Έντομα και Ασθένειες στην Καλλιέργεια Αβοκάντο – Διαχείριση Ζιζανίων

Γενικά, το αβοκάντο δεν απειλείται σημαντικά από πολλά παράσιτα και ασθένειες και, συνεπώς, οι παραγωγοί σπάνια εφαρμόζουν μέτρα διαχείρισης, καθιστώντας δυνατή τη βιολογική καλλιέργεια. Περιοδικά, στην περιοχή μου (Κρήτη), η αύξηση του πληθυσμού του θρίπα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα και να βλάψει τους καρπούς.

Παράσιτα στην καλλιέργεια αβοκάντο και μέθοδοι αντιμετώπισής τους

Θρίπας (Scirtothrips perseae)

Οι θρίπες είναι ένα βασικό παράσιτο που συναντάται στους περισσότερους οπωρώνες παγκοσμίως και προκαλούν αλλιώσεις-σημάδια στην επιφάνεια των καρπών. Τα ενήλικα είναι πολύ μικρά (μήκος 0,7 mm ή 0,03 ίντσες), με πορτοκαλοκίτρινο χρώμα (καφέ λωρίδες στο σώμα τους και τρεις κόκκινες κουκκίδες στην κορυφή του κεφαλιού) και φτερά με άκρες σαν κρόσσια. Ο πληθυσμός τους αυξάνεται (αργά) την άνοιξη. Εκείνη την εποχή τα έντομα μετακινούνται από το φύλλωμα στους νεαρούς καρπούς. Ανάλογα με τη θερμοκρασία (ιδανική 18-24°C ή 65-75 °F), το έντομο μπορεί να έχει περισσότερες από έξι γενεές το χρόνο.

Αν και η ποιότητα στο εσωτερικό του καρπού δεν επηρεάζεται, το έντομο μπορεί να προκαλέσει τραύματα στην επιδερμίδα. Σχεδόν όλες οι ζημιές συμβαίνουν όταν τα φρούτα έχουν μήκος 5–15 mm (0,2 έως 0,6 in). Αυτές οι αλλιώσεις που χαρακτηρίζονται ως δέρμα αλιγάτορα καθιστούν τους καρπούς μη αποδεκτούς εμπορικά, οδηγώντας σε υποβάθμιση του αβοκάντο (ποιότητα Β) και εκτεταμένη οικονομική ζημιά για τον αγρότη. Με βάση πειραματικά αποτελέσματα, 3-5 θρίπες ανά φύλλο μπορεί να προκαλέσουν έως και 38% ζημιά στον καρπό. Εάν ο πληθυσμός ελέγχεται από τους φυσικούς εχθρούς των εντόμων ή/και σημειωθεί μικρή ζημιά πολύ νωρίς στην καρπόδεση, υπάρχει πιθανότητα οι ουλές να μην είναι τόσο εμφανείς όσο το αβοκάντο μεγαλώνει (ειδικά το αβοκάντο Hass).

Εάν το πρόβλημα επιμένει και χρειάζεται να πραγματοποιηθεί έλεγχος του εντόμου, ο καλλιεργητής μπορεί να εφαρμόσει εντομοκτόνα με επιλεκτική δράση, πάντα μετά από συζήτηση με κάποιον γεωπόνο. Η εφαρμογή προϊόντων με αβαμεκτίνη μπορεί να ελέγξει ταυτόχρονα τους θρίπες και τα ακάρεα (1). Ωστόσο, είναι καλύτερο να προστατεύσετε τους φυσικούς εχθρούς του θρίπα, όπως οι αρπακτικοί θρίπες (Franklinothrips orizabensis ή F. vespiformis) που γενικά μπορούν να κρατήσουν το έντομο υπό έλεγχο. Τέλος, η προσαρμογή της λίπανσης και του κλαδέματος μειώνει την ανάπτυξη του τρυφερού νέου φυλλώματος, το οποίο είναι ελκυστικό για το έντομο (2).

