Κυτταρική Αγροκαλλιέργεια – Καλλιέργεια κρέατος 

Τα συστήματα διατροφής που κυριαρχούν στις Βόρειες χώρες εξαρτώνται από τη βιομηχανική γεωργία, την εντατική κτηνοτροφία και τη μονοκαλλιέργεια, και η παγκόσμια εμβέλειά τους αυξάνεται. Αυτές οι μέθοδοι από μόνες τους δεν  μπορούν να αποτελέσουν λύση για την την επισιτιστική κρίση. Ιδιαίτερα στις χώρες με υψηλότερο εισόδημα κυριαρχούν στη διατροφή το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα επεξεργασμένα τρόφιμα, ενώ στις αναπτυσσόμενες χώρες οι άνθρωποι βιώνουν ανισότητες και δυσκολεύονται να βρουν πρόσβαση σε τροφή.

Οι καταναλωτές σήμερα, ανησυχούν για το κόστος της βιομηχανικής γεωργίας, για το περιβάλλον, την υγεία και την ευημερία των ζώων. Για να εξασφαλιστεί ότι ο αυξανόμενος πληθυσμός θα έχει πηγές πρωτεΐνης για να ευημερήσει, η βιομηχανία θα πρέπει να αυξήσει τις πηγές πρωτεΐνης για να θρέψει τον πληθυσμό παγκοσμίως και να καταστήσει την αλυσίδα παραγωγής τροφίμων πιο ανθεκτική.

Οι εναλλακτικές πρωτεΐνες αποτελούν μια σύγχρονη και ταχεία αναδυόμενη λύση για το μέλλον των τροφίμων, χωρίς όμως να έχει στόχο την αντικατάσταση της παραδοσιακής κτηνοτροφίας. Αντίθετα, αποτελούν μια προσθήκη που μπορεί να συμπληρώσει την διαθέσιμες πρωτεΐνες και να προσφέρει στους καταναλωτές εναλλακτικές και βιώσιμες επιλογές.

Η παραδοσιακή κτηνοτροφία αποτελούσε επί χρόνια την κύρια πηγή πρωτεϊνών για ανθρώπινη κατανάλωση. Τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να εκφράζονται ανησυχίες ως προς την βιωσιμότητα, την ευημερία των ζώων και την υγεία (καταναλωτών και ζώων). Οι μορφές εναλλακτικών πρωτεϊνών, όπως οι πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης,  από έντομα και αυτές που καλλιεργούνται από κύτταρα, προσφέρουν μια πολλά υποσχόμενη λύση σε αυτές τις ανησυχίες.

Το κρέας από καλλιέργεια κυττάρων είναι μια λύση για την παροχή θρεπτικών πηγών πρωτεϊνών ζωικής προέλευσης που δεν συνοδεύεται από τις αρνητικές πλευρές που έχει η συμβατική εκτροφή ζώων για την ευημερία τους και το περιβάλλον. .

Είναι πλέον γνωστό ότι η παραδοσιακή κτηνοτροφία από μόνη της δεν θα μπορούσε να καλύψει την ζήτηση του συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού για κρέας και βασικές πρωτεΐνες. Η τεχνολογική πρόοδος στο κρέας που καλλιεργείται με τεχνικές κυτταρικής καλλιέργειες (και γενικότερα η πρόοδος στην κυτταρική γεωργία) έχει αυξηθεί τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι ειδικοί επιβεβαιώνουν πλέον ότι το καλλιεργούμενο κρέας μπορεί να παράγει προϊόντα, υποκατάστατα κρέατος με παρόμοια γεύση, άρωμα και θρεπτική αξία με το συμβατικό κρέας.

Το καλλιεργημένο κρέας, γνωστό και ως εργαστηριακό ή «καθαρό» κρέας, είναι μια μορφή κρέατος που οι ειδικοί παράγουν χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της κυτταρικής γεωργία. Η τεχνολογία αυτή περιλαμβάνει την καλλιέργεια ζωικών κυττάρων σε εργαστηριακό περιβάλλον (προς το παρόν) για τη δημιουργία κρέατος χωρίς την ανάγκη εκτροφής και αναπαραγωγής ζώων.

