Αγγούρι: Προετοιμασία και απαιτήσεις εδάφους, κλιματικές συνθήκες

Μετά τη δοκιμή και την επιλογή της ποικιλίας (ή των ποικιλιών) αγγουριού, οι παραγωγοί πρέπει να προετοιμάσουν τα χωράφια τους για τη σπορά της καλλιέργειας.

Εδαφολογικές και κλιματολογικές απαιτήσεις για τα αγγούρια

Τα αγγούρια γενικά προτιμούν σχετικά ζεστό καιρό (άλλωστε πρόκειται για καλοκαιρινή καλλιέργεια), όταν οι θερμοκρασίες κυμαίνονται μεταξύ 24-30 °C. Τα φυτά είναι αρκετά ευαίσθητα στον παγετό και στις χαμηλές θερμοκρασίες. Η χαμηλότερη θερμοκρασία που μπορεί να αντέξει η καλλιέργεια είναι 0-4 ºC, ανάλογα με τη διάρκειά της. Από την άλλη πλευρά, οι υψηλές θερμοκρασίες είναι επίσης ανεπιθύμητες, καθώς μπορεί να προκαλέσουν ανοιχτό πράσινο χρώμα των καρπών και πικρή γεύση σε πολλές ποικιλίες αγγουριού (7). Τα αγγούρια δεν αντέχουν τους ισχυρούς ανέμους, ενώ ευδοκιμούν σε κλίματα με υψηλά σχετικά επίπεδα υγρασίας (8). Τα φυτά χρειάζονται πλήρη, απευθείας έκθεση στον ήλιο (τουλάχιστον 4-6 ώρες ημερησίως) για να ευδοκιμήσουν, αλλά μπορούν επίσης να αναπτυχθούν σε θερμές περιοχές με περίπου 30-50% σκιά. 

Τα αγγούρια ευδοκιμούν σε πολλούς τύπους εδάφους. Ωστόσο, ως ιδανικά θεωρούμε τα βαθιά, γόνιμα, καλά στραγγιζόμενα, με χαλαρή σύσταση, πλούσια σε οργανική ουσία και με pH 6,0- 7,5 εδάφη. Κακή ανάπτυξη των φυτών και μειωμένη απόδοση μπορεί να εμφανιστεί σε όξινα εδάφη (pH κάτω από 6) (2). Επίσης, τα αγγούρια προτιμούν πηλώδη ή αργιλώδη εδάφη, ενώ τα εδάφη με υψηλή περιεκτικότητα σε άλατα είναι ακατάλληλα (8). Πολλοί αγρότες επιλέγουν να προσθέσουν εδαφοκάλυψη με άχυρο για να διατηρήσουν υψηλά επίπεδα υγρασίας και θερμοκρασίας στο εδάφος και να αποτρέψουν την επαφή των καρπών με το έδαφος. Όταν είναι δυνατόν να επιλεγεί το μέρος όπου θα φυτευτεί η καλλιέργεια, οι αγρότες καλό θα ήταν να αποφεύγουν περιοχές όπου έχουν γνωστό ιστορικό ασθενειών ή έντονα προβλήματα από αυξημένο ζιζανιολογικό πληθυσμό.  

Προετοιμασία του εδάφους για τη φύτευση αγγουριών

Η προετοιμασία του εδάφους είναι σημαντική για την ανάπτυξη οποιασδήποτε καλλιέργειας, καθώς μπορεί να επηρεάσει τη βλάστηση των σπόρων, την ανάδυση των φυτών, το ρυθμό ανάπτυξης, την ωρίμανση και τις τελικές αποδόσεις. Το αγγούρι δεν αποτελεί εξαίρεση. 

Οι καλλιεργητές μπορούν να εφαρμόσουν κατεργασία εδάφους, όπως όργωμα, δισκοσβάρνισμα και σβάρνισμα. Δεδομένου ότι τα αγγούρια προτιμούν τα χαλαρά εδάφη, είναι σημαντικό να να γίνει κατεργασία και αφράτεμα των ανώτατων 2,5-5 cm του εδάφους και να απομακρύνονται τυχόν ζιζάνια. Ορισμένοι αγρότες εφαρμόζουν επίσης τη στρατηγική της “ψευδοσποράς”, αρδεύοντας το χωράφι για να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη των ζιζανίων και στη συνέχεια τα εξαλείφουν με κατεργασία 1-2 εβδομάδες αργότερα, πριν από τη σπορά της καλλιέργειας. 