Άλλα κοινά παράσιτα που μπορούν να αποτελέσουν εν δυνάμη σημαντικά προβλήματα στο αβοκάντο είναι: το γένος Amorbia, τα ακάρεα, οι θρίπες του θερμοκηπίου, το Sabulodes aegrotata, το Euwallacea fornicatus, το Euwallacea kuroshio και το Eotetranychus sexmaculatus. Οι αφίδες, οι αλευρώδεις, οι σιδηροσκώληκες (cutworms) και οι φυλλορύκτες είναι πιο πιθανό να αποτελέσουν πρόβλημα σε φυτώριο. Δεδομένου ότι τα φυτά είναι ευαίσθητα σε τέτοιες προσβολές στο στάδιο της φύτευσης, το αρμόδιο προσωπικό πρέπει να λάβει όλα τα μέτρα πρόληψης και ελέγχου. Επιπλέον, νεαρά φυτά αβοκάντο στον αγρό κινδυνεύουν από έντομα της οικογένεια Bostrichidae, η ψαλίδα, το Nysius raphanus, το Naupactus godmanni, την ακρίδα και το σκαθάρι (June Beetles) (3).

Σε ορισμένες χώρες, τα σαλιγκάρια και τα τρωκτικά (όπως οι σκίουροι) μπορεί επίσης να αποτελέσουν ένα επίμονο πρόβλημα για τους παραγωγούς αβοκάντο. Πιο συγκεκριμένα, κάποια τρωκτικά (gophers) μπορούν να χαλάσουν τους καταιονιστήρες, να αλλάξουν την πορεία του νερό άρδευσης λόγω της διάνοιξης σήραγγας και να βλάψουν τα νεαρά φυτά. Μερικές φορές απαιτείται έλεγχος με παγίδες, ειδικά κατά τα τρία πρώτα χρόνια της εγκατάστασης του οπωρώνα(4).

Οι κύριες ασθένειες του αβοκάντο και πώς να τις καταπολεμήσετε

Ενώ δεν έχουν αναφερθεί σημαντικά προβλήματα στην Ελλάδα, η φυτόφθορα θεωρείται η πιο συχνή και καταστροφική ασθένεια του αβοκάντο, θέτοντας σε κίνδυνο την παγκόσμια παραγωγή. Ταυτόχρονα, η ανθράκωση μπορεί να προκαλέσει μείωση της ποιότητας και εκτεταμένες απώλειες καρπών, ιδιαίτερα μετασυλλεκτικά.

Φυτόφθορα (Phytophthora cinnamomi)

Είναι η πιο σοβαρή και παγκοσμίως διαδεδομένη ασθένεια του αβοκάντο, που οδηγεί στο θάνατο των φυτών. Σε ορισμένες περιοχές του Μεξικού, το παθογόνο έχει μολύνει έως και το 90% των δέντρων αβοκάντο. Στην Ανδαλουσία (Ισπανία), ο αριθμός αυτός πλησιάζει το 40% (5). Ο Phytophthora cinnamomi είναι ένας μύκητας του έδαφος και μπορεί να μολύνει τις ρίζες των φυτών και τελικά σαπίζοντάς τες. Αυτό μειώνει σημαντικά την ικανότητα του φυτού να απορροφά θρεπτικά συστατικά και νερό. Το πρώτο ορατό σύμπτωμα είναι η ανάπτυξη καχεκτικών και μικρών φύλλων. Τα φυτά αρχίζουν να χάνουν τα φύλλα τους, μαραίνονται και τελικά πεθαίνουν.

Τα σημαντικότερα προληπτικά μέτρα είναι η χρήση υγιούς, πιστοποιημένου φυτικού-πολλαπλασιαστικού υλικού και η επιλογή μιας ποικιλίας εμβολιασμένης σε ανθεκτικό στο παθογόνο υποκείμενο. Το υποκείμενο Dusa θεωρείται ένα από τα πιο ανεκτικά στη νόσο της σήψης των ριζών του αβοκάντο. Εξαιρετικό επίπεδο αντοχής στον Phytophthora cinnamomi παρουσιάζουν τα υποκείμενα Duke 7, Toro Canyon, Latas, Martin Grande, Thomas, Uzi (PP15) και Zentmyer (PP4). Παράγονται αποκλειστικά με κλωνικό πολλαπλασιασμό, αφού η αντίσταση στο παθογόνο δεν κληροδοτείται στη νέα γενιά από τον σπόρο (6).