Η συνθετική καλλιέργεια κρέατος έχει τη δυνατότητα να φέρει επανάσταση στην παραγωγή και κατανάλωση κρέατος. Θεωρείται μια πιο βιώσιμη και ηθική εναλλακτική λύση σε σχέση με την παραδοσιακή παραγωγή κρέατος. Αυτό οφείλεται στο ότι απαιτεί μικρότερη έκταση, λιγότερο νερό και λιγότερους πόρους για την εκτροφή των ζώων. Επιπλέον, μειώνει αρκετά τις ανησυχίες για την ευημερία και την καλή διαβίωση των ζώων που υπάρχουν ως προς την συμβατική κτηνοτροφία.

Η διαδικασία εισαγωγή γευστικών, εργαστηριακά καλλιεργημένων πρωτεϊνών στο πιάτο μας είναι σχετικά απλή. Όλα τα προϊόντα κρέατος αποτελούνται από μυϊκό και λιπώδη ιστό (λίπος), και οι ιστοί αυτοί είναι ένα σύνολο από ομαδοποιημένα κύτταρα. Το πρώτο βήμα λοιπόν στην παραγωγή καλλιεργημένου κρέατος είναι ένα δείγμα κυττάρων από το ζώο που θέλετε να δοκιμάσετε!

Και ενώ η ιδέα να φέρουμε γευστικές, καλλιεργημένες πρωτεΐνες στο πιάτο μας μπορεί να φαίνεται απλή στη θεωρία, η πραγματική διαδικασία παραγωγής κρέατος από κύτταρα ή άλλων εναλλακτικών πρωτεϊνών βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και απαιτεί σημαντική τεχνική γνώση, εμπειρία αλλά και πόρους. Σύμφωνα με πρόσφατες ειδήσεις, είναι πολύ λίγες οι εταιρείες που είναι σε θέση να παράγουν άμεσα έστω και μερικά κιλά εργαστηριακά καλλιεργούμενου κρέατος. Προς το παρόν, μόνο μία από αυτές έχει λάβει έγκριση και βρίσκεται στη Σιγκαπούρη.

Η καλλιέργεια κρέατος ή άλλων πρωτεϊνών περιλαμβάνει μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί τον κατάλληλο συνδυασμό θρεπτικών ουσιών, αυξητικών παραγόντων και περιβαλλοντικών συνθηκών για την επίτευξη του πολλαπλασιασμού των κυττάρων και τη δημιουργία ενός προϊόντος που είναι ασφαλές και εύγευστο για ανθρώπινη κατανάλωση. Η επίτευξη της σωστής υφής, γεύσης και θρεπτικού προφίλ αποτελεί ακόμα πρόκληση και απαιτεί συνεχή έρευνα.

Επιπλέον, το κόστος παραγωγής κρέατος που καλλιεργείται με κύτταρα είναι ακόμη σχετικά υψηλό σε σύγκριση με το παραδοσιακό κρέας. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται και η διαδικασία κλιμακώνεται, το κόστος παραγωγής αναμένεται να μειωθεί. Πιθανότατα θα περάσει αρκετός καιρός προτού το κρέας από κυτταροκαλλιέργεια γίνει ευρέως διαθέσιμο και προσιτό στους καταναλωτές.

Η παραγωγή κρέατος με καλλιέργεια κυττάρων ξεκινά με τη συλλογή κυττάρων από ένα ζωντανό ζώο. Στη συνέχεια, τα κύτταρα αυτά τοποθετούνται σε ένα μέσο καλλιέργειας, το οποίο παρέχει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και αυξητικούς παράγοντες για να επιτευχθεί ο κυτταρικός πολλαπλασιασμός. Στη συνέχεια, τα κύτταρα αφήνονται να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιαστούν και μετά από μερικές εβδομάδες μπορούν να συλλεχθούν και να μετατραπούν σε κρέας.

Υπάρχουν πολλά πιθανά οφέλη από το κρέας που καλλιεργείται με κύτταρα.

Πρώτον, θα μπορούσε να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παραδοσιακής παραγωγής κρέατος. Το εργαστηριακά καλλιεργούμενο κρέας θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά την έκταση, το νερό και την ενέργεια που απαιτούνται στη συμβατική παραγωγή κρέατος. Επιπλέον, θα μπορούσε να μειώσει πολλές εκπομπές ρύπων και αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με την εργοστασιακή κτηνοτροφία.

