Απόδοση, Συγκομιδή και Μετασυλλεκτικός χειρισμός του Καλαμποκιού
Το άρθρο αυτό είναι επίσης διαθέσιμο στις ακόλουθες γλώσσες:
Το άρθρο αυτό είναι επίσης διαθέσιμο στις ακόλουθες γλώσσες:
English (Αγγλικα) 
Español (Ισπανικα) 
Français (Γαλλικα) 
Deutsch (Γερμανικα) 
Nederlands (Ολλανδικα) 
हिन्दी (Ινδικα) 
العربية (Αραβικα) 
Türkçe (Τουρκικα) 
简体中文 (Κινεζικα (Απλοποιημένα)) 
Português (Πορτογαλικα) 
polski (Πολωνικα)
Εκτίμηση απόδοσης καλαμποκιού ανά εκτάριο και στρέμμα
Ανάλογα με την εμπορική χρήση του τελικού προϊόντος, ο αγρότης μπορεί να ενδιαφέρεται για την απόδοση σε καρπό ή βιομάζα των φυτών αραβοσίτου. Στόχος του αγρότη είναι να φτάσει τη μέγιστη απόδοση, διατηρώντας παράλληλα ένα βιώσιμο προφίλ. Για να γίνει αυτό, πρέπει να βρει την καλύτερη πυκνότητα φύτευσης, να επιλέξει μια ποικιλία με υψηλές αποδόσεις και να ακολουθήσει όλες τις απαραίτητες πρακτικές για να βοηθήσει τα φυτά να αποδώσουν στον μέγιστο βαθμό. Άλλοι παράγοντες, όπως η γονιμότητα του εδάφους και οι αβιοτικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την τελική απόδοση της καλλιέργειας.
Απόδοση καλαμποκιού σε τόνους καρπού ανά εκτάριο και στρέμμα
Η απόδοση διαφέρει δραματικά μεταξύ των χωρών, ακόμη και μεταξύ των κορυφαίων χωρών παραγωγής. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ, η μέση απόδοση σε καρπό την τελευταία δεκαετία ήταν περίπου 10-11 τόνοι ανά εκτάριο (1 τόνος ανά στρέμμα), στην Κίνα ήταν 6 τόνοι ανά εκτάριο (600 kg ανά στρέμμα) και στη Βραζιλία ήταν 5 τόνοι ανά εκτάριο (500 kg ανά στρέμμα). Οι αποδόσεις στις αφρικανικές χώρες ποικίλλουν από 1 έως 10 τόνους ανά εκτάριο, με τις περισσότερες να παράγουν κατά μέσο όρο 2-4 τόνους ανά εκτάριο (200-400 kg ανά στρέμμα) (1). Με βάση δεδομένα του FAO, μια καλή εμπορική απόδοση σε καρπό σε αρδευόμενο χωράφι είναι μεταξύ 6-9 τόνων ανά εκτάριο (600-900 kg ανά στρέμμα). Γενικά, το βάρος 1000 κόκκων (σπυριών) κυμαίνεται από 237 έως 268 g (Sampathkumar, 2013). Συνήθως, οι αγρότες κάνουν κάποια εκτίμηση της απόδοσης για το τρέχον έτος με βάση την προηγούμενη συγκομιδή ή τον αριθμό των τσουβαλιών που έχουν γεμίσει με καρπό (αριθμός τσουβαλιών* όγκος τσουβαλιών). Ένας ακριβής τρόπος για να προβλεφθεί η απόδοση της καλλιέργειας είναι η χρήση μιας απλής τεχνικής δοκιμής βάρους (2).
Απόδοση καλαμποκιού σε τόνους ενσιρώματος ανά εκτάριο
Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Wisconsin, ένας εύκολος τρόπος για να υπολογιστεί η απόδοση ενσίρωσης απαιτεί να υπολογιστεί πρώτα η απόδοση σε καρπό που θα έδινε το συγκεκριμένο χωράφι. Για κάθε τόνο καρπού ανά εκτάριο, υπολογίζονται περίπου 7-8 τόνοι ενσιρώματος ανά εκτάριο (700-800 kg ανά στρέμμα) με 30% ξηρή ουσία. Αυτή, φυσικά, είναι μια πολύ πρόχειρη εκτίμηση και μπορεί να υπάρξουν μεγάλες αποκλίσεις λόγω ποικιλίας και περιβαλλοντικών παραγόντων. (13)
Περίοδος συγκομιδής καλαμποκιού
Γενικά, οι περισσότερες ποικιλίες αραβοσίτου έχουν κύκλο ζωής 100-120 ημερών από την σπορά έως τη συγκομιδή. Ωστόσο, ο ακριβής χρόνος συγκομιδής επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από περιβαλλοντικούς και άλλους παράγοντες, όπως η τελική χρήση του προϊόντος.
