Εδαφικές απαιτήσεις Πράσου, προετοιμασία εδάφους και φύτευση

Απαιτήσεις εδάφους και επιλογή τοποθεσίας

Ενώ το έδαφος δεν αποτελεί συνήθως περιοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη του πράσου, τα φυτά ευδοκιμούν και παράγουν μεγαλύτερα, υψηλής ποιότητας στελέχη όταν το ανώτερο έδαφος είναι σχετικά βαθύ, έχει καλή αποστράγγιση, υψηλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία και ουδέτερο pH, ιδανικά 6,5-7 (6-8 είναι επίσης αποδεκτό). Εάν το pH είναι χαμηλότερο από το βέλτιστο, ο γεωργός μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο εφαρμογής ασβέστη ή δολομίτη (ενσωματώστε 3-4 τόνους ανά εκτάριο 1-2 μήνες πριν από τη φύτευση). Τα βαριά εδάφη (πάνω από 30% άργιλος) πρέπει να αποφεύγονται για διάφορους λόγους. Στην πρώτη περίπτωση, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος σχηματισμού σκληρού ορίζοντα (κρούστας), ο οποίος θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη των στελεχών του πράσου. Στη δεύτερη περίπτωση, τα σωματίδια άμμου μπορεί να εισχωρήσουν ανάμεσα στα περιβλήματα των φύλλων, καθιστώντας δύσκολο τον καθαρισμό τους. Κάτι τέτοιο όπως καταλαβαίνετε δεν είναι αποδεκτό από τους καταναλωτές. Τέλος, μπορείτε να επιλέξετε να φυτέψετε σε μια ηλιόλουστη τοποθεσία για να ενισχύσετε την ανάπτυξη των φυτών. 

Οι σπόροι πράσου χρειάζονται θερμοκρασία εδάφους 20 °C (70 °F) για να βλαστήσουν και οι περισσότερες καλλιέργειες ξεκινούν νωρίς την άνοιξη, όταν οι περιβαλλοντικές συνθήκες είναι ακόμη δυσμενείς. Έτσι, πολλοί αγρότες ξεκινούν τις καλλιέργειές τους σπέρνοντας τους σπόρους σε μικρές γλάστρες-δοχεία σε θερμοκήπιο και στη συνέχεια τους μεταφυτεύουν στην τελική τους θέση στον αγρό. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, ο αγρότης μπορεί να αγοράσει τα σπορόφυτα πράσου από ένα νόμιμο φυτώριο και να τα φυτέψει απευθείας στο έδαφος όταν χρειαστεί. 

Πώς να προετοιμάσετε το έδαφος για τη σπορά και τη φύτευση των πράσων

Η βασική προετοιμασία του εδάφους ξεκινά λίγους μήνες πριν από τη φύτευση των πράσων. Οι αγρότες οργώνουν καλά εκείνη την εποχή, σε βάθος μέχρι 40 εκατοστά. Το όργωμα βελτιώνει τον αερισμό και την αποστράγγιση του εδάφους. Ταυτόχρονα, το όργωμα απομακρύνει πέτρες και άλλα ανεπιθύμητα υλικά από το έδαφος. Αυτό το βήμα είναι σημαντικό, καθώς τα πράσα χρειάζονται χαλαρά εδάφη για την ανάπτυξη και την επιμήκυνση του στελέχους. Επιπλέον, αυτές οι συνήθεις καλλιεργητικές πρακτικές (λόγου χάρη  όργωμα, κατεργασία του εδάφους και άλλα) είναι απαραίτητες για την εξάλειψη των ζιζανίων και την προετοιμασία ενός καθαρού σπορείου για τα πράσα. Το ξεχορτάριασμα (ζιζανιοκτονία) πρέπει να επαναλαμβάνεται ακριβώς πριν από τη φύτευση και να συνεχίζεται κατά τους 2 πρώτους μήνες ανάπτυξης των πράσων, καθώς τα πράσα είναι κατώτεροι ανταγωνιστές και γρήγορα θα προσβληθούν από τα ζιζάνια (αν τα τελευταία αφεθούν ανεξέλεγκτα). 

Λίγες εβδομάδες πριν από τη φύτευση, πολλοί αγρότες εφαρμόζουν καλά χωνεμένη κοπριά (περίπου 10 τόνους ανά εκτάριο ή 4 τόνους ανά στρέμμα) ή κάποιο συνθετικό εμπορικό λίπασμα, πάντα με την συμβουλή ενός πιστοποιημένου γεωπόνου. Καλό θα ήταν να αποφύγετε τη χρήση οργανικών προϊόντων ζωικής προέλευσης κοντά στη φύτευση, διότι ενδέχεται να προσελκύσουν τη μύγα του καλαμποκιού (seed corn fly). Οι προνύμφες του εντόμου αυτό προκαλούν καταστροφικές ζημιές για τους σπόρους του πράσου. Οι περισσότεροι αγρότες εφαρμόζουν τη βασική λίπανση την ίδια ημέρα (σε ζώνες), χρησιμοποιώντας τρακτέρ. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα πράσα φυτεύονται σε υπερυψωμένα παρτέρια πλάτους 1 m, που διαμορφώνονται  λίγες ημέρες πριν από τη φύτευση. 

