Γυναικεία ενδυνάμωση & καλλιέργεια μπαμπού σε αγροτικές περιοχές

Οι γυναίκες της υπαίθρου είναι ισχυρές, δυνατές και προσηλωμένες στους στόχους.. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στη σημερινή εποχή ορθώνονται ως εμπόδια στην προσωπική τους ανάπτυξη, την οικονομική τους ενδυνάμωση και την ικανότητα τους να ηγηθούν σε μια κοινότητα. Οι γυναίκες της υπαίθρου είναι ο αόρατος στυλοβάτης της ανθεκτικότητας και της βιωσιμότητας σε μια κοινότητα.

Οι γυναίκες συμβάλλουν ουσιαστικά στην αγροτική οικονομία, σε όλες τις περιοχές του κόσμου.  Υποστηρίζεται ότι οι γυναίκες παράγουν το 60-80% των τροφίμων στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες. Ταυτόχρονα, οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που διαχειρίζονται οικιακούς κήπους σε όλο τον κόσμο είναι γυναίκες. Δυστυχώς, η ενεργός συμβολή τους  και οι προσπάθειες τους δεν αναγνωρίζονται. Ως εκ τούτου, το ανθρώπινο δυναμικό δεν αξιοποιείται επαρκώς. 

Η αγροδασοπονία προσφέρει πολλά οφέλη στις γυναίκες παραγωγούς και αυτό διότι απαιτεί λιγότερες εισροές και εργασία, είναι οικονομικά συμφέρουσα, και παρέχει πολλαπλά προϊόντα και υπηρεσίες στο αγρόκτημα.

Ενδυνάμωση των γυναικών μέσω της βιομηχανίας μπαμπού

Η ενδυνάμωση γυναικών επεκτείνεται εδώ και καιρό στην βιομηχανία κατασκευής προϊόντων μπαμπού. Πρόκειται για γυναίκες που ζουν χρόνια σε χαμηλό βιοτικό επίπεδο και συχνά γίνονται αποδέκτες αρνητικής συμπεριφοράς από εμπόρους και μεσάζοντες. Έχουν λάβει ελάχιστη βοήθεια μέχρι τώρα, παρά την αφοσίωση και τις δεξιότητές τους.

Οι γυναίκες της υπαίθρου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη βιομηχανία μπαμπού. Συμμετέχουν σε όλα τα στάδια της αλυσίδας αξίας (value chain), από τη συγκομιδή και την επεξεργασία έως την ύφανση και την εμπορία. Σε συνεργασία με εξειδικευμένους τεχνίτες, επιτυγχάνεται η εκπαίδευση περισσότερων γυναικών και η ενδυνάμωσή τους με δεξιότητες που θα τις βοηθήσουν να γίνουν αυτόνομες. 

Οι παραδοσιακές κοινότητες επεξεργασίας μπαμπού έχουν σαφώς καθορισμένους ρόλους στην παραγωγή χρηστικών προϊόντων μπαμπού. Οι άνδρες παραδοσιακά έκαναν τη συγκομιδή,την επεξεργασία (σχίσιμο) και την εμπορία, ενώ οι πιο περίπλοκες εργασίες, όπως το φινίρισμα και ο χρωματισμός των προϊόντων, γίνονταν από τις γυναίκες. Άνδρες και γυναίκες εργάζονται από κοινού σε διαδικασίες όπως η κατασκευή ταινιών και η πλέξη.

Ορισμένα προϊόντα από μπαμπού είναι πιο εύκολο να παράγονται από τις γυναίκες, καθώς αξιοποιούν τις φυσικές ικανότητες τους. Τα προϊόντα που περιλαμβάνουν την πλέξη, την ύφανση και τη δημιουργία χαλιών και καλαθιών μπορούν να είναι η αφετηρία για το σχεδιασμό νέων προϊόντων που αξιοποιούν τις υπάρχουσες δεξιότητες.

Η παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων από μπαμπού αξιοποιεί τις παραδοσιακές δεξιότητες των γυναικών, όπως η ύφανση και το ράψιμο, καθώς και συναφείς τεχνικές, όπως η βαφή, όπου οι γυναίκες μπορούν να αξιοποιήσουν και να εφαρμόσουν τις γνώσεις τους για τις φυτικές βαφές και τα βότανα. Την ίδια στιγμή, μπορεί να υπάρξει  προστιθέμενη αξία από τις κλωστοϋφαντουργικές εφαρμογές, όπως ο χρωματισμός/βαφή.

