Πώς να μεγαλώσετε φυτά μπαμπού

Το μπαμπού θεωρείται ένα από τα πιο διάσημα και πολυπληθή φυτά παγκοσμίως. Χάρη στο ζωηρό πράσινο χρώμα, τον γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης και την ανθεκτικότητά του, το μπαμπού έχει γίνει πολύ δημοφιλές τόσο για καλλιέργεια σε κήπους και αστικά πάρκα, όσο και σε γλάστρες ή ακόμα και σε βάζα μέσα στο σπίτι. Ανάλογα με το είδος μπαμπού, τα φυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δομικό υλικό, ως καλλωπιστικά φυτά ή/και ως βιοκαύσιμα (όπως η βιοαιθανόλη). Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή υφασμάτων, επίπλων και χαρτιού. Ορισμένα είδη μπαμπού έχουν βρώσιμους βλαστούς που μπορούν να καταναλώσουν τα ζώα και οι άνθρωποι. Τα μπαμπού συνήθως προτιμώνται για τη δημιουργία φυσικού φράχτη, αφού μπορούν να αναπτυχθούν γρήγορα και να δημιουργήσουν πυκνές συστάδες.

Πώς να καλλιεργήσετε μπαμπού σε εξωτερικούς χώρους

Επιλογή ποικιλίας μπαμπού

Υπάρχουν περισσότερα από 1.700 είδη (βότανα, θάμνοι, δέντρα και αναρριχώμενα) και 2 κύριοι τύποι μπαμπού. Ο ένας τύπος ευδοκιμεί κυρίως σε τροπικά κλίματα, ενώ ο δεύτερος κυρίως σε εύκρατα με υψηλές θερμοκρασίες. Η κύρια διαφορά τους είναι ότι τα φυτά της πρώτης κατηγορίας αναπτύσσονται ως συστάδα σε ένα σημείο και επεκτείνονται πολύ αργά από το ένα μέρος στο άλλο, ενώ τα φυτά της δεύτερης κατηγορίας, χάρη στα λεπτά ριζώματα τους, μπορούν να επεκταθούν γρήγορα σε μεγάλες αποστάσεις. Ανάλογα με το είδος, τα μπαμπού μπορούν να γίνουν αρκετά ψηλά, φτάνοντας έως και τα 8-20 μέτρα (25-65 πόδια). Γενικά, ένα μπαμπού που ευδοκιμεί σε τροπικά κλίματα μπορεί να αναπτυχθεί κατά περίπου 30-60 cm (1-2 πόδια) ετησίως, ενώ οι ποικιλίες που ευδοκιμούν σε εύκρατα κλίματα μπορούν να αναπτυχθούν ακόμη πιο γρήγορα (90-1,5 m ή 3-5 πόδια κέρδος ετησίως). Ωστόσο, υπάρχουν και πολλές ποικιλίες νάνων μπαμπού.

Μερικά κοινά είδη είναι:

Όταν επιλέγετε μια ποικιλία μπαμπού, θα πρέπει να λάβετε υπόψη τις τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες, τον διαθέσιμο χώρο που έχετε για να αναπτυχθούν τα φυτά και τον σκοπό που θα εξυπηρετήσουν (π.χ., δημιουργία φράκτη). Επιπλέον, δεδομένου ότι τα μπαμπού καλλιεργούνται και για διακοσμητικούς λόγους, χαρακτηριστικά όπως το μέγεθος, το χρώμα και το σχήμα των συστάδων-βλαστών και των φύλλων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

Απαιτήσεις εδάφους και περιβάλλοντος για το μπαμπού: Πού να φυτέψετε ένα φυτό μπαμπού 

