Εχθροί και ασθένειες στο σέλερι

Σημείωση: οι ακόλουθες πληροφορίες αφορούν το Apium graveolens var. graveolens (σέλερι).

Για τον περιορισμό των απωλειών στην παραγωγή και την ποιότητα του τελικού προϊόντος, οι παραγωγοί σέλερι πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση και να επιθεωρούν τα χωράφια τους καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου για τυχόν παράσιτα και ύποπτα συμπτώματα ασθενειών. Όπως πάντα, η πρόληψη είναι πολύ πιο αποτελεσματική και συνήθως οικονομικά αποδοτική από την καταπολέμηση-θεραπεία.

Εντομολογικοί εχθροί στο σέλερι

Αφίδες

Περίπου 12 είδη αφίδων μπορούν να προσβάλουν το σέλερι, με τις πράσινες αφίδες της ροδακινιάς (Myzus persicae subsp. Persicae), τις αφίδες φασολιού Aphis fabae,  είναι οι πιο συνηθισμένες. Οι αφίδες είναι μικρά, πράσινα ή μαύρα έντομα με μαλακό σώμα που τρέφονται απομυζώντας τους χυμούς των φυτών (φύλλα, τρυφερά στελέχη). Αυτό μπορεί να μειώσει την ανάπτυξη και την απόδοση των φυτών σέλερι, ειδικά αν η προσβολή είναι σοβαρή και συμβαίνει στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυτών. Επιπλέον, εκτός από τις άμεσες ζημιές που προκαλεί το έντομο, μπορεί να μεταδώσει ασθένειες και να μολύνει το φυτό με το μελίτωμα της αφίδας. Η έγκαιρη καταπολέμηση είναι απαραίτητη, διότι οι αφίδες μπορούν να αναπτύξουν πολύ γρήγορα μεγάλους πληθυσμούς, ιδίως σε μέτριες θερμοκρασίες (άνοιξη). Για τον έλεγχο του εντόμου, μπορείτε να προστατεύσετε τους πληθυσμούς των φυσικών εχθρών των αφίδων (παράσιτα και θηρευτές), ενώ μπορείτε να αποφύγετε τη φύτευση σέλερι σε εναλλαγή με καρότο, να καταστρέψετε τα ζιζάνια-ξενιστές, να μην υπερλιπαίνετε με άζωτο και, αν χρειαστεί, να ψεκάσετε με κατάλληλα εντομοκτόνα. 

Σιδηροσκούλικα (Agriotes spp.) 

Η ζημιά προκαλείται από τις προνύμφες του σκουληκιού. Οι νεογέννητες προνύμφες ξύνουν την κάτω επιφάνεια των φύλλων. Οι αναπτυγμένες προνύμφες τρέφονται επίσης από το φύλλωμα, προκαλώντας τρύπες στα φύλλα, και τους μίσχους μέχρι να καταστρέψουν εντελώς το φυτό. Μόλις προσβληθεί η καλλιέργεια, η διαχείριση είναι πιο περίπλοκη. Λόγω του γεγονότος ότι τα παράσιτα αναπτύσσουν γρήγορα ανοσία έναντι των φυτοφαρμάκων, η καλύτερη μέθοδος για τον έλεγχό τους είναι η βιολογική διαχείριση. Η χημική αντιμετώπιση χρησιμοποιείται μόνο εάν το πρόβλημα είναι σοβαρό και πάντα υπό την επίβλεψη ενός τοπικού γεωπόνου που έχει άδεια.

