Συγκομιδή, Απόδοση και Αποθήκευση της πασιφλόρας

Πόση είναι η απόδοση των φρούτων του πάθους;

Μια καλλιέργεια με φρούτα του πάθους 1-2 ετών παράγει συνήθως μεταξύ 5 και 15 κιλών καρπών ανά φυτό. Σε ένα στρέμμα γης, η συνολική παραγωγή φρούτων του πάθους μπορεί να κυμαίνεται από 250 – 500 κιλά, που μεταφράζεται σε περίπου 18.000 έως 35.000 καρπούς 9ανάλογα και με την ποικιλία). 

Πότε και πώς να συγκομίζονται τα φρούτα του πάθους

Ωρίμανση: Ο καρπός που αναπτύσσεται παραμένει πράσινος μέχρι να ωριμάσει πλήρως. Σε αυτό το σημείο, το χρώμα του αλλάζει γρήγορα μέσα σε λίγες ημέρες. Όταν ωριμάσουν, τόσο τα κίτρινα όσο και τα μωβ φρούτα του πάθους πέφτουν φυσικά στο έδαφος, χωρίς αυτό να προκαλεί ζημιά στην παχιά φλούδα τους. Μόλις πέσει το φρούτο του πάθους, αρχίζει να χάνει υγρασία και μπορεί γρήγορα να αποκτήσει ρυτιδιασμένη όψη αν εκτεθεί σε ζεστές και ξηρές συνθήκες. Ενώ ο χυμός στο εσωτερικό αυτών των φρούτων παραμένει ασφαλής για κατανάλωση, η μη ελκυστική εμφάνισή τους τα καθιστά ακατάλληλα για την αγορά. Ωστόσο, τα καθαρά και άθικτα φρούτα μπορούν να αποθηκευτούν σε σακούλες πολυαιθυλενίου σε θερμοκρασία 10°C για έως και τρεις εβδομάδες χωρίς σημαντική απώλεια ποιότητας. 

Συλλογή των φρούτων του πάθους στο στάδιο της ωρίμανσης

Η ωρίμανση των φρούτων του πάθους αναφέρεται στο στάδιο στο οποίο ο καρπός έχει αναπτυχθεί πλήρως και είναι έτοιμος για κατανάλωση ή συγκομιδή. Αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τον καθορισμό της γεύσης, της υφής και της ποιότητας του φρούτου. Η ωριμότητα των φρούτων πάθους μπορεί να προσδιοριστεί μέσω διαφόρων δεικτών:

• Χρώμα: Τα φρούτα του πάθους αλλάζουν χρώμα καθώς ωριμάζουν. Το ακριβές χρώμα εξαρτάται από την ποικιλία, αλλά τα πιο κοινά χρώματα του καρπού είναι το πράσινο, το κίτρινο και το μωβ. Το φρούτο φτάνει στο αποκορύφωμα της ωριμότητάς του όταν έχει αποκτήσει το χαρακτηριστικό του χρώμα και η φλούδα έχει αλλάξει από πράσινη σε ≥75% κίτρινη ή μοβ
• Υφή: Ένα ώριμο φρούτο του πάθους πρέπει να έχει καλή συνεκτικότητα αλλά ελαφρώς ελαστική υφή όταν το πιέζετε απαλά. 
• Βάρος: Καθώς το φρούτο ωριμάζει, τείνει να γίνεται βαρύτερο λόγω της αύξησης της περιεκτικότητας σε χυμό. Το βάρος κυμαίνεται από 25-48g κατά μέσο όρο.
• Ρυτιδιασμένη υφή: Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα φρούτα του πάθους εμφανίζουν ελαφρές ρυτίδες ή λεπτές γραμμές στην εξωτερική φλούδα καθώς ωριμάζουν. 
• Άρωμα: Η ένταση του αρώματος αυξάνεται καθώς ο καρπός ωριμάζει.
• Περιεκτικότητα σε υγρασία: Ο καρπός είναι συνήθως έτοιμος για συλλογή όταν η περιεκτικότητά του σε υγρασία είναι περίπου 80 % ή λιγότερο.

Τα ακριβή σημάδια ωριμότητας μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την ποικιλία του φρούτου του πάθους. Οι αγρότες συχνά βασίζονται σε έναν συνδυασμό αυτών των δεικτών για να καθορίσουν τη βέλτιστη ώρα συγκομιδής. Η πασιφλόρα συνήθως αρχίζει να καρποφορεί περίπου 12 έως 18 μήνες μετά τη μεταφύτευση, ανάλογα με το μέγεθος των φυτών. Μια άλλη ένδειξη είναι ότι οι καρποί ωριμάζουν περίπου 70-75 ημέρες μετά την ανθοφορία ( Robert et Ching, 2014).