Τα μπαμπού μπορούν να αναπτυχθούν σε διάφορους τύπους εδάφους, αλλά έχουν καλύτερη απόδοση σε αμμώδη, αργιλώδη, πλούσια, ελαφρώς όξινα, καλά στραγγιζόμενα εδάφη με σχετικά υψηλό επίπεδο υγρασίας. Τα χαλαρής σύστασης εδάφη μπορούν να επιτρέψουν την ταχύτερη εξάπλωση των φυτών μπαμπού και την επέκταση των ριζωμάτων τους. Επιπλέον, τα φυτά μπορούν να αναπτυχθούν με επιτυχία σε ημισκιερές θέσεις, αλλά προτιμούν τις ηλιόλουστες. Όταν τα φυτά εκτίθενται σε αρκετό ηλιακό φώς, μεγαλώνουν πιο γρήγορα, γίνονται ψηλότερα και αποκτούν πιο ζωντανό πράσινο χρώμα. Αποφύγετε τοποθεσίες που είναι εκτεθειμένες σε ισχυρούς ανέμους, συγκρατούν νερό και είναι επιρρεπείς σε παγετό.

Πολλαπλασιασμός και Φύτευση μπαμπού

Τα μπαμπού μπορούν να πολλαπλασιαστούν τόσο με σπόρους όσο και βλαστικά. Ωστόσο, είναι πιο εύκολο για έναν ερασιτέχνη καλλιεργητή να αγοράσει ένα φυτό σε γλάστρα από ένα φυτώριο και να το μεταφυτεύσει σε ένα σημείο που επιθυμεί στον κήπο του. Τα φυτά πωλούνται συνήθως σε μεγάλες γλάστρες άνω των 2 λίτρων. Γενικά, η άνοιξη (ή οι αρχές καλοκαιριού) είναι η καλύτερη εποχή του χρόνου για φύτευση μπαμπού. Για να εξασφαλίσετε μια καλή εγκατάσταση του μπαμπού, αποφύγετε η φύτευση να γίνεται όταν ο καιρός είναι πολύ ζεστός ή πολύ κρύος. Εάν θέλουμε να δημιουργήσουμε μια πυκνή φύτευση, μπορούμε να τοποθετήσουμε τα νεαρά φυτά μπαμπού σε απόσταση περίπου 1 m (3 πόδια) μεταξύ τους. Μπορείτε να ανοίξετε μια τρύπα σε διπλάσιο μέγεθος απο αυτό της γλάστρας και λίγο πιο βαθιά (1-2 cm ή 1 in). Δεν χρειάζεται το βάθος φύτευσης να είναι μεγαλύτερο, επειδή τα μπαμπού είναι φυτά με ρηχές ρίζες. Αφαιρέστε το φυτό από την γλάστρα απαλά, απλώστε τις ρίζες ελαφρώς και τοποθετήστε το στο έδαφος. Μπορείτε να ξαναγεμίσετε την τρύπα με χώμα ή με ένα μείγμα χώματος και κομπόστ. Πιέστε απαλά για να βελτιώσετε την επαφή των ριζών με το χώμα και να μειώσετε το στρές λόγω μεταφύτευσης και έλλειψης νερού. Μπορείτε να προσθέσετε μια στρώση φύλλων ως εδαφοκάλυψη γύρω από τα φυτά για συγκράτηση της υγρασίας.

