Μέλι: ενδιαφέροντα στοιχεία και διατροφική αξία

Ενδιαφέροντα στοιχεία για το μέλι

Το μέλι είναι ένα γλυκό, παχύρρευστο υγρό που παράγεται από τις μέλισσες. Είναι ένα φυσικό γλυκαντικό που χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια ως τρόφιμο, φάρμακο και γλυκαντικό. Το μέλι έχει μοναδική γεύση και υφή που ποικίλλει ανάλογα με το είδος των φυτών από τα οποία οι μέλισσες συλλέγουν νέκταρ.

Το μέλι έχει μια μακρά και συναρπαστική ιστορία που εκτείνεται σε χιλιάδες χρόνια. Ακολουθούν ορισμένα ορόσημα στην ιστορία του μελιού:

• Οι πρώτες μέλισσες εμφανίζονται στο αρχείο απολιθωμάτων σε αποθέσεις που χρονολογούνται πριν από περίπου 40 εκατομμύρια χρόνια στο Ηώκαινο.
• Οι μέλισσες πιστεύεται ότι προήλθαν από την Αφρική πριν από περίπου 30 εκατομμύρια χρόνια. Εξαπλώθηκαν από την Αφρική στη Βόρεια Ευρώπη και δυτικά στην Ινδία και την Κίνα.
• Κατά τη διάρκεια του 15ου και 16ου αιώνα, οι Ευρωπαίοι εξερευνητές έφεραν τις μέλισσες στην Αμερική και έγιναν σημαντική πηγή μελιού και κεριού μέλισσας.
• Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν το μέλι με διάφορους τρόπους, μεταξύ άλλων ως γλυκαντικό, συντηρητικό και φάρμακο. Χρησιμοποιούσαν επίσης το μέλι για την ταρίχευση των νεκρών.
• Το μέλι αποτελούσε σημαντική πηγή τροφής στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη και συχνά χρησιμοποιούνταν ως ανταμοιβή για αθλητές και στρατιώτες.
• Τον 19ο αιώνα, η μελισσοκομία έγινε πιο διαδεδομένη και η παραγωγή μελιού βιομηχανοποιήθηκε. Το μέλι χρησιμοποιήθηκε επίσης για την παραγωγή νέων προϊόντων, όπως σαπούνι, κεριά και καλλυντικά.
• Το άγριο μέλι είναι επίσης γνωστό ότι συλλέγεται ευρέως από τους συλλέκτες μέχρι σήμερα

Διατροφική αξία του μελιού

Τα συστατικά του μελιού είναι τα εξής:

• Γλυκόζη και φρουκτόζη & άλλα σάκχαρα (60-85%)
• Οργανικά οξέα
• Βιταμίνες
• Ένζυμα και αμινοξέα
• Ανόργανα άλατα (0,02-1%)
• Πρωτεΐνες (0,1-0,5%)
• Αντιοξειδωτικά (πολυφαινόλες, καροτενοειδή)
• Νερό (12-23%)

Συνήθως, η υγρασία του μελιού κυμαίνεται μεταξύ 13 και 25%, με βέλτιστο ποσοστό περίπου 17%. Το μέλι με πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε υγρασία είναι δύσκολο να χειριστεί και να επεξεργαστεί. Στο μέλι, η ενεργότητα νερού (δείκτης που καθορίζει το χαμηλό όριο του “διαθέσιμου” νερού για τη μικροβιακή ανάπτυξη) κυμαίνεται από 0,49 έως 0,65, αν και για ορισμένα μέλια μπορεί να φτάσει σε τιμή 0,75.

Οφέλη του μελιού για την υγεία

Το ακατέργαστο μέλι θεωρείται η πιο θρεπτική μορφή μελιού, επειδή δεν έχει υποστεί επεξεργασία ή θέρμανση, η οποία μπορεί να καταστρέψει ορισμένες από τις ευεργετικές του ιδιότητες.

Το μέλι έχει πολλά οφέλη για την υγεία, όπως αντιβακτηριακές, αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καταπράυνση του πονόλαιμου, την επούλωση πληγών και τη βελτίωση της πέψης. Είναι επίσης ένα φυσικό κατασταλτικό του βήχα και μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων αλλεργίας. Οι κύριες ενώσεις που ευθύνονται για την αντιοξειδωτική δράση του μελιού είναι τα φλαβονοειδή, τα φαινολικά οξέα (καφεϊκό, ελλαγικό, κουμαρικό, φερουλικό και χλωρογενικό οξύ), το ασκορβικό οξύ, η καταλάση, η υπεροξειδάση, τα καροτενοειδή και τα προϊόντα της αντίδρασης Maillard.

Παραπομπές

Adriane Alexandre Machado De-Melo, Ligia Bicudo de Almeida-Muradian, María Teresa Sancho & Ana Pascual-Maté (2018) Composition and properties of Apis mellifera honey: A review, Journal of Apicultural Research, 57:1, 5-37, DOI: 10.1080/00218839.2017.1338444

https://agora.mfa.gr/infofiles/italian%20honey.pdf

http://www.fao.org/

Μέλι: ενδιαφέροντα στοιχεία και διατροφική αξία

Ποιότητα μελιού: από ποιους παράγοντες επηρεάζεται

Τύποι μελιού και χαρακτηριστικά

Θυμαρίσιο μέλι

Μέλι Μανούκα

Μέλι που παράγεται σε δάση και λιβάδια

Μέλι πορτοκαλιάς (Citrus)

Νομοθεσία για το μέλι: Παράμετροι, Κριτήρια ποιότητας & Όρια