Εδαφικές Απαιτήσεις και Προετοιμασία εδάφους στην Καλλιέργεια Αμπέλου

Το πρώτο βήμα για αποτελεσματική προετοιμασία εδάφους είναι η ανάλυση του εδάφους, του νερού και του pH. Τα δείγματα εδάφους συλλέγονται κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου ή του χειμώνα. Πολλοί γεωργοί συλλέγουν δείγματα εδάφους από 4 διαφορετικά σημεία του αγρού και αφού τα αναμείξουν, αποστέλλονται στο εργαστήριο για ανάλυση. Η ανάλυση του εδάφους θα αποκαλύψει τυχόν ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, έτσι ώστε ο γεωργός να μπορέσει να επέμβει με διορθωτικές ενέργειες υπό την καθοδήγηση πάντα ενός γεωπόνου. Σε πολλές περιπτώσεις, είναι χρήσιμη η προσθήκη 0,8-1 τόνων κοπριάς από κότα ανά στρέμμα και η άροση λίγους μήνες πριν την φύτευση (συμβουλευτείτε έναν τοπικό αδειούχο γεωπόνο). Σε περιπτώσεις σοβαρών ελλείψεων σε θρεπτικά συστατικά, οι γεωργοί ίσως χρειαστεί να εφαρμόσουν ταυτόχρονα ή μερικές εβδομάδες μετά τη φύτευση και την άρδευση ένα λίπασμα βραδείας αποδέσμευσης N-P-K 20-20-20 σε ποσότητα 18-20 kg ανά στρέμμα (συμβουλευτείτε έναν τοπικό αδειούχο γεωπόνο). 

Γενικά, τα αμπέλια ευδοκιμούν σε μια ευρεία ποικιλία εδαφών λόγω των διαφόρων διαθέσιμων ποικιλιών. Τα πρέμνα παρουσιάζουν σχετικά μεγάλη ανοχή στην ξηρασία. Μάλιστα, ορισμένοι οινοπαραγωγοί με οίνους υψηλής ποιότητας, προτιμούν να καλλιεργούν τα αμπέλια τους εντελώς ξηρικά, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν επαρκείς βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου.

Ως καταλληλότερα εδάφη συχνά προτείνονται ελαφριά καλά στραγγιζόμενα εδάφη με μικρό ποσοστό χαλικιού. Σε αυτούς τους τύπους εδάφους, είναι εύκολο για το αμπέλι να αναπτύξει τις ρίζες του κάθετα και οριζόντια. Η σωστή αποστράγγιση και ο αερισμός είναι επίσης σε καλό επίπεδο σε αυτό το είδος των εδαφών. Γενικά, τα εδάφη με περιεκτικότητα σε άργιλο άνω του 25% θα πρέπει να αποφεύγονται. Επαρκής περιεκτικότητα σε CaCO3 και οργανική ύλη δίνει επίσης καλύτερα αποτελέσματα, αν και πάλι υπάρχουν ποικιλίες με τελείως διαφορετικές απαιτήσεις. Οι περισσότερες ποικιλίες αναπτύσσονται καλύτερα σε επίπεδα pH 6,5-7,5, αν και υπάρχουν ποικιλίες που μπορούν να ανεχθούν επίπεδα pH από 4,5 και άλλες ποικιλίες έως και 8,5 υπό πολύ ειδικό χειρισμό. Η ανοχή στα επίπεδα αλατότητας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ποικιλία του υποκειμένου.

Σήμερα, η τεχνολογία προσφέρει τη δυνατότητα εξέτασης των χαρακτηριστικών του εδάφους, μέσω χημικής ανάλυσή του, καθώς και μέσω χρήσης συστημάτων GPS και GIS. Αξιοποιώντας τις μοναδικές τεχνολογίες, μπορούμε πλέον να έχουμε αναλυτικές και λεπτομερείς ενδείξεις της τοπογραφίας του χωραφιού, καθώς και της δομής του εδάφους κοντά στο δυνητικό βάθος των ριζών. Μπορούμε επίσης να συλλέξουμε δεδομένα σχετικά με το περιεχόμενο σε CaCO3 και οργανική ύλη, τα μακροθρεπτικά και τα μικροθρεπτικά συστατικά, τα επίπεδα pH και αλατότητας και όλες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε ώστε να λάβουμε αποφάσεις βασισμένες σε επιστημονικά δεδομένα.

Η βασική προετοιμασία του εδάφους αρχίζει με το όργωμα. Οι περισσότεροι παραγωγοί απομακρύνουν τυχόν υπολείμματα προηγούμενης καλλιέργειας και ζιζάνια αρκετές εβδομάδες πριν από την φύτευση. Το όργωμα βελτιώνει τον αερισμό του εδάφους και την αποστράγγιση. Ταυτόχρονα, αφαιρεί τα πετρώματα και άλλα ανεπιθύμητα υλικά από το έδαφος. Ωστόσο, μπορεί επίσης να προκαλέσει δυσάρεστες συνέπειες, κυρίως σε κεκλιμένα εδάφη. Εάν οργώσουμε βαθιά αυτό το είδος εδαφών, πιθανότατα θα προκαλέσουμε διάβρωση. Επιπλέον, το βαθύ όργωμα μπορεί να φέρει στην επιφάνεια ακατάλληλα συστατικά του υπεδάφους. Ένα σημαντικό βήμα στην προετοιμασία του εδάφους για αμπελοκαλλιέργεια, είναι η εξομάλυνση της κλίσης του χωραφιού. Η καλλιέργεια αμπελιών σε χωράφια με απότομη κλίση πιθανότατα θα αναγκάσει το νερό να ξεπλυθεί από τα ανώτερα επίπεδα και θα συγκεντρωθεί σε χαμηλότερα επίπεδα προκαλώντας συνθήκες υπερβολικής υγρασίας. Γενικά, σε περιπτώσεις υπερβολικής κλίσης (20% ή περισσότερο), προτείνεται η δημιουργία κεκλιμένων ή οριζόντιων ζωνών. 