Αντί να καλλιεργήσει ολόκληρο το χωράφι, ο γεωργός θα μπορούσε να εφαρμόσει την τεχνική strip-till. Αυτή η τεχνική κατεργασίας συμβαίνει όταν μια λωρίδα ανοιξιάτικης καλλιέργειας κάλυψης αφήνεται μεταξύ κάθε δύο έως τεσσάρων σειρών αγγουριού. Με αυτόν τον τρόπο, υπάρχει καλύτερος αερισμός, ενώ η συγκομιδή και ο ψεκασμός γίνονται ευκολότερα. Τα αγγούρια καλλιεργούνται συχνά σε επίπεδα εδάφη χωρίς κλίση. Υπό κανονικές συνθήκες, δεν υπάρχει κανένα πλεονέκτημα στη δημιουργία κλίσεων σε καλά στραγγιζόμενα αμμώδη εδάφη. Ωστόσο, όταν το έδαφος δεν είναι τόσο χαλαρό ή αν αναμένεται υγρός καιρός, η τοποθέτηση παρτεριών σε ελεύθερα υπερυψωμένα κρεβάτια μπορεί να είναι επωφελής.

Ένα πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι η συμβατική κατεργασία του εδάφους αυξάνει στην απώλεια οργανικής ύλης. Για να αποφύγει αυτό το πρόβλημα, ένας παραγωγός θα μπορούσε να αυξήσει την οργανική ουσία χρησιμοποιώντας χειμερινές καλλιέργειες κάλυψης. Για παράδειγμα, τα χειμερινά τριφύλλια μπορούν να συνδυαστούν με σιτηρά στο μείγμα των καλλιεργειών κάλυψης. Με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο θα αυξηθεί η οργανική ουσία του εδάφους, αλλά θα υπάρξει και αύξηση του διαθέσιμου αζώτου για το αγγούρι. Ειδικά στη βιολογική γεωργία, οι καλλιέργειες υπό κάλυψη με ψυχανθή θα παρέχουν άζωτο για παρατεταμένη περίοδο.

Χρόνος φύτευσης αγγουριού, απαιτήσεις σποράς και απόστασεις μεταξύ των φυτών 

Ο χρόνος σποράς εξαρτάται κυρίως από τη θέση του χωραφιού και από το αν ο παραγωγός αποφασίσει να σπείρει την καλλιέργεια απευθείας σε ανοιχτό χωράφι ή να χρησιμοποιήσει σπορόφυτα. Συνιστάται η σπορά κατά τους θερμότερους μήνες χωρίς παγετό σε εύκρατες και ξηρές περιοχές. Στις τροπικές περιοχές, μπορείτε να σπέρνετε σχεδόν όλο το χρόνο. Η ημερομηνία σποράς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τύπο καλλιέργειας (υπαίθρια ή θερμοκηπιακή). Ωστόσο, συνιστάται η φύτευση αγγουριών την άνοιξη μετά τον τελευταίο παγετό. Η εποχή σποράς για τις περισσότερες περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου είναι από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τα τέλη Απριλίου, ενώ σε περιοχές της ενδοχώρας και ερημικές κοιλάδες (π.χ. στην Καλιφόρνια), τα αγγούρια μπορούν να φυτευτούν από τον Φεβρουάριο έως τον Ιούλιο. Πιο συγκεκριμένα, αν καλλιεργείτε αγγούρια σε θερμαινόμενο θερμοκήπιο, μπορείτε να σπείρετε σπόρους αγγουριού από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τα μέσα Μαρτίου.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το αγγούρι φυτεύεται σε υπερυψωμένα παρτέρια (πλάτους 120 cm σε απόσταση 30 cm). Για να βοηθήσουν τα φυτά κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξής τους, οι αγρότες μπορούν να εφαρμόσουν και να ενσωματώσουν στο έδαφος καλά χωνεμένη κοπριά ή κομπόστ 4-5 κιλά ανά τετραγωνικό μέτρο, 1-2 μήνες πριν από τη σπορά. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ορισμένα κοκκώδη φωσφορούχα λιπάσματα.