• Συγκομιδή και επεξεργασία: Οι γυναίκες συγκεντρώνουν συχνά βλαστούς και ιστούς μπαμπού. Επεξεργάζονται επίσης το μπαμπού απογυμνώνοντας το φλοιό, κόβοντάς το κατά μήκος και αποξηραίνοντάς το.
• Ύφανση: Οι γυναίκες είναι εξειδικευμένες υφάντρες και δημιουργούν μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων μπαμπού, όπως καλάθια, χαλάκια, καπέλα και έπιπλα.

Η βιομηχανία μπαμπού παρέχει στις γυναίκες μια πηγή εισοδήματος και απασχόλησης. Συμβάλλει επίσης στην ενδυνάμωσή τους, δίνοντάς τους τον έλεγχο των οικονομικών τους πόρων. Επιπλέον, η βιομηχανία μπαμπού μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση των παραδοσιακών δεξιοτήτων και γνώσεων.

Οφέλη της φύτευσης μπαμπού

Τα μπαμπού είναι ένα αγρωστώδες φυτό με ξυλώδη στελέχη, πολυετές. Τα μπαμπού συγκαταλέγονται μεταξύ των φυτών που χαρακτηρίζονται ως τα πιο χρήσιμα 

Έχουν καταγραφεί περισσότερες από 1.500 χρήσεις της καλλιέργειας σε παγκόσμια κλίμακα.Το μπαμπού κατέχει την πρώτη θέση ως η καλλιέργεια που χρησιμοποιείται συχνότερα στα δάση καθώς δεσμεύει περισσότερο περισσότερο άνθρακα σε σχέση με τις καλλιέργειες βιομάζας που έχουν ένα είδος άγριου μπαμπού.Η καλλιέργεια μπαμπού είναι ένα παράδειγμα αναγεννητικής γεωργικής πρακτικής που δεσμεύει μεγάλα ποσά άνθρακα από την φύση.  Σε αντίθεση με τα δέντρα για ξυλεία, τα φυτά μπαμπού είναι εξαιρετικά ανθεκτικά στις έντονες καταιγίδες και ακόμη και αν οι τυφώνες τα καταστρέψουν, μπορούν να αναβλαστήσουν και να παράγουν μια καλλιέργεια ξυλείας σε τρία έως τέσσερα χρόνια. Αυτό είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή! 

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της συμμετοχής των γυναικών της υπαίθρου στη βιομηχανία μπαμπού;

Οικονομική ανεξαρτησία: Η βιομηχανία μπαμπού παρέχει στις γυναίκες της υπαίθρου εισόδημα και απασχόληση. Αυτό μπορεί να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο και να μειώσει τη φτώχεια. Έτσι, οι γυναίκες μπορούν να συνεισφέρουν οικονομικά στον οικογενειακό προϋπολογισμό, δημιουργώντας εισόδημα από αυτές τις δεξιότητες, διατηρώντας παράλληλα τους παραδοσιακούς τους ρόλους ως μητέρες και οικονόμων (Deffrinica, 2019).

Ενδυνάμωση: Η βιομηχανία μπαμπού μπορεί να συμβάλει στην ενδυνάμωση των γυναικών της υπαίθρου δίνοντάς τους τον έλεγχο των οικονομικών τους πόρων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση της αυτοπεποίθησής του και στην λήψη καλύτερων αποφάσεων. Οι γυναίκες αποτελούν συχνά τη ραχοκοκαλιά της βιομηχανίας ύφανσης μπαμπού, διατηρώντας και αναπτύσσοντας τις δεξιότητες που κληροδοτήθηκαν από τις προηγούμενες γενιές. Κατασκευάζουν μια ποικιλία από πλεκτά με οικονομική αξία που μπορούν να πωληθούν στις τοπικές αγορές και εκτός αυτών.  Ο ρόλος των γυναικών στην πλέξη μπαμπού περιλαμβάνει και την πολιτιστική διατήρηση.

