Ζωοτροφές: πώς να επιλέξετε την κατάλληλη για τα ζώα σας

Τα προόντα της ζωϊκής παραγωγή έχουν εξέχουσα θέση στην ανθρώπινη διατροφή. Είναι, επομένως, απαραίτητο η ζωϊκή παραγωγήνα να βελτιστοποιείται συνεχώς και να γίνεται πιο βιώσιμη. Το κόστος των ζωοτροφών μπορεί να αποτελεί το 70% ή και περισσότερο του λειτουργικού κόστους μιας μονάδας ζωικής παραγωγής, ιδίως σε ζώα μηδενικής βόσκησης και σε ζώα περιορισμένης εκτροφής. Για να αξιοποιηθεί στο έπακρο η αξία των ζωοτροφών, οι ζωοτροφές πρέπει να παρέχουν τα απαιτούμενα θρεπτικά συστατικά. Δυστυχώς, το 50% των ζωοτροφών μπορεί να έχει συμαντικές ελλείψεις σε θρεπτικά που μειώνουν τις εμπορικές επιδόσεις των ζώων. Πολλά από τα προβλήματα που εντοπίζονται στις ζωοτροφές οφείλονται σε σφάλματα κατά τη διαδικασία ανάμιξης. Οι καλές τεχνικές ανάμειξης  θα εξασφαλίσουν την καλύτερη ποιότητα ζωοτροφών και την μείωση του κόστους.

Συστατικά ζωοτροφών 

Η αξιολόγηση των συστατικών των ζωοτροφών μπορεί να επιτύχει δύο πράγματα. Πρώτον, ελέγχοντας συνεχώς την περιεκτικότητα των συστατικών σε θρεπτικά συστατικά, μπορείτε να προσαρμόσετε ορισμένες φόρμουλες ώστε να κάνετε την καλύτερη δυνατή χρήση των συστατικών και να μειώσετε το κόστος των ζωοτροφών. Μπορείτε επίσης να προσδιορίσετε ποια συστατικά, εκτός από τα σιτηρά, είναι κατάλληλα για τη φάρμα σας. Η περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά  συχνά ποικίλλει. Η διακύμανση μπορεί να επηρεάσει τόσο την ποιότητα όσο και το κόστος. Για να έχετε μια καλή αξιολόγηση των συστατικών, θα πρέπει να λαμβάνονται δείγματα από κάθε φορτίο που προμηθεύεστε. Χρησιμοποιώντας ένα μηχάνημα ανίχνευσης υγρασίας σιτηρών, πάρτε αρκετά δείγματα από το μπροστινό, το μεσαίο και το πίσω μέρος του φορτηγού και, στη συνέχεια, συνδυάστε αυτά τα δείγματα για να λάβετε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του ολικού φορτίου. Εάν αυτή η μέθοδος δεν είναι δυνατή, συνιστάται να λαμβάνετε αρκετά δείγματα κατά την εκφόρτωση. Παρόλο που το συνδυασμένο δείγμα μπορεί να μην είναι τόσο αντιπροσωπευτικό του φορτίου όσο όταν χρησιμοποιείται ανιχνευτής, θα είναι καλύτερο από ένα μόνο δείγμα.

Υπάρχουν πολλά εναλλακτικά συστατικά διαθέσιμα για χρήση στις ζωοτροφές. Ορισμένα είναι φθηνά, αλλά δεν περιέχουν την περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά και την ποιότητα του συστατικού που αντικαθίσταται. Άλλα φαίνονται ακριβά, αλλά μειώνουν το κόστος των ζωοτροφών όταν είναι σωστά προσαρμοσμένα. Ακόμα, άλλα είναι λιγότερο ακριβά από το συστατικό που πρόκειται να αντικαταστήσουν και έχουν την απαιτούμενη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά και υψηλή ποιότητα. Ορισμένα εμπορικά προϊόντα είναι συχνά δύσκολο να αξιολογηθούν, καθώς η ετικέτα ζωοτροφών παρέχει τις μόνες πληροφορίες για το προϊόν. Σύμφωνα με το νόμο, η ετικέτα πρέπει να περιλαμβάνει εγγυημένη ανάλυση, κατάλογο των συστατικών και οδηγίες για τη διατροφή. Δυστυχώς, συχνά υπάρχουν πολύ λίγες πληροφορίες στην ετικέτα και έτσι δεν είναι εφικτή η ενδελεχής αξιολόγηση. 

Τα πλήρη συμπληρώματα είναι τα πιο δύσκολα στην αξιολόγηση λόγω της πολυπλοκότητάς τους. Ένα πλήρες συμπλήρωμα πρέπει να συμπληρώνει το χρησιμοποιούμενο σιτάρι παρέχοντας αμινοξέα, ασβέστιο, φώσφορο, αλάτι, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες. Λόγω της αυξημένης χρήσης συνθετικών αμινοξέων, τα συμπληρώματα είναι ακόμη πιο δύσκολο να αξιολογηθούν. Η ετικέτα του συμπληρώματος θα παρέχει ορισμένες από τις πληροφορίες που απαιτούνται για την αξιολόγηση. Ωστόσο, ο παραγωγός που χρησιμοποιεί ένα πλήρες συμπλήρωμα πρέπει να βασίζεται στον κατασκευαστή για πρόσθετες πληροφορίες.