Για τον προσδιορισμό της ωριμότητας μπορεί να εφαρμοστεί η ακόλουθη διαδικασία: 

• Διαλέξτε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα καρπού (καρπών) που έχει ήδη αποκτήσει το μέσο ώριμο μέγεθος της συγκεκριμένης ποικιλίας. Αποθηκεύστε τον καρπό σε θερμοκρασία δωματίου μέχρι να ωριμάσει. Η εμπειρία αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τον προσδιορισμό της ωριμότητας συλλογής. Εάν υπάρχει αμφιβολία, είναι προτιμότερο να περιμένετε παρά να συγκομίζετε πρόωρα.

Πώς να συγκομίζετε τα φρούτα του πάθους;

Συγκομιδή: Ενώ η συγκομιδή των καρπών απευθείας από το φυτο είναι δυνατή, μπορεί να είναι δύσκολο να διασφαλιστεί ότι οι καρποί είναι πλήρως ώριμοι στο εσωτερικό τους. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να συλλέγετε τακτικά τους καρπούς που έχουν πέσει για να διατηρήσετε την ποιότητα μετά τη καλή απόδοσή τους. Τα ώριμα φρούτα του πάθους παραμένουν σταθερά, αλλά αρχίζουν να εμφανίζουν ρυτιδιασμένη όψη με την πάροδο του χρόνου, καθώς χάνουν νερό κυρίως από τη φλούδα. 

Συνιστάται η συγκομιδή των καρπών λίγο πριν ή αμέσως μετά την πτώση τους για να εξασφαλιστεί η βέλτιστη γεύση, καθώς η συλλογή άγουρων καρπών έχει ως αποτέλεσμα μια δυσάρεστη “ξυλώδη” γεύση. Να χειρίζεστε πάντα προσεκτικά τους καρπούς κατά τη συγκομιδή και τη συσκευασία, επειδή μελανιάζουν και γρατζουνίζονται εύκολα. Οι άνθρωποι που συγκομίζουν τα φρούτα θα πρέπει να φορούν γάντια κατά τη συγκομιδή για να διασφαλίσουν ότι τα νύχια τους δεν θα γρατζουνίσουν τους καρπούς. Οι καρποί πρέπει να κόβονται και όχι να τραβιούνται από τα φυτα. Η χρήση κατάλληλου εξοπλισμού θα αποτρέψει τις περιττές ζημιές στους καρπούς, θα εξοικονομήσει εργατοώρες και θα κάνει τη διαδικασία πιο ασφαλή. 

Τα φρούτα που προορίζονται για εξαγωγές θα πρέπει να συγκομίζονται δύο φορές την εβδομάδα, προτούν πέσουν με φυσικό τρόπο. Οι καρποί που προορίζονται για τη νωπή αγορά δεν πρέπει να αφήνονται να πέφτουν στο έδαφος, ιδίως αν προορίζονται για εξαγωγή. Στην περίπτωση χειρωνακτικής συγκομιδής, ο γεωργός πρέπει να κόψει τους καρπούς από το χωράφι. Κάθε μίσχος πρέπει να κόβεται με κοφτερό μαχαίρι ή ψαλίδι σε μήκος 4 έως 6 cm για να αποφευχθεί η απώλεια νερού. Τα φρούτα του πάθους δεν πρέπει ποτέ να συγκομίζονται όταν είναι βρεγμένα, καθώς αυτό ευνοεί την εξάπλωση των ασθενειών!

Χειρισμός: Τα υγιή φρούτα πρέπει να μεταφέρονται σε πάνινες σακούλες συλλογής. Για να αποφύγετε τη συμπίεση, πρέπει να βάζετε μέχρι 15 κιλά φρούτων ανά δοχείο συγκομιδής. Οι σάκοι πρέπει να είναι καθαροί στο εσωτερικό τους. Μην μεταφέρετε πολλούς καρπούς σε έναν τέτοιο σάκο συλλογής ταυτόχρονα. Οι καρποί που βρίσκονται ψηλά μπορούν να προσεγγιστούν με μια σκάλα. Τα φρούτα πρέπει να λαμβάνονται ένα προς ένα από τον σάκο συλλογής με το χέρι και να τοποθετούνται στους δίσκους/ χαρτοκιβώτια. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τη μεταφορά των φρούτων στο συσκευαστήριο. Οι δίσκοι που περιέχουν φρούτα και περιμένουν τη μεταφορά πρέπει να διατηρούνται στη σκιά κάτω από τα δέντρα. Εάν δεν υπάρχει αρκετή σκιά, τα φρούτα πρέπει να καλύπτονται με άδειους δίσκους και να τοποθετούνται ανάποδα. 

