Ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά και πρόγραμμα λίπανσης για το ακτινίδιο

Το ακτινίδιο είναι ένα μοναδικό και θρεπτικό φρούτο δημοφιλές στους καταναλωτές για την υψηλή περιεκτικότητά του σε βιταμίνη C και τα πολυάριθμα οφέλη για την υγεία. Για την επιτυχή παραγωγή ακτινιδίων, οι αγρότες πρέπει να κατανοήσουν και να παρακολουθούν τις ανάγκες σε θρεπτικά  φυτών τους και να δημιουργήσουν ένα κατάλληλο πρόγραμμα λίπανσης.

Πριν από την παρουσίαση συγκεκριμένων πληροφοριών, είναι απαραίτητη η αναφορά ορισμένων βασικών βέλτιστων πρακτικών που πρέπει να υιοθετήσει ένας παραγωγός. Οι τακτικές εδαφολογικές αναλύσεις για τον προσδιορισμό των επιπέδων θρεπτικών συστατικών και του pH είναι σημαντικές για να βοηθήσουν στην καλύτερη προσαρμογή των προγραμμάτων λίπανσης. Επιπλέον, η φυλλοδιαγνωστική μπορεί να πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου για την αξιολόγηση της κατάστασης και της διαθεσιμότητας των θρεπτικών στοιχείων στο φυτό, επιτρέποντας στον παραγωγό να λάβει άμεσα μέτρα και να διορθώσει τυχόν ελλείψεις με εφαρμογές στο έδαφος ή στο φύλλωμα. Η υπερλίπανση (συνήθως με άζωτο) θα πρέπει να αποφεύγεται, διότι μπορεί να προκαλέσει τοξικότητες, ανισορροπία σε άλλα θρεπτικά στοιχεία και ρύπανση του περιβάλλοντος. Η άρδευση ή η μηχανική ενσωμάτωση στο έδαφος είναι γενικά απαραίτητη, ειδικά για τα κοκκώδη και κρυσταλλικά λιπάσματα. Τέλος, είναι σημαντικό να αποφεύγεται η υπερβολική άρδευση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε έκπλυση και απορροή θρεπτικών στοιχείων. 

Ανάγκες σε θρεπτικά των φυτών ακτινιδίου

Η απώλεια θρεπτικών συστατικών κατά τη συγκομιδή των ακτινιδίων είναι ένας σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού προγράμματος λίπανσης. Η κατανόηση της ποσότητας κάθε θρεπτικού στοιχείου που απομακρύνεται από το έδαφος με τα συγκομιζόμενα φρούτα μπορεί να σας βοηθήσει να αναπληρώσετε τα θρεπτικά συστατικά, να διατηρήσετε τη γονιμότητά του και να ενισχύσετε την ανάπτυξη των φυτών στην επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Πιο συγκεκριμένα, ανά μετρικό τόνο συγκομιζόμενων φρούτων, εκτιμάται ότι απομακρύνονται από τον αγρό/ έδαφος οι ακόλουθες ποσότητες:

1. 2,5-3,5 kg αζώτου (N)
2. 0,3-0,5 kg φωσφόρου (P)
3. 3-4,5 kg  καλίου (Κ)
4. 0,2-0,4 kg  ασβεστίου (Ca) και μαγνησίου (Mg)
5. για τα μικροθρεπτικά συστατικά βόριο, σίδηρο, ψευδάργυρο, χαλκό και μαγνήσιο, οι ποσότητες ποικίλλουν

Κάθε ένα από αυτά τα θρεπτικά συστατικά έχει ουσιαστικό ρόλο και ενδέχεται να επηρεάσει την απορρόφηση των άλλων θρεπτικών, προκαλώντας σημαντικά προβλήματα στην ανάπτυξη και την παραγωγικότητα των φυτών.

Ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά κατά τη διάρκεια διαφορετικών αναπτυξιακών σταδίων

Τα φυτά ακτινιδίου έχουν συγκεκριμένες απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά που ποικίλλουν ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης. Η σωστή διαχείριση των θρεπτικών συστατικών εξασφαλίζει υγιή ανάπτυξη, μέγιστη απόδοση και καρπούς υψηλής ποιότητας.