Συγκομιδή καλαμποκιού για καρπό
Το επίπεδο περιεκτικότητας σε υγρασία στον καρπό είναι ο κύριος δείκτης για τον καθορισμό του χρόνου συγκομιδής. Γενικά προτιμάται ο καρπός που θα αποξηρανθεί μετά τη συγκομιδή να συγκομίζεται όταν η περιεκτικότητα σε υγρασία έχει πέσει κάτω από 35% ή ακόμα και 30%. Με αυτόν τον τρόπο, το κόστος ξήρανσης θα είναι μικρότερο. Εκείνη τη στιγμή, το καλαμπόκι φτάνει στη μέγιστη περιεκτικότητα ξηρής ουσίας. Πολλοί αγρότες επιλέγουν να συγκομίσουν ακόμη και αργότερα, όταν η περιεκτικότητα σε υγρασία πέφτει στο 25%. Με αυτόν τον τρόπο μειώνονται οι απώλειες κατά την μηχανική συγκομιδή, ενώ ταυτόχρονα οι σπάδικες (ρόκες) ξηραίνονται φυσικά στο χωράφι (3).
Αυτές οι τιμές υγρασίας επιτυγχάνονται πολύ αργότερα από τη φυσική ωρίμανση των κόκκων αραβοσίτου. Αντίθετα, εάν ο στάχυς (ρόκα) χρησιμοποιείται για ανθρώπινη κατανάλωση, η συγκομιδή μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα. Η περίοδος που ο αγρότης θα επιλέξει να αφήσει τα φυτά στο χωράφι μετά την ωρίμανση επηρεάζεται επίσης από τον καιρό (κίνδυνος μείωσης απόδοσης), τη διαθεσιμότητα και το κόστος εργασίας και εξοπλισμού, καθώς και από την τιμή που μπορεί να πάρει το προϊόν του στην αγορά σε μια συγκεκριμένη στιγμή.
Η καθυστερημένη συγκομιδή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πλαγιάσματος και πτώσης των σπαδίκων λόγω της ξήρανσης των στελεχών. Αυτό θα μειώσει περαιτέρω την απόδοση τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της μηχανικής συγκομιδής. Πιο συγκεκριμένα, όταν η υγρασία του καρπού πέσει κάτω από το 15%, οι απώλειες της μηχανικής συγκομιδής αυξάνονται κατά 13% (Stringfield and Anderson, 1960). Εκτός από τη μεγιστοποίηση της απόδοσης, ο γεωργός χρειάζεται να παράγει καρπό αποδεκτής ή και ανώτερης ποιότητας με βάση τις ανάγκες της αγοράς. Η ποιοτική κατάταξη του καρπού βασίζεται στην καθαρότητα, την ομοιομορφία, το σχήμα και τη σκληρότητα των κόκκων (Watson and Ramstad, 1991).
Συγκομιδή ενσιρώματος ή ενεργειακού καλαμποκιού
Η ημερομηνία συγκομιδής είναι επίσης πολύ σημαντική για τον αραβόσιτο που θα χρησιμοποιηθεί ως ζωοτροφή ή για παραγωγή ενέργειας. Η συγκομιδή θα πρέπει να πραγματοποιείται όταν η περιεκτικότητα σε ξηρή ουσία ολόκληρου του φυτού είναι μεταξύ 30-38%, για να επιτευχθεί η μέγιστη απόδοση και η καλύτερη ποιότητα του αραβοσίτου που προορίζεται για ενσίρωμα. Εκείνη τη στιγμή, τα φυτά έχουν μια καλή περιεκτικότητα σε άμυλο και οι φυτικές τους ίνες γίνονται πιο εύπεπτες. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι υπολογισμού της περιεκτικότητας σε υγρασία του ενσιρώματος στο αγρόκτημα. Η πιο συνηθισμένη είναι η δοκιμή ξηράς ουσίας με την χρήση μικροκυμάτων (microwave dry matter test) (4). Εναλλακτικά, ο γεωργός μπορεί να χρησιμοποιήσει ως δείκτη για τη στιγμή της συγκομιδής την αλλαγή του χρώματος του φλοιού σε ελαφρώς κίτρινο-καφέ και την ανάπτυξη της γραμμής γάλακτος του κόκκου. Όταν η γραμμή γάλακτος βρίσκεται μεταξύ του μισού και των δύο τρίτων του κόκκου είναι η κατάλληλη στιγμή για τη συγκομιδή του καλαμποκιού ενσίρωσης.