Μην απλώνετε μουσαμά πάνω από τους δίσκους, διότι αυτό θα μειώσει τον αερισμό και θα προκαλέσει αύξηση της θερμοκρασίας. Οι συγκομισμένοι καρποί πρέπει να απομακρύνονται από τον οπωρώνα το συντομότερο δυνατό. Είναι σημαντικό να συσκευάζονται και να αποστέλλονται τα φρούτα στην αγορά ή να τοποθετούνται σε αποθήκη με κλιματισμό την ημέρα της συγκομιδής τους. Κάθε μίσχος του καρπού πρέπει να κόβεται με κοφτερό μαχαίρι σε μήκος 6 έως 12 mm. 

Προετοιμασία των φρούτων πάθους για την αγορά

Για να ελαχιστοποιήσετε τις περιττές ζημιές, συνιστάται ο χειρισμός των φρούτων του πάθους να μειωθεί στο ελάχιστο. Κατά την προετοιμασία των φρούτων πάθους για να διατεθούν στην αγορά, θα πρέπει να ακολουθούνται διάφορα βήματα:

• Καθαρισμός: Τα φρούτα του πάθους πρέπει να καθαρίζονται για να απομακρυνθούν τυχόν ρύποι/υπολείμματα στην εξωτερική επιφάνεια. Αυτό μπορεί να γίνει με απαλό ξέπλυμα των φρούτων με νερό.
• Kέρωμα (προαιρετικά): Ορισμένοι παραγωγοί ή διανομείς μπορούν να εφαρμόσουν ένα λεπτό στρώμα κεριού στα φρούτα. Αυτό μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της εμφάνισης του καρπού και να παρέχει μια προστατευτική επίστρωση. Ωστόσο, το κερί δεν είναι πάντα απαραίτητο και εξαρτάται από τις προτιμήσεις και τις απαιτήσεις της αγοράς.
• Διαλογή/ταξινόμηση: Τα φρούτα του πάθους πρέπει να ταξινομούνται ή να διαβαθμίζονται με βάση παράγοντες όπως το μέγεθος, το χρώμα και η συνολική ποιότητα. Αυτό εξασφαλίζει τη συνοχή και την ομοιομορφία του τελικού προϊόντος. Η διαλογή μπορεί να γίνει χειροκίνητα ή με τη χρήση αυτοματοποιημένων μηχανημάτων.
• Συσκευασία: Τα διαλεγμένα και ταξινομημένα φρούτα πάθους συσκευάζονται στη συνέχεια σε κατάλληλα δοχεία ή υλικά συσκευασίας. Οι συνήθεις επιλογές περιλαμβάνουν κουτιά, κιβώτια ή δίσκους. Η συσκευασία πρέπει να παρέχει κατάλληλο αερισμό για την αποφυγή συσσώρευσης υγρασίας και τη διατήρηση της ποιότητας των φρούτων.

Φροντίδα των φρούτων του πάθους μετά τη συγκομιδή

Όταν ολοκληρωθεί η συγκομιδή, ο αγρότης μπορεί να πιστεύει ότι η δουλειά έχει τελειώσει. Τα προϊόντα που έχουν σημάδια από μώλωπες  είναι πιθανό να υποβαθμιστούν ή να σαπίσουν ταχύτερα από τους μη τραυματισμένους ιστούς. Για αυτό  θα πρέπει να διαχωρίζονται και να διατίθενται στο εμπόριο ή να καταναλώνονται πρώτα. Η απομόνωση των προσβεβλημένων φρούτων είναι χρήσιμη για τη μείωση της εξάπλωσης της σήψης. Όταν οι καρποί συγκομίζονται σε χαμηλές θερμοκρασίες η αλλοίωση τους μειώνεται. 

Ώριμα φρούτα του πάθους  Credits: Ali Sarkhosh, UF/IFAS

Αποθήκευση των φρούτων του πάθους – Πώς να αποθηκεύσετε τα φρούτα του πάθους

Τα φρούτα μπορούν να ωριμάσουν και να αποθηκευτούν σε θερμοκρασία 7 έως 10°C  με σχετική υγρασία 85 έως 90%. Η ωρίμανση είναι πολύ γρήγορη στους 20 έως 30º C. Σε αυτές τις θερμοκρασίες, έχουν διάρκεια ζωής 2 εβδομάδων. Οι ώριμοι καρποί μπορούν να διατηρηθούν για μία εβδομάδα στους 2,22-7,22º C. Τα μωβ φρούτα του πάθους είναι πιο ανθεκτικά και μπορούν να αποθηκευτούν στους 3 έως 5°C για 3 έως 5 εβδομάδες. 