Νεαρά φυτά (φάση εγκατάστασης) σε σχέση με τα ώριμα καρποφόρα φυτά

Η πρωταρχική μας έμφαση για τα νεαρά φυτά ακτινιδίου είναι να τα βοηθήσουμε να αναπτύξουν ένα ισχυρό ριζικό σύστημα και να έχουν μια έντονη βλαστική ανάπτυξη. Κατά συνέπεια, τα πρώτα 1-3 χρόνια μετά τη φύτευση, θα πρέπει να παρέχουμε στα φυτά επαρκείς ποσότητες αζώτου (Ν) που προάγει την ανάπτυξη των φύλλων και την επιμήκυνση των βλαστών, φωσφόρου (Ρ) που υποστηρίζει την εγκατάσταση των ριζών και καλίου (Κ) που ενισχύει την ανθεκτικότητα στις ασθένειες και τη συνολική ευρωστία του φυτού. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε μικρή ποσότητα λιπασμάτων κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους μετά τη φύτευση για να αποφύγετε την υπερβολική ανάπτυξη που θα μπορούσε να καταστραφεί από τον παγετό.

Από την άλλη πλευρά, τα ώριμα φυτά ακτινιδίου απαιτούν μια στρατηγική διαχείρισης θρεπτικών στοιχείων που υποστηρίζει την παραγωγή καρπών και διατηρεί την υγεία των φυτών. Η έμφαση μετατοπίζεται στο κάλιο και το ασβέστιο για την ανάπτυξη και την ποιότητα των καρπών. Πιο συγκεκριμένα, το κάλιο είναι ζωτικής σημασίας για το μέγεθος των καρπών και την περιεκτικότητα τους σε σάκχαρα, ενώ το ασβέστιο εξασφαλίζει τη σκληρότητα των καρπών και μειώνει τις φυσιολογικές διαταραχές. Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε τα μικροθρεπτικά συστατικά (σίδηρος, ψευδάργυρος και βόριο που υποστηρίζουν τις ενζυμικές λειτουργίες και την καρπόδεση). Αυτά τα μικροθρεπτικά συστατικά εφαρμόζονται συνήθως ως χηλικός σίδηρος, θειικός ψευδάργυρος και βόρακας.

Πρόγραμμα λίπανσης για φυτά ακτινιδίου

Η δημιουργία ενός προγράμματος λίπανσης προσαρμοσμένου στις ειδικές ανάγκες των φυτών ακτινιδίου προϋποθέτει την κατανόηση των απαιτήσεων σε θρεπτικά στοιχεία, των μεθόδων εφαρμογής και του χρόνου εφαρμογής. Παρακάτω, θα δούμε ορισμένες κοινές πρακτικές που ακολουθούν πολλοί καλλιεργητές ακτινιδίων κατά τα διάφορα στάδια ανάπτυξης σε μια καλλιεργητική περίοδο για ώριμα, καρποφόρα φυτά ακτινιδίου. Δεν θα πρέπει να ακολουθήσετε καμία από αυτές χωρίς πρώτα να κάνετε τη δική σας έρευνα και να συμβουλευτείτε έναν τοπικό εγκεκριμένο γεωπόνο. Λάβετε υπόψη ότι κάθε αγρός είναι διαφορετικός και κανείς δεν μπορεί να σας συμβουλεύσει σχετικά με το πρόγραμμα λίπανσης της καλλιέργειάς σας χωρίς να γνωρίζει το ιστορικό της καλλιέργειας και την ανάλυση του εδάφους του αγρού σας. 

Σημαντική σημείωση: Τα ακτινίδια είναι πολύ ευαίσθητα και επιρρεπή στην τροφοπενία σιδήρου, η οποία είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα των καλλιεργητών ακτινιδίων (ειδικά σε χωράφια με αλκαλικό pH εδάφους). Οι ελλείψεις σιδήρου πρέπει να αντιμετωπίζονται νωρίς στη σεζόν (κατά την έναρξη της νέας βλάστησης), καθώς και οποιαδήποτε στιγμή ο παραγωγός παρατηρήσει σχετικά συμπτώματα (αφού το επιβεβαιώσει με ανάλυση φύλλων). Σε αυτή την περίπτωση η επέμβαση γίνεται με εφαρμογές στο φύλλωμα. Οι κιτρινωποί καρποί ακτινιδίου έχουν χαμηλότερη εμπορική αξία και είναι ανεπιθύμητοι.

1. Πρώιμο στάδιο ανάπτυξης (άνοιξη)

Στο πρώιμο στάδιο ανάπτυξης την άνοιξη, τα ακτινίδια χρειάζονται σημαντικές ποσότητες αζώτου (Ν) για να υποστηρίξουν την ταχεία βλαστική ανάπτυξη. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα φυτά αναπτύσσουν βλαστούς, φύλλα και νέες ρίζες, που είναι απαραίτητα για τη ανάπτυξη ενός ισχυρού φυτού για τη στήριξη των καρπών που θα σχηματιστούν αργότερα. Οι αγρότες συνήθως εφαρμόζουν τη βασική τους λίπανση στο τέλος του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης. Ορισμένες συνήθεις επιλογές συνθετικών λιπασμάτων βραδείας αποδέσμευσης είναι τα 12-8-16, 15-9-15 ή 15-15-15, με θείο, μαγνήσιο και μικροθρεπτικά συστατικά.