Ένα άλλο δυνητικό όφελος του κρέατος που καλλιεργείται με κύτταρα είναι ότι θα μπορούσε να μειώσει την επισιτιστική κρίση και να παρέχει μια πιο σταθερή εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων. Με την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και την αυξανόμενη ζήτηση σε κρέας, η συμβατική κτηνοτροφία χρειάζεται βοήθεια για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού. Το καλλιεργούμενο κρέας θα μπορούσε να είναι ένας πιο βιώσιμος τρόπος για να ικανοποιηθεί αυτή η ζήτηση και να εξασφαλιστεί ότι όλοι θα έχουν πρόσβαση στις πρωτεΐνες που χρειάζονται.

Από την άλλη, υπάρχουν αρκετά νομοθετικά και τεχνικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν προτού γίνει μια βιώσιμη εναλλακτική λύση.

Το κρέας που καλλιεργείται από κύτταρα βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και οι ειδικοί πρέπει να ξεπεράσουν πολλές τεχνικές και νομοθετικές προκλήσεις προτού γίνει ευρέως διαθέσιμο στους καταναλωτές. Ωστόσο, με τη συνεχή έρευνα και ανάπτυξη, θα μπορούσε να αποτελέσει μια βιώσιμη εναλλακτική λύση στο παραδοσιακό κρέας.

Μία από τις κύριες τεχνικές προκλήσεις είναι η ανάπτυξη του κατάλληλου μέσου ανάπτυξης για τον πολλαπλασιασμού των κυττάρων και τη δημιουργία υφής και γεύσης που να μιμείται το κανονικό κρέας. Επιπλέον, το κόστος παραγωγής παραμένει υψηλό και η διαδικασία πρέπει να κλιμακωθεί για να καλύψει τη ζήτηση.

Υπάρχουν επίσης αρκετές νομοθετικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν, συμπεριλαμβανομένων και των ανησυχιών για την ασφάλεια αλλά και τις ανάγκες επισήμανσης. Το κρέας που καλλιεργείται με κύτταρα πρέπει να πληροί τα ίδια πρότυπα ασφαλείας με το παραδοσιακό κρέας και να εγκριθεί από ρυθμιστικές αρχές όπως η EFSA, ο FDA και το USDA. Επιπλέον, οι καταναλωτές πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνουν μεταξύ του κρέατος που έχει καλλιεργηθεί με κύτταρα και του παραδοσιακού κρέατος μέσω σαφούς και ακριβούς επισήμανσης.

Παρά τις προκλήσεις αυτές, η συνεχιζόμενη έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα του κρέατος που καλλιεργείται με κύτταρα προσφέρει ελπίδα για το μέλλον. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται και το κόστος παραγωγής μειώνεται, το καλλιεργημένο κρέας έχει τη δυνατότητα να γίνει μια πιο προσιτή και βιώσιμη εναλλακτική λύση από το συμβατικό κρέας.

Εν κατακλείδι, το καλλιεργημένο κρέας έχει αρκετά οφέλη. Θα μπορούσε να προσφέρει μια πιο βιώσιμη και ηθική λύση στην παγκόσμια κρίση του κρέατος σε σχέση με την συμβατική παραγωγή. Ωστόσο, ορισμένες ανησυχίες πρέπει να αντιμετωπιστούν προτού αυτή η επαναστατική ιδέα μπορέσει να απογειωθεί. Μόνο ο χρόνος θα δείξει αν το καλλιεργημένο κρέας θα αξίζει όλη αυτή τη συζήτηση που έχει προκύψει. Παρόλα αυτά, με την πρόοδο που σημειώνεται, φαίνεται σίγουρα πολλά υποσχόμενο.

Για περισσότερες πληροφορίες για τα πλεονεκτήματα αλλά και τα ερωτήματα που προκύπτουν μπορείτε να διαβάσετε τα αρθρα:

Είναι το “καλλιεργούμενο” κρέας υγιεινό και κατάλληλο για χορτοφάγους;

Κρέας κυτταροκαλλιέργειας (cultured meat)- Πλεονεκτήματα και προκλήσεις