Ωστόσο, αυτό αποτελεί απλώς μία ένδειξη και η απόφαση για τη συγκομιδή θα πρέπει να βασίζεται στην περιεκτικότητα των φυτών σε ξηρά ουσία.
Όταν η συγκομιδή γίνεται νωρίτερα (ξηρά ουσία κάτω από 30%), παρατηρούνταιι:
- Μείωση απόδοσης και απώλειες θρεπτικών συστατικών
- Υπερβολικά ζυμωμένο ενσίρωμα
- Χαμηλότερη εναπόθεση αμύλου και αποικοδόμηση πρωτεϊνών
Σε αυτή την περίπτωση, συνίσταται στους παραγωγούς να μην προχωρήσουν στην επεξεργασία του καρπού και να αυξήσουν το μήκος κοπής από 10-15 mm σε 20-25 mm.
Από την άλλη πλευρά, η καθυστερημένη συγκομιδή (ξηρά ουσία πάνω από 35-38%) οδηγεί σε:
- Μείωση της απόδοσης και της ποιότητας της ενσίρωσης
- Αύξηση του κινδύνου αναθέρμανσης (άναμμα των σπόρων)
- Αύξηση της περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, με παράλληλη μείωση της πεπτικότητα του ενσιρώματος
- Ανεπιτυχή ζύμωση
Μέθοδοι συγκομιδής καλαμποκιού
- Για καρπό
Η συγκομιδή με το χέρι πραγματοποιείται μόνο σε πολύ μικρά χωράφια ή κήπους όπου ο αραβόσιτος καλλιεργείται κυρίως για ιδιόχρηση (για ανθρώπινη κατανάλωση ή για ζωοτροφή των ζώων της οικογένειας). Αυτή η μέθοδος δεν είναι αποδοτική ούτε οικονομικά ούτε χρονικά, καθώς ένα άτομο θα χρειαστεί από 30 έως 100 ώρες για να συγκομίσει ένα εκτάριο (3-10 ώρες για ένα στρέμμα) με φυτά αραβοσίτου.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο αραβόσιτος συλλέγεται κυρίως μηχανικά, χρησιμοποιώντας αλωνιστικές, θεριστικές ή θεριζοαλωνιστικές μηχανές. Ο αγρότης μπορεί να έχει στην κατοχή του αυτά τα μηχανήματα ή μπορεί να τα νοικιάσει μαζί με έναν έμπειρο χειριστή κατά την περίοδο της συγκομιδής. Στην περίπτωση αυτή, ο χρόνος που απαιτείται για τη συγκομιδή ενός εκταρίου με τη χρήση του μηχανήματος είναι τουλάχιστον 6 φορές μικρότερος, ανάλογα με το μηχάνημα που χρησιμοποιείται. Παράλληλα, η απόδοση της συγκομιδής καρπού υπολογίζεται σε 80-95%.
Σε όλες τις περιπτώσεις, είναι πολύ σημαντικό να ελέγχετε την κατάσταση και την ακρίβεια των μηχανημάτων που θα χρησιμοποιηθούν για τον περιορισμό της απώλειας απόδοσης και τη μείωση της θραύσης των κόκκων. Ο γεωργός ή ο χειριστής θα πρέπει να έχει εμπειρία σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας αυτών των μηχανών και να γνωρίζει ποιά είναι η βέλτιστη περιεκτικότητα των κόκκων σε υγρασία κατά τη συγκομιδή και ποιές είναι οι βέλτιστες ταχύτητες του μηχανήματος.
- Για ενσίρωση
Για την συλλογή των υπέργειων τμημάτων των φυτών αραβοσίτου που προορίζονται για ζωοτροφή, οι αγρότες χρησιμοποιούν σιροκοπτικές μηχανές. Γενικά, τα φυτά αραβοσίτου για την παραγωγή ενσιρώματος κόβονται κατά μέσο όρο στα 10-20 cm (4-8 ίντσες) ή το πολύ στα 45 cm (18 ίντσες). Ιδανικά, το μήκος των επιμέρους τεμαχίων θα πρέπει να είναι 10-15 mm, αλλά τα διάφορα σωματίδια μπορεί να είναι μεγαλύτερα ή μικρότερα ανάλογα με το επίπεδο υγρασίας.