Κρεμμυδοφάγος (Gryllotalpa gryllotalpa)

Το έντομο τρώει τις ρίζες του φυτού, προκαλώντας την κατάρρευση ολόκληρου του φυτού. Προκαλεί επίσης σοβαρές ζημιές στο υποκοτύλιο μειώνοντας σημαντικά τις αποδόσεις. Επιπλέον, οι πληγές που προκαλεί το παράσιτο είναι ευαίσθητες σε δευτερογενείς μολύνσεις που προκαλούνται από μικροοργανισμούς. Από τη στιγμή που η καλλιέργεια έχει προσβληθεί, η διαχείριση είναι πιο περίπλοκη. Λόγω του γεγονότος ότι τα παράσιτα αναπτύσσουν γρήγορα ανοσία έναντι των φυτοφαρμάκων, η καλύτερη μέθοδος για τον έλεγχό τους είναι η βιολογική διαχείριση. Η χημική αντιμετώπιση χρησιμοποιείται μόνο εάν το πρόβλημα είναι σοβαρό και πάντα υπό την επίβλεψη τοπικού γεωπόνου που έχει άδεια. 

Η προνύμφη της μύγας Psila rosae

Η ζημιά προκαλείται από τις προνύμφες, οι οποίες τρέφονται από τις ρίζες του φυτού. Οι προνύμφες του 1ου σταδίου τρέφονται από τις ρίζες με αποτέλεσμα τα φυτά να παραμένουν υπανάπτυκτα. Τα προσβεβλημένα φυτά κιτρινίζουν και ξηραίνονται. Η σημαντικότερη ζημιά, όμως, προκαλείται από τις προνύμφες 2ου και 3ου σταδίου, οι οποίες ανοίγουν στοές στην κεντρική ρίζα, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στο σέλερι, ακόμη και θάνατο. Τα μολυσμένα φυτά χάνουν την εμπορική τους αξία και είναι ακατάλληλα για κατανάλωση.

Μέτρα καταπολέμησης μπορεί να χρειαστεί να ληφθούν επίσης για τις κάμπιες, τα δίκοκκα ακάρεα, τους νηματώδεις του ριζικού κόμβου, τους θρίπες, τους φυλλορύκτες, τις κάμπιες του κυλίνδρου των φύλλων της μηδικής, την πυγόμυϊα, την αγρότιδα (καραφατμέ), τις ακρίδες, τα σαλιγκάρια, τους γυμνοσάλιαγκες και τα έντομα Rutherglen. 

Ασθένειες σέλερι

Ο έλεγχος των ασθενειών αρχίζει με τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα. Αυτά περιλαμβάνουν τον έλεγχο των ζιζανίων και τις ασφαλείς αποστάσεις μεταξύ των φυτών, καλή αποστράγγιση και την αποφυγή της διαβροχής των φύλλων. Η γενική κατάσταση των φυτών (θρεπτικά στοιχεία και επίπεδο νερού, έκθεση στον ήλιο) μπορεί επίσης να ενισχύσει την ανοσία τους. Η χημική θεραπεία χρησιμοποιείται μόνο εάν το πρόβλημα είναι σοβαρό και πάντα υπό την επίβλεψη τοπικού αδειοδοτημένου γεωπόνου. Είναι επίσης ζωτικής σημασίας η χρήση σωστής υγιεινής στο φυτώριο, όπως η απολύμανση των εργαλείων κάθε φορά που αγγίζουμε τα φυτά. Ορισμένες από τις πιο κοινές ασθένειες του σέλερι είναι:

Περονόσπορος

Η όψιμη σήψη που προκαλείται από τον φυτοπαθογόνο μύκητα Septoria apicola αποτελεί συνήθως το πρωταρχικό πρόβλημα ασθένειας του σέλερι. Ο γεωργός μπορεί να παρατηρήσει συμπτώματα όπως μικρές, στρογγυλές, χλωρωτικές κηλίδες με ελαιώδη εμφάνιση στην κορυφή των παλαιότερων φύλλων που σταδιακά επεκτείνονται και το φύλλο πεθαίνει. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν και στους μίσχους. Η μόλυνση ευνοείται από άριστες, υγρές καιρικές συνθήκες και μπορεί να απειλήσει το σέλερι από νωρίς την άνοιξη έως αργά το φθινόπωρο. Για το λόγο αυτό, σε χωράφια-περιοχές με γνωστό ιστορικό της ασθένειας, συνιστάται στους αγρότες να μη χρησιμοποιούν άρδευση με τεχνητή βροχή (π.χ. καταιονιστήρες). Άλλα σημαντικά προληπτικά μέτρα είναι η χρήση καθαρών-υγειών πιστοποιημένων σπόρων, η καλή υγιεινή στο σπορείο και η αμειψισπορά στο χωράφι με είδη καλλιεργειών που δεν είναι ξενιστές. Τέλος, όταν η μόλυνση καταγράφεται σε γειτονικά χωράφια και οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές για την εξάπλωση της ασθένειας, ο γεωργός μπορεί να υποβάλει αίτηση για τακτικό πρόγραμμα ψεκασμού με κατάλληλα μυκητοκτόνα (π.χ. οξυχλωριούχο χαλκό) (συμβουλευτείτε τον γεωπόνο της περιοχή σας). 

