Παράσιτα, ασθένειες και έλεγχος ζιζανίων στην καλλιέργεια της κολοκύθας

Πολλά παράσιτα, ασθένειες και ζιζάνια μπορούν να μειώσουν την απόδοση των φυτών κολοκύθας, εάν δεν ελεγχθούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αποτελεσματικότητα ενός μέτρου καταπολέμησης εξαρτάται από τον χρόνο εφαρμογής-επέμβασης. Οι έγκαιρες εφαρμογές και τα προληπτικά μέτρα μπορούν να προστατεύσουν τις καλλιέργειες και να μειώσουν τα προβλήματα αυτά. Μερικά από τα πιο σημαντικά προληπτικά μέτρα για τους εχθρούς και τις ασθένειες της κολοκύθας είναι η αμειψισπορά και η χρήση υγιούς, πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού (σπόροι ή φυτάρια). Μερικά από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα των κολοκυθιών είναι: 

Σημαντικοί εχθροί στην καλλιέργεια της κολοκύθας

Αφίδες (Aphis gossypii και Myzus persica είναι οι πιο συνηθισμένες)

Οι αφίδες είναι μικρά, μαλακάέντομα που μπορούν να αναπτυχθούν γρήγορα σε μεγάλους πληθυσμούς. Συνήθως βρίσκονται στην κάτω πλευρά των φύλλων και μπορούν να προκαλέσουν άμεσες και έμμεσες ζημιές στα φυτά που έχουν προσβληθεί. Οι άμεσες ζημιές προκαλούνται από την τροφική δραστηριότητα του εντόμου από τους φυτικούς ιστούς (αναρρόφηση του φυτικού χυμού), με αποτέλεσμα το κατσάρωμα των φύλλων, τη χλώρωση, τη μειωμένη ποιότητα των καρπών, την ανάπτυξη των φυτών και, σε σοβαρές προσβολές, τη μάρανση. Το μελίτωμα που απελευθερώνεται από το έντομο μπορεί να καλύψει την επιφάνεια του φυτού και να ευνοήσει δευτερογενείς μυκητιασικές μολύνσεις, μειώνοντας ακόμη περισσότερο την απόδοση και την ποιότητα των καρπών. Επιπλέον, οι αφίδες πρέπει να διατηρούνται υπό έλεγχο κυρίως λόγω της ικανότητάς τους να μεταδίδουν σημαντικούς ιούς των φυτών (βλ. παρακάτω). Για τον αποτελεσματικό έλεγχο του εντόμου, πολλοί καλλιεργητές  ψεκάζουν με εντομοκτόνα (mercaptothion, mevinphos, fenthion ή dimethoate) (εφαρμόζονται όταν το 10% των φυτών είναι προσβεβλημένο). Ωστόσο, δεδομένου ότι υπάρχουν πολλοί φυσικοί εχθροί των αφίδων, είναι σημαντικό να τους προστατεύσουμε στο οικοσύστημα μειώνοντας τις εφαρμογές εντομοκτόνων. Η αμειψισπορά χωρίς είδη Cucurbita είναι απαραίτητη. 

Σκαθάρι αγγουριού

Υπάρχουν 2 τύποι σκαθαριών αγγουριού που προσβάλλουν τα φυτά κολοκύθας.

1. Το ραβδωτό σκαθάρι αγγουριού, Acalymma vittata (είναι κίτρινο και έχει 3 μαύρες λωρίδες στην πλάτη του) και το 
2. το στικτό σκαθάρι αγγουριού Diabrotica undecimpunctata howardi (είναι κίτρινο με 12 μαύρες κηλίδες στην πλάτη του).

