Προετοιμασία και Απαιτήσεις Εδάφους και Σποράς στην Καλλιέργεια Ηλίανθου

Για να καλλιεργήσει ένας παραγωγός ηλίανθους και να βοηθήσει τα φυτά να επιτύχουν το δυναμικό απόδοσης τους, θα πρέπει να γνωρίζει και να ελέγχει τους παράγοντες που επηρεάζουν τη βλάστηση των σπόρων και την εγκατάσταση της καλλιέργειας.

Χρόνος Φύτευσης και Απαιτήσεις Εδάφους του Ηλίανθου

Ο ηλίανθος είναι μια καλά προσαρμοσμένη καλλιέργεια σε διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες και εδαφολογικά χαρακτηριστικά. Αυτό επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία στην ημερομηνία φύτευσης, κάτι που είναι σημαντικό όταν ο ηλίανθος χρησιμοποιείται ως επίσπορη καλλιέργεια. Παρά την υψηλή αντοχή του στον παγετό και τις υψηλές θερμοκρασίες, είναι απαραίτητο να ακολουθούνται ορισμένοι βασικοί κανόνες για να φτάσουν τα φυτά το δυναμικό απόδοσής τους.

Οι σπόροι μπορούν να βλαστήσουν στους 6 °C (42 °F), αλλά συνίσταται η σπορά να γίνεται όταν η θερμοκρασία φτάνει τους 10-13 °C (50-55 °F), για να επιτευχθεί ταχύτερη και πιο ομοιόμορφη βλάστηση. Η πρώιμη φύτευση και, κατά συνέπεια, η πρώιμη συγκομιδή μπορεί να μειώσει τις απώλειες σπόρων λόγω των πτηνών, ενώ από την άλλη πλευρά, η όψιμη φύτευση μειώνει τον κίνδυνο ζημιάς από τον σκόρο του ηλίανθου (1). Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, η σπορά πρέπει να γίνεται κατά την προτεινόμενη περίοδο για κάθε καλλιέργεια και περιοχή, με σκοπό την προστασία της τελικής απόδοσης. Η βέλτιστη θερμοκρασία για την ανάπτυξη των φυτών ηλίανθου είναι περίπου 21-26 °C (70-78 °F), ενώ θερμοκρασίες -3 έως -5 °C (26 °F) για περίπου 6 ώρες μπορεί να σκοτώσουν ένα ώριμο φυτό. Από την ανθοφορία μέχρι την ωρίμανση του φυτού, τα επίπεδα θερμοκρασίας μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή λιπαρών οξέων στους ηλιόσπορους. Πιο συγκεκριμένα, τα επίπεδα του ελαϊκού οξέος είναι λίγο υψηλότερα σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες (2, 3, Regitano et al., 2016).

Ενώ οι σπόροι χρειάζονται επαρκή εδαφική υγρασία για να βλαστήσουν, το φυτό του ηλίανθου προτιμά καλά στραγγιζόμενα εδάφη με υψηλή ικανότητα συγκράτησης νερού. Η ανάπτυξη του φυτού είναι βέλτιστη σε αμμοπηλώδη εδάφη με ουδέτερο pH (6,5-7,5), αλλά το φυτό μπορεί επίσης να ανεχθεί αργιλοπηλώδη ή αργιλώδη εδάφη. Εάν το pH του εδάφους είναι κάτω από 5,5, ο αγρότης μπορεί να προσθέσει ασβέστη για να το αυξήσει. Τα βαθύτερα εδάφη σε συνδυασμό με επαρκείς βροχοπτώσεις μπορούν να αυξήσουν το δυναμικό απόδοσης της καλλιέργειας.