Απόσταση φυτών αγγουριού και πληθυσμός φυτών

Οι καλλιεργητές αγγουριού μπορούν να επιλέξουν να ξεκινήσουν την καλλιέργειά τους είτε με απευθείας σπορά είτε με μεταφύτευση. Λόγω του χαμηλότερου κόστους και των αποδεκτών αποτελεσμάτων, οι περισσότεροι παραγωγοί αγγουριών (ιδίως σε μεγαλύτερες κλίμακες) προτιμούν την απευθείας σπορά. Η απαίτηση σποράς αγγουριού είναι 1-2,5 κιλά σπόρων ανά εκτάριο (0,4-1,01 κιλά ανά εικρ και 1.6-4.0 κιλά ανά στρέμμα). Οι αγρότες μπορούν να χρησιμοποιήσουν επεξεργασμένους σπόρους ή να εφαρμόσουν οι ίδιοι την επεξεργασία χρησιμοποιώντας Trichoderma viride ή Pseudomonas fluorescens ή Carbendazim. Σε περίπτωση μεταφύτευσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν νεαρά φυτά αγγουριού με 4-6 φύλλα (μετά την σκληραγώγηση). 

Το αγγούρι φυτεύεται συνήθως σε απόσταση 60 cm μεταξύ των φυτών και 120-180 cm μεταξύ των γραμμών. Γενικά, τα αγγούρια για τουρσί φυτεύονται πιο κοντά μεταξύ τους. Το βάθος σποράς πρέπει να είναι 1,3-2 cm. Όταν η θερμοκρασία είναι περίπου 18-30 °C, οι σπόροι χρειάζονται 5-10 ημέρες για να βλαστήσουν. 

Τα σπορόφυτα πρέπει να θάβονται κοντά στο πρώτο πραγματικό φύλλο, κατά την μεταφύτευση στο χωράφι. Ως φυτό με κληματίδες, τα αγγούρια θα εξαπλωθούν γρήγορα και θα καλύψουν το έδαφος γύρω τους. Η τοποθέτηση των φυτών σε πέργκολες μπορεί να βοηθήσει στην εξοικονόμηση χώρου και πιθανόν να βελτιώσει τις τελικές αποδόσεις. Η άρδευση των σπορείων μετά τη σπορά θα προωθήσει τη βλάστηση.

Βιβλιογραφία:

1. https://www.sgaonline.org.au/cucumbers/
2. https://agritech.tnau.ac.in/horticulture/horti_vegetables_cucumber.html
3. https://ipm.ucanr.edu/home-and-landscape/cucumber/cultural-tips/index.html?src=307-pageViewHLS
4. https://extension.okstate.edu/fact-sheets/cucumber-production.html
5. https://www.wifss.ucdavis.edu/wp-content/uploads/2016/10/Cucumbers_PDF.pdf
6. https://www.rhs.org.uk/vegetables/cucumbers/grow-your-own
7. https://gardeningsolutions.ifas.ufl.edu/plants/edibles/vegetables/cucumbers.html
8. https://www.bunnings.com.au/diy-advice/garden/planting-and-growing/how-to-grow-and-care-for-cucumbers
9. https://extension.uga.edu/
10. https://extension.okstate.edu/fact-sheets/cucumber-production.html
11. https://www.aua.gr/ekk/
12. https://ag.umass.edu/sites/ag.umass.edu/files/fact-sheets/pdf/cucumbers.pdf

Αγγούρι: Ιστορία, ενδιαφέροντα στοιχεία και διατροφική αξία

Επαγγελματική καλλιέργεια αγγουριού

Ποικιλίες αγγουριού: με ποια κριτήρια πρέπει να διαλέξετε

Αγγούρι: Προετοιμασία και απαιτήσεις εδάφους, κλιματικές συνθήκες

Άρδευση αγγουριού – Απαιτήσεις σε νερό και μέθοδοι άρδευσης

Απαιτήσεις και μέθοδοι λίπανσης για το αγγούρι

Παράσιτα και ασθένειες στην καλλιέργεια του αγγουριού

Απόδοση, συγκομιδή και αποθήκευση αγγουριού

Διαχείριση ζιζανίων στην καλλιέργεια αγγουριών