Απόδοση, συγκομιδή, ωρίμανση και αποθήκευση γλυκοπατάτας

Πόσο αποδίδουν οι γλυκοπατάτες ανά εκτάριο και ανά στρέμμα;

Οι γλυκοπατάτες είναι γενικά ανθεκτικές στην ξηρασία και έχουν χαμηλή έως μέτρια ανάγκη για θρεπτικά στοιχεία (λίπανση). Ωστόσο, τα φυτά ανταποκρίνονται πολύ καλά όταν το νερό και τα θρεπτικά συστατικά βρίσκονται σε επαρκείς ποσότητες, μεγιστοποιώντας την ανάπτυξη και την παραγωγή. Για το λόγο αυτό, σε ένα χωράφι όπου ο αγρότης μπορεί να υιοθετήσει τις καλύτερες πρακτικές (από την προετοιμασία του εδάφους έως την καταπολέμηση των παρασίτων), η καλλιέργεια μπορεί να αποδώσει 11.400-25.000 κιλά ή ακόμη και 40.000 κιλά ανά εκτάριο. Ο αριθμός αυτός ποικίλλει ανάλογα με την ποικιλία γλυκοπατάτας, τις αποστάσεις φύτευσης, το έδαφος και τις πρακτικές καλλιέργειας κ.λπ. Κάθε φυτό μπορεί να παράγει περίπου 3-5 γλυκοπατάτες. 

Πότε και πώς συγκομίζονται οι γλυκοπατάτες

Ο χρόνος ωρίμανσης της γλυκοπατάτας ποικίλλει ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες, τον τύπο του εδάφους, την ποικιλία, την ηλικία των μεταφυτευμάτων και τις τεχνικές καλλιέργειας. 

Γενικά, δεν υπάρχει μια αυστηρά καθορισμένη στιγμή για τη συγκομιδή και οι αγρότες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των κονδύλων και τον κίνδυνο ζημιών ή ασθενειών (παθογόνα, παράσιτα, παγετός κ.λπ.). Το σκάψιμο και η συγκομιδή ορισμένων φυτών-δειγμάτων κατά τη διάρκεια των τελευταίων σταδίων ανάπτυξης των φυτών μπορεί να βοηθήσει τους αγρότες να λάβουν μια ακριβέστερη εικόνα. Οι περισσότεροι παραγωγοί χρησιμοποιούν ως δείκτες τα ακόλουθα:

• Έχουν περάσει 80-130 ημέρες από τη φύτευση
• Οι κορυφές των φυτών κιτρινίζουν και ξεραίνονται
• Ένα συγκεκριμένο ποσοστό των κονδύλων είναι μεγαλύτερο από 9 εκατοστά. Ανάλογα με τη χώρα παραγωγής και τις απαιτήσεις της αγοράς, το ποσοστό αυτό μπορεί να κυμαίνεται από 30 έως 75%. Πιο συγκεκριμένα, στις ΗΠΑ, το 65-75% των γλυκοπατατών πρέπει να είναι μεταξύ 9-23 cm. Εναλλακτικά, οι γλυκοπατάτες μπορεί να ζυγίζουν από 250 gr έως 1 kg. Επιπλέον, οι γλυκοπατάτες πρέπει να είναι σφιχτές, αρκετά καθαρές, καλοσχηματισμένες, υγιείς και χωρίς φθορές. 
• Η πτώση της θερμοκρασίας του εδάφους. Το ψυχρό έδαφος μπορεί να μειώσει την ποιότητα και τη δυνατότητα αποθήκευσης των γλυκοπατατών. Ως εκ τούτου, η συγκομιδή τους πριν από τον πρώτο παγετό είναι απαραίτητη. 
• Ο χυμός από το κόψιμο της γλυκοπατάτας δεν μαυρίζει γρήγορα.

Σχεδόν δύο εβδομάδες πριν από τη συγκομιδή, οι αγρότες σταματούν την άρδευση και στη συνέχεια, απομακρύνουν τις κληματσίδες χρησιμοποιώντας μηχανήματα. Αυτό το κάνουν για να σκληρύνουν τη φλούδα και να  προστατεύσουν τς γλυκοπατάτες κατά τη μεταφορά.  

Μια εβδομάδα μετά, αφαιρούν ή σκάβουν το πάνω μέρος των φυτών (κληματσίδες) χρησιμοποιώντας μηχανικά μέσα. Είναι ζωτικής σημασίας να αποφεύγεται η κοπή στην κορυφή των υπερυψωμένων λοφίσκων για να αποφευχθούν τραυματισμοί της πατάτας. Τα τμήματα του φυλλώματος χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφή. 