Η πρόληψη είναι η καλύτερη και πιο αποτελεσματική λύση, αφού ο έλεγχος του παθογόνου σε πραγματικό χρόνο είναι εξαιρετικά δύσκολος και απαιτεί συνδυασμό μέτρων (ολοκληρωμένη διαχείριση). Η κακή αποστράγγιση και οι συνθήκες υψηλής υγρασίας επιταχύνουν την εξάπλωση των ασθενειών και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Ως αποτέλεσμα, είναι ζωτικής σημασίας να επιλέγουμε χωράφια με καλή αποστράγγιση για τη φύτευση ενός οπωρώνα αβοκάντο, να λαμβάνουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουμε ότι δε θα πλημμυρίσει το χωράφι μας και να προτιμάται η ελεγχόμενη στάγδην άρδευση του οπωρώνα. Επιπλέον, οι κατάλληλες πρακτικές θρέψης, συμπεριλαμβανομένης της παροχής επαρκούς ασβεστίου, μπορεί να είναι χρήσιμες.

Εάν ο γεωργός και ο γεωπόνος αποφασίσουν ότι ο χημικός έλεγχος της νόσου είναι απαραίτητος, η καλύτερη επιλογή είναι συχνά τα φωσφονικά μυκητοκτόνα (7). Η εφαρμογή τους πρέπει να γίνεται σε ετήσια ή εξαμηνιαία βάση. Από την άλλη πλευρά, το Metalaxyl (Ridomil) που προστίθεται στο χώμα πριν από τη φύτευση (ή που εφαρμόζεται με διαβροχή του φυλλώματος) ελέγχει τη σήψη των ριζών τουλάχιστον για τέσσερις μήνες μετά την επεξεργασία (8). Μια τέτοια εφαρμογή μπορεί να επιτρέψει την μεταφύτευση των δέντρων αβοκάντο (8 εβδομάδες μετά) σε σημείο με γνωστό ιστορικό ασθένειας.

Ανθρακνόζη (Colletotrichum gloeosporioides) 

Αυτή η μυκητιακή ασθένεια μπορεί να οδηγήσει σε εκτεταμένη μείωση ποιότητας, ειδικά σε θερμά, υγρά κλίματα. Μερικά συνηθισμένα συμπτώματα είναι οι ξηρές, σκούρες καφέ κηλίδες που σχηματίζονται στο δέρμα του καρπού. Σε πολλές περιπτώσεις, τα συμπτώματα «καλύπτονται» από την παχιά σκούρα επιδερμίδα ορισμένων ποικιλιών, όπως της Hass, και εντοπίζονται απο τον καταναλωτή μόνο όταν ανοίξει τον καρπό. Οι κηλίδες στα φύλλα ή τα νεκρά φύλλα μπορεί επίσης να αποτελέσουν ένδειξη. Σε σοβαρές μολύνσεις, ο αγρότης μπορεί να παρατηρήσει μια μη φυσιολογική ανάπτυξη στους καρπούς ή πτώση τους (9). Η ασθένεια μπορεί να εξαπλωθεί με τους σπόρους, τα υπολείμματα των καλλιεργειών και τα σταγονίδια νερού. Οι ποικιλίες Fuerte, Rincon και Wurtz είναι πολύ ευαίσθητες στην ασθένεια (10). Σε περιοχές με εκτεταμένα προβλήματα, οι αγρότες θα πρέπει να προτιμούν ποικιλίες με παχιά επιδερμίδα, όπως η Sharwil (φυλή της Γουατεμάλα με ορισμένα μεξικανικά γονίδια), η οποίο έχει καλή ανοχή (11).

Τα μέτρα διαχείρισης περιλαμβάνουν τακτικούς ψεκασμούς (κάθε 2-4 εβδομάδες ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες) από την έναρξη της καρπόδεσης μέχρι τη συγκομιδή με τη χρήση εγκεκριμένουν προστατευτικού μυκητοκτόνου, όπως ο οξυχλωριούχος χαλκός. Επιπλέον, ο αγρότης μπορεί να κόψει και να καταστρέψει τα νεκρά ή μολυσμένα μέρη των φυτών, να κλαδέψει και να συγκομίσει μόνο όταν οι συνθήκες είναι ξηρές και να βελτιώσει τον αερισμό του θόλου του δέντρου. Τέλος, για να αποφευχθεί η διασπορά της νόσου και να επιβραδυνθεί η φθορά των καρπών, είναι απαραίτητο αυτοί να ψύχονται στους 5,5 °C (42°F) μετά τη συγκομιδή και να αποθηκεύονται σε ξηρές συνθήκες (10).

