Μπάμιες: παράσιτα, ασθένειες και ζιζάνια που απειλούν την καλλιέργεια

Πώς μπορείτε να ελέγξετε τα παράσιτα στις μπάμιες;

Έντομα

Διάφορα είδη εντόμων μπορεί να υπάρχουν στα φυτά της μπάμιας, αλλά δεν είναι όλα επιβλαβή. Οι αφίδες και τα ακάρεα μπορούν να προκαλέσουν ζημιές, αλλά οι παραγωγοί είναι σε θέση να τις αποτρέψουν αν επιθεωρούν ανά τακτά χρονικά διαστήματα το χωράφι. Οι συχνές συγκομιδές μπορούν να απομακρύνουν τα αυγά του σκουληκιού του αραβόσιτου, καθιστώντας το πρόβλημα μικρότερο. Οι βρωμούσες και τα Leptoglossus occidentalis (βαδιστικά έντομα) μπορούν να προκαλέσουν ζημιές στους λοβούς, καθιστώντας τους μη ελκυστικούς σε ορισμένες αγορές.

Τα έντομα που τρώνε το φύλλωμα προκαλούν σημαντική ζημία οικονομικού μεγέθους μόνο όταν ο αριθμός τους είναι μεγάλος ή όταν τα φυτά είναι νεαρά ή καταπονημένα. Τα υγιή φυτά μπορούν να ανεχθούν σημαντική απώλεια φυλλώματος χωρίς να μειωθεί η απόδοσή τους. Τα νεαρά φυτά είναι πιο ευάλωτα σε ζημιές που προκαλούν τα έντομα που προσβάλλουν το φύλλωμα. Για αυτό και θα πρέπει να γίνεται τακτικός έλεγχος. Οι κυριότεροι εντομοφάγοι εχθροί της μπάμιας που τρέφονται από το φύλλωμα παρατίθενται παρακάτω.

Υπάρχουν πολλά έντομα που μπορούν να προσβάλουν τις μπάμιες, οπως ο αλευρώδης του καπνού, οι αγροτίδες (είδος κάμπιας που λέγεται και καραφατμέ ή κοφτοσκούλικο) (Heliothis amigera), το Earias huegeliana και άλλα. Ημίπτερα που προσβάλλουν τα λαχανικά. Τα έντομα-παράσιτα της μπάμιας μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δύο ομάδες: σε εκείνα που τρέφονται από το φύλλωμα και σε εκείνα που τρέφονται από τους λοβούς. 

• Aλευρώδης του καπνού (Bemisia tabaci): η μπάμια φαίνεται να είναι ένας από τους αγαπημένους της ξενιστές. Αν και υπάρχουν χημικές ουσίες που βοηθούν στην καταπολέμηση αυτού του παρασίτου, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο υπό αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες, καθώς το έντομο θα αναπτύξει γρήγορα ανθεκτικότητα.
• Μικροσκοπικά, σκούρα, πολύ δραστήρια σκαθάρια (ή άλτες) που δημιουργούν πολλές μικρές, στρογγυλές τρύπες στα φύλλα (shot holes).
• Σκαθάρια που ανήκουν στην οικογένεια Meloidae, είναι έντομα με στενό λαιμό και μαλακή σάρκα, σώμα μήκους περίπου 1.27 έως 1.9 εκατοστά, τα οποία τρώνε τόσο το φύλλωμα όσο και τα άνθη.
• Διάφορες κάμπιες, οι οποίες προκαλούν τρύπες στα φύλλα.
• Αφίδες, οι οποίες βλάπτουν τα φυτά ρουφώντας/απομυζώντας τους χυμούς και αποδυναμώνοντας τα φύλλα του φυτού, άρα και όλο το φυτό της μπάμιας. 
• Το σκουλήκι του καλαμποκιού (Helicoverpa zea), το οποίοδιανοίγει τρύπες και δημιουργεί σήραγγες στους λοβούς της μπάμιας. 
• Βρωμούσες (ή δεντροκορέες) (Halyomorpha halys) και τα βαδιστικά έντομα Leptoglossus occidentalis, τα οποία απομυζούν χυμούς τόσο από το άνθος όσο και από τον λοβό, προκαλώντας μικρές, σκούρες, ανάγλυφες κηλίδες που μοιάζουν με φουσκάλες στον λοβό της μπάμιας. Αυτό οδηγεί σε συστροφή και παραμόρφωση των λοβών.