Έλεγχος εξάπλωσης μπαμπού

Τα φυτά μπαμπού, ειδικά αυτά που ευδοκιμούν σε εύκρατα κλίματα, μπορούν να επεκταθούν γρήγορα με τα ριζώματα τους. Αυτή η ικανότητα μπορεί να είναι επιθυμητή κατά τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης του φυτού, αλλά αργότερα συνήθως είναι πρόβλημα. Πιο συγκεκριμένα, τα μπαμπού μπορούν να σκοτώσουν τα περισσότερα άλλα είδη φυτών. Για τον λόγο αυτό, αν και είναι δύσκολο, είναι απαραίτητος ο έλεγχος της ανάπτυξής τους στους κήπους των σπιτιών. Μια επιλογή είναι να σκάψετε και να αφαιρέσετε τους στόλωνες των φυτών. Για να διασφαλίσουμε ότι τα φυτά μας θα αναπτυχθούν μόνο στην επιθυμητή περιοχή, μπορούμε πριν από τη φύτευση μπαμπού να δημιουργήσουμε-εγκαταστήσουμε ένα κατακόρυφο φράγμα σε βάθος τουλάχιστον 5-7,5 cm (2-3 ίντσες) και σε ύψος 7 cm (2-3 ίντσες). Εάν έχουμε επιλέξει μεγαλύτερα φυτά (π.χ., Phyllostachys), πρέπει να διασφαλίσουμε ότι έχουν αρκετό χώρο για να αναπτυχθούν. Σε αυτήν την περίπτωση, το φράγμα θα πρέπει να αφήνει μια περιοχή διαμέτρου μεγαλύτερης από 2,5 m (8 πόδια) για να επεκταθούν τα μπαμπού.

Απαιτήσεις σε νερό και θρεπτικά συστατικά των μπαμπού

Τα μπαμπού ευδοκιμούν σε πλούσια εδάφη με επαρκή επίπεδα υγρασίας. Ωστόσο, μετά την εγκατάσταση, τα φυτά χρειάζονται λίγη μόνο βοήθεια. Ετησίως απαιτούνται πάνω από 700 mm νερού, ενώ το βέλτιστο εύρος είναι 1500-3800 mm. Ως αποτέλεσμα, για καλή ανάπτυξη των φυτών χρειάζονται τουλάχιστον 2,5 cm νερού (1 ίντσα) (από βροχοπτώσεις ή πότισμα) εβδομαδιαίως. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, τα φυτά μπαμπού μπορεί να γίνουν ψηλότερα, ενώ αντίθετα, η ξηρασία, ειδικά στα νεαρά στάδια (πρώτοι 2 μήνες), μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια-θάνατο των φύλλων. Κατά τους θερμότερους μήνες, τα φυτά μπορεί να χρειάζονται πότισμα μία φορά κάθε 2 έως 4 ημέρες. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να αποφύγετε τη φύτευση μπαμπού σε εδάφη με κακή στράγγιση. Τα πιο μεγάλα σε ηλικία μπαμπού είναι πιο ανθεκτικά στην ξηρασία. Η άρδευση με ψεκαστήρες είναι δυνατή, αλλά οι σταλάκτες είναι η βέλτιστη επιλογή.

Για να καλύψουμε τις ανάγκες των φυτών μας σε θρεπτικά και να βοηθήσουμε την ανάπτυξή τους, μπορούμε να εφαρμόσουμε λίπασμα βραδείας αποδέσμευσης (1 κουταλιά της σούπας ανά φυτό). Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην είναι απαραίτητο κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους εάν έχουμε προσθέσει λίπασμα ήδη στον λάκκο φύτευσης. Στα μεταγενέστερα χρόνια, η λίπανση μπορεί να γίνεται μία ή δύο φορές τον χρόνο από τις αρχές της άνοιξης μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου. Συνήθως, η εφαρμογή ενός λιπάσματος πλούσιου σε άζωτο στις αρχές της άνοιξης είναι απαραίτητη, ενώ αργότερα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα ισορροπημένο λίπασμα. Συνίσταται να αφήνετε τα πεσμένα φύλλα στο εκάστοτε σημείο, καθώς τα μπαμπού μπορούν να επωφεληθούν από τα θρεπτικά συστατικά που αυτά περιέχουν.

Κορυφολόγημα και κλάδεμα

Καθώς τα μπαμπού μεγαλώνουν, μπορεί να χρειαστεί να τα «καθαρίσουμε» από αποξηραμένα φύλλα ή καλάμια. Κόβοντάς τα χρησιμοποιώντας πριόνι ή ψαλίδι, βοηθάμε τα φυτά να αναγεννηθούν, παρατείνουμε τη διάρκεια ζωής τους και τα βοηθάμε να διατηρήσουν μια επιθυμητή εμφάνιση. Αν το φυτό έχει γίνει πολύ πυκνό, μπορούμε να το αραιώσουμε αφαιρώντας μερικά καλάμια από τη βάση. Επιπλέον, μπορούμε να κόψουμε τις κορυφές των φυτών για να ελέγξουμε το ύψος τους και να ενθαρρύνουμε την παραγωγή υγιούς και άφθονου φυλλώματος.