Άλλες κοινές ασθένειες που επηρεάζουν το αβοκάντο είναι οι: σηψιρριζίες (μύκητας ρίζας δρυός), avocado black streak, βακτηριακός καρκίνος, καρκίνος των κλαδιών και η ασθένεια που προκαλεί ο μύκητας Diothorella, σήψη καρπών και βλαστών, φουζαρίωση (Fusarium Dieback), προσβολή από τον Phytophthora (σήψη καρπών), προσβολή απο τον Phytophthora citricola, σηψιρριζία απο Rosellinia, μελανή κηλίδωση, αδρομύκωση και ασθένεια ιού Avocado sunblotch viroid (3).

Τέλος, η αφαίρεση και η καταστροφή άρρωστων φυτικών μερών μπορεί να συμβάλλει στην αποφυγή εξάπλωσης πολλών ασθενειών. Οι περισσότεροι αγρότες χρησιμοποιούν ένα μυκητοκτόνο, χαλκό ή azoxystrobin εγκεκριμένο για την καλλιέργεια, με σκοπό να ελέγξουν πολλές από τις ασθένειες που αναφέρονται παραπάνω. Ο κάθε αγρότης θα πρέπει να συμβουλεύεται έναν πιστοποιημένο γεωπόνο και να ακολουθεί τις οδηγίες που αναγράφονται στην συσκευασία κάθε προϊόντος.

Διαχείριση ζιζανίων στο αβοκάντο

Τα ζιζάνια ανταγωνίζονται τα αβοκάντο για θρεπτικά συστατικά και νερό, ενώ μπορούν να “φιλοξενήσουν” σημαντικά παράσιτα και ασθένειες της καλλιέργειας. Σε έναν υγιή, ώριμο και καλά εγκατεστημένο οπωρώνα αβοκάντο, τα ζιζάνια δεν προκαλούν συνήθως σημαντικά προβλήματα. Ωστόσο, εάν οι αποστάσεις των φυτών είναι μεγάλες και υπάρχει πολύς ελεύθερος χώρος για να αναπτυχθούν τα ζιζάνια ή/και υπάρχει λειψυδρία, ο αγρότης μπορεί να χρειαστεί να εφαρμόσει τεχνικές διαχείρισης ζιζανίων. Ο επιτυχής έλεγχος των ζιζανίων είναι ζωτικής σημασίας κατά τη φύτευση του οπωρώνα και τουλάχιστον για τα πρώτα 3-4 χρόνια. Οι τρεις μέθοδοι ελέγχου ζιζανίων που είναι διαθέσιμες για το αβοκάντο είναι το κόψιμο των χόρτων, το όργωμα και η χρήση ζιζανιοκτόνων.

Εγώ, ως παραγωγός, για να μειώσω τις απώλειες θρεπτικών ουσιών και νερού στα χωράφια μου, επιλέγω να εφαρμόζω ζιζανιοκτονία μία ή δύο φορές το χρόνο, ακόμη και σε περιβόλια με δέντρα μεγαλύτερης ηλικίας. Πολλοί συνάδελφοι αγρότες χρησιμοποιούν τρακτέρ με φρέζα για να καταστρέψουν τα ζιζάνια. Δυστυχώς, στα περισσότερα χωράφια μου, τα μηχανήματα δεν μπορούν να κινηθούν εύκολα και ο έλεγχος των ζιζανίων γίνεται κυρίως με το χέρι. Ειδικά σε νέες φυτείες, ορισμένοι καλλιεργητές προτιμούν να εφαρμόζουν ζιζανιοκτόνα. Το ζιζανιοκτόνο μπορεί να ψεκάζεται τρεις φορές ετησίως (τον Φεβρουάριο, τον Μάιο και τον Αύγουστο για το βόρειο ημισφαίριο) (12). Σε αυτήν την περίπτωση, οι αγρότες πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί και να αποφεύγουν την υπερβολική και μη συνετή χρήση τους, για να περιοριστεί ο κίνδυνος ανάπτυξη ανθεκτικότητας και πρόκλησης ζημιών στα δέντρα αβοκάντο (ζιζανιοκτόνα για πλατύφυλλα) (13).