Τα έντομα που τρέφονται με τους λοβούς αποτελούν σημαντικότερη απειλή από τα έντομα που τρέφονται με το φύλλωμα, επειδή οι ζημιές στους λοβούς ή στα άνθη επηρεάζουν άμεσα το βρώσιμο τμήμα του φυτού. Μόλις αρχίσει η ανθοφορία, θα πρέπει να διενεργείται τακτική επιθεώρηση των ανθέων και των λοβών προκειμένου ο αγρότης να ελέγξει τα έντομα και τις ζημιές που ενδεχομένως να έχουν προκαλέσει.  

Πώς μπορούμε να καταπολεμήσουμε τα έντομα που προσβάλλουν την μπάμια;

Ο έλεγχος των εντόμων στις μπάμιες μπορεί να είναι δύσκολος. Αυτό συμβαίνει καθώς ο αριθμός των εντομοκτόνων που έχουν καταχωρηθεί για την καταπολέμηση των εντόμων είναι περιορισμένος. Επίσης, η αποτελεσματικό διαφέρει από προϊόν σε προϊόν. Η τακτική παρακολούθηση της καλλιέργειας είναι σημαντική για να ανιχνευθούν έγκαιρα τα παράσιτα. 

Για να ελαχιστοποιηθούν οι ζημιές από έντομα στις μπάμιες, οι παραγωγοί πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα φυτά αναπτύσσονται σε ευνοϊκές συνθήκες, με κυριότερες την λίπανση και την άρδευση. Η απομάκρυνση των υπολειμμάτων και των ζιζανίων μετά τη συγκομιδή θα μειώσει επίσης τις προσβολές την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Ο έλεγχος των ζιζανίων κατά τη διάρκεια της περιόδου γύρω και μέσα στον αγρό θα μειώσει τους πληθυσμούς πολλών ειδών παρασίτων. Η πρώιμη φύτευση θα μειώσει τις ζημιές που προκαλούν οι κάμπιες και τα επιμέρους είδη αυτών. Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν προστατευτικά καλύμματα σειρών για να προστατευτούν αποτελεσματικά τα νεαρά φυτά.

Όσον αφορά τη χημική καταπολέμηση, υπάρχουν περιορισμένες επιλογές που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο παραγωγός. Σε συνδυασμό με τις καλλιεργητικές πρακτικές και την τακτική επιθεώρηση του χωραφιού ο αγρότης έχει αρκετά ‘’όπλα στη φαρέτρα του’’ για να ελέγξει και να περιορίσει τις προσβολές εντόμων. 

Νηματώδεις  στην καλλιέργεια της μπάμιας

Οι μπάμιες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε ζημιές κομβονηματωδών, οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν καχεκτική ανάπτυξη και  να οδηγήσουν σε μειωμένες αποδόσεις. Τα φυτά που έχουν υποστεί ζημιές από αυτούς τους νηματώδεις εμφανίζουν στρογγυλά διογκώματα στις ρίζες τους. Καλό θα ήταν να αποφεύγεται η φύτευση μπάμιας σε περιοχές με υψηλούς πληθυσμούς νηματωδών. Σε περίπτωση που δεν μπορεί να αποφευχθεί κάτι τέτοιο,  πρέπει να χρησιμοποιείται ένα νηματωδοκτόνο πριν από τη φύτευση, ακολουθώντας πάντοτε τις οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία. 

Τα νηματωδοκτόνα είναι απαραίτητα εάν το έδαφος έχει προσβληθεί από νηματώδεις. Η συχνότητα εμφάνισης του Fusarium wilt (φουζαρίωση) είναι πολύ μεγαλύτερη όταν υπάρχουν κομβονηματώδεις.