Αποστάσεις σειρών ηλίανθου

Μετά την επιλογή της ποικιλίας, ο αγρότης πρέπει να πάρει τους σπόρους και να ξεκινήσει την σπορά. Συνίσταται στους αγρότες να χρησιμοποιούν υψηλής ποιότητας, υγιείς και πιστοποιημένους σπόρους για να εξασφαλίσουν επιθυμητό και ομοιόμορφο ρυθμό βλάστησης. Οι περισσότεροι ηλιόσποροι έχουν υποστεί επεξεργασία με μυκητοκτόνα για τον έλεγχο του περονόσπορου και με εντομοκτόνα, ενώ ορισμένες εταιρείες σπόρων τους επεξεργάζονται με μολυβδαίνιο (4). Οι ηλιόσποροι πρέπει να έχουν καλή επαφή με το έδαφος για να αναδυθούν ομοιόμορφα. Για το λόγο αυτό, πρέπει να είναι συνεκτικοί και υγροί. Σε συστήματα ακαλλιέργειας, οι αγρότες δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στο να καλύπτουν τους σπόρους με αρκετό χώμα για να διασφαλίζουν την καλή επαφή τους με το έδαφος. Η συμπίεση του εδάφους, ειδικά όταν είναι αμμώδες, θα μπορούσε να μειώσει δραστικά τη διείσδυση του νερού της βροχής σε αυτό και, κατά συνέπεια, τα επίπεδο υγρασίας του. Σε αυτήν την περίπτωση, η επιπλέον δύναμη που χρειάζονται τα νεαρά σπορόφυτα για να σπάσουν την κρούστα που δημιουργείται στην επιφάνεια του εδάφους μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στην εμφάνιση και εγκατάσταση των φυτών. Οι αγρότες για να μειώσουν αυτόν τον κίνδυνο μπορούν να άρωση για να προετοιμάσουν κατάλληλα την σποροκλίνη. Αυτός ο χειρισμός θα βοηθήσει να σπάσει η κρούστα του εδάφους και να καταστρέψει τα ζιζάνια, περιορίζοντας παράλληλα τη διάβρωσή του.

Είναι απαραίτητο να αποφεύγεται φύτευση σε βάθος μεγαλύτερο από 5-6 cm (2-2,5 in), με σκοπό την επίτευξη καλής και ομοιόμορφης βλάστησης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους βρώσιμους ηλίανθους, στους οποίους το μέγιστο βάθος πρέπει να είναι 5 cm (2 in). Οι σπόροι που φυτεύονται σε πολύ μικρό βάθος συνήθως δυσκολεύονται να αποβάλλουν το περίβλημά τους και να βλαστήσουν. Οι ηλίανθοι συνήθως σπέρνωνται βαθύτερα σε αμμώδη εδάφη και πιο ρηχά σε βαριά αργιλώδη εδάφη.

Ο ηλίανθος καλλιεργείται σε σειρές, η απόσταση των οποίων δεν είναι αυστηρά καθορισμένη. Ο γενικός κανόνας είναι ότι αυτή πρέπει να εξυπηρετεί τις απαιτήσεις (ρυθμίσεις) του μηχανολογικού εξοπλισμού που διαθέτει ο αγρότης ενώ, ταυτόχρονα, αφήνεται αρκετός χώρος για να αναπτυχθούν οι κεφαλές. Ο ρυθμός σποράς πρέπει να προσαρμόζεται στις δυνατότητες απόδοσης της καλλιέργειας, τον τύπο του εδάφους και τη διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών και νερού. Ως αποτέλεσμα, η μείωση του πληθυσμού των φυτών συνίσταται σε ελαφρύτερα εδάφη ή/και σε περιοχές με λειψυδρία (λίγες βροχοπτώσεις ή έλλειψη άρδευσης). Οι νάνες ποικιλίες ηλίανθου μπορούν να σπαρθούν σε μικρότερες αποστάσεις για να περιοριστούν τα προβλήματα πλαγιάσματος. Στον βρώσιμο τύπο, πρέπει να τα φυτά να σπέρνονται σε μεγαλύτερες αποστάσεις για να αφήνεται αρκετός χώρος, ώστε να αναπτυσσονται οι κεφαλές και να παράγουν σπόρους μεγαλύτερου μεγέθους (απαιτήσεις αγοράς). Αυξημένες αποδόσεις έχουν επιτευχθεί σε σειρές με πλάτος 50-76 cm (20-30 in). Ωστόσο, επίσης καλά αποτελέσματα έχουν ληφθεί τόσο σε μεγαλύτερες σειρές 1 m (40 in) όσο και σε μικρότερες 35,5 cm (14 in) (2).

