Προετοιμασία του ψεκαστικού διαλύματος: Τι να προσέξετε κατά την ανάμειξη

Ο ψεκασμός είναι η πιο κοινή μέθοδος εφαρμογής Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων (στο εξής Φ.Π.) σε μια καλλιέργεια, ενώ χρησιμοποιείται και για την εφαρμογή ρυθμιστών ανάπτυξης, βιοδιεγερτών ή προϊόντων θρέψης. Οι αγρότες παρασκευάζουν το ψεκαστικό διάλυμα μέσω διάλυσης και ανάδευσης του Φ.Π σε νερό σύμφωνα με την ετικέτα του προϊόντος. Υπάρχουν διάφοροι παράμετροι που θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη κατά την παρασκευή του διαλύματος ειδάλλως η αποτελεσματικότητα του ψεκασμού μπορεί να μειωθεί, τα Φ.Π να μην διαλυθούν σωστά και τέλος να εμφανιστούν προβλήματα φυτοτοξικότητας στην καλλιέργεια.

pH του ψεκαστικού διαλύματος

Ένας παράγοντας της επιτυχημένης εφαρμογής ενός Φ.Π είναι το pH του ψεκαστικού διαλύματος. Όπως είναι γνωστό το διάλυμα έχει βάση το νερό στο οποίο προστίθενται τα Φ.Π, προϊόντα θρέψεις κλπ. Το pH του νερού αναλόγως την προέλευση του έχει μια διακύμανση συνήθως μεταξύ 6,5 – 9,5. Είναι γνωστό ότι τα περισσότερα Φ.Π είναι πιο αποτελεσματικά σε όξινα διαλύματα. (1, 2.). Σε αλκαλικό περιβάλλον ο χρόνος ημιζωής τους (ο χρόνος που απαιτείται για να αντιδράσει η μισή ποσότητα του ενεργού αντιδρώντος) μειώνεται, οπότε μειώνεται και η αποτελεσματικότητα τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του μυκητοκτόνου captan του οποίου ο χρόνος ημιζωής από 32 ώρες σε pH 5, πέφτει στα 2 λεπτά σε pH 9 (Πίνακας 1). Δυο μεγάλες χημικές ομάδες εντομοκτόνων, τα οργανοφωσφορικά και καρβαμιδικά σε αλκαλικό περιβάλλον υφίστανται αλκαλική υδρόλυση μειώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα τους. Κάποια Φ.Π ωστόσο είναι πιο αποτελεσματικά σε αλκαλικό περιβάλλον, όπως τα ζιζανιοκτόνα σουλφονυλουρίας (πχ Chlorsulfuron) και το εντομοκτόνο imidacloprid.

Οι παραγωγοί θα πρέπει να γνωρίζουν την αλκαλικότητα του νερού που χρησιμοποιούν για τους ψεκασμούς, είτε αυτό προέρχεται από δίκτυο, γεώτρηση ή συλλογή βρόχινου νερού. Τρόποι για να γνωρίζουν την τιμή του pH του νερού είναι:

• Μέσω αποστολής δείγματος νερού σε εργαστήριο αναλύσεων
• Με pHμετρικό χαρτί
• Χρήση pHμετρικού οργάνου

Στην αγορά κυκλοφορούν προϊόντα ρύθμισης της οξύτητας του νερού τα οποία μπορούν να προμηθεύονται οι παραγωγοί. Κάποια από αυτά περιέχουν και δείκτη ώστε να αλλάζει το χρώμα του διαλύματος όταν αυτό φτάνει σε μια ορισμένη τιμή pH διευκολύνοντας την χρήση τους.

Πίνακας 1. Ορισμένες δραστικές ουσίες καθώς και το ιδανικό pH διαλύματος (3, 4, 5).

Συνδυαστικότητα φυτοπροστατευτικών προϊόντων

Σε μια καλλιεργητική περίοδο οι ανάγκες για φυτοπροστασία και διαφυλλική θρέψη μπορεί να συμπίπτουν. Η εφαρμογή διαφόρων σκευασμάτων μπορεί να γίνει ταυτόχρονα στο ίδιο ψεκαστικό διάλυμα για εξοικονόμηση χρόνου και κόστους απ’ τα διαφορετικά περάσματα. Για παράδειγμα, σε μια δεξαμενή ψεκασμού μπορούν να βρεθούν ταυτόχρονα κάποιο εντομοκτόνο, μυκητοκτόνο, διαφυλλικό λίπασμα και σκεύασμα διαβρέκτη-προσκολλητικού.