Πώς μπορούν να ελεγχθούν οι νηματώδεις;

Οι μη χημικές μέθοδοι για τη διαχείριση των νηματωδών περιλαμβάνουν την ηλιοαπολύμανση, την αμειψισπορά και τη χρήση καλλιεργειών που καταστέλλουν τους νηματώδεις. Η ηλιοαπολύμανση χρησιμοποιεί τη θερμότητα του ήλιου για τη μείωση των πληθυσμών των νηματωδών και μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και σαν μέθοδος ελέγχου των ζιζανίων. Η αμειψισπορά είναι αποτελεσματική για τον έλεγχο των νηματωδών και οι μπάμιες ή συναφείς καλλιέργειες δεν πρέπει να φυτεύονται στο ίδιο σημείο σε συχνότερη μεγαλύτερη της μια φοράς ανά τριετία. Η φύτευση αραβοσίτου ή μικρόκοκκων σιτηρών σε εναλλαγή μπορεί επίσης να συμβάλει στη μείωση των πληθυσμών των νηματωδών. Οι καλλιέργειες που καταστέλλουν τους νηματώδεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εναλλακτική λύση σε σχέση με τα συνθετικά νηματωδοκτόνα ή τη μακρά αμειψισπορά, καθώς απελευθερώνουν με φυσικό τρόπο ενώσεις που είναι τοξικές ή ανασταλτικές για τους νηματώδεις.

Ο έλεγχος των νηματωδών είναι μια σημαντική πρακτική για τη μείωση της φουζαριωση Οι νηματώδεις του κόμπου της ρίζας (είδη Meloidogyne) προκαλούν σοβαρές κηκίδες (όζους) στις ρίζες της μπάμιας. Στο έδαφος που έχει υποστεί προσβολή πρέπει να εφαρμόζεται ένα πιστοποιημένο νηματωδοκτόνο πριν από τη φύτευση. Οι αμειψισπορές αποτελούν σημαντικό εργαλείο διαχείρισης για την πρόληψη της συσσώρευσης νηματωδών ή άλλων οργανισμών που ζουν στο έδαφος. 

Σημαντικές προφυλάξεις κατά τη χρήση των φυτοφαρμάκων 

1. Τηρείτε όλες τις οδηγίες, τους περιορισμούς και τις προφυλάξεις που αναγράφονται στις ετικέτες των φυτοφαρμάκων. 
2. Φυλάσσετε όλα τα φυτοφάρμακα στα δοχεία τους με άθικτες τις ετικέτες σε μέρη που δεν προσεγγίζουν μικρά παιδιά. 
3. Χρησιμοποιείτε τα φυτοφάρμακα με τη σωστή δοσολογία, την χρονική περίοδο που αναγράφονται στην ετικέτα για να αποφύγετε υπολείμματα ή τραυματισμούς σε φυτά και ζώα. 
4.  Εφαρμόζετε τα φυτοφάρμακα προσεκτικά για να αποφύγετε τη μόλυνση περιοχών που δεν αποτελούν στόχο.
5.  Φοράτε πάντα προστατευτικά ρούχα όταν αναμιγνύετε και ψεκάζετε φυτοφάρμακα.
6.  Εάν το φυτοφάρμακο έρθει σε επαφή με το δέρμα ή στα μάτια, ξεπλύνετε το αμέσως με άφθονο καθαρό νερό και σαπούνι και επικοινωνήστε με το γιατρό σας.
7.  Τα πλεονάζοντα φυτοφάρμακα και τα δοχεία πρέπει να απορρίπτονται σύμφωνα με τις οδηγίες της ετικέτας, ώστε να μην προκληθεί μόλυνση των υδάτων και άλλοι κίνδυνοι από την ταφή και την μη ορθή απόρριψη τους. 
8.  Ακολουθήστε τις οδηγίες στην ετικέτα του φυτοφαρμάκου σχετικά με τους περιορισμούς που απαιτούνται από τους νόμους και τους κανονισμούς της χώρας στην οποία βρίσκεστε.

Πώς καταπολεμάτε τις ασθένειες στις μπάμιες;

Οι μολυσματικές ασθένειες επηρεάζουν σημαντικά την παραγωγή λαχανικών. Ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες μυκητολογικές ασθένειες που εμφανίζονται  στην καλλιέργεια της μπάμιας παρουσιάζονται παρακάτω.