Απαιτήσεις σποράς στην καλλιέργεια ηλίανθου και πληθυσμός φυτών ανά acre, εκτάριο και στρέμμα

Για τους ελαιούχου τύπου ηλίανθους, 3 έως 4 λίβρες σπόρων ανά acre θα έχουν ως αποτέλεσμα 15.000 έως 22.000-25.000 φυτά ανά acre. Αυτό σημαίνει ότι 3,3-4,4 kg σπόρων ανά εκτάριο ή 300-440 g σπόρων ανά στρέμμα θα δώσουν 37.500 έως 55.000-62.500 φυτά ανά εκτάριο ή 3.750 έως 5.500-6.250 φυτά ανά στρέμμα. Για ένα μέσο μέγεθος σπόρων, 2 κιλά σπόρων ανά εκτάριο θα οδηγήσουν σε 30.000 φυτά ανά εκτάριο ή 200 g σπόρων ανά στρέμμα θα δώσουν 3.000 φυτά ανά στρέμμα. Για τον βρώσιμο τύπο, προτιμάται ένας πληθυσμός φυτών 12.000-18.000 ανά acre (ή 30.000-45.000 φυτά ανά εκτάριο ή 3.000-4.500 φυτά ανά στρέμμα) για τη λήψη μεγαλύτερων σπόρων (1). Οι αγρότες μπορούν να επιλέγουν μέγιστους ρυθμούς σποράς σε αρδευόμενες ή με αρκετές βροχοπτώσεις περιοχές και σε εδάφη υψηλής απόδοσης (πλούσια σε θρεπτικά συστατικά). Τέλος, οι αγρότες που καλλιεργούν ψηλές ποικιλίες με μεγαλύτερο δυναμικό απόδοσης (βαρύτερες κεφαλές) συνήθως αποφεύγουν να φυτεύουν σε σειρές κατά μήκος του ανέμου για να μειώσουν τον κίνδυνο πλαγιάσματος.

Ο παραγωγός ηλίανθου μπορεί να χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε συμβατική σπαρική ή σπαρτική ακριβείας για σπορά των φυτών. Οι σπαρτικές χωρίς δίσκους και οι πνευματικές σπαρτικές μπορούν να δώσουν καλή κατανομή σπόρων. Όμως οι συμβατικές σπαρτικές με πλαστικούς δίσκους κατάλληλου μεγέθους και δακτυλίους πλήρωσης μπορούν να δώσουν ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Ορισμένοι αγρότες χρησιμοποιούν σποροδιανομείς όταν δεν υπάρχει άλλη επιλογή, αλλά λόγω χαμηλής απόδοσης, αυτό δεν συνίσταται (2). Ο ηλίανθος δυσκολεύεται να αναπτυχθεί σε συμπιεσμένα εδάφη, οπότε οι αγρότες εφαρμόζουν ελαφριά πίεση, συμπιέζοντας το έδαφος μόνο περιμετρικά του σπόρου.

Πηγές

  1. https://www.extension.iastate.edu/alternativeag/cropproduction/sunflower.html
  2. https://sanangelo.tamu.edu/extension/agronomy/agronomy-publications/sunflower-production-guide/
  3. https://www.gov.mb.ca/agriculture/crops/crop-management/pubs/frost-sunflowers.pdf
  4. https://www.kzndard.gov.za/images/Documents/RESOURCE_CENTRE/GUIDELINE_DOCUMENTS/PRODUCTION_GUIDELINES/Look-n-Do/Sunflower%20Production.pdf

Regitano Neto, A., Miguel, A. M. R. D. O., Mourad, A. L., Henriques, E. A., & Alves, R. M. V. (2016). Environmental effect on sunflower oil quality. Crop Breeding and Applied Biotechnology16, 197-204.

Ηλίανθος: Ιστορία, Χρήσεις και Γενικές Πληροφορίες

Επιλογή Κατάλληλης Ποικιλίας Ηλίανθου

Προετοιμασία Εδάφους και Απαιτήσεις Εδάφους και Σποράς στην Καλλιέργεια Ηλίανθου

Απαιτήσεις Άρδευσης στην Καλλιέργεια Ηλίανθου

Απαιτήσεις Λίπανσης στην Καλλιέργεια Ηλίανθου

Διαχείριση Ζιζανίων στην Καλλιέργεια Ηλίανθου

Παράσιτα και Ασθένειες στην Καλλιέργεια Ηλίανθου

Απόδοση, Συγκομιδή και Αποθήκευση του Ηλίανθου

Οι συνεργάτες μας

Ενώνουμε τις δυνάμεις μας με Μ.Κ.Ο., Πανεπιστήμια και άλλους οργανισμούς παγκοσμίως ώστε μαζί να μπορέσουμε να επιτύχουμε τους κοινούς μας στόχους για βιωσιμότητα και ευημερία των ανθρώπων.