Ανάλογα με την περιοχή και το χωράφι, τα είδη και οι πληθυσμοί των ζιζανίων μπορεί να διαφέρουν σημαντικά. Μερικά από τα πιο κοινά ζιζάνια που παρατηρούνται στους οπωρώνες αβοκάντο είναι: η μουχρίτσα, η χοντρή αγριάδα, είδη του γένους Digitaria και Cenchrus, το τριβόλι, η περικοκλάδα, η αγριοκύπερη, ο πάσπαλος και τα άγρια αγγούρια. Τα δύο τελευταία είδη μπορεί να αποτελέσουν σημαντικό πρόβλημα για τα νεαρά φυτά αβοκάντο (14). Δεδομένου ότι πολλά από αυτά τα ζιζάνια αναπαράγονται με υπόγειους στόλωνες και ριζώματα, συνίσταται η αποφυγή χρήσης τρακτέρ με φρέζα, γιατί μπορεί να τα κόψει σε κομμάτια και, έτσι, το πρόβλημα να εξαπλωθεί γρήγορα σε ολόκληρο το χωράφι. Από την άλλη, κάποια άλλα ζιζάνια παράγουν χίλιους σπόρους ανά φυτό που μπορούν να εξαπλωθούν και να επιβιώσουν στο έδαφος για δεκαετίες, καθιστώντας σχεδόν αδύνατη την εξάλειψή τους από το χωράφι. Θα συμβούλευα τους παραγωγούς αβοκάντο να ελέγξουν τα χωράφια τους, να αναγνωρίσουν τα ζιζάνια που αναπτύσσονται, να μάθουν για τη φυσιολογία τους και στη συνέχεια να επιλέξουν την πιο κατάλληλη στρατηγική διαχείρισης ζιζανίων.

Πηγές

1. http://www.avocadosource.com/papers/research_articles/hoddlemarkpdf
2. https://wwwipm.ucanr.edu/agriculture/avocado/Avocado–thrips/
3. https://wwwipm.ucanr.edu/agriculture/avocado/
4. https://coststudyfiles.ucdavis.edu/uploads/cs_public/b4/3d/b43d58d9-1e91-4a3e-80f9-a2edb14958b0/2020avocadohighdensitysandiegocounty.pdf
5. https://www.elgo.gr/images/ioanna/periodiko/Teyxos_17/%CF%83%CE%B5%CE%BB._8-10.pdf
6. https://wwwipm.ucanr.edu/agriculture/avocado/Rootstock–Tolerance–to–Disorders–and–Pathogens/
7. https://www.daf.qld.gov.au/business–priorities/agriculture/plants/fruit–vegetable/fruit–vegetable–crops/avocado/pests–and–diseases–of–avocado–crops
8. https://www.fao.org/3/X6902E/x6902ehtm
9. https://www.jica.go.jp/project/english/kenya/015/materials/c8h0vm0000f7o8cj–att/materialspdf
10. https://wwwipm.ucanr.edu/agriculture/avocado/Anthracnose/
11. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2F978-3-319-06904-3.pdf
12. https://coststudyfiles.ucdavis.edu/uploads/cs_public/b4/3d/b43d58d9-1e91-4a3e-80f9-a2edb14958b0/2020avocadohighdensitysandiegocounty.pdf
13. http://www.avocadosource.com/CAS_Yearbooks/CAS_43_1959/CAS_1959_PG_75-78.pdf
14. https://wwwipm.ucanr.edu/agriculture/avocado/Special–Weed–Problems/
15. https://www.elgo.gr/images/ioanna/periodiko/Teyxos_22/AVOCADO.PDF

Ιστορία, θρεπτική αξία και γενικές πληροφορίες για το αβοκάντο

Χαρακτηριστικά και Πλεονεκτήματα Ποικιλιών Αβοκάντο

Απαιτήσεις κλίματος και εδάφους στην καλλιέργεια αβοκάντο – Φύτευση δέντρων αβοκάντο

Πολλαπλασιασμός και επικονίαση των δέντρων αβοκάντο

Απαιτήσεις νερού και συστήματα άρδευσης στην καλλιέργεια αβοκάντο

Απαιτήσεις λίπανσης στην καλλιέργεια αβοκάντο

Κλάδεμα διαμόρφωσης και κλάδεμα καρποφορίας των δέντρων αβοκάντο

Συγκομιδή, Απόδοση ανά στρέμμα και Αποθήκευση αβοκάντο

Παράσιτα και ασθένειες στην καλλιέργεια αβοκάντο – Διαχείριση ζιζανίων