Συνιστάται η εφαρμογή μυκητοκτόνου πριν από την αποθήκευση για τη διατήρηση της ποιότητας των καρπών. Τα κίτρινα φρούτα του πάθους μπορούν να αποθηκευτούν συσκευασία τροποποιημένης ατμόσφαιρας (ΜΑ), οι οποίες δημιουργούν ελεγχόμενες συνθέσεις αερίων γύρω από τα φρούτα κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης. Κατά την αποθήκευση σε θερμοκρασίες 6 έως 10°C για περίοδο 3 έως 4 εβδομάδων, οι καρποί παρουσίασαν μειωμένη συρρίκνωση σε σύγκριση με μη εφαρμογή τροποποιημένης ατμόσφαιρας. Επιπλέον, η χρήση μεμβράνης και διαφόρων επικαλύψεων έχει βρεθεί ότι είναι αποτελεσματική στη μείωση της απώλειας νερού τόσο στα κίτρινα όσο και στα μωβ φρούτα του πάθους. Οι τεχνικές αυτές συμβάλλουν στη διατήρηση της περιεκτικότητας των φρούτων σε υγρασία και στην αποφυγή υπερβολικής αφυδάτωσης κατά την αποθήκευση. Σε γενικές γραμμές, τα φρούτα που αποθηκεύονται σε πλαστικές σακούλες στους 5-10º C, παραμένουν σε καλή κατάσταση για δύο ή περισσότερες εβδομάδες. Το σκούπισμα με παραφίνη και η αποθήκευση σε θερμοκρασία 5º έως 7º C και σχετική υγρασία 85 έως 90% μπορεί να αποτρέψει το τσαλάκωμα και να διατηρήσει την ποιότητα για 30 ημέρες. 

Η ζημία από την ψύξη στα κίτρινα φρούτα του πάθους εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα, όπως αλλαγές στο χρώμα του φλοιού, σχηματισμό κουκουτσιών, περιοχές που έχουν εμποτιστεί με νερό, ανομοιόμορφη ωρίμανση και αύξηση της σήψης.

Μετασυλλεκτικές ασθένειες των φρούτων του πάθους

Η πιο κοινή μετασυλλεκτική ασθένεια που προσβάλλει τα φρούτα του πάθους είναι η σκωριόχρους κηλίδωση, που προκαλείται από το παθογόνο Alternaria passiflorae. Η ασθένεια αυτή χαρακτηρίζεται από την παρουσία κυκλικών, βυθισμένων, ανοιχτόχρωμων καφέ κηλίδων στους ώριμους καρπούς. Η καστανή κηλίδα τείνει να είναι πιο σοβαρή μετά από θερμές και υγρές περιόδους στον αγρό. Μια άλλη ασθένεια, γνωστή ως κηλίδα Septoria (που προκαλείται από το Septoria passiflorae), προσβάλλει τους καρπούς στον αγρό και έχει ως αποτέλεσμα την ανομοιόμορφη ωρίμανση του φλοιού. Η σήψη των καρπών από Phytophthora (που προκαλείται από Phytophthora spp.) προκαλεί σκουροπράσινες υδαρές κηλίδες στους καρπούς, οι οποίες τελικά ξεραίνονται. Για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων αυτών των ασθενειών, μπορούν να ληφθούν διάφορα μέτρα, όπως η διατήρηση της υγιεινής του οπωρώνα, η μείωση της υψηλής υγρασίας με κλάδεμα για να ανοίξει ο θόλος και η εφαρμογή μυκητοκτόνων. Η εφαρμογή αυτών των πρακτικών βοηθά στον έλεγχο της εξάπλωσης και της σοβαρότητας των συμπτομάτων αυτών των ασθενειών στην καλλιέργεια φρούτων του πάθους.