Yγρή σήψη 

Η πιο συνηθισμένη ασθένεια της μπάμιας είναι η υγρή σήψη που προκαλείται από τον μύκητα Choanephora cucurbitarum. Τα άνθη και μερικές φορές οι μικροί λοβοί καλύπτονται από μια υφή που μοιάζει με βαμβάκι και έχει μαύρο χρώμα. Οι λοβοί αυτοί δεν αναπτύσσονται. Η ασθένεια είναι πιο σοβαρή όταν υπάρχουν περίοδοι με πολύ υψηλή υγρασία. Εμφανίζεται επίσης σε μπάμιες που αναπτύσσονται σε περιβάλλον με περιορισμένη έκθεση στο ηλιακό φως (μερική σκιά).

Δυστυχώς, δεν υπάρχουν αποτελεσματικά εγκεκριμένα μυκητοκτόνα. Ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεμηθεί η ασθένεια αυτή είναι η αποφυγή της υπερλίπανσης και της φύτευσης σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο ή σε σκιερά τμήματα ενός χωραφιού. Επίσης, καλό θα ήταν να αποφύγετε τη χρήση υπέργειας άρδευσης αργά μέσα στην ημέρα. Χρησιμοποιήστε την εναέρια άρδευση νωρίς την ημέρα, επιτρέποντας στα φυτά να στεγνώσουν πριν να πέσει το σκοτάδι (νύχτα).

Ιογενές μωσαικό (BYVMD)

Πρόκειται για μια κοινή ασθένεια στις μπάμιες, η οποία εμφανίζει χλώρωση των νεύρων που βρίσκονται στα φύλλα. Το κίτρινο δίκτυο των φλεβών είναι εμφανές και οι φλέβες είναι διογκωμένες. Οι μπάμιες γίνονται μικρές σε μέγεθος και έχουν κιτρινοπράσινο χρώμα. Ο αλευρώδης του καπνού (Bemisia tabaci) και το πράσινο σκουλήκι (Amrasca biguttula) είναι φορείς του ιού αυτού.

Ως εκ τούτου, ο έλεγχός τους είναι απαραίτητος. Η χρήση ανθεκτικών ποικιλιών και η καταστροφή των ζιζανίων ξενιστών (Croton sp και άλλα) είναι επίσης αποτελεσματικές πρακτικές. 

Σήψη των σπόρων

Οι μπάμιες είναι πολύ ευαίσθητες σε μια σειρά ασθενειών των σποροφύτων, ιδίως όταν καλλιεργούνται σε ψυχρές περιόδους στις οποίες δεν είναι καλά προσαρμοσμένες. Η χρήση σπορόφυτων που στη συνέχεια μεταφυτευόνται αντί της απευθείας σποράς μπορεί να μειώσει τις απώλειες στον αγρό, αν τηρούνται όλα τα πρωτόκολλα υγιεινής.

Mπορείτε να φυτέψτε σπόρους επενδεδυμένους με μυκητοκτόνα (Thiram) και χρησιμοποιήστε το Apron, το οποίο χρησιμοποιείται για τη καλύτερη καταπολέμηση του Pythium sp (αδηλομύκητες-φυκομύκητες). Η φύτευση σε θερμό έδαφος με καλή αποστράγγιση είναι σημαντικό. Οι καλλιέργειες κάλυψης θα πρέπει να τοποθετηθούν νωρίς, ώστε να εξασφαλίζεται ότι θα έχουν αναπτύξει ριζικό σύστημα πριν τη φύτευση της μπάμιας. 

Ανθράκνωση και σήψη των λοβών

Η ανθράκνωση προκαλεί κηλίδες όταν υπάρχει αυξημένο ποσοστό υγρασίας στην ατμόσφαιρα. Δεν υπάρχουν εγκεκριμένα μυκητοκτόνα προκειμένου να γίνει ψεκασμός στους λοβούς και το φύλλωμα. Θα πρέπει να λάβετε κατάλληλα μέτρα για να βοηθήσετε την ξήρανση (αφαίρεση της υγρασίας) των λοβών. Για να το κάνετε αυτό θα πρέπει να αποφύγετε τις περιοχές με χαμηλό υψόμετρο, που έχουν υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία και παρατηρείται συχνά ο σχηματισμός ομίχλης. Επίσης να αποφύγετε να φυτεύετε μπάμιες ανάμεσα σε φυτά που αναπτύσσονται πολύ καθ’ύψος, όπως ο αραβόσιτος. Η αφαίρεση ανώτερων φύλλων θα βοηθήσει τη διείσδυση του ηλιακού φωτός και την κυκλοφορία του αέρα. 