Μπορεί να χρειαστεί να κάνουμε κορυφολόγημα σε παλαιότερα φυτά μπαμπού για να αφαιρέσουμε τυχόν ανθοφόρους βλαστούς. Παρά την ωραία εμφάνιση των λουλουδιών μπαμπού, η ανθοφορία μπορεί να αποδυναμώσει τα φυτά δραματικά και να οδηγήσει σε φυλλόπτωση ή ακόμα και θάνατο των φυτών. Αν παρατηρήσουμε ότι ολόκληρο το φυτό βγάζει λουλούδια, μπορούμε να το κόψουμε την άνοιξη. Μπορούμε επίσης να προσθέσουμε λιπάσματα πλούσια σε άζωτο, καθώς και να παρέχουμε νερό για να ενθαρρύνουμε την αναγέννηση των φυτών.

Παράσιτα και ασθένειες: Κοινά προβλήματα των μπαμπού

Τα μπαμπού γενικά δεν αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, ειδικά λόγω βιοτικών καταπονήσεων. Ωστόσο, ορισμένα ζητήματα που μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσουν οι καλλιεργητές μπαμπού είναι τα ακόλουθα:

• Σκωρίαση. Συμπτώματα: φύλλωμα με πορτοκαλί έως καφέ φλύκταινες 
• Σηψιρριζίες. Συμπτώματα: χλωρωτικό και μαρασμένο φύλλωμα, απώλεια φύλλων
• Προσβολή μπαμπού απο αφίδες. Συμπτώματα: τα φυτά μπορεί να έχουν κακή ανάπτυξη και τα έντομα εντοπίζονται στα φύλλα. Συνήθως, το φύλλωμα μπορεί να καλύπτεται από μια κολλώδη ουσία ή/και μούχλα (καπνιά).

Επειδή τα φυτά μπαμπού ανανεώνουν το φύλλωμά τους, αναμένεται η εμφάνιση κάποιων κίτρινων φύλλων. Ωστόσο, εάν παρατηρήσετε κάποια εκτεταμένη χλώρωση στα μπαμπού σας μπορεί να είναι σημάδι στρες (ξηρασία ή πλημμύρα, τροφοπενίες ή ακραίες θερμοκρασίες). Σε περίπτωση εκτεταμένου προβλήματος, καλό είναι να συμβουλευτείτε έναν πιστοποιημένο γεωπόνο.

Καλλιέργεια μπαμπού σε δοχεία-γλάστρες

Αν θέλετε να έχετε το μπαμπού σε γλάστρες στην αυλή ή στο μπαλκόνι σας, είναι καλύτερο να επιλέξετε μια απο τις ποικιλίες με καλή ανάπτυξη αλλά περιορισμένη τάση εξάπλωσης. Ξεκινήστε με μικρότερα φυτά. Ανάλογα με το αρχικό μέγεθος του φυτού (και την ρίζα του), είναι καλύτερο να το μεταφυτέψετε σε ένα μεγάλο δοχείο (45 cm ή 18 in σε πλάτος και βάθος). Επιπλέον, καθώς τα μπαμπού τείνουν να γίνονται πολύ ψηλά (ανάλογα με το είδος), είναι καλύτερο να επιλέξετε ένα βαρύ και φαρδύ δοχείο για να αποτρέψετε την ανατροπή των φυτών. Επιπλέον, πρέπει να ανοίξετε τρύπες στον πάτο της γλάστρας επιτρέποντας την αποστράγγιση του επιπλέον νερού μέσα σε λίγα λεπτά.