Κοινωνικότητα: Η φύτευση μπαμπού είχε θετικό αντίκτυπο και σε κοινωνικό επίπεδο. Η καλλιέργεια του φυτού είναι μια δεξιότητα που ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς μεταξύ των γυναικών του χωριού, επειδή συναντιούνται συχνά και μοιράζονται εμπειρίες και γνώσεις σχετικά με την υφαντική. Τα υφαντά από μπαμπού εκτίθενται σε πολιτιστικές εκδηλώσεις σε μεγαλύτερη κλίμακα, οπότε πρόκειται για μια διαδικασία που συνδυάζει τη φυσική ομορφιά με την ανθρώπινη εφευρετικότητα.  Το μπαμπού, ως πρωταρχικό υλικό, είναι ένα σύμβολο της ζωής. 

Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες της υπαίθρου στη βιομηχανία μπαμπού;

Φυλετικές διακρίσεις: Οι γυναίκες της υπαίθρου αντιμετωπίζουν συχνά διακρίσεις στον εργασιακό χώρο. Μπορεί να αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες για την ίδια εργασία ή να μην έχουν πρόσβαση σε κατάρτιση και πόρους.

Έλλειψη πρόσβασης στις αγορές: Οι γυναίκες συχνά δεν έχουν πρόσβαση στις αγορές για τα προϊόντα μπαμπού. Αυτό μπορεί να τις δυσκολέψει να πουλήσουν τα προϊόντα τους και να κλείσουν μια συμφωνία σε δίκαιη τιμή.

Έλλειψη κατάρτισης: Συχνά χρειάζονται πρόσβαση σε κατάρτιση στην επεξεργασία και την ύφανση μπαμπού. Αυτό μπορεί να περιορίσει την ικανότητά τους να παράγουν προϊόντα υψηλής ποιότητας που να είναι ανταγωνιστικά στις αγορές. 

Ανάπτυξη δεξιοτήτων

Όταν οι γυναίκες της υπαίθρου μαθαίνουν σημαντικές δεξιότητες και λαμβάνουν υποστήριξη, ξεκινούν επιτυχημένες επιχειρήσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή έχουν αυτά που χρειάζονται και αισθάνονται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Καθώς αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, κερδίζουν περισσότερα χρήματα για τις οικογένειές τους και γίνονται ηγέτες που πραγματοποιούν θετικές αλλαγές στις κοινότητές τους.

Υποστήριξη γυναικείων οργανώσεων

Οι γυναικείες οργανώσεις είναι σημαντικές για τη στήριξη των γυναικών της υπαίθρου ειδικά στον τομέα που αφορά την καλλιέργεια του μπαμπού. Μπορούν να παρέχουν κατάρτιση, πρόσβαση στις αγορές και άλλες μορφές υποστήριξης.

Ένα επιτυχημένο παράδειγμα της ενδυνάμωσης των γυναικών στην Ινδία

Η δυνατότητα των γυναικών να συμμετέχουν στη διαχείριση της καλλιέργειας μπαμπού μπορεί να ενδυναμώσει τις ίδιες αλλά και τον περίγυρό τους. Η Shomaa Designs συνεργάζεται με γυναίκες στην Ινδία για τη φύτευση και τη φροντίδα μπαμπού για πάνω από πέντε χρόνια. Η Shomaa Designs έχει βοηθήσει τις γυναίκες να δημιουργήσουν συλλογικότητες που εργάζονται στην καλλιέργεια μπαμπού παρέχοντάς του πρόσβαση σε εκπαιδεύσεις, αγορές και πόρους. Η μη κυβερνητική οργάνωση συνεργάζεται με τις γυναίκες για την προώθηση της χρήσης του μπαμπού σε χειροτεχνίες και άλλα προϊόντα. Ως αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών, οι γυναίκες είδαν τα εισοδήματά τους να αυξάνονται κατά μέσο όρο κατά 50%. Υποστηρίζοντας αυτές τις προσπάθειες,είναι σίγουρο ότι η γυναικεία ενδυνάμωση μπορεί να συνδυαστεί με την καλλιέργεια μπαμπού.

Η φωτογραφία εξωφύλλου του άρθρου είναι της Soma Saha