Φουζαρίωση (Fusarium Wilt) &  Βερτισιλλίωση (Verticillium Wilt)

Τα μολυσμένα φυτά είναι καχεκτικά, έχουν κιτρινισμένα φύλλα και παρουσιάζουν αποχρωματισμό στο στέλεχος. Σε ένα χωράφι που στο παρελθόν είχε υποστεί προσβολές θα πρέπει να διενεργείται υποκαπνισμός στο έδαφος. Επίσης, θα πρέπει να αποφύγετε είδη της οικογένειας Solanaceae κατά την αμειψισπορά (πατάτες, βαμβάκι, ντομάτες, καπνός, μελιτζάνες και πιπεριές). Η μπάμια μπορεί να αυξήσει τους πληθυσμούς του Verticillium, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα και σε άλλες ευαίσθητες καλλιέργειες, ιδίως το χειμώνα. 

Η βερτισιλλίωση  είναι η πιο κοινή ασθένεια που προσβάλλει τη μπάμια. Το σύμπτωμα που είναι ορατό με γυμνό οφθαλμό είναι το κιτρίνισμα παλαιότερων φύλλων, τα οποία συχνά αποκτούν καμένη όψη, ιδίως στο εξωτερικό μέρος (έλασμα). Ακολουθεί η μάρανση του φυτού. Τα μόνα μέτρα καταπολέμησης που συνιστώνται για την αντιμετώπιση αυτής της ασθένειας είναι η αμειψισπορά και η καταστροφή των φυτών που έχουν ήδη προσβληθεί.

Το ωίδιο, Claviceps purpurea (ή ερυσίβη) μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πρόβλημα των φύλλων σε ξηρότερες περιοχές. Μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια φύλλων καθώς δεν υπάρχουν χημικές ουσίες εγκεκριμένες για το ωίδιο της μπάμιας. Ο ψεκασμός με θειάφι μπορεί να χρησιμοποιηθεί νωρίς, δεδομένου ότι απαιτείται διάστημα 7 ημερών πριν από τη συγκομιδή.

Mελανή κηλίδωση & Κερκοσπορίωση
Αυτές οι μυκητολογικές ασθένειες έχουν καταγραφεί στη μπάμια. Δεν έχουν προταθεί οριστικά μέτρα καταπολέμησης, αλλά ο ψεκασμός με ένα εγκεκριμένο μυκητοκτόνο μπορεί να είναι χρήσιμος εάν κάποια από τις κηλίδες φύλλων αποδειχθεί καταστροφική.

Έλεγχος των ζιζανίων στην καλλιέργεια της μπάμιας

Ανεξάρτητα από το αν κάνετε κλασσικό όργωμα (άροση), κατεργασία σε λωρίδες ή εδαφοκάλυψη, πρέπει να καθορίσετε μια στρατηγική για τον έλεγχο των ζιζανίων στις μπάμιες. Και αυτό είναι σημαντικό για να αποφευχθεί ο ανταγωνισμός και η παρεμβολή στη διαχείριση των παρασίτων και στη συγκομιδή. Τα πρώιμα στάδια ανάπτυξης της καλλιέργειας, ιδίως όταν τα φυτά είναι σε μικρά σε μέγεθος, είναι κρίσιμα για τον έλεγχο των ζιζανίων. Κατά τα αρχικά στάδια της ανάπτυξης της καλλιέργειας μπορεί να είναι αναγκαία η χρήση ελκόμενων γεωργικών μηχανημάτων, το σκάλισμα ή η αμειψισπορά. Καθώς η καλλιέργεια αρχίζει να σκιάζει την επιφάνεια του εδάφους, η ανάγκη για τις πρακτικές αυτές μπορεί να μειωθεί.

Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα είδη ζιζανίων στη μπάμια;

Τα είδη ζιζανίων που προσβάλλουν τη μπάμια περιλαμβάνουν ετήσια αγρωστώδη, πολυετή αγρωστώδη και πλατύφυλλα ζιζάνια. Όταν οι μπάμιες και τα ζιζάνια είναι μικρά, το σκάλισμα θα καταστρέψει τα περισσότερα μικρά ζιζάνια. Θα πρέπει να μην ρίχνετε πολύ χώμα απευθείας στους μίσχους της μπάμιας, διότι έτσι μπορεί να αυξηθεί η εμφάνιση μυκήτων (σηψιρριζία)

Πώς να καταπολεμήσετε τα ζιζάνια στις μπάμιες;

Οι μπάμιες συγκομίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα και ο έλεγχος των ζιζανίων παραμένει σημαντικός καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου.

Ακολουθούν ορισμένοι αποτελεσματικοί τρόποι για τον έλεγχο των ζιζανίων στις μπάμιες:

• Εδαφοκάλυψη: Εφαρμόστε ένα στρώμα οργανικού λιπάσματος, όπως άχυρο, φύλλα ή κομμένο γρασίδι, γύρω από τα φυτά της μπάμιας. Αυτό θα βοηθήσει στην καταστολή της ανάπτυξης ζιζανίων και στη διατήρηση της υγρασίας του εδάφους.
• Ξεβοτάνισμα: Ελέγχετε τακτικά τις μπάμιες και απομακρύνετε τυχόν ζιζάνια με το χέρι, προσέχοντας να μην πειράξετε τις επιφανειακές ρίζες.
• Σκάλισμα: Χρησιμοποιήστε μια τσάπα για να καλλιεργήσετε το έδαφος γύρω από τις μπάμιες, προσέχοντας να μην τραυματίσετε τις ρίζες. Αυτό μπορεί να γίνεται κάθε λίγες εβδομάδες για να αποφευχθεί η ανάπτυξη ζιζανίων.
• Ζιζανιοκτόνα: Εάν οι χειρωνακτικές μέθοδοι ελέγχου δεν επαρκούν, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ζιζανιοκτόνα για τον έλεγχο των ζιζανίων. Ωστόσο, πρέπει να λαμβάνεται μέτρα για την τήρηση των οδηγιών που αναγράφονται στις ετικέτες των προϊόντων και να αποφεύγεται ο απευθείας ψεκασμός. 

Συνολικά,η ταυτόχρονη εφαρμογή εδαφοκάλυψης, ξεβοτανίσματος, σκαλίσματος και χρήσης ζιζανιοκτόνων μπορεί να είναι αποτελεσματική για τον έλεγχο των ζιζανίων σε ένα χωράφι. Η απομάκρυνση των ζιζανίων που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως ξενιστές για τα έντομα μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση των προσβολών που γίνονται από αυτά.

Ορισμένα ζιζανιοκτόνα είναι εγκεκριμένα για τον έλεγχο ζιζανίων σε χωράφια με μπάμιες. Η μη ορθή χρήση τους μπορεί να βλάψει την καλλιέργειά σας. Για αυτό ακολουθήστε προσεκτικά τις οδηγίες που αναγράφονται στην ετικέτα και εφαρμόστε τα ζιζανιοκτόνα στη σωστή δόση και στο σωστό χρόνο.

Διαβάστε περισσότερα για την μπάμια:

Hibiscus esculentus – Σπόροι Μπάμιας

Μπάμια: Πληροφορίες, Διατροφική αξία και Χαρακτηριστικά

Πώς πολλαπλασιάζονται οι μπάμιες;

Πώς καλλιεργούμε τις μπάμιες: φύτευση & προετοιμασία εδάφους

Λίπανση μπάμιας

Άρδευση μπάμιας: απαιτήσεις σε νερό & συστήματα άρδευσης

Μπάμιες: παράσιτα, ασθένειες και ζιζάνια που απειλούν την καλλιέργεια

Μπάμιες: Συγκομιδή, απόδοση, αποθήκευση και μετασυλλεκτικοί χειρισμοί

• https://extension.uga.edu/publications/detail.html?number=C627
• https://www.uky.edu/ccd/sites/www.uky.edu.ccd/files/okra.pdf
• https://extension.okstate.edu/fact-sheets/okra-production.html