Εμφανίζονται πολύ συχνά στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο νότιο Καναδά. Τα ενήλικα σκαθάρια μασάνε και τρέφονται με το φύλλωμα, τα άνθη, τις κλιματσίδες και τους καρπούς των κολοκυθών, προκαλώντας σοβαρές ζημιές. Οι προνύμφες μπορούν επίσης να βλάψουν τους μίσχους και τις ρίζες, οδηγώντας σε αποφύλλωση, μαρασμό και θάνατο του φυτού. Τα ραβδωτά σκαθάρια αγγουριού μπορούν επίσης να τρέφονται με άνθη και γύρη, μειώνοντας τις αποδόσεις. Ωστόσο, οι ζημιές που προκαλούν δεν είναι μόνο τραυματισμοί ιστών από το μάσημα. Μεταδίδουν επίσης ένα επικίνδυνο παθογόνο βακτήριο που ονομάζεται Erwinia tracheiphila και μπορεί να προκαλέσει την βακτηριακή μάρανση σε κολοκύθες και άλλα είδη του γένους Cucurbita. Επιπλέον, τα σκαθάρια είναι φορείς και μπορούν να μεταδώσουν τον ιό του μωσαϊκού των κολοκυθιών. Ορισμένοι παραγωγοί χρησιμοποιούν παγίδες με κίτρινα κολλώδη κύπελλα, ψεκάζουν με καολίνη ή συνδυάζουν αυτές τις μεθόδους με την τεχνική των “καλλιεργειών παγίδων” όπως τα σκουροπράσινα κολοκυθάκια ή τα μπλε κολοκύθια hubbard (είναι πιο ελκυστικά για το έντομο από ότι οι κολοκύθες). 

 Οι πιο σημαντικές ασθένειες της κολοκύθας

Αλτερναρίωση  (Alternaria cucumerina)

Η αλτερναρίωση είναι μια μυκητιασική ασθένεια που προκαλείται από Alternaria spp (είδη) όπως το Alternaria cucumerina. Η μόλυνση ευνοείται από ζεστό, υγρό καιρό με υψηλά επίπεδα υγρασίας για παρατεταμένη περίοδο. Αρχικά, ο γεωργός μπορεί να παρατηρήσει τις χαρακτηριστικές μικρές, καφέ κηλίδες στα παλαιότερα φύλλα. Αυτές θα μετατραπούν σε νεκρωτικές κηλίδες στα φύλλα καθώς η ασθένεια εξελίσσεται. Στο τελικό στάδιο της ασθενειας παρατηρούμε ολική νέκρωση του φύλλου. Η ασθένεια μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα σε ένα χωράφι αν δεν ελεγχθεί. Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν ανθεκτικές ποικιλίες κολοκύθας, οι περισσότεροι αγρότες επενδύουν σε προληπτικά μέτρα (π.χ. αύξηση του αερισμού εντός της καλλιέργειας, στάγδην άρδευση κ.λπ.) ή σε περίπτωση που οι τοπικές αρχές το συστήσουν (ή παρατηρηθούν συμπτώματα) μπορούν να ψεκάσουν με κατάλληλα μυκητοκτόνα (η χλωροταλονίλη είναι η πιο αποτελεσματική ουσία).

Ωίδιο (Podosphaera xanthii ή Sphaerotheca fuliginea)

Το ωίδιο είναι γενικά πιο συχνή ασθένεια από τον περονόσπορο και προκαλείται από πολλά διαφορετικά είδη μυκήτων, με τους Erysiphe cichoracacearum και Podosphaera xanthii (ή Sphaerotheca fuliginea) να είναι οι πιο κυρίαρχοι. Κατα τη διάρκει της προσβολής, μπορούμε να δούμε μια λευκή κονιορτοποιημένη εναπόθεση στην επιφάνεια των φύλλων. Καθώς ο μύκητας εξαπλώνεται μέσα στα αγγεία, τα φύλλα γίνονται καφέ και σιγα σιγά το φύτο αποφυλλώνεται και εξασθενεί.Σε σοβαρές περιπτώσεις μόλυνσης, η επιφάνειατου φυτού μπορεί να μαραθεί και να επέλθει νέκρωση ολόκληρου του φυτού. Συνιστάται στους παραγωγούς κολοκύθας να απολυμαίνουν όλα τα εργαλεία αφού έρθουν σε επαφή με ένα μολυσμένο φυτό για να μειώσουν την εξάπλωση της ασθένειας. Η επιλογή μεγαλύτερων αποστάσεων φύτευσης για τη διευκόλυνση της ροής του αέρα στο εσωτερικό της καλλιέργειας μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο μόλυνσης. Επιπλέον, οι προληπτικές εφαρμογές μυκητοκτόνων σε συνδυασμό με την καλλιέργεια ανθεκτικών ποικιλιών κολοκύθας αποτελούν τα πιο αποτελεσματικά μέτρα προστασίας και καταπολέμησης του ωιδίου.