Ροζ σήψη

Η ασθένεια προκαλείται από μύκητες Sclerotinia, οι οποίοι μπορούν να μολύνουν το σέλερι καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του. Συνήθως οι αγρότες παρατηρούν συχνότερα συμπτώματα σε ώριμα φυτά με καλά ανεπτυγμένους θόλους φύλλων. Ορισμένα κοινά συμπτώματα είναι οι καστανές αλλοιώσεις στους μίσχους που σταδιακά επεκτείνονται σε μαλακές, υδαρείς, αποσυντεθειμένες περιοχές που καλύπτονται από λευκό μυκήλιο. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ολόκληρο το φυτό μπορεί να καταρρεύσει. Στην περίπτωση της ροζ σήψης, ο γεωργός έχει πολύ λίγα μέτρα καταπολέμησης στη διάθεσή του. Η αμειψισπορά μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του πληθυσμού του μύκητα στο έδαφος. Ως μέτρα πρόληψης, οι παραγωγοί μπορούν να ψεκάζουν τη βάση των φυτών με κατάλληλα μυκητοκτόνα, να χρησιμοποιούν μεγαλύτερες αποστάσεις φύτευσης για να διευκολύνουν τον αερισμό εντός της καλλιέργειας και να προτιμούν την άρδευση με σταγόνες αντί για καταιονισμό και άρδευση με αυλάκια. 

Φουζαρίωση

Πρόκειται για μια από τις πιο καταστροφικές ασθένειες που μπορεί να προσβάλει το σέλερι και να μειώσει σημαντικά την τελική απόδοση. Προκαλείται από τον εδαφογενή μύκητα Fusarium oxysporum f. sp.apii, ο οποίος μπορεί να επιβιώσει για πολλά χρόνια σε ένα χωράφι και ακόμη και η αμειψισπορά έχει περιορισμένη αποτελεσματικότητα στον έλεγχο. Ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα που μπορούν να παρατηρήσουν οι αγρότες στα μολυσμένα φυτά είναι ο πορτοκαλοκαφέ αποχρωματισμός του ξυλώματος στους μίσχους, την κόμη και τις ρίζες. Τα φυτά εμφανίζονται καχεκτικά, χλωρωτικά/κιτρινωπά και σταδιακά πεθαίνουν. Εάν ο μύκητας έχει βρεθεί στο έδαφος, είναι προτιμότερο να μην φυτεύεται σέλερι στο συγκεκριμένο χωράφι ή να χρησιμοποιούνται ποικιλίες  ανθεκτικές στο παθογόνο (φύτευση το χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη). Τέλος, δεδομένου ότι τα καρότα, το λάχανο και το γλυκό καλαμπόκι μπορεί επίσης να προσβληθούν από Fusarium, σας συμβουλεύουμε να μην τα χρησιμοποιείτε σε σύστημα αμειψισποράς με σέλερι . 

