Πώς μπορεί η χρήση του κατσίγαρου να βελτιώσει την απόδοση της ελιάς;

Το επιτυχημένο παράδειγμα του Ισπανού ελαιοπαραγωγού Cruz Esteban και της ομάδας SUSTAINOLIVE του Πανεπιστημίου της Jaén.

Εδώ και αρκετά χρόνια, οι παραγωγοί και οι υπεύθυνοι του ελαιοτριβείου «Cruz Esteban» στο Mancha Real (χωριό κοντά στην πόλη Jaén), σκέφτονται να χρησιμοποιοήσουν οργανική ουσία για να εμπλουτίσουν το έδαφος των ελαιώνων τους. Με άλλα λόγια, η σκέψη ήταν να εφαρμόσουν οργανικά θρεπτικά συστατικά αντί για χημικά-ανόργανα λιπάσματα καθώς γνωρίζουν πλήρως την σημασία της διατήρησης του εδάφους ενός ελαιώνα σε καλή κατάσταση. Η αλήθεια είναι ότι στην περιοχή δεν υπάρχει αρκετό ζωικό κεφάλαιο και επομένως δεν παράγεται αρκετή κοπριά. Ωστόσο, υπάρχει άφθονη ποσότητα κατσίγαρου.

«Δεν είναι ωραίο να βλέπεις πώς η οργανική ύλη και τα θρεπτικά συστατικά που απομακρύνονται κατά την συγκομιδή της ελιάς χάνονται και, τελικά, θεωρούνται απόβλητα μετά την εξαγωγή του ελαιολάδου», λέει ο Tomás Soria, ελαιοπαραγωγός και στέλεχος του ελαιοτριβείου «Cruz Esteban». «Γνωρίζουμε ότι ο κατσίγαρος, το κύριο υποπροϊόν του ελαιοτριβείου, που παράγεται σε τεράστιες ποσότητες (από τα τέλη Οκτωβρίου έως τα μέσα Φεβρουαρίου), είναι πλούσιος σε οργανική ουσία και διατηρεί το μεγαλύτερο μέρος των θρεπτικών συστατικών που υπήρχαν στο προϊόν που συγκομίστηκε», προσθέτει.

Το 2019 οι παραγωγοί του ελαιοτριβείου αγόρασαν ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο pellet και επικοινώνησαν με τους Roberto García Ruiz και Sebastián Sánchez Villasclaras, μέλη της ομάδας SUSTAINOLIVE του Πανεπιστημίου της Jaén. Έτσι, ξεκίνησαν να κάνουν κάποιες προκαταρκτικές δοκιμές με σκοπό να προσδιορίσουν τις βέλτιστες συνθήκες και πρώτες ύλες για την κομποστοποίηση του κατσίγαρου. «Στην αρχή ήταν δύσκολο, γιατί δεν είχαμε τα κατάλληλα μηχανήματα για να αναδεύουμε τους σωρούς κομποστοποίησης. Δεν ήμασταν σίγουροι ποια ήταν η πιο κατάλληλη και οικονομικά συμφέρουσα πηγή κοπριάς ούτε κατά πόσο αυτή η ιδέα της κομποστοποίησης θα ήταν οικονομικά κερδοφόρα. Επιπλέον, μια από τις κύριες δυσκολίες ήταν η αδειοδότηση από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές».

Η όλη διαδικασία είναι μια διαδικασία συνεκμάθησης και συνεξέλιξης. Πλέον, το ύψος, το πλάτος και το μήκος των σωρών κομποστοποίησης, καθώς και οι πρώτες ύλες που θα κομποστοποιηθούν με τον κατσίγαρο έχουν βελτιστοποιηθεί. Για να βελτιώσουν την ποιότητα των τελικών προϊόντων και να μειώσουν το κόστος παραγωγής, οι υπεύθυνοι της κομποστοποίησης αγόρασαν μια μεταχειρισμένη μηχανή τόρνευσης κομπόστ. «Δεν υπήρχε μεταχειρισμένο τορνευτικό μηχάνημα στην Ισπανία που να ταιριάζει στον προϋπολογισμό μας και, έτσι, έπρεπε να ψάξουμε σε άλλες χώρες της ΕΕ. Τελικά, βρήκαμε ένα κατάλληλο για εμάς μηχάνημα στην Αυστρία. Σήμερα, μπορούμε να πούμε πως είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με το συγκεκριμένο μηχάνημα, επειδή επιταχύνει την ανάδευση, γεγονός που συμβάλλει στην μείωση του κόστους της συγκεκριμένης διαδικασίας.

Δύο χρόνια αργότερα, το ελαιοτριβείο «Cruz Esteban» παράγει ετησίως από 3.000 έως 5.000 τόνους κομποστοποιημένου κατσίγαρου, ο οποίος πωλείται στους συνεργάτες των ελαιοκαλλιεργητών σε ομολογουμένως ανταγωνιστική τιμή τόσο για το ελαιοτριβείο όσο και για τους παραγωγούς. Το 2022, λόγω του υψηλού κόστους των χημικών λιπασμάτων, το κομπόστ του κατσίγαρου είχε προπωληθεί πριν καν παραχθεί. «Αυτή τη στιγμή, η λίπανση σε περίπου 1.000 εκτάρια ελαιώνων γίνεται με το υψηλής ποιότητας κομπόστ που παράγουμε».

«Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι, γιατί οι ελαιοκαλλιεργητές μας έχουν πλέον πρόσβαση σε μια πηγή οργανικής ύλης για να εμπλουτίσουν τα εδάφη τους και να παρέχουν στα ελαιόδεντρα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται, μέσα απο μια διαδικασία ανακύκλωσης. Επιπλέον, συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός νέου επιχειρηματικού μοντέλου που βασίζεται στην μετατροπή των αποβλήτων σε εισροές για γεωργική χρήση», δήλωσε πρόσφατα ο Tomás Soria.

Το ελαιοτριβείο «Cruz Esteban» της Mancha Real παράγοντας περίπου 4.000 τόνους κομποστοποιημένου κατσίγαρου επαναχρησιμοποιεί συνολικά 64 τόνους αζώτου και διάφορα άλλα θρεπτικά συστατικά (πχ, φώσφορο, κάλιο), καθώς και 2300 τόνους οργανικής ύλης. Ταυτόχρονα, συμβάλλει στη δέσμευση περίπου 1.000 τόνων άνθρακα (ή 3800 τόνων CO2) στο έδαφος. Επιπλέον, σε αυτό το ελαιοτριβείο έχουν δημιουργηθεί νέα επιχειρηματικά μοντέλα και θέσεις εργασίας μέσω της μετατροπής των υποπροϊόντων σε εισροές. Επιπλέον, το ελαιοτριβείο αποτελεί πλέον πρότυπο, καθώς παρόμοιες επιχειρήσεις ενδιαφέρονται να μιμηθούν αυτήν την πρωτοβουλία. Το έργο SUSTAINOLIVE έχοντας συμμετάσχει ενεργά στον σχεδιασμό της κομποστοποίησης του κατσίγαρου, έχει διαδραματίσει καίριο ρόλο. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το έργο SUSTAINOLIVE εδώ.