Αποθήκευση αραβοσίτου – Βέλτιστες πρακτικές για ασφαλέστερη και μεγαλύτερη διάρκεια αποθήκευσης καλαμποκιού μετά τη συγκομιδή
Πριν από τη συγκομιδή, ο γεωργός πρέπει να επιλέξει αν θα πουλήσεις απευθείας τα προϊόντα του ή αν θα τα αποθηκεύσει για μια συγκεκριμένη περίοδο. Στην πρώτη περίπτωση, ο αγρότης θα πρέπει να έχει ήδη βρει αγοραστή (αυτό συμβαίνει στη συμβολαιακή γεωργία) και δεν χρειάζεται να ανησυχεί για υπερβολική ξήρανση του προϊόντος ή για το κόστος αποθήκευσης. Ωστόσο, εφόσον η προσφορά του προϊόντος είναι αρκετά υψηλή, οι τιμές που μπορεί να πάρει το καλαμπόκι θα είναι κατά πάσα πιθανότητα σχετικά χαμηλές. Με την αποθήκευση του προϊόντος, όμως, ο αγρότης έχει τη δυνατότητα να πουλήσει όταν οι τιμές έχουν φτάσει σε υψηλότερο, πιο επιθυμητό επίπεδο. Σε περιοχές όπου οι συνθήκες αποθήκευσης δεν μπορούν να είναι βέλτιστες, ο κίνδυνος μεγαλύτερης διάρκειας αποθήκευσης είναι υψηλότερος, καθώς μπορεί να κοστίσει στον γεωργό έως και το 80% της απόδοσης(5). Σε περίπτωση που ο παραγωγός αποφασίσει να αποθηκεύσει τον καρπό, πρέπει να λάβει υπόψη τα εξής για να μειώσει τον κίνδυνο απωλειών:
→ Το σιλό (χώρος αποθήκευσης) πρέπει να πληροί ορισμένες προδιαγραφές.
Μπορείτε να κατασκευάσετε, να αγοράσετε ή να νοικιάσετε ένα κατάλληλο σιλό αποθήκευσης καλαμποκιού. Το δάπεδο του σιλό θα πρέπει να είναι καλυμμένο-στρωμένο, λείο, καθαρό και στεγνό με μόνωση υγρασίας. Ο καλός αερισμός είναι επίσης απαραίτητος. Πρέπει να διατηρείτε την περιοχή γύρω από τα σιλό (σε ακτίνα 3 μέτρων ή 10 ποδιών) καθαρή από υπολείμματα καρπών και βλάστηση (6). Το σιλό πρέπει να καθαριστεί και να απολυμανθεί επιμελώς πριν τοποθετηθεί ο νέος καρπός. Καλό είναι να ελέγξετε προσεκτικά το σιλό για ρωγμές ή παλιά υπολείμματα κόκκων (όπως σκόνη ή εναπομείναντες σπόρους). Μην ξεχάσετε να καθαρίσετε τους αεραγωγούς και να επισκευάσετε τυχόν ρωγμές ή τρύπες στα σιλό. Επιπλέον, μπορείτε να εφαρμόσετε υπολειμματικό ψεκασμό με πιστοποιημένα εντομοκτόνα στο δάπεδο και στα τοιχώματα του σιλό πριν αποθηκεύσετε το νέο προϊόν.
→ Πρέπει να τοποθετηθούν μόνο υγιείς κόκκοι στο σιλό
Το επίπεδο υγρασίας του χώρου και η θερμοκρασία που θα αποθηκευτούν οι κόκκοι του αραβοσίτου θα επηρεάσουν σίγουρα τη διάρκεια της περιόδου αποθήκευσης. Όταν πρόκειται για μακρά αποθήκευση (περίπου 6 μηνών), οι κόκκοι θα πρέπει να ξηρανθούν περαιτέρω (εάν χρειάζεται) για να φτάσει η περιεκτικότητα σε υγρασία στο 13,5% (το ανώτερο) (7). Εάν ο καρπός πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για ζωοτροφή και έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε υγρασία, ο παραγωγός μπορεί να χρησιμοποιήσει ορισμένα συντηρητικά όπως το προπιονικό οξύ ή ένα μείγμα οξικού και προπιονικού οξέος. Αυτές οι ουσίες δεν θα επηρεάσουν τη θρεπτική αξία και την ασφάλεια του προϊόντος και θα το προστατεύσουν από μυκητιάσεις. Συμβουλευτείτε κάποιον πιστοποιημένο γεωπόνο της περιοχής σας.