Η συγκομιδή της γλυκοπατάτας είναι συνήθως μια πολύ επίπονη διαδικασία. Σε πολλές περιπτώσεις, για την ανατροπή ή/και την ανύψωση των γλυκοπατατών από το έδαφος χρησιμοποιείται αλέτρι ή πλατφόρμα που έλκεται από τρακτέρ με αλυσίδα. Εργάτες περνούν για να τις μαζέψουν με το χέρι από το έδαφος. 

Είναι σημαντικό να μην αφήνετε τις γλυκοπατάτες εκτεθειμένες στο φως του ήλιου για μεγάλα χρονικά διαστήματα (1,5 ώρα το πολύ διαφορετικά δημιουργούνται ηλιακά εγκαύματα). Για να αποφευχθεί οποιαδήποτε ζημιά, οι ρίζες πρέπει να διαχειρίζονται με προσοχή. 

Πώς αποθηκεύονται οι γλυκοπατάτες;

Μετά τη συγκομιδή, οι παραγωγοί μεταφέρουν τις γλυκοπατάτες απευθείας στην αγορά ή τις αποθηκεύουν. Αν και δεν αποτελεί συνήθη εμπορική πρακτική, η ωρίμανση της γλυκοπατάτας   μπορεί να προστατεύσει την ποιότητά τους (μείωση των απωλειών αποθήκευσης), ειδικά όταν το προϊόν θα αποθηκευτεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η διαδικασία αυτή διαρκεί συνήθως 4 έως 7 ημέρες και περιλαμβάνει τον έλεγχο των θερμοκρασιών (επεξεργασία με αέρα, 26-32 °C), της σχετικής υγρασίας (85-90%) και τον καλό αερισμό. Ο λόγος είναι ότι υπό αυτές τις συνθήκες, οι πληγές που μπορεί να προκύψουν κατά τη συγκομιδή επουλώνονται καθώς αναπτύσσεται ένα προστατευτικό στρώμα φελλού και δημιουργείται ένα στρώμα σουβερίνης στην επιφάνειά τους. Επιπλέον, τα δεδομένα έδειξαν ότι η ωρίμανση μπορεί επίσης να βελτιώσει το άρωμα, την υφή και τη γεύση της γλυκοπατάτας (μέσω της μετατροπής του αμύλου σε σάκχαρα). 

Μετά την ωρίμανσή τους, οι παραγωγοί αποθηκεύουν τις γλυκοπατάτες σε σκοτεινούς χώρους, με θερμοκρασίες μεταξύ 10-15 °C και 80-90% σχετική υγρασία για αρκετούς μήνες μέχρι να τις μεταφέρουν στην αγορά. Πιο συγκεκριμένα, οι ρίζες μπορούν να αποθηκευτούν σε τέτοιες συνθήκες έως και 1 έτος με τις απώλειες να αγγίζουν το 15-25%. Όταν έρθει η ώρα και οι γλυκοπατάτες πρέπει να μεταφερθούν στην αγορά, οι παραγωγοί τις καθαρίζουν σε ειδικά πλυντήρια και τις στεγνώνουν. Τέλος, τις κατηγοριοποιούν ανάλογα με το μέγεθος και την ποιότητά τους.

Βιβλιογραφία:

•  https://agriculture.gov.tt/wp-content/uploads/2019/12/Sweet-Potato-Production.pdf
• https://ipm.missouri.edu/MPG/2020/9/sweetPotato-RA/
• https://www.uq.edu.au/_School_Science_Lessons/SPotProj.html
• https://hgic.clemson.edu/factsheet/sweet-potato/
• https://www.ams.usda.gov/
• https://www.nda.agric.za/docs/Brochures/PG_SweetPotato.pdf
• https://extension.uga.edu/publications/detail.html?number=C1014

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο τον καλλιεργητικό οδηγό για την γλυκοπατάτα εδώ:

Γενικά στοιχεία για την γλυκοπατάτα

Γενικές πληροφορίες για το φυτό και τις ποικιλίες της γλυκοπατάτας

Γλυκοπατάτα: διατροφική αξία και οφέλη για την υγεία

Πώς να καλλιεργήσετε γλυκοπατάτες στην αυλή σας

Επαγγελματική καλλιέργεια γλυκοπατάτας

Πώς παράγουμε γλυκοπατάτες από φύτρες

Γλυκοπατάτα: εδαφικές απαιτήσεις, προετοιμασία εδάφους και φύτευση

Άρδευση γλυκοπατάτας

Λίπανση γλυκοπατάτας

Παράσιτα, ασθένειες και έλεγχος ζιζανίων στην καλλιέργεια της γλυκοπατάτας

Απόδοση, συγκομιδή, ωρίμανση και αποθήκευση γλυκοπατάτας