Εάν στην καλλιέργεια του πράσου εφαρμόζεται άρδευση με σταγόνες ή μικροψεκαστήρες, τότε ο γεωργός πρέπει να εγκαταστήσει όλο τον απαιτούμενο εξοπλισμό (σωλήνες άρδευσης) πριν από τη φύτευση των φυτών. Μετά την εγκατάσταση, ορισμένοι παραγωγοί πράσου μπορούν να εφαρμόσουν ουσίες απολύμανσης του εδάφους μέσω του συστήματος άρδευσης σε περίπτωση που η ανάλυση του εδάφους έχει δείξει προβλήματα μόλυνσης (για αυτό θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν εγκεκριμένο γεωπόνο στην περιοχή σας). Λαμβάνοντας υπόψη τη συχνότητα και την ένταση των βροχοπτώσεων, είναι σημαντικό να διατηρείται η υγρασία του εδάφους με καθημερινή άρδευση κατά τη διάρκεια των πρώτων 4 ημερών μετά τη σπορά. 

Το επόμενο βήμα είναι προαιρετικό- χρησιμοποιείται κυρίως σε χώρες με μη βέλτιστες θερμοκρασίες εδάφους και αφορά τη γραμμική κάλυψη του εδάφους με πολυαιθυλένιο. Ορισμένοι παραγωγοί καλύπτουν τις γραμμές φύτευσης με μαύρο ή πράσινο υπέρυθρο – διαπερατό (IRT) πολυαιθυλένιο  ή μαύρο πλαστικό φιλμ. Χρησιμοποιούν αυτή την τεχνική για να διατηρήσουν τη θερμοκρασία του ριζικού συστήματος σε βέλτιστα επίπεδα και να αποτρέψουν την ανάπτυξη ζιζανίων. 

Φύτευση πράσου και αποστάσεις φυτών

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι για την έναρξη της καλλιέργειας πράσου:

Με σπόρο (απευθείας σπορά στο χωράφι)

Με σπορόφυτα – μεταφυτεύσεις (αφού αναπτυχθούν σε εσωτερικό χώρο θερμοκηπίου/φυτωρίου)

Κάθε μέθοδος έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της, τα οποία θα αναλύσουμε στις επόμενες γραμμές.

Ξεκινώντας μια καλλιέργεια πράσου από σπόρο

Είναι σημαντικό να επιλέξετε πιστοποιημένους σπόρους από έναν νόμιμο πωλητή για να διασφαλίσετε την καθαρότητα της ποικιλίας, την υγεία και το σχετικά υψηλό ποσοστό βλάστησης. Οι αγρότες έχουν περισσότερες επιλογές για την ποικιλία που θα καλλιεργήσουν αν ξεκινήσουν με καλλιέργεια από σπόρο.   

Στις μικρής κλίμακας εκμεταλλεύσεις, οι καλλιεργητές ξεκινούν την καλλιέργειά τους κατά τη διάρκεια της άνοιξης, στις περισσότερες περιπτώσεις, αναμειγνύοντας σπόρους πράσου με άμμο για να επιτύχουν καλύτερο ποσοστό διασποράς. Από την άλλη πλευρά, οι καλλιεργητές σε μεγάλες εμπορικές εκμεταλλεύσεις χρησιμοποιούν κυρίως σπαρτικές μηχανές, οι οποίες σπέρνουν τους σπόρους σε σειρές σε υπερυψωμένα παρτέρια. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες αποστάσεις που προτιμούν οι περισσότεροι είναι 25-40 cm (10-15,7 in) και μέγιστο διάστημα 60 cm (23,6 in) μεταξύ των σειρών. Μόλις τα φυτά αποκτήσουν ένα αποδεκτό μέγεθος, οι παραγωγοί τα αραιώνουν ώστε να αφήνουν 15-20 cm (6-8 in) χώρο μεταξύ των φυτών.  

Η ποσότητα του σπόρου που σπέρνεται εξαρτάται από την ποικιλία του πράσου, τις αποστάσεις φύτευσης, το ποσοστό βλάστησης, το μέγεθος του σπόρου, τη φύση του τελικού προϊόντος και τους στόχους απόδοσης του παραγωγού. Οι σπόροι πράσου χρειάζονται θερμοκρασία εδάφους περίπου 20-25 °C (70-77 °F) και περίπου 7-15 ημέρες για να βλαστήσουν, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και την κατάσταση των σπόρων. Οι παραγωγοί πράσου έχουν αναφέρει ότι χρειάζονται 0,15-0,4 kg σπόρων πράσου ανά στρέμμα (1,5 – 4 kg ανά εκτάριο).