Οι περισσότεροι αγρότες ενσωματώνουν τη βασική λίπανση την ημέρα της φύτευσης, χρησιμοποιώντας δισκοσβάρνες. Ορισμένοι παραγωγοί προτιμούν να εφαρμόζουν τη βασική λίπανση μόνο στις γραμμές φύτευσης, ενώ άλλοι την διαθέτουν ομοιόμορφα στο σύνολο του χωραφιού. Φυσικά, η πρώτη μέθοδος είναι πιο οικονομική.

Φυτά Εδαφοκάλυψης σε Αμπελώνες (μεταξύ των γραμμών)

Η σπορά φυτών εδαφοκάλυψης ανάμεσα στις γραμμές είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα για τους αμπελουργούς. Υπάρχουν φανατικοί υποστηρικτές αλλά και φανατικοί εχθροί αυτής της μεθόδου. Γνωρίζουμε από τη θεωρία, ότι τα φυτά εδαφοκάλυψης, γενικά, τείνουν να μειώνουν τη διάβρωση του εδάφους κατά τη διάρκεια ισχυρών βροχοπτώσεων ή ανέμων, ενώ σε πολλές περιπτώσεις εμποδίζουν την ανάπτυξη ζιζανίων στον αμπελώνα. Επιπροσθέτως, βελτιώνουν τον αερισμό του εδάφους και τη σταθερότητα των αμπελώνων, ενώ ορισμένα από τα φυτά (ψυχανθή) αυξάνουν την περιεκτικότητα του εδάφους σε άζωτο. Τέλος, λειτουργούν ως φίλτρα κατά την άρδευση και ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του αμπελώνα. Η μηδική, ο βίκος, τα όσπρια, τα λούπινα, το κριθάρι, τα μπιζέλια και το Trifolium fragiferum έχουν αποδειχθεί σε κάποιες περιπτώσεις ωφέλιμα όταν φυτεύονται ως φυτά εδαφοκάλυψης σε οπωρώνες (κυρίως μήλα) και σε ειδικές περιπτώσεις σε αμπελώνες. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αμπελοπαραγωγοί ανέφεραν ότι αυτή η μέθοδος είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του πληθυσμού των παρασίτων, και του κινδύνου διαφόρων ασθενειών και επιπρόσθετα μείωσε την υγρασία του εδάφους. Κάθε αμπελοπαραγωγός θα πρέπει να κάνει λεπτομερή έρευνα σχετικά με την αναγκαιότητα της εδαφοκάλυψης γραμμών στο δικό του αμπελώνα καθώς και για τον χρόνο στον οποίο θα ήταν καταλληλότερο να εφαρμοστεί. Πολλοί αγρότες προχωρούν στην σπορά φυτών εδαφοκάλυψης περίπου 4-6 χρόνια μετά τη φύτευση των αμπελιών. Θα λέγαμε πάντως πως στην Ελλάδα η πλειοψηφία των αμπελοπαραγωγών απορρίπτει τη μέθοδο αυτή, αφήνοντας ουσιαστικά γυμνό το χώμα μεταξύ των γραμμών φύτευσης. 

Μπορείτε να εμπλουτίσετε αυτό το άρθρο αφήνοντας ένα σχόλιο ή τη φωτογραφία των διαδικασιών προετοιμασίας του αμπελώνα σας.

Αμπελουργία και οινολογία

Ενδιαφέροντα Στοιχεία για το Σταφύλι

Οφέλη στην υγεία μας από την κατανάλωση σταφυλιών

Το φυτό της Αμπέλου – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Καλλιέργεια Αμπελιού – Από το Α έως το Ω

Τι ποικιλία αμπέλου να φυτέψω

Εδαφικές Απαιτήσεις και Προετοιμασία εδάφους στην Καλλιέργεια Αμπέλου

Φύτευση Αμπελώνα και Αποστάσεις Πρέμνων – Αριθμός Αμπελιών ανά Στρέμμα

Συστήματα και μέθοδοι Διαμόρφωσης Σχήματος στο Αμπέλι

Κλάδεμα, Αποφύλλωση και Αραίωση Αμπελιού

Άρδευση Αμπέλου – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Λίπανση Αμπελιού – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Εχθροί και Ασθένειες της Αμπέλου

Τρύγος – Πότε και πώς γίνεται η συγκομιδή του Αμπελιού

Απόδοση Αμπέλου ανά στρέμμα

Η χρήση της τεχνολογίας στη σύγχρονη Αμπελουργία