Κανονικά, τα εμπορικά μείγματα βάσης θα πρέπει να παρέχουν το ασβέστιο, το φώσφορο, το αλάτι, τα ιχνοστοιχεία και τις βιταμίνες που δεν βρίσκονται σε επαρκείς ποσότητες στο σιτάρι και το αλεύρι σόγιας. Περιέχει τα ελάχιστα επίπεδα επιλεγμένων θρεπτικών συστατικών που πρέπει να περιέχει ένα βασικό μείγμα σε διάφορα επίπεδα σίτισης. Λαμβάνοντας υπόψη το κόστος και την περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά, μπορείτε να αξιολογήσετε καλύτερα τα εναλλακτικά συστατικά ζωοτροφών. 

Ποιοτικός έλεγχος

Ένα πρόγραμμα ποιοτικού ελέγχου είναι το πρώτο βήμα για την παραγωγή ποιοτικών ζωοτροφών στην εκμετάλλευση. Απαιτείται ένα καλό πρόγραμμα για την παρακολούθηση της ποιότητας της ζωοτροφής πριν από τη σίτιση και την ανάμιξη. Το βασικό συστατικό ενός προγράμματος παρακολούθησης ζωοτροφών είναι η ανάλυση ρουτίνας των ζωοτροφών και των συστατικών ζωοτροφών. Ένα πρόγραμμα δειγματοληψίας ρουτίνας για όλα τα συστατικά ζωοτροφών και τις αναμεμειγμένες ζωοτροφές σε συνδυασμό με αρχεία από παλαιότερα έτη μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τη ζωοτροφή, την ανάπτυξη αλλά και το κόστος.

Μικτές ζωοτροφές

Η τακτική ανάλυση των αναμεμειγμένων ζωοτροφών είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος παρακολούθησης των τεχνικών ανάμειξης. Η μέθοδος που χρησιμοποιείτε για τη δειγματοληψία των μικτών ζωοτροφών εξαρτάται από τον λόγο για τον οποίο κάνετε την ανάλυση. Για να προσδιορίσετε αν ο χρόνος ανάμιξης είναι κατάλληλος, πάρτε τρία ή περισσότερα δείγματα από μια παρτίδα ζωοτροφών περιοδικά καθώς αδειάζει ο μύλος. Ο χρόνος ανάμιξης είναι κατάλληλος εάν όλες οι αναλύσεις των δειγμάτων είναι σχεδόν ίδιες. Για μια αξιολόγηση ρουτίνας του προγράμματος σίτισης, χρησιμοποιήστε την ίδια τεχνική δειγματοληψίας, αλλά συνδυάστε όλα τα δείγματα πριν από την ανάλυση για να διαπιστώσετε αν προστέθηκαν οι σωστές ποσότητες όλων των συστατικών. Εάν υπάρχουν προβλήματα σε ορισμένες περιοχές, συλλέξτε δείγματα τροφής από κάθε ταΐστρα. Αυτή η  μέθοδος μπορεί να μην αξιολογήσει με ακρίβεια τη διαδικασία ανάμειξης λόγω του διαχωρισμού κατά την παράδοση και τον τροφοδότη.

Εγγραφές τροφοδοσίας

Μια άλλη μέθοδος αξιολόγησης ενός συστήματος ανάμειξης ζωοτροφών είναι η τήρηση αρχείων. Οι ποσότητες όλων των συστατικών που χρησιμοποιούνται πρέπει να είναι ίδιες με τη συνολική ποσότητα της αναμεμειγμένης ζωοτροφής. Τα αρχεία που απαιτούνται για τον προσδιορισμό είναι αρκετά απλά. Καταγράψτε τον αριθμό των παρτίδων κάθε διατροφικού προγράμματος που αναμιγνύεται, την ποσότητα κάθε συστατικού που αγοράζεται και τις συνθέσεις ζωοτροφών. Η τήρηση αρχείων θα βοηθήσει επίσης στην αξιολόγηση της απόδοσης των ζώων (μετατροπή της τροφής) και του λειτουργικού κόστους.

Οδηγίες για την αξιολόγηση ενός συστήματος ανάμειξης ζωοτροφών

Κάθε σύστημα ανάμειξης ζωοτροφών είναι τόσο καλό όσο και η προσπάθεια που καταβάλλεται γι’ αυτό. Ακόμα και μια μικρή βελτίωση στην ποιότητα των ζωοτροφών μπορεί να σημαίνει εξοικονόμηση κόστους. Ο κτηνοτρόφος μπορεί να χρησιμοποιήσει τα ακόλουθα βήματα ως οδηγό για την αξιολόγηση του δικού του συστήματος.

1. Ακολουθήστε επακριβώς τις οδηγίες στις ετικέτες ζωοτροφών ή στα σκευάσματα.
2. Πραγματοποιήστε ανά τακτά χρονικά διαστήματα ανάλυση των συστατικών των ζωοτροφών
3. Αναπροσαρμόστε τα σκευάσματα σύμφωνα με τις συμβουλές αρμόδιου διατροφολόγου καθώς αλλάζει η περιεκτικότητα των συστατικών σε θρεπτικά συστατικά ή τα ίδια τα συστατικά.
4. Συγκρίνετε το κόστος των συστατικών και την αξία της διατροφής πριν αγοράσετε ένα “φθηνό” συστατικό.
5. Βαθμονομήστε τακτικά τον αναλογιζόμενο δοσομετρητή (δοσομετρικό μύλο).
6. Διατηρείτε όλο τον εξοπλισμό χειρισμού ζωοτροφών (αναμικτήρες, κοχλίες, κάδοι, ταΐστρες) σε καλή κατάσταση και καθαρούς.
7. Ζυγίζετε όλα τα συστατικά πριν από την ανάμιξη (σύστημα παρτίδων).
8. Αποφύγετε την υποανάμειξη και την υπερανάμειξη.

Βρείτε περισσότερες πληροφορίες στα βιβλία του συγγραφέα: Επιτυχία στις αγροτικές επιχειρήσεις