Κλάδεμα διαμόρφωσης και κλάδεμα ακτινιδιάς

Το κατάλληλο κλάδεμα της ακτινιδιάς (Actinidia deliciosa και άλλα είδη) και το κλάδεμα διαμόρφωσης είναι σημαντικές πρακτικές. Συμβάλλουν στη διαχείριση της έντονης ανάπτυξης του φυτού, στη βελτιστοποίηση της παραγωγής καρπών και στη διασφάλιση/διατήρηση της καλής γενικής δομής του φυτού, της υγείας και της μακροζωίας του.

Συστήματα κλαδέματος διαμόρφωσης για ακτινίδια

Συστήματα T-Bar (ταφ) και πέργκολας

Τα φυτά ακτινιδίου απαιτούν δομές υποστύλωσης για να αναπτυχθούν (αναρριχητική φύση) και να υποστηρίξουν την υψηλή καρποφορία. Τα δύο πιο διαδεδομένα συστήματα διαμόρφωσης είναι τα συστήματα σχήματος T και κρεβατίνας/πέργκολας. Παρακάτω, εστιάζουμε σε αυτά και παρουσιάζουμε βασικές οδηγίες για την εφαρμογή του καθενός. Το άρθρο ‘ Φύτευση ακτινιδίων ‘ περιέχει πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο δημιουργίας του συστήματος υποστύλωσης για το καθένα.

• Σύστημα σχήματος T: Αυτό είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο σύστημα, όπου μια οριζόντια ράβδος τοποθετείται πάνω σε ένα κάθετο στύλο (σχηματίζεται μια δομή που μοιάζει με το γράμμα Τ). Η δομή επιτρέπει στα ακτινίδια να απλώνονται οριζόντια (σχηματίζοντας μια σήραγγα/τούνελ), επιτρέποντας την καλή κυκλοφορία του αέρα και τη διέλευση του φωτός. Αυτό το σύστημα έχει συνήθως ύψος περίπου 1,8 μέτρα, επιτρέποντας την εύκολη πρόσβαση για το κλάδεμα και τη συγκομιδή.
• Σύστημα κρεβατίνας/πέργκολας: Τα κλήματα/βλαστοί διαμορφώνονται πάνω από μια οριζόντια εναέρια πέργκολα, παρόμοια με τα αμπέλια. Το υπερυψωμένο στέγαστρο υποστηρίζει μεγάλες αποδόσεις, καθιστώντας το κατάλληλο για φυτεύσεις υψηλής πυκνότητας. Το σύστημα πέργκολας απαιτεί συχνά περισσότερη εργασία και είναι λίγο πιο ακριβό για την εγκατάστασή του από το σύστημα σχήματος Τ, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες αποδόσεις και πιο αποτελεσματική χρήση του χώρου. Ταυτόχρονα, οι καρποί είναι πιο ομοιόμορφοι και καλύτερο σχήμα λόγω της πιο ομοιόμορφης έκθεσης στον ήλιο.

Κλάδεμα διαμόρφωσης νεαρών φυτών ακτινιδίου

1ο έτος (Φάση εγκατάστασης)

Ανάλογα με το πολλαπλασιαστικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε, η φύτευση μπορεί να γίνει νωρίς την άνοιξη ή νωρίς το φθινόπωρο. Η συμβουλή των έμπειρων αγροτών είναι να δημιουργηθεί πρώτα το σύστημα υποστύλωσης και στη συνέχεια να φυτευτούν τα ακτινίδια. 

Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους, ο καλλιεργητής πρέπει να επιλέξει έναν κύριο βλαστό (ισχυρό) ως κύριο (μελλοντικό κορμό) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα σύρμα για να τον καθοδηγήσει κάθετα. Η διατήρηση ενός ενιαίου κορμού θα απλοποιήσει τις μελλοντικές προσπάθειες διαμόρφωσης και κλαδέματος. Δεν θα πρέπει να γίνονται άλλες εργασίες κλαδέματος κατά το πρώτο έτος, επιτρέποντας στο φυτό να προσαρμοστεί και να σχηματίσει ένα καλό ριζικό σύστημα. Απαιτείται τακτικό πότισμα και ισορροπημένη λίπανση προκειμένου να βοηθηθεί η εγκατάσταση του φυτού.