Ανθράκνωση (Colletotrichum lagenarium)

Η ανθράκνωση είναι μια μυκητολογική ασθένεια που προκαλεί σοβαρές ζημιές κυρίως στα φύλλα και σε άλλα υπέργεια φυτικά όργανα της κολοκύθας και άλλων ειδών Cucurbita. Ο δροσερός (21-26°C) και βροχερός καιρός ευνοεί την εξάπλωση της ασθένειας και την ανάπτυξη του μύκητα. Αντίθετα, οι ξηρές και ζεστές καιρικές συνθήκες σταματούν τον κύκλο της ασθένειας, ο οποίος θα συνεχιστεί όταν οι καιρικές συνθήκες είναι και πάλι βέλτιστες για την ανάπτυξη του παθογόνου. Τα συμπτώματα εμφανίζονται κυρίως στα παλαιότερα φύλλα.  Εμφανίζονται καστανές νεκρωτικές κηλίδες (το κέντρο της κηλίδας μπορεί να πέσει, αφήνοντας στα φύλλα μια όψη γνωστή ως “τρύπες απο σκαγια”) Μπορούμε επίσης να παρατηρήσουμε προσβολές αντίστοιχες  στους μίσχους, τα άνθη και τους καρπούς. Ο έλεγχος της ανθράκνωσης αρχίζει με τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης. Συνιστάται στους γεωργούς να χρησιμοποιούν υγιείς, πιστοποιημένους σπόρους χωρίς ασθένειες, να εφαρμόζουν αμειψισπορά και βαθιά καλλιέργεια και να ψεκάζουν με προστατευτικά μυκητοκτόνα όταν χρειάζεται.

Ιοί του μωσαϊκού της κολοκύθας

Υπάρχουν 4 σημαντικοί  ιοί που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στις καλλιέργειες κολοκύθας: ο ιός της δακτυλιοειδούς κηλίδωσης της παπάγιας ή ο ιός του μωσαϊκού του καρπουζιού, ο ιός του μωσαϊκού του καρπουζιού 2, ο ιός του μωσαϊκού του αγγουριού και ο ιός του μωσαϊκού των κίτρινων κολοκυθιών. Οι περισσότεροι από αυτούς τους ιούς μεταδίδονται συνήθως από τις αφίδες. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κατσάρωμα του φυλλώματος και σχηματισμό ενός χαρακτηριστικού κίτρινου μωσαϊκού στα φύλλα. Μπορεί επίσης να παρατηρήσουμε υπoανάπτυκτα φύλλα καιπράσινα,παραμορφωμένα πέταλα. Εάν η μόλυνση συμβεί σε πρώιμα στάδια ανάπτυξης, τα φυτά αυτά μπορεί να παράγουν χαμηλή ή ακόμα και καθόλου καρποφορία. Σε μεταγενέστερα στάδια ανάπτυξης του φυτού, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα και στους καρπούς (μικρότεροι καρποί με κηλίδες, αποχρωματισμό ή μωσαϊκό μοτίβο). Η σοβαρότητα της ασθένειας ή ο κίνδυνος μόλυνσης είναι συνήθως υψηλότερος στα τέλη του καλοκαιριού, όταν οι φορείς-ξενιστές (αφίδες) είναι πολυάριθμοι. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει τον έλεγχο του πληθυσμού των αφίδων στον αγρό και μέτρα υγιεινής, όπως απολύμανση των εργαλείων, απομάκρυνση των μολυσμένων φυτών από τον αγρό και χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού. Όπως και για άλλες ασθένειες και παράσιτα, είναι σημαντικό να αποφεύγεται η διαδοχική φύτευση ειδών Cucurbita στον ίδιο αγρό. Υπάρχουν μόνο λίγες ποικιλίες ανεκτικές σε μερικούς από αυτούς τους ιούς. 

