Ασθένειες και Παράσιτα στην Καλλιέργεια Κριθαριού

Το κριθάρι συχνά απειλείται από εξωτερικούς, βιοτικούς παράγοντες, όπως παράσιτα και ασθένειες. Εάν δεν ληφθούν έγκαιρα μέτρα ελέγχου-πρόληψης, θα σημειωθούν σημαντικές απώλειες απόδοσης. Για να προστατεύσουμε καλύτερα τα φυτά μας, θα πρέπει να γνωρίζουμε εις βάθος τους πιθανούς εχθρούς τηε καλλιέργειας.

Εντομολογικοί εχθροί Κριθαριού

Τα παράσιτα που απειλούν το κριθάρι είναι κυρίως έντομα (1):

• Αφίδες (Ψώρες) – Rhopalosuphum padi, Diuraphis noxia, Sitobion avenae

Συμπτώματα→ Κίτρινα ή με λευκές ραβδώσεις φύλλα, φυτά με μωβ χρώμα, όταν ο καιρός είναι κρύος

Συνήθως, οι αφίδες επιβιώνουν σε πολλά φυτά ως αυγά και μπορούν να χρησιμοποιήσουν περισσότερα από ένα φυτά ως ξενιστές. Την άνοιξη γεννιούνται απο τα αυγά αφίδες χωρίς φτερά, ενώ μια νέα γενιά προκύπτει κάθε 3 με 4 εβδομάδες.

• Mythimna unipunctata, Spodoptera praefica

Συμπτώματα→ Φαγωμένα φύλλα

Συνήθως επιβιώνουν στο έδαφος ως προνύμφες. Στα τέλη της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού, εμφανίζεται η πρώτη γεννιά, ενώ η δεύτερη έρχεται στα τέλη του καλοκαιριού. Η πρώτη είναι αυτή που προκαλεί τη μεγαλύτερη ζημιά. Η ανάπτυξή τους ακολουθεί τα εξής στάδια: αυγά-προνύμφες-νύμφες-ενήλικα.

• Κοκκώδη (Μελίγκρα) – Trionymus haancheni

Συμπτώματα→ Κίτρινα και καφέ στελέχη

• Βρωμούσες– Euschistus

Συμπτώματα→ Βλάβη στην κεφαλή κατά το στάδιο της ζύμης

• Σιδηροσκώληκες – Aeolus , Anchastus spp., Melanotus spp., Limonium spp.

Συμπτώματα→ Θάνατος σπορόφυτων, λευκές κεφαλές

Ορισμένα αποτελεσματικά μέτρα κατά της προσβολής από παράσιτα θα μπορούσαν να είναι η χημική ή βιολογική καταπολέμηση, καθώς και η αμειψισπορά με καλλιέργειες που δεν αποτελούν ξενιστές του εχθρού στόχου. Ωστόσο, στις μέρες μας που η υιοθέτηση βιώσιμων γεωργικών πρακτικών είναι πιο επιβεβλημένη από ποτέ, οι ειδικοί συνιστούν ανεπιφύλακτα τη χρήση ενός συστήματος ολοκληρωμένης διαχείρισης παρασίτων (Integrated Pest Management: IPM). «Η Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παρασίτων (IPM) είναι μια αποτελεσματική και φιλική προς το περιβάλλον προσέγγιση στη διαχείριση εχθρών που βασίζεται σε έναν συνδυασμό πρακτικών. Τα προγράμματα IPM χρησιμοποιούν επικαιροποιημένες πληροφορία για τους κύκλους ζωής των παρασίτων, αλλά και για την αλληλεπίδρασή τους με το περιβάλλον» (2).

Ασθένειες Κριθαριού

Οι ασθένειες που απειλούν το κριθάρι μπορεί να είναι βακτηριακής, ιογενούς ή μυκητιακής φύσης και μπορούν να επηρεάσουν κάθε μέρος του φυτού, από τη ρίζα μέχρι τους στάχυς (1,4). Όπως εξηγούν οι ειδικοί, η σοβαρότητα της νόσου επηρεάζεται από τρεις κύριους παράγοντες: το παθογόνο, τον ξενιστή και το περιβάλλον(3). Η μεταβολή οποιουδήποτε απο αυτούς τους παράγοντες  θα επηρεάσει το επίπεδο και την εξέλιξη της νόσου.

Βακτηριακές ασθένειες

• Βακτηρίωση/Μελάνωση του κριθαριού – Xanthomonas translucens, επίσης γνωστό ως Xanthomonas campestris

Συμπτώματα→ Συρρίκνωση των νεκρών φύλλων, αργή ανάπτυξη των φυτών

Το βακτήριο επιβιώνει στο έδαφος και στο νερό και μπορεί να μεταδοθεί μέσω των σταγονιδίων βροχής. Μπορεί επίσης να επιβιώσει σε σπόρους, σε υπολείμματα καλλιεργειών, σε δημητριακά που έχουν σπαρθεί το φθινόπωρο και σε πολυετή αγρωστώδη.