→ Καλό είναι να γίνει μια ποιοτική κατάταξη των κόκκων.
Αφαιρέστε όλους τους μολυσμένους σπόρους και την ξένη ύλη. Καλό είναι να μην στοιβάζετε τους κόκκους και να μην τους τοποθετείτε απευθείας στο πάτωμα χωρίς ανθεκτικά στην υγρασία υλικά. Συνιστάται ιδιαίτερα να τοποθετείτε τους κόκκους σε σάκους ή/και να τους ελέγχετε περιοδικά για να βεβαιωθείτε ότι η υγεία και η ποιότητά τους παραμένουν σε καλά επίπεδα.
→ Χημική προστασία
Από τη στιγμή της συγκομιδής, ο αγρότης μπορεί να εφαρμόσει φυτοπροστατευτικά προϊόντα με τις ακόλουθες δραστικές ενώσεις: Pirimiphos-methyl, (S) – Methoprene (8). Οι κόκκοι μπορούν να υποστούν επεξεργασία με κατάλληλη και πιστοποιημένη εντομοκτόνο σκόνη εάν είναι απαραίτητο. Συνήθως, συνίσταται να γίνουν τέτοιες επεξεργασίες πριν τοποθετηθούν οι σπόροι στα σιλό αποθήκευσης. Με αυτόν τον τρόπο, η αποθήκευση θα διαρκέσει περισσότερο από ένα χρόνο. Εάν οι κόκκοι αποθηκεύονται σε περιοχές όπου η θερμοκρασία και τα επίπεδα υγρασίας είναι υψηλά, τότε είναι σημαντικό να εφαρμοστεί ένα προστατευτικό προϊόν.
Επιπλέον, μια μεγάλη ποικιλία υποκαπνιστικών εντομοκτόνων μπορεί να χρησιμοποιηθεί στον καρπό καλαμποκιού που αποθηκεύεται σε σωρούς (όχι σε τσουβάλια). Μερικά από τα πιο σημαντικά ενεργά συστατικά είναι:
- Φωσφίδιο αλουμινίου,
- Διοξείδιο του άνθρακα (CO2),
- Φωσφίδιο μαγνησίου,
- Βρωμιούχο μεθύλιο
- Δελταμεθρίνη
Ανάλογα με το προϊόν που θα χρησιμοποιήσει ο αγρότης, θα πρέπει να ακολουθήσει τις οδηγίες της ετικέτας του και φυσικά να συμβουλευθεί κάποιον πιστοποιημένο γεωπόνο της περιοχής. Για καλύτερα αποτελέσματα, ο αγρότης θα πρέπει να εκτελεί τέτοιες εφαρμογές όταν η θερμοκρασία υπερβαίνει τους 15,5 oC (60 oF), αλλά τα επίπεδα υγρασίας παραμένουν κοντά στο 12-13% (9, 10).
→ Τακτικοί έλεγχοι
Η πιο εκτεταμένη αποθήκευση του συγκομισμένου καλαμποκιού στο αγρόκτημα αυξάνει τον κίνδυνο απωλειών μετά τη συγκομιδή λόγω παθογόνων (μούχλα), τρωκτικών και εχθρών αποθηκευμένων προϊόντων, ακόμη και όταν έχουν ακολουθηθεί τα προηγούμενα βήματα. Όταν η θερμοκρασία στο εσωτερικό του σιλό είναι πάνω από 13-15,5 oC (55-60 oF), τότε ο έλεγχος πρέπει να γίνεται πιο συχνά (περίπου μία φορά την εβδομάδα), ενώ όταν η θερμοκρασία είναι κάτω από 13 oC (55 oF), μπορεί να εκτελείται μία φορά κάθε 2 εβδομάδες (9). Εκτός από τον οπτικό έλεγχο, ο γεωργός θα πρέπει να λαμβάνει αντιπροσωπευτικά δείγματα από τους σωρούς των καρπών και να τα εξετάζει για προσβολή ή/και παρουσία εντόμων και για μόλυνση από μύκητες. Όταν η θερμοκρασία είναι χαμηλή, είναι προτιμότερο να λαμβάνεται δείγμα από το κέντρο των σωρών, καθώς εκεί είναι πιο πιθανό να βρεθούν έντομα εκείνη τη στιγμή. Σε συνδυασμό με τη δειγματοληψία, ο γεωργός μπορεί να χρησιμοποιήσει παγίδες ανίχνευσης για να παρακολουθήσει τα είδη και τον πληθυσμό των εχθρών του αποθηκευμένου προϊόντος..