Ωστόσο η συνδυαστικότητα Φ.Π εγκυμονεί κάποιους κινδύνους όπως για παράδειγμα την μείωση αποτελεσματικότητας των δραστικών ουσιών ή τη δημιουργία «συνεργιστικής» φυτοτοξικότητας στην καλλιέργεια. Η ανάμειξη των Φ.Π θα πρέπει να γίνεται βάσει των οδηγιών της ετικέτας και με την σωστή σειρά (βλέπε επόμενη παράγραφο). Χρήσιμο είναι οι παραγωγοί να κάνουν ένα πείραμα μικρής κλίμακας σε διαφανές βάζο, όπου να αναμειγνύουν τα επιθυμητά προϊόντα στις αναλογίες που θα χρησιμοποιήσουν στον αγρό. Στην ανάμειξη αυτή μπορεί να διαπιστώσουν καθίζηση (κατακάθι), δημιουργία συσσωματωμάτων, αδιαλυτότητα ή ζελέ. Ο ψεκασμός με ένα τέτοιο διάλυμα είναι αναποτελεσματικός καθώς τα μόρια των δραστικών ουσιών δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένα στο νερό και παράλληλα υπάρχει ο κίνδυνος να βουλώνουν τα ακροφύσια του ψεκαστικού μηχανήματος. Χημικά, η ασυμβατότητα των Φ.Π οφείλεται αφενός σε πιθανή αντίδραση μεταξύ των ενεργών μορίων, αφετέρου στην αλλαγή του pH που μπορεί να προκληθεί στο διάλυμα (όπως έχει αναφερθεί πιο πάνω).

Πίνακας 2. Ορισμένες δραστικές ουσίες και παρατηρήσεις για την συνδυαστικότητα τους με άλλα Φ.Π. (ετικέτες).

Σειρά ανάδευσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων

Όταν συνδυάζονται διαφορετικοί τύποι σκευασμάτων, η σειρά ανάδευσης πρέπει να είναι συγκεκριμένη ώστε να γίνεται πλήρης και ομοιόμορφη διάλυση. Η σωστή σειρά παρασκευής του ψεκαστικού διαλύματος είναι η εξής:

1. Πλήρωση του βυτίου μέχρι τα 2/3 με νερό
2. Υδατοδιαλυτοί φάκελοι (Water-soluble bags)
3. Βρέξιμοι / Διαλυτοί κόκκοι (WG, DF, SG)
4. Βρέξιμες / Διαλυτές σκόνες (WP, SP, WSP)
5. Συμπληρώνουμε με νερό
6. Υδατικά διαλύματα (WSC, SL)
7. Συμπυκνωμένα αιωρήματα (SC, FLOW)
8. Γαλακτοματοποιήσιμα υγρά / Ελαιώδη γαλακτώματα (EC)
9. Επιφανειοδραστικά, Προσκολλητικά, Λάδια
10. Υδατοδιαλυτά λιπάσματα

(6, 7)

Σημείωση: Σε κάθε προσθήκη κάποιου σκευάσματος περιμένουμε να ολοκληρωθεί πλήρως η ανάμειξη και διασπορά του. Η προ-αραίωση των σκευασμάτων σε λίγο νερό πριν την προσθήκη στο βυτίο είναι επίσης χρήσιμη. Κατά την παρασκευή του ψεκαστικού διαλύματος πρέπει να λαμβάνονται όλα τα μέτρα προστασίας καθώς τα Φ.Π βρίσκονται σε υψηλή συγκέντρωση και λόγω της ανάδευσης ο κίνδυνος επαφής είναι υψηλός.

Πηγές

(1) https://extension.missouri.edu/publications/ipm1017

(2) https://ag.umass.edu/greenhouse-floriculture/fact-sheets/effects-of-ph-on-pesticides-growth-regulators

(3) https://www.canr.msu.edu/news/effect_of_water_ph_on_the_stability_of_pesticides

(4)  https://www.bctfpg.ca/resources/reference/pesticide-resistance-management/

(5) Πίνακας ιδανικού pH δραστικών ουσιών, Arysta LifeScience Corporation

(6) https://edis.ifas.ufl.edu/publication/PI285

(7) Πίνακας οδηγιών παρασκευής ψεκαστικού διαλύματος, DuPont