Αγγούρι: Ιστορία, ενδιαφέροντα στοιχεία και διατροφική αξία

Ιστορία του αγγουριού

Το αγγούρι είναι ένα από τα πιο αρχαία λαχανικά και καλλιεργείται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Προέρχεται από την Ινδία και οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι η καλλιέργειά του ως τρόφιμο ξεκίνησε πριν από 3.000 χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έφτιαχναν ένα ελαφρύ λικέρ από αγγούρια, ενώ λέγεται ότι ο αυτοκράτορας Τιβέριος ήθελε τα αγγούρια να αποτελούν μέρος των καθημερινών του γευμάτων. Αργότερα, μεταξύ του 8ου και 9ου αιώνα, ο Καρλομάγνος καλλιέργησε αγγούρια στον κήπο του στην Ιταλία. Στη συνέχεια τα αγγούρια διαδόθηκαν στη Δυτική Ευρώπη. Τα αγγούρια και πολλά άλλα λαχανικά έγιναν γνωστά στον Νέο Κόσμο χάρη στον Κολόμβο. Σήμερα οι τέσσερις μεγαλύτερες χώρες παραγωγής αγγουριού παγκοσμίως είναι η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία και οι ΗΠΑ.

Το αγγούρι μπορεί να καταναλωθεί:

• Φρέσκο (Ολόκληρο ή σε φέτες)
• Τουρσί (πίκλες)

Πληροφορίες για το φυτό του αγγουριού

Το αγγούρι (Cucumis sativus) ανήκει στην οικογένεια Cucurbitaceae, που ονομάζεται επίσης και οικογένεια των κολοκυνθοειδών. Στην ίδια οικογένεια ανήκουν μεταξύ άλλων, η κολοκύθα, το καρπούζι και το πεπόνι. Καλλιεργείται ευρέως για τους βρώσιμους καρπούς του. Ο αμερικανικός τύπος (που είναι υπαίθρειας καλλιέργειας) και ο ευρωπαϊκός τύπος (που είναι θερμοκηπιακής καλλιέργειας) είναι σχεδόν κυλινδρικοί, επιμήκεις, με κωνικά άκρα, και μπορεί να έχουν μήκος 60 cm και διάμετρο 10 cm. Ορισμένες ποικιλίες έχουν μικρούς, κοντούς καρπούς που ονομάζονται αγγουράκια ή αγγουράκια τουρσί. Το αγγούρι είναι ένα τρυφερό ετήσιο φυτό με τραχύ, χυμώδες, ελικοειδές στέλεχος. Θεωρείται καλοκαιρινή καλλιέργεια. Τα φύλλα του είναι τριχωτά και έχουν 3 έως 5 μυτερές λοβούς. 

Το φυτό έχει κίτρινα άνθη με πέντε πέταλα. Οι περισσότερες ποικιλίες είναι μόνοικες, πράγμα που σημαίνει ότι παράγουν θηλυκά (στυλοειδή) και αρσενικά (σταμινοειδή) άνθη και χρειάζονται έντομα-επικονιαστές για να παράγουν καρπούς. Η επικονίαση πραγματοποιείται με τη βοήθεια εντόμων όπως οι μέλισσες. Στις μέρες μας, τα περισσότερα υβρίδια αγγουριού που χρησιμοποιούνται για εμπορική καλλιέργεια είναι γυνόοικα ή αλλιώς “έχουν μόνο θηλυκά άνθη”. 

Υπάρχουν επίσης ορισμένες ποικιλίες που μπορούν να παράγουν καρπούς χωρίς σπόρους και χωρίς επικονίαση των θηλυκών ανθέων (παρθενοκαρπικοί καρποί). 

Τα αγγούρια χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες με βάση τη χρήση τους. Πιο συγκεκριμένα:

1. Το Cucumis sativus που καταναλώνεται φρέσκο σε σαλάτες και διάφορα πιάτα. Αυτός ο τύπος αγγουριού έχει πιο μαλακή σάρκα, παχύτερη φλούδα και είναι μακρύ και λεπτό. 
2. Το Cucumis anguria είναι αγγούρι που χρησιμοποιείται ως τουρσί, πολύ μικρότερο σε μέγεθος από το πρώτο. 

Σε όλο τον κόσμο, υπάρχουν διαθέσιμες περίπου 100 ποικιλίες αγγουριού, αλλά το αγγούρι Αγγλίας είναι ο πιο εμπορικός τύπος. Είναι μεγάλο, με σκουροπράσινη και λεπτή φλούδα και λίγους ή καθόλου σπόρους. Άλλοι τύποι αγγουριού μπορεί να είναι το αρμενικό ή φιδίσιο, το ιαπωνικό αγγούρι, το περσικό, το λεμονάτο και το αγγούρι Kirby. 

Γενικά, τα φυτά ευδοκιμούν σε περιοχές με ζεστό καιρό, όταν οι θερμοκρασίες κυμαίνονται μεταξύ 24-30 °C. Ακόμη και ένας ελαφρύς παγετός μπορεί να βλάψει τα αγγούρια. Προτιμούν την πλήρη έκθεση στον ήλιο και χρειάζονται αργιλώδες, καλά στραγγιζόμενο έδαφος για να αναπτυχθούν και να επιτύσουν μέγιστες αποδώσεις.

Ενδιαφέροντα στοιχεία για τα αγγούρια

• Το μεγαλύτερο αγγούρι που καλλιεργήθηκε ποτέ είχε μήκος 162 εκατοστά και ζύγιζε 70 κιλά.
• Το αγγούρι περιέχει κυρίως νερό (96%).
• Ενώ οι καταναλωτές πιστεύουν ότι το αγγούρι είναι λαχανικό, επιστημονικά, θεωρείται φρούτο, αφού παράγεται από ένα γονιμοποιημένο λουλούδι και περικλείει σπόρους.
• Μισό φλιτζάνι αγγούρι σε φέτες περιέχει μόνο οκτώ θερμίδες.
• Τα εκχυλίσματα φρέσκου αγγουριού έχουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
• Συμβουλή ομορφιάς: αν τοποθετήσουμε μια φέτα αγγουριού στο βλέφαρο μειώνεται το πρήξιμο στην περιοχή των ματιών.  Αυτό οφείλεται στη θερμοκρασία του αγγουριού και όχι σε κάποια άλλη ιδιότητα.

Διατροφική αξία του αγγουριού

Το αγγούρι θεωρείται ένα πολύ θρεπτικό λαχανικό, καθώς όχι μόνο περιέχει πολλά ευεργετικά συστατικά, αλλά διαθέτει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές. Για παράδειγμα, το β-καροτένιο (αντιοξειδωτικό) στα αγγούρια καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες στο σώμα σας, τα ασύζευκτα ηλεκτρόνια που βλάπτουν τα κύτταρά σας και μπορεί να οδηγήσουν σε ασθένειες. Ορισμένες άλλες ουσίες, όπως οι λιγνάνες, βοηθούν στην πρόληψη άλλων ασθενειών, όπως η οστεοπόρωση, οι καρδιακές παθήσεις και ορισμένοι καρκίνοι. Η βιταμίνη Κ βοηθά στην πήξη του αίματος, προάγει την υγεία των οστών και βελτιώνει την απορρόφηση του ασβεστίου. Επιπλέον, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα αγγούρια, χάρη στις ουσίες που περιέχουν μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του σακχάρου στο αίμα ή να αποτρέψουν την αύξηση της γλυκόζης στο αίμα. Αυτό μπορεί να συμβάλλει στον έλεγχο και στην πρόληψη του διαβήτη.

Πιο συγκεκριμένα, 100 γραμμάρια καθαρού βάρους αγγουριού περιέχουν:

• Νερό: 95,23 g
• Ενέργεια: 12-15 kcal
• Πρωτεΐνη: 0,65 g
• Ολικά λιπίδια: 0,11 g
• Υδατάνθρακες: 1,5 g: 3.63 g
• Ασβέστιο: 16 mg
• Φώσφορος: 24 mg
• Κάλιο: 147 mg
• Σίδηρος: 0,28 mg
• Βιταμίνη C: 2,8 mg
• Βιταμίνη Α: 5 μg
• Βιταμίνη Κ: 16,4 μg
• Φυλλικό οξύ: 7 μg

Παρά την υψηλή διατροφική του αξία, η κατανάλωση αγγουριού κρύβει και κάποιους κινδύνους. Ο πιο σημαντικός είναι πιθανώς τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων που παραμένουν στο αγγούρι μετά τη συγκομιδή του. Για να αποφύγετε την κατανάλωση αυτών των υπολειμμάτων, συνιστάται να ξεφλουδίζετε το αγγούρι ή να την πλένετε με ζεστό τρεχούμενο νερό πριν να το καταναλώσετε. 

Βιβλιογραφία:

1. https://ipm.missouri.edu/meg/2014/3/Cucumber-A-Brief-History/
2. https://extension.umn.edu/vegetables/growing-cucumbers#disease-resistant-varieties-209611
3. https://www.wifss.ucdavis.edu/wp-content/uploads/2016/10/Cucumbers_PDF.pdf
4. https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/1103352/nutrients
5. https://www.researchgate.net/publication/
6. https://www.webmd.com/food-recipes/
7. https://hgic.clemson.edu/factsheet/cucumber/
8. https://www.thecanadianencyclopedia.ca
9. https://www.medicalnewstoday.com/articles/283006#benefits-
10. https://www.healthcentral.com/category/food-and-nutrition

Αγγούρι: Ιστορία, ενδιαφέροντα στοιχεία και διατροφική αξία

Επαγγελματική καλλιέργεια αγγουριού

Ποικιλίες αγγουριού: με ποια κριτήρια πρέπει να διαλέξετε

Αγγούρι: Προετοιμασία και απαιτήσεις εδάφους, κλιματικές συνθήκες

Άρδευση αγγουριού – Απαιτήσεις σε νερό και μέθοδοι άρδευσης

Απαιτήσεις και μέθοδοι λίπανσης για το αγγούρι

Παράσιτα και ασθένειες στην καλλιέργεια του αγγουριού

Απόδοση, συγκομιδή και αποθήκευση αγγουριού

Διαχείριση ζιζανίων στην καλλιέργεια αγγουριών