Έναρξη καλλιέργειας πράσου με σπορόφυτα

Αυτή η μέθοδος προτιμάται συχνότερα, καθώς προσφέρει πολλαπλά οφέλη στον παραγωγό, παρά το αρχικά υψηλότερο κόστος της ύλης που απαιτείται για την έναρξη της καλλιέργειας. Το πράσο που παράγεται από σπορόφυτα έχει καλύτερο ποσοστό όγκου και ομοιομορφίας. Επιπλέον, οι παραγωγοί μπορούν να συγκομίσουν τα πράσα, επισπεύδοντας την καλλιεργητική περίοδο.

Στην περίπτωση της μεταφύτευσης με σπορόφυτα, οι παραγωγοί ξεκινούν με τη σπορά σπόρων πράσου σε εσωτερικό προστατευμένο περιβάλλον. Ξεκινούν 4-8 εβδομάδες πριν από την ημέρα της μεταφύτευσης και την τελευταία ανοιξιάτικη παγωνιά. Οι σπόροι σπέρνονται σε παρτέρια ή δίσκους φυτωρίων σε βάθος 1 cm και σε απόσταση 10-15 cm μεταξύ τους. Διαφορετικές ποικιλίες πράσου μεταφυτεύονται σε διαφορετικές εποχές του έτους. Όταν τα νεαρά σπορόφυτα πράσου έχουν ύψος περίπου 15-20 cm και πάχος 1 cm, είναι καιρός να μεταφυτευτούν στον αγρό. Πριν από τη φύτευση, τα φυτά, στις περισσότερες περιπτώσεις, κλαδεύονται σε ύψος 10 cm (4 in). Ορισμένοι παραγωγοί τριμάρουν και μέρος ρίζες.

Οι παραγωγοί φυτεύουν τα νεαρά φυτά πράσου μέσα σε αυλάκια βάθους 15-23 cm σε υπερυψωμένα παρτέρια. Διατηρούν, κατά μέσο όρο, 25-60 cm μεταξύ των σειρών και 15-20 cm μεταξύ των φυτών σε μια σειρά. Ακολουθώντας αυτό το σχέδιο, φυτεύουν περίπου 12.000 έως 50.000 φυτά ανά στρέμμα (12ο.000 έως 500.000 φυτά ανα εκτάριο). Οι καλοκαιρινές ποικιλίες φυτεύονται γενικά σε μικρότερες αποστάσεις, ενώ οι χειμερινές σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Μετά από 4 εβδομάδες, μπορεί να χρειαστεί να αναδεύσουν το χώμα, με τέτοιο τρόπο ώστε να καλύψουν περισσότερο τα αναπτυσσόμενα στελέχη. Δεδομένου ότι τα πράσα αξιοποιούνται εμπορικά κυρίως για τα βρώσιμα στελέχη τους (ψευδοστελέχη), πρέπει να είναι λευκά, και το λοφίσκωμα (το βρώσιμο τμήμα που λαμβάνουμε αφού προηγουμένως έχουμε ξεφλουδίσει το πράσο) είναι απαραίτητο να εμποδίζει τη διέλευση του ηλιακού φωτός και ως αποτέλεσμα να αναστέλλει (ή να δυσκολεύει) τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης.

Βιβλιογραφία:

https://extension.umd.edu/resource/growing-leeks-home-garden

http://www.gardening.cornell.edu/homegardening/scene43f8.html

http://www.omafra.gov.on.ca/english/crops/facts/91-004.htm

https://extension.umn.edu/vegetables/growing-leeks#transplanting-233961

https://horticulture.oregonstate.edu/oregon-vegetables/leeks-0

https://www.dpi.nsw.gov.au/agriculture/horticulture/vegetables/commodity-growing-guides/leeks

https://doa.gov.lk/hordi-crop-leeks/

Παράσιτα, ασθένειες και έλεγχος ζιζανίων για το Πράσο

Συγκομιδή, Απόδοση και Αποθήκευση Πράσου

Λίπανση Πράσου: όλα όσα πρέπει να ξέρετε

Άρδευση Πράσου: πώς το ποτίζετε & ποια μέθοδο πρέπει να ακολουθήσετε

Εδαφικές απαιτήσεις Πράσου, προετοιμασία εδάφους και φύτευση

Επαγγελματική καλλιέργεια Πράσου

Πώς να καλλιεργήσετε Πράσο στον κήπο σας

Διατροφική αξία του Πράσου & Οφέλη για την υγεία

Πράσο: Γενικά στοιχεία και Ποικιλίες

15 Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το Πράσο