρησιμοποιήσετε τα βιολιπάσματα με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα

Κομποστοποίηση: Βασικές Αρχές και Οδηγίες