Για ένα χωράφι με μέση παραγωγή περίπου 4-4,5 τόνους ανά στρέμμα, οι αγρότες μπορούν να εφαρμόσουν τα ακόλουθα:

• 12-18kg Ν ανά στρέμμα (ως ουρία, νιτρικό αμμώνιο και θειικό αμμώνιο) – Συνιστάται να εφαρμόζεται σε 2-3 δόσεις  (χρονικές στιγμές) εντός της καλλιεργητικής περιόδου.  
• 4-13 kg P ανά στρέμμα  (ως υπερφωσφορικό και τριπλό υπερφωσφορικό).
• 15-18 kg K ανά στρέμμα  (ως θειικό κάλιο και χλωριούχο κάλιο).

2. Άνθηση και καρπόδεση (τέλη άνοιξης έως αρχές καλοκαιριού)

Κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας και της καρπόδεσης, οι ανάγκες του φυτού σε θρεπτικά συστατικά μεταβάλλονται. Η επαρκής παροχή θρεπτικών συστατικών κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είναι κρίσιμη για την επιτυχή επικονίαση και την ανάπτυξη των καρπών. Για πλήρως καρποφόρα φυτά ακτινιδίου, οι αγρότες εφαρμόζουν 1,12 κιλά Ν ανά φυτό ή 16,8 κιλά ανά στρέμμα. Τουλάχιστον το 50-60% του αζώτου πρέπει να εφαρμόζεται τον Μάρτιο-Απρίλιο (βόρειο ημισφαίριο), ενώ το υπόλοιπο εφαρμόζεται τον Μάιο, τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Συχνά χρησιμοποιείται υγρή τροφοδοσία μέσω συστήματος άρδευσης, με εφαρμογή περίπου 1,12 κιλά αζώτου ανά στρέμμα την εβδομάδα.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το κάλιο και το ασβέστιο παίζουν καθοριστικό ρόλο στο σχηματισμό των καρπών. Συχνά εφαρμόζονται 6-8 κιλά καλίου και 2-3 κιλά ασβεστίου (ως νιτρικό ή ανθρακικό ασβέστιο) ανά στρέμμα κατά την έναρξη της καρπόδεσης.

3. Ανάπτυξη και ωρίμανση των καρπών (καλοκαίρι έως αρχές φθινοπώρου)

Κατά τη φάση ανάπτυξης και ωρίμανσης των καρπών, οι απαιτήσεις των ακτινιδίων σε θρεπτικά συστατικά επικεντρώνονται στην ενίσχυση του μεγέθους, της ποιότητας και της γεύσης των καρπών. Για το λόγο αυτό, οι αγρότες επενδύουν σε εφαρμογές καλίου (απαραίτητο για τη μεγέθυνση των καρπών και τη συσσώρευση σακχάρων). Μέχρι και 10 kg/στρέμμα καλίου μπορούν να εφαρμοστούν κατά την ωρίμανση των καρπών, και οι περισσότεροι αγρότες επιλέγουν να κάνουν ψεκασμούς στο φύλλωμα. Επιπλέον, το ασβέστιο (διαφυλλικούς ψεκασμούς) μπορεί να βελτιώσει τη σκληρότητα των καρπών και να μειώσει τις φυσιολογικές διαταραχές.

4. Μετά τη συγκομιδή (τέλη φθινοπώρου έως χειμώνα)

Μετά τη συγκομιδή, τα φυτά ακτινιδίου αρχίζουν να προετοιμάζονται για τον λήθαργο, κατά τη διάρκεια του οποίου μειώνεται η πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων. Ωστόσο, η επαρκής θρέψη σε αυτό το στάδιο είναι απαραίτητη για την αναπλήρωση των αποθεμάτων θρεπτικών συστατικών και την προετοιμασία για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο.