Για να βελτιώσουμε την αποστράγγιση, μπορούμε να προσθέσουμε χαλίκια στον πάτο των γλαστρών. Κατά προτίμηση, χρησιμοποιήστε ένα αργιλώδες μείγμα χώματος με λίγη ποσότητα κομποστ. Η μεταφύτευση πρέπει να γίνεται την άνοιξη. Μερικοί ερασιτέχνες καλλιεργητές μουλιάζουν την μπάλα χώματος του φυτού μπαμπού σε νερό για 1 ώρα πριν τη μεταφυτέψουν. Αυτό μπορεί να είναι απαραίτητο εάν τα φυτά που αγοράσαμε φαίνονται καταπονημένα λόγω ξηρασίας.

Επιλέξτε ένα ηλιόλουστο μέρος για να τοποθετήσετε τα μπαμπού που έχετε φυτέψει πρόσφατα σε γλάστρες, γιατί αυτό θα επιταχύνει την ανάπτυξή τους. Καλό είναι να αποφύγετε περιοχές που εκτίθενται σε ισχυρούς ανέμους. Μην ξεχνάτε να ποτίζετε άφθονα μετά την μεταφύτευση. Ενώ τα μπαμπού αντέχουν θερμοκρασίες κοντά στους 0 °C (32 °F), είναι καλύτερο να μεταφέρουμε τις γλάστρες μας σε προστατευμένο μέρος και να προστατεύσουμε επίσης και το ριζικό σύστημα από τον παγετό χρησιμοποιώντας μεμβράνες με φυσαλίδες (αεροπλαστ). Εάν η θερμοκρασία πέσει κάτω από τους 4 °C (39,2 °F), μπορούμε να τοποθετήσουμε τις γλάστρες μας σε εσωτερικούς χώρους μέχρι να ανέβει ξανά η θερμοκρασία.

Μπορούμε να εφαρμόσουμε λιπάσματα βραδείας αποδέσμευσης για να θρέψουμε τα φυτά μας και να ενισχύσουμε την ανάπτυξή τους. Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην είναι απαραίτητο κατά τον πρώτο χρόνο εάν έχουμε προσθέσει ήδη λίπασμα στο χώμα της γλάστρας. Κατά τα επόμενα χρόνια, μπορούμε να προσθέτουμε ένα βασικό υγρό λίπασμα μία ή δύο φορές από τις αρχές της άνοιξης μέχρι τα μέσα του φθινοπώρου. Θυμηθείτε ότι τα μπαμπού είναι ευαίσθητα στην ξηρασία, ειδικά στα αρχικά στάδια (πρώτοι 2 μήνες μετά τη φύτευση), επομένως το πότισμα δεν πρέπει να γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Κατά τους θερμότερους μήνες, τα φυτά σε δοχεία μπορεί να χρειάζονται πότισμα καθημερινά ή μία φορά κάθε 2 ημέρες. Το άγχος της ξηρασίας μπορεί να οδηγήσει σε φυλλόπτωση και πρόωρο θάνατο των φυτών.

Καθώς τα φυτά μεγαλώνουν μπορεί να χρειαστεί να μεταφερθούν σε μεγαλύτερα δοχεία μετά από μερικά χρόνια. Τέλος, αφού τα μπαμπού μπορούν να πολλαπλασιαστούν βλαστικά, μπορούμε να τα χωρίσουμε και να τα ξαναφυτέψουμε σε διαφορετικά σημεία.

Βιβλιογραφία

https://www.hindawi.com/journals/tswj/2020/7284203/

https://www.rhs.org.uk/plants/types/grasses/bamboo/growing-guide

https://erdb.denr.gov.ph/wp-content/uploads/2015/06/denr_v9.pdf

https://plants.ces.ncsu.edu/plants/bambusa-multiplex/

Ενδιαφέρουσες πληροφορίες, χρήσεις και είδη μπαμπού

Πώς να μεγαλώσετε φυτά μπαμπού