Τα φρούτα του πάθους είναι ευαίσθητα στην διαταραχές λόγω χαμηλών θερμοκρασιών (Chilling Injury, CI). Στις κίτρινες ποικιλίες passion fruit, το CI μπορεί να εμφανιστεί κάτω από 7°C ενώ στις μωβ ποικιλίες, μπορεί να εμφανιστεί κάτω από 4°C. Τα συμπτώματα του CI περιλαμβάνουν το σχηματισμό κουκουτσιών και αλλοιώσεις στην επιφάνεια του καρπού, ανομοιόμορφο χρωματισμό της φλούδας, σκουρόχρωμο χρώμα του πολτού εσωτερικά, ανάπτυξη αρωματικών αλλοιώσεων και αυξημένη ευαισθησία στη σήψη. Η σοβαρότητα της ΚΙ εξαρτάται από τη θερμοκρασία και τη διάρκεια της έκθεσης. Χαμηλότερες θερμοκρασίες και μεγαλύτερος χρόνος έκθεσης οδηγούν σε σημαντικότερη βλάβη των ιστών του καρπού. Είναι σημαντικό να αποφεύγεται η έκθεση των καρπών του πάθους σε θερμοκρασίες κάτω από τα προαναφερθέντα όρια για παρατεταμένες περιόδους, ώστε να αποφεύγεται ή να ελαχιστοποιείται η ζημία από ψύξη.

Διαβάστε περισσότερα:

Φρούτο του πάθους: Ιστορία, χρήσεις και θρεπτική αξία

Τύποι & Ποικιλίες της πασιφλόρας και χαρακτηριστικά του φυτού

Προετοιμασία φύτευσης της πασιφλόρας: κλιματικές και εδαφολογικές απαιτήσεις

Συγκομιδή, Απόδοση και Αποθήκευση της πασιφλόρας

Πηγές:

Robert E. Paull and Ching Cheng Chen, 2014, Passion Fruit: Postharvest Quality-Maintenance Guidelines, Department of Tropical Plant and Soil Sciences,  University of Hawaiʻi

Mark Bailey, Ali Sarkhosh, Amir Rezazadeh, Joshua Anderson, Alan Chambers, and Jonathan Crane, 202, THE PASSION FRUIT IN FLORIDA, University of Florida

PASSION FRUIT, Postharvest Care and Market Preparation, 2004 Ministry of Fisheries, Crops and Livestock New Guyana Marketing Corporation National Agricultural Research Institute

Diseases fro Passionfruit, 2023 NZ Passionfruit Growers Association

Dhalaria, R.; Verma, R.; Kumar, D.; Puri, S.; Tapwal, A.; Kumar, V.; Kuca, K. Bioactive Compounds of Edible Fruits with Their Anti-Aging Properties: A Comprehensive Review to Prolong Human Life. Antioxidants 2020, 9, 1123.

Darnhofer, I., Fairweather, J. and Moller, H. (2010) ‘Assessing a farm’s sustainability: insights from resilience thinking’, International Journal of Agricultural Sustainability, Vol. 8, No. 3,pp.186–198.

De Lauwere, C.C. (2009) ‘Agricultural entrepreneurship and sustainability – is it a good or bad fit?’, in Millar, K., West, P.H. and Nerlich, B. (Eds.): Ethical Futures: Bioscience and FoodHorizons, pp.211–216, Wageningen Academic Publishers.

De Roest, K., Ferrari, P. and Knickel, K. (2018) ‘Specialization and economies of scale or diversification and economies of scope? Assessing different agricultural development pathways’, Journal of Rural Studies, Vol. 59, pp.222–231.

Ip RHL, Ang L-M, Seng KP et al (2018) Big data and machine learning for crop protection. Comput Electron Agric 151:376–383.

Jacott CN, Murray JD, Ridout CJ (2017) Trade-offs in arbuscular mycorrhizal symbiosis: disease resistance, growth responses and perspectives for crop breeding. Agronomy 7:75

Jamali SH, Cockram J, Hickey LT (2020) Is plant variety registration keeping pace with speed breeding techniques? Euphytica 216:131.

Johnson PTJ, Ostfeld RS, Keesing F (2015) Frontiers in research on biodiversity and disease. Ecol Lett 18:1119–1133.

Kashyap PL, Kumar S, Srivastava AK (2017) Nano diagnostics for plant pathogens. Environ Chem Lett 15:7– 13.

Joy P. P. & Sherin C.G. 2012. Pineapple Research Station (Kerala Agricultural University), Vazhakulam-686 670, Muvattupuzha, Ernakulam, Kerala, India. Tel. & Fax: 0485-2260832, Email: [email protected], [email protected], Web: www.kau.edu/prsvkm

Joy P. P. & Sherin C.G. 2013. Pineapple Research Station (Kerala Agricultural University), Vazhakulam-686 670, Muvattupuzha, Ernakulam, Kerala, India. Tel. & Fax: 0485-2260832, Email: [email protected], [email protected], Web: www.kau.edu/prsvkm