Τα πιο συνηθισμένα έντομα σε αποθηκευμένο καρπό καλαμποκιού είναι:
- Σκαθάρι αραβόσιτου (Sitophilus zeamais).
Μπορεί να τρέφεται με μη κατεστραμμένους κόκκους καλαμποκιού. Είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί μια προσβολή σε πρώιμο στάδιο, καθώς τα έντομα διεισδύουν και παραμένουν μέσα στους κόκκους.
- Τρυπάνι καλαμποκιού (Prostephanus truncates) ή «Scania».
Οι προνύμφες του μπορούν να τρέφονται με κατεστραμμένους κόκκους). Θεωρείται το πιο καταστροφικό έντομο αποθηκευμένων προϊόντων στην Αφρική. Εκτός απο την ζημιά που προκαλεί, οδηγεί και σε εκτεταμένες απώλειες λόγω της μεταφοράς μυκήτων όπως οι A. flavus, F. moniliforme και P. islandicum, καθώς τρέφεται με τους κόκκους του καλαμποκιού (11). Ο αγρότης θα πρέπει να λάβει μέτρα αμέσως αν βρει 5 ή περισσότερα έντομα ανά παγίδα.
- Σκώροι, όπως ο Sitotroga cerealella
Οι προνύμφες δεν μπορούν να ανιχνευθούν εύκολα αφού αναπτύσσονται μέσα στους κόκκους. Οι σκώροι μπορούν να παρασιτήσουν τόσο στο στάδιο της καρποφορίας των φυτών όσο και στο στάδιο μετά τη συγκομιδή (12).
- Σκούρο σκαθάρι των αλεύρων (Tribolium castaneum).
Ευδοκιμεί σε εύκρατες περιοχές και μπορεί να επιβιώσει τους χειμερινούς μήνες σε προστατευμένες θερμαινόμενες περιοχές. Μπορεί να τρέφεται με κατεστραμμένους κόκκους. Όταν ανιχνεύονται περισσότερα από 1.000 έντομα ανά παγίδα την εβδομάδα, θα προκύψουν μετρήσιμες απώλειες.
Πηγές
- Sitotroga cerealella (grain moth) (cabi.org)
- https://fyi.extension.wisc.edu/forage/files/2014/01/BuyingSellingCS.pdf
Sampathkumar, T.; Pandian, B.J.; Rangaswamy, M.V.; Manickasundaram, P.; Jeyakumar, P. Influence of deficit irrigation on growth, yield and yield parameters of cotton-maize cropping sequence. Agric. Water Manag. 2013, 130, 90–102.
Stringfield, G. H., & Anderson, M. S. (1960). Corn production (No. 2073). US Department of Agriculture.
Watson, S.A., Ramstad, P.E., 1991. Corn: Chemistry and Technology. American Association of Cereal Chemists Inc, St. Paul, MN, USA.
Ενδιαφέροντα Στοιχεία για το Καλαμπόκι
Θρεπτική Αξία Καλαμποκιού – Οφέλη Κατανάλωσης Καλαμποκιού
Γενικές Πληροφορίες για το Καλαμπόκι και την Καλλιέργειά του
Επαγγελματική Καλλιέργεια Καλαμποκιού
Βασικές Αρχές για την Επιλογή της Κατάλληλης Ποικιλίας Καλαμποκιού
Προετοιμασία και Απαιτήσεις Εδάφους για την Καλλιέργεια Καλαμποκιού – Σπορά Καλαμποκιού
Παράσιτα και Ασθένειες στην Καλλιέργεια Καλαμποκιού
Πώς να ποτίσετε το καλαμπόκι – Η άρδευση στο καλαμπόκι
Λίπανση στην Καλλιέργεια Καλαμποκιού
Καταπολέμηση Zιζανίων στην Kαλλιέργεια Kαλαμποκιού για Yψηλότερες Aποδόσεις
Απόδοση, Συγκομιδή και Μετασυλλεκτικός χειρισμός του Καλαμποκιού