Περονόσπορος και ερυσίβη 

Η ερυσίβη είναι μια μυκητολογική ασθένεια. Στα μολυσμένα φυτά παρατηρούμε μια ανοιχτή κηλίδα στην οποία στη συνέχεια αναπτύσσεται μια αλευρώδης (σαν σκόνη) επίστρωση, ιδίως στα φύλλα στη σκιασμένη περιοχή του φυτού. Οι κηλίδες αυτές μπορεί να επεκταθούν και να καλύψουν ολόκληρο το φύλλο, ενώ ταυτόχρονα δεν επιτρέπουν στο φυτό να αναπτυχθεί. Ο περονόσποροε προκαλεί επίσης σοβαρά προβλήματα. Εμφανίζεται ως ακανόνιστες αποχρωματισμένες κηλίδες στο φύλλωμα των φυτών και μειώνει την ποιότητα του προϊόντος ήδη από τα πρώτα στάδια. Τα μυκητοκτόνα και η χρήση ανθεκτικών ποικιλιών είναι αποτελεσματικά μέτρα καταπολέμησης. 

Alternaria spp. – Αλτερνάρια

Προσβάλλονται όλα τα μέρη του φυτού και σε όλα τα στάδια ανάπτυξης. Τα νεαρά σπορόφυτα, κυρίως αυτά που προέρχονται από τους μολυσμένους σπόρους, πεθαίνουν στα πρώτα στάδια. Στα νεαρά φυτά παρατηρούμε σκούρες κηλίδες στους μίσχους, οι οποίες τελικά οδηγούν στο θάνατο του φυτού. Στα μεγαλύτερα φυτά, τα συμπτώματα εμφανίζονται ως καστανές κηλίδες, πρώτα στα κατώτερα και στη συνέχεια στα ανώτερα φύλλα, με χαρακτηριστικούς ομόκεντρους κύκλους γύρω τους. Παρόμοιες κηλίδες εμφανίζονται στους μίσχους και τα στελέχη.

“Μαύρη καρδιά”

Η “μαύρη καρδιά” είναι μια φυσιολογική διαταραχή που προκαλείται από την έλλειψη ασβεστίου (Ca) και είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα του σέλερι, ιδίως σε χωράφια όπου υπάρχει πλεόνασμα αζώτου και νερού ή υπό συνθήκες ξηρασίας. Για το λόγο αυτό, οι αγρότες σε περιοχές με άφθονες βροχοπτώσεις και κακώς στραγγιζόμενα εδάφη προτιμούν να καλλιεργούν το σέλερι σε αχυρώνες ή ψηλές σήραγγες.

Βιβλιογραφία:

• https://www2.gov.bc.ca/gov/content/industry/agriservice-bc/production-guides/vegetables/celery
• https://www.uky.edu/ccd/sites/www.uky.edu.ccd/files/celery.pdf
• http://ipm.ucanr.edu/PMG/r104100611.html
• https://www.gov.nl.ca/ffa/files/agrifoods-plants-pdf-celery.pdf
• http://ipm.ucanr.edu/PMG/r104100411.html
• https://vric.ucdavis.edu/pdf/diseases_PinkRotCelery.pdf
• https://extension.usu.edu/yardandgarden/research/celery-in-the-garden
• https://pnwhandbooks.org/insect/vegetable/vegetable-pests/hosts-pests/celery-aphid
• http://ipm.ucanr.edu/PMG/r104300311.html

Διαβάστε περισσότερα για το Σέλερι:

Σέλερι: ενδιαφέροντα στοιχεία, διατροφική αξία και πληροφορίες για το φυτό

Πώς να καλλιεργήσετε σέλερι στον κήπο σας

Επαγγελματική καλλιέργεια σέλερι – Πώς να καλλιεργήσετε εμπορικά το σέλερι

Σέλερι: Προετοιμασία εδάφους, Απαιτήσεις εδάφους και Απαιτήσεις σποράς

Απαιτήσεις σε νερό για το σέλερι – Πώς να ποτίζετε το σέλερι

Λίπανση σέλερι – Ανάγκες σε θρεπτικά και χρόνοι εφαρμογής

Πώς γίνεται η Λεύκανση Μίσχων στο Σέλερι και γιατί είναι σημαντική

Διαχείριση ζιζανίων στο σέλερι

Εχθροί και ασθένειες στο σέλερι

Συγκομιδή σέλερι και απόδοση ανά στρέμμα