Πρόγραμμα υδρολίπανσης για φυτά ακτινιδίου

Η υδρολίπανση, δηλαδή η εφαρμογή λιπασμάτων μέσω συστημάτων άρδευσης, είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική μέθοδος για την παροχή θρεπτικών στοιχείων στα φυτά ακτινιδίου. Επιτρέπει την ακριβή διαχείριση των θρεπτικών στοιχείων και μειώνει τον κίνδυνο έκπλυσης θρεπτικών στοιχείων. Θα πρέπει να διαθέτετε σύστημα στάγδην άρδευσης και κατάλληλα (διαλυτά) λιπάσματα, για να εφαρμόσετε την υδρολίπανση ως συμπληρωματική επιλογή λίπανσης (μαζί με εφαρμογές εδάφους και φυλλώματος). Πρέπει να συμβουλευτείτε έναν τοπικό εγκεκριμένο γεωπόνο για να επιλέξετε τα καταλληλότερα προϊόντα για να αποφύγετε τυχόν προβλήματα.

Σε ένα κοινό πρόγραμμα υδρολίπανσης, ένας γεωργός μπορεί να εφαρμόσει διάλυμα αζώτου 100 ppm (π.χ. ουρία ή νιτρικό αμμώνιο) μία φορά την εβδομάδα στις αρχές της άνοιξης για να προωθήσει την ταχεία βλαστική ανάπτυξη. Αργότερα, κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας και της καρπόδεσης, εφαρμόζεται συνήθως δύο φορές την εβδομάδα ένα ισορροπημένο διάλυμα N-P-K, π.χ. 20-20-30 (με περισσότερο κάλιο). Τέλος, κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των καρπών και μέχρι την ωρίμανση, η ποσότητα του καλίου που προστίθεται μπορεί να αυξηθεί με την προσθήκη λιπασμάτων 15-5-40 μία ή δύο φορές την εβδομάδα, ανάλογα με τις συνθήκες του εδάφους και των φυτών.

Επιλογές οργανικής λίπανσης

Οι βιολογικοί καλλιεργητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση για την ενίσχυση της γονιμότητας του εδάφους, εφαρμόζοντας κομπόστ και κοπριά (από ζώα βιολογικής εκτροφής) για να καλύψουν τις ανάγκες των φυτών ακτινιδίου σε θρεπτικά στοιχεία. Ορισμένοι μπορεί να χρησιμοποιούν οστεάλευρο ή φωσφορίτη ως πηγή φωσφόρου. Εάν χρησιμοποιούνται άλλα προϊόντα, πρέπει να είναι κατάλληλα και πιστοποιημένα για βιολογική καλλιέργεια.

Οι καλλιεργητές, κατανοώντας τις θρεπτικές ανάγκες των φυτών ακτινιδίου, εφαρμόζοντας ένα καλά σχεδιασμένο πρόγραμμα λίπανσης και ακολουθώντας τις βέλτιστες πρακτικές, μπορούν να εξασφαλίσουν υγιή ανάπτυξη των φυτών, υψηλές αποδόσεις καρπών και εξαιρετική ποιότητα καρπών.

Διαβάστε περισσότερα για το ακτινίδιο: 

11 Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το ακτινίδιο

Ακτινίδια: Πληροφορίες, Διατροφική Αξία & Οφέλη για την Υγεία

Πληροφορίες για τα ακτινίδια και επιλογή κατάλληλης ποικιλίας

Ακτινίδιο: Φύτευση, κλιματικές και εδαφικές απαιτήσεις

Πολλαπλασιασμός και επικονίαση φυτών ακτινιδίου

Κλάδεμα διαμόρφωσης και κλάδεμα ακτινιδιάς

Απαιτήσεις και Συστήματα Άρδευσης στην Καλλιέργεια Ακτινιδίου

Σημαντικότεροι εχθροί, ασθένειες και ζιζάνια των ακτινιδίων και πώς να τα αντιμετωπίσετε

Απόδοση, συγκομιδή και αποθήκευση ακτινιδίων

Πηγές

• https://ohioline.osu.edu/factsheet/hyg-1426
• https://sfp.ucanr.edu/pubs/brochures/Kiwi/
• https://www.starkbros.com/growing-guide/how-to-grow/berry-plants/kiwi-berry-vines/fertilizing
• https://www.icimod.org/activities/when-and-how-to-fertilize-kiwi-plants/
• https://extension.oregonstate.edu/catalog/pub/em-9322-growing-kiwifruit-your-home-garden4
• https://www.researchgate.net/publication/233779394_Calcium_Fertilization_in_a_Kiwifruit_Orchard
• https://nhb.gov.in/model-project-reports/Horticulture%20Crops/Kiwi/Kiwi1.htm
• https://extension.okstate.edu/fact-sheets/print-publications/hla/kiwifruit-production-in-oklahoma-hla-6249.pdf
• https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2210784315001825
• https://sfp.ucanr.edu/pubs/brochures/Kiwi/