• Βακτηριακή στιγμάτωση – Pseudomonas syringae

Συμπτώματα→ Φύλλα με κίτρινες και νεκρωτικές κηλίδες

Ιογενείς ασθένειες

• Ραβδωτή κηλίδωση – Pyrenophora graminea

Συμπτώματα→ Φύλλα με μικρές κίτρινες κηλίδες

Είναι μια μονοκυκλική ασθένεια που μεταδίδεται μέσω των σπόρων. Συνήθως, διαχειμάζει σε σκληρώτια στα υπολείμματα των καλλιεργειών, όπως έχει αναφερθεί στην Ρωσία. Η δευτερογενής προσβολή από κονίδια μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση των λουλουδιών και των σπόρων.

• Κίτρινος νανισμός – Barley yellow dwarf virus (BYDV)

Συμπτώματα→ Κιτρινοπράσινες κηλίδες στις άκρες των φύλλων

Μυκητιακές ασθένειες

• Σηψιρριζία – Bipolaris sorokiniana, Cochliobolus sativus, Fusarium culmorum, Fusarium graminearum

Συμπτώματα→ Νέκρωση των κάτω φύλλων

Μπορεί να είναι είτε εδαφογενής είτε να προκύψει από μολύσματα. Τα σπόρια μπορούν να επιβιώσουν για πολλά χρόνια πριν βλαστήσουν. Εάν υιοθετηθεί ένα κατάλληλο πρόγραμμα λίπανσης, η ένταση της ασθένειας μπορεί να μειωθεί.

• Καλυμμένος άνθρακας – Ustilago hordei

Συμπτώματα→Καθυστερημένη εμφάνιση των κεφαλών

• Περονόσπορος – Sclerophthora rayssiae

Συμπτώματα→Υπανάπτυκτα ή/και παραμορφωμένα φυτά

• Εργωτίαση – Claviceps purpurea

Συμπτώματα→ Ανάπτυξη μαύρων σκληρωτίων (εργώτια)

• Παρασιτικό πλάγιασμα – Pseodocercosporella herpotrichoides

Συμπτώματα→ Τα στελέχη συρρικνώνονται και/ή καταρρέουν

• Φουζάριο – Fusarium graminearum

Συμπτώματα→ Λεύκανση ανθίδιων

• Γυμνός άνθρακας – Ustilago nuda, Ustilago tritici

Συμπτώματα→Πρώιμη εμφάνιση κεφαλών

• Ελμινθοσπορίωση – Pyrenophora teres

Συμπτώματα→ Σκούρα πράσινα με υγρή μορφή στίγματα

• Ωίδιο – Blumeria graminis

Συμπτώματα→Λευκή η κάτω επιφάνεια των φύλλων

Τα πιο κοινά μέτρα που μπορούν να λάβουν οι καλλιεργητές για να αποτρέψουν τη μόλυνση των φυτών τους είναι:

• Ανθεκτικές ποικιλίες
• Αμειψισπορά
• Διαχείριση ζιζανίων
• Απομάκρυνση-Κατάλληλη διαχείριση των υπολειμμάτων της καλλιέργειας
• Χρήση πιστοποιημένων σπόρων και/ή σπόρων που έχουν δεχθεί κατάλληλη επεξεργασία

Ωστόσο, αυτές είναι μόνο κάποιες γενικές οδηγίες που δεν πρέπει να ακολουθούνται χωρίς να προηγηθεί προσωπική έρευνα, καθώς η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Επομένως, κανείς δεν μπορεί να σας συμβουλεύσει για τις μεθόδους προστασίας της καλλιέργειάς σας χωρίς να λάβετε υπόψη τα χαρακτηριστικά της.

Βιβλιογραφία

1. https://plantvillage.psu.edu/topics/barley/infos#!
2. https://www.epa.gov/safepestcontrol/integrated–pest–management–ipm–principles#:~:text=Integrated%20Pest%20Management%20(IPM)%20is,their%20interaction%20with%20the%20environment.
3. https://grdc.com.au/resources–and–publications/grownotes/crop–agronomy/northernbarleygrownotes/GrowNote–Barley–North-9-Diseases.pdf
4. https://grdc.com.au/resources–and–publications/grownotes/crop–agronomy/barley–west/GrowNote–Barley–West-2-Pre–planting.pdf

Ιστορία, Θρεπτική Αξία και Γενικές Πληροφορίες για το Κριθάρι

Αρχές για την Επιλογή της Καλύτερης Ποικιλίας Κριθαριού

Προετοιμασία Εδάφους και Απαιτήσεις Εδάφους και Σποράς στην Καλλιέργεια Κριθαριού

Απαιτήσεις και Μέθοδοι Άρδευσης στην Καλλιέργεια Κριθαριού

Απαιτήσεις και Μέθοδοι Λίπανσης στην Καλλιέργεια Κριθαριού

Ασθένειες και Παράσιτα στην Καλλιέργεια Κριθαριού

Απόδοση, Συγκομιδή και Αποθήκευση του Κριθαριού

Διαχείριση Ζιζανίων στην Καλλιέργεια Κριθαριού