Έλεγχος ζιζανίων σε χωράφια με κολοκύθες

Πρώτα απ’ όλα, πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε τον τοπικό αδειοδοτημένο γεωπόνο σας, προκειμένου να διαμορφώσετε μια πολιτική καταπολέμησης ζιζανίων που σέβεται τη βιοποικιλότητα και τους φυσικούς πόρους. Ενώ στα μεταγενέστερα στάδια ανάπτυξης, οι κολοκύθες μπορούν να καταστείλουν και να υπερνικήσουν αποτελεσματικά τα ζιζάνια, κατά τη διάρκεια των πρώτων 6-8 εβδομάδων από τη φύτευση, είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα ελέγχου των ζιζανίων. Σε γενικές γραμμές, μπορεί να χρειαστούν 3 ζιζανιοκτονίες σε διαστήματα 10 ημερών, ανάλογα με την τράπεζα σπόρων (των ζιζανίων) και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Οι περισσότεροι καλλιεργητές  εφαρμόζουν ζιζανιοκτονία με το χέρι ή/και επιφανειακή καλλιέργεια (το πολύ 8 cm πριν από τη σπορά και μεταξύ των γραμμών των φυτών) και πλαστικό (ή αχυρένιο) εδαφοκάλυμμα. Σε μια συμβατική γεωργική εκμετάλλευση, οι παραγωγοί μπορούν επίσης να εφαρμόζουν ζιζανιοκτόνα (πάντα μετά από διαβούλευση με αδειοδοτημένο γεωπόνο της περιοχής σας). Τα πιο συνηθισμένα ζιζάνια που παρατηρούνται σε ένα χωράφι με κολοκύθες είναι τα ακόλουθα:  

• Ετήσια ζιζάνια θερμής εποχής: αγριόχορτο (Convonvulus arvensis), αγριάδα (Cynodon dactylon), αντραχλίδα (ή σκλιμίτσα ή χοιροβότανο ή τρευλό ή και γλυστιρίδα) (Portulaca oleraceae), κόχια (Bassia scoparia), τριβόλι (Tribulus terrestris), άγριο βλήτο (Amaranthus tetroflexus).
• Ετήσια και διετή φυτά ψυχρής εποχής: μολόχα ή μαλάχη(Malva neglecta)
• Πολυετή φυτά ψυχρής εποχής: Foxtail Κριθάρι, (Hordeum jubatum), αγρόπυρο (Elymus repens). 

Για τα αγρωστώδη, οι περισσότερες εφαρμογές ζιζανιοκτόνων πραγματοποιούνται στο στάδιο των 2-6 φύλλων, ενώ τα περισσότερα πολυετή φυτά πρέπει να καταπολεμούνται πριν από τη φύτευση της καλλιέργειας. Η αμειψισπορά ή/και η χρήση καλλιεργειών κάλυψης, όπως η σίκαλη ή ο βίκος, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση του πληθυσμού των ζιζανίων σε συστήματα χωρίς άροση.

Πηγές:

• https://extension.uga.edu/publications/detail.html?number=B1180&title=commercial-production-and-management-of-pumpkins-and-gourds
• https://www.vegetables.cornell.edu/pest-management/disease-factsheets/disease-resistant-vegetable-varieties/disease-resistant-cucurbit-varieties/
• http://agriculture.gov.gy/wp-content/uploads/2016/01/pumpkin.pdf
• https://extension.usu.edu/yardandgarden/research/pumpkins-in-the-garden
• http://www.omafra.gov.on.ca/english/crops/facts/00-031.htm#climatic
• https://www.nda.agric.za/docs/Brochures/prodGuidePumpkins.pdf
• https://doa.gov.lk/hordi-crop-pumpkin/
• https://datcp.wi.gov/Documents/mk_fc_81web.pdf
• https://extension.umn.edu/yard-and-garden-insects/cucumber-beetles
• https://zaszambia.wordpress.com/2021/10/02/ultimate-pumpkin-cultivation-guide/
• https://ipm.illinois.edu/ifvn/presentations/pumpkins/wahle_weed.pdf
• https://www.google.com

Διαβάστε περισσότερα:

15 ενδιαφέροντα στοιχεία για τις κολοκύθες

Κολοκύθα: διατροφική αξία και οφέλη για την υγεία

Ποικιλίες κολοκύθας και γενικές πληροφορίες για το φυτό

Καλλιέργεια κολοκύθας στο σπίτι

Επαγγελματική καλλιέργεια κολοκύθας, όσα πρέπει να γνωρίζετε

Εδαφικές απαιτήσεις, προετοιμασία εδάφους και φύτευση κολοκύθας

Άρδευση κολοκύθας

Λίπανση κολοκύθας

Παράσιτα, ασθένειες και έλεγχος ζιζανίων στην καλλιέργεια της κολοκύθας

Απόδοση κολοκύθας, συγκομιδή και αποθήκευση