2ο έτος (Διαμόρφωση της κόμης)

Κατά το δεύτερο έτος, ο καλλιεργητής επικεντρώνεται στην ανάπτυξη των πλευρικών βραχιόνων, κόβοντας τον κύριο βραχίονα μόλις φτάσει στο επιθυμητό ύψος. Κατά το σύστημα σχήματος Τ, θα πρέπει να επιλέγονται δύο ισχυροί πλευρικοί βραχίονες που θα αναπτύσσονται από την κορυφή του κύριου βλαστού (κορμός) προς αντίθετες κατευθύνσεις και, αν είναι δυνατόν, στο ίδιο επίπεδο (ύψος). Αυτή η δομή θα αποτελέσει τη βάση για το καρποφόρο βλαστό τα επόμενα χρόνια. Τα πλευρικά κλαδιά πρέπει να δένονται στο σύστημα υποστύλωσης, διαμορφώνοντας τα ώστε να αναπτύσσονται οριζόντια. Ο καλλιεργητής θα πρέπει να αφαιρεί τυχόν βλαστούς που εκτπύσσονται από τον κορμό για να βοηθήσει το φυτό να ανακατευθύνει τους διαθέσιμους πόρους του στον κύριο κορμό. Τα αδύναμα, διασταυρούμενα ή προς τα κάτω αναπτυσσόμενα κλαδιά θα πρέπει να αφαιρούνται. Η αποτελεσματική διαχείριση της κόμης βελτιώνει τη διέλευση του φωτός και μειώνει την υγρασία γύρω από τον καρπό, μειώνοντας την πιθανότητα μυκητιακών μολύνσεων.

3ο έτος (Προετοιμασία για την παραγωγή φρούτων)

Κατά το τρίτο έτος, οι δραστηριότητές μας επικεντρώνονται στην ανάπτυξη καρποφόρων βραχιόνων κατά μήκος των πλευρικών κλάδων. Αυτοί οι βραχίονες πρέπει να απέχουν μεταξύ τους 30-60 cm, αφήνοντας αρκετό χώρο για να επεκταθούν τα φύλλα και να αναπτυχθούν οι καρποί χωρίς συνωστισμό. Η σωστή απόσταση επιτρέπει την κυκλοφορία του αέρα και τη διέλευση του φωτός, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την ποιότητα των καρπών. Οι μη παραγωγικοί (ή δομικοί) βλαστοί (παραφυάδες και λαίμαργοι) μπορούν να κοπούν. Μετά από αυτό το έτος, τα φυτά εισέρχονται στην αναπαραγωγική φάση και οι δραστηριότητες κλαδέματος θα επικεντρωθούν στη διατήρηση του αρχικού συστήματος διαμόρφωσης, στην εξισορρόπηση της βλαστικής ανάπτυξης και καρποφορίας και στην αφαίρεση των άρρωστων ή κατεστραμμένων βλαστών/κλαδιών.

Αρχές και βέλτιστες πρακτικές εποχιακού κλαδέματος

Χειμερινό κλάδεμα (Κλάδεμα κατά την διάρκεια του λήθαργο)

Το εποχιακό χειμερινό κλάδεμα είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση της δομής/μορφής του φυτού και την ενίσχυση της παραγωγής καρπών. 

Αυτό το κλάδεμα γίνεται συνήθως στα τέλη του χειμώνα, όταν το φυτό βρίσκεται σε λήθαργο και πριν αρχίσουν να ρέουν οι χυμοί του, ώστε να μειωθεί το στρες και οι ζημιές.  Πριν ξεκινήσετε, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι οι ακτινιδιές παράγουν καρπούς στην βλάστηση της τρέχουσας περιόδου, η οποία προκύπτει από ξύλο ενός έτους.

Η αναγνώριση της διαφοράς μεταξύ των καρποφόρων οφθαλμών (παχουλών και στρογγυλών) και των βλαστικών οφθαλμών (λεπτών και μυτερών) είναι σημαντική. Οι καλλιεργητές ξεκινούν συνήθως με την αφαίρεση τυχόν νεκρών, άρρωστων ή κατεστραμμένων βλαστών για να αποτρέψουν την εξάπλωση ασθενειών και να εξασφαλίσουν υγιή ανάπτυξη. Τυχόν βλαστοί που αναπτύσσονται πολύ πυκνά (κοντά ο ένας στον άλλο) πρέπει να αραιώνονται για να βελτιωθεί η διέλευση του φωτός και η κυκλοφορία του αέρα και να μειωθούν οι ζημιές στους καρπούς λόγω τριβής. Τέλος, οι παραγωγικοί βλαστοί θα πρέπει να κλαδεύονται σε 2-4 οφθαλμούς. Αυτό εξασφαλίζει ζωηρή ανάπτυξη την άνοιξη και καλύτερη καρπόδεση.

Καλοκαιρινά κλαδέματα

Ορισμένες πρόσθετες επεμβάσεις (ελαφρύτερα κλαδέματα) μπορεί να χρειαστούν στις αρχές του καλοκαιριού για τη διαχείριση του μεγέθους της κόμης και τη βελτίωση της έκθεσης των καρπών στον ήλιο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι καλλιεργητές αφαιρούν τις παραφυάδες και τους λαίμαργους βλαστούς. Οι μολυσμένοι ή προσβεβλημένοι βλαστοί αφαιρούνται για να διατηρηθεί η καλλιέργεια υγιής. Στην περίπτωση πολύ πυκνής κόμης, το περίσσιο φύλλωμα πρέπει να αφαιρεθεί για να βελτιωθεί η διέλευση του ηλιακού φωτός και να ενισχυθεί η ανάπτυξη και να βελτιωθεί η ποιότητα των καρπών. Ωστόσο, το αραίωμα του φυλλώματος πρέπει να γίνεται με προσοχή σε περιοχές με υψηλή ηλιακή ακτινοβολία και υψηλές θερμοκρασίες, ώστε να μην εκτίθενται οι καρποί σε άμεσο ηλιακό φως, με κίνδυνο ηλιακά εγκαύματα. Τέλος, οι καλλιεργητές ακτινιδίων θα μπορούσαν να καθαρίσουν τυχόν περιοχές όπου τα κλαδιά επικαλύπτονται για να βελτιώσουν τη ροή του αέρα και να μειώσουν τον κίνδυνο μυκητολογικών μολύνσεων.

Το αραίωμα των καρπών μπορεί επίσης να εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ορισμένοι παραγωγοί επιλέγουν να αραιώσουν κατά το στάδιο της ανθοφορίας για να κερδίσουν χρόνο και πόρους. Ωστόσο, αυτό δεν συνιστάται, δεδομένου ότι ο κίνδυνος μόλυνσης από ψευδομονάδα είναι αρκετά υψηλός κατά τη διάρκεια της άνθησης και μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση των ανθέων. Ταυτόχρονα, το σημείο της τομής θα μπορούσε να αποτελέσει ένα επιπλέον σημείο εισόδου για τα βακτήρια. Από την καρπόδεση μέχρι την ωρίμανση, οι καλλιεργητές περνούν από τον αγρό και αφαιρούν τους υπανάπτυκτους και κακοσχηματισμένους (σε σχήμα πεταλούδας) καρπούς, έτσι ώστε τα θρεπτικά να αξιοποιηθούν από τους υπόλοιπους καρπούς και να αποκτήσουν μεγαλύτερα μεγέθη (υψηλότερη εμπορεύσιμη τιμή).

Κλάδεμα ανανέωσης/αναγέννησης

Τα ακτινίδια μπορούν να παραμείνουν επαρκώς παραγωγικά μέχρι την ηλικία των 35-40 ετών. Πολλοί αγρότες επιλέγουν να εφαρμόσουν κλάδεμα ανανέωσης στις φυτείες τους, μετά από αυτό το χρονικό διάστημα. Το κλάδεμα ανανέωσης είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση της ευρωστίας και της παραγωγικότητας των γερασμένων δέντρων που έχουν γίνει λιγότερο παραγωγικά με την πάροδο του χρόνου. Το κλάδεμα ανανέωσης πραγματοποιείται συνήθως κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου λήθαργου και απαιτεί την αφαίρεση σημαντικού μέρους του παλαιού ξύλου, με έμφαση στο κλάδεμα των βλαστών στη βάση τους ή κοντά σε δυνατούς οφθαλμούς. Μετά το κλάδεμα ανανέωσης, τα φυτά μπορεί αρχικά να παράγουν λιγότερους καρπούς, αλλά αυτή η θυσία οδηγεί σε ισχυρότερους, υγιέστερους καρποφόρους βλαστούς που θα είναι πιο παραγωγικοί τα επόμενα χρόνια. Είναι απαραίτητη η σωστή φροντίδα, συμπεριλαμβανομένης της ισορροπημένης λίπανσης και άρδευσης για να ανακάμψει το φυτό και να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη αυτής της διαδικασίας.

Βέλτιστες πρακτικές και κοινά λάθη που πρέπει να αποφεύγονται κατά το κλάδεμα δέντρων ακτινιδίου

• Καθαρισμός των εργαλείων κλαδέματος: Χρησιμοποιείτε πάντα κοφτερά και αποστειρωμένα κλαδευτήρια για να αποτρέψετε την εξάπλωση ασθενειών και να κάνετε καθαρές τομές.
• Προσαρμογή στις κλιματικές συνθήκες: Πρέπει να προσαρμόζετε τις πρακτικές κλαδέματος με βάση τις τοπικές κλιματικές συνθήκες. Σε ψυχρότερες περιοχές, πρέπει να αποφεύγετε το κλάδεμα στα τέλη του καλοκαιριού για να μειώσετε τον κίνδυνο ζημιών από παγετό. Σε περιοχές με πολύ ζεστά καλοκαίρια και έντονη ηλιοφάνεια, μπορεί να πρέπει να προσφέρετε στους καρπούς αρκετή σκιά για να τους προστατεύσετε από τα ηλιακά εγκαύματα.
• Συχνή παρακολούθηση: Συνιστάται στους καλλιεργητές να επιθεωρούν τακτικά τις καλλιέργειές τους καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους για ενδείξεις/συμπτώματα παρασίτων ή ασθενειών και να απομακρύνουν τις προσβεβλημένες περιοχές το συντομότερο δυνατό.
• Ο χρόνος και ο προγραμματισμός είναι ζωτικής σημασίας: Συνιστάται να αποφεύγετε το υπερβολικό κλάδεμα των ακτινιδίων σας. Αυτό μπορεί να τα στρεσάρει και να μειώσει τις αποδόσεις. Σας συμβουλεύουμε να μάθετε αν το σύστημα διαμόρφωσης και η ποικιλία που επιλέξατε έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις κλαδέματος. Πάντα να κλαδεύετε κατά τη διάρκεια των συνιστώμενων χρονικών πλαισίων. Το κλάδεμα πολύ νωρίς ή πολύ αργά μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του φυτού και τη δυνατότητα καρποφορίας.

Συνοψίζοντας, η επιτυχημένη καλλιέργεια ακτινιδίου απαιτεί ένα καλά σχεδιασμένο σύστημα διαμόρφωσης και κλαδέματος και καλή εκτέλεση αυτού. Τα πρώτα χρόνια είναι απαραίτητη η ανάπτυξη ενός ισχυρού φυτού με κατάλληλο σχήμα κόμης για τη πολυετή παραγωγικότητα του φυτού. Ακολουθώντας τις βέλτιστες τεχνικές, οι εποχιακές πρακτικές κλαδέματος των καρποφόρων δέντρων ακτινιδίου μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα και την απόδοση τους.

Βιβλιογραφία

• https://sfp.ucanr.edu/pubs/brochures/Kiwi/
• https://ohioline.osu.edu/factsheet/hyg-1426
• https://www.nzkgi.org.nz/wp-content/uploads/2019/11/NZKGI_Kiwifruit_Grower_Book_2019_Chapter-3.pdf.
• https://www.ishs.org/ishs-article/444_3
• https://megagriculture.gov.in/PUBLIC/package_of_practice_kiwi.pdf

Διαβάστε επίσης σχετικά με το ακτινίδιο

11 Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το ακτινίδιο

Ακτινίδια: Πληροφορίες, Διατροφική Αξία & Οφέλη για την Υγεία

Ακτινίδιο: Φύτευση, κλιματικές και εδαφικές απαιτήσεις

Πολλαπλασιασμός και επικονίαση φυτών ακτινιδίου

Πληροφορίες για τα ακτινίδια και επιλογή κατάλληλης ποικιλίας

Ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά και πρόγραμμα λίπανσης για το ακτινίδιο

Απαιτήσεις και Συστήματα Άρδευσης στην Καλλιέργεια Ακτινιδίου

Σημαντικότεροι εχθροί, ασθένειες και ζιζάνια των ακτινιδίων και πώς να τα αντιμετωπίσετε

Απόδοση, συγκομιδή